| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अपदान-अट्ठकथा • Apadāna-aṭṭhakathā |
३. खज्जकदायकत्थेरअपदानवण्णना
3. Khajjakadāyakattheraapadānavaṇṇanā
तिस्सस्स खो भगवतोतिआदिकं आयस्मतो खज्जकदायकत्थेरस्स अपदानं। अयम्पि पुरिमजिनवरेसु कताधिकारो तत्थ तत्थ भवे विवट्टूपनिस्सयानि पुञ्ञानि उपचिनन्तो तिस्सस्स भगवतो काले सुद्दकुले निब्बत्तो भगवन्तं दिस्वा पसन्नमानसो अम्बजम्बुआदिमनेकं मधुरफलाफलं नाळिकेरं पूवखज्जकञ्च अदासि। भगवा तस्स पसादवड्ढनत्थाय पस्सन्तस्सेव परिभुञ्जि। सो तेन पुञ्ञेन सुगतिसम्पत्तियोयेव अनुभवित्वा इमस्मिं बुद्धुप्पादे सावत्थियं कुलगेहे निब्बत्तो विञ्ञुतं पत्वा सत्थु धम्मदेसनं सुत्वा सञ्जातसद्धो पसादबहुमानो पब्बजित्वा वत्तपटिपत्तिया सासनं सोभेन्तो सीलालङ्कारपटिमण्डितो नचिरस्सेव अरहत्तं पापुणि।
Tissassa kho bhagavatotiādikaṃ āyasmato khajjakadāyakattherassa apadānaṃ. Ayampi purimajinavaresu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto tissassa bhagavato kāle suddakule nibbatto bhagavantaṃ disvā pasannamānaso ambajambuādimanekaṃ madhuraphalāphalaṃ nāḷikeraṃ pūvakhajjakañca adāsi. Bhagavā tassa pasādavaḍḍhanatthāya passantasseva paribhuñji. So tena puññena sugatisampattiyoyeva anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ kulagehe nibbatto viññutaṃ patvā satthu dhammadesanaṃ sutvā sañjātasaddho pasādabahumāno pabbajitvā vattapaṭipattiyā sāsanaṃ sobhento sīlālaṅkārapaṭimaṇḍito nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi.
१३. सो पुब्बकम्मं सरन्तो ‘‘पुब्बे मया सुखेत्ते कुसलं कतं सुन्दर’’न्ति सोमनस्सजातो पुब्बचरितापदानं पकासेन्तो तिस्सस्स खो भगवतोतिआदिमाह। तत्थ तिस्सोपि भवसम्पत्तियो ददमानो जातोति मातापितूहि कतनामवसेन तिस्सो। अथ वा तीहि सरणगमनेहि अस्सासेन्तो ओवदन्तो हेतुसम्पन्नपुग्गले सग्गमोक्खद्वये पतिट्ठापेन्तो बुद्धो जातोति तिस्सो। समापत्तिगुणादीहि भगेहि युत्तोति भगवा, तस्स तिस्सस्स भगवतो पुब्बे अहं फलं अदासिन्ति सम्बन्धो। नाळिकेरञ्च पादासिन्ति नाळिकाकारेन पवत्तं फलं नाळिकेरं, तञ्च फलं अदासिन्ति अत्थो। खज्जकं अभिसम्मतन्ति खादितब्बं खज्जकं अभि विसेसेन मधुसक्करादीहि सम्मिस्सं कत्वा निप्फादितं सुन्दरं मधुरन्ति सम्मतं ञातं अभिसम्मतं खज्जकञ्च अदासिन्ति अत्थो। सेसं सुविञ्ञेय्यमेवाति।
13. So pubbakammaṃ saranto ‘‘pubbe mayā sukhette kusalaṃ kataṃ sundara’’nti somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento tissassa kho bhagavatotiādimāha. Tattha tissopi bhavasampattiyo dadamāno jātoti mātāpitūhi katanāmavasena tisso. Atha vā tīhi saraṇagamanehi assāsento ovadanto hetusampannapuggale saggamokkhadvaye patiṭṭhāpento buddho jātoti tisso. Samāpattiguṇādīhi bhagehi yuttoti bhagavā, tassa tissassa bhagavato pubbe ahaṃ phalaṃ adāsinti sambandho. Nāḷikerañca pādāsinti nāḷikākārena pavattaṃ phalaṃ nāḷikeraṃ, tañca phalaṃ adāsinti attho. Khajjakaṃ abhisammatanti khāditabbaṃ khajjakaṃ abhi visesena madhusakkarādīhi sammissaṃ katvā nipphāditaṃ sundaraṃ madhuranti sammataṃ ñātaṃ abhisammataṃ khajjakañca adāsinti attho. Sesaṃ suviññeyyamevāti.
खज्जकदायकत्थेरअपदानवण्णना समत्ता।
Khajjakadāyakattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / अपदानपाळि • Apadānapāḷi / ३. खज्जकदायकत्थेरअपदानं • 3. Khajjakadāyakattheraapadānaṃ
