| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya |
7. ඛජ්‌ජනීයසුත්‌තං
7. Khajjanīyasuttaṃ
79. සාවත්‌ථිනිදානං. ‘‘යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරමානා අනුස්‌සරන්‌ති සබ්‌බෙතෙ පඤ්‌චුපාදානක්‌ඛන්‌ධෙ අනුස්‌සරන්‌ති එතෙසං වා අඤ්‌ඤතරං. කතමෙ පඤ්‌ච? ‘එවංරූපො අහොසිං අතීතමද්‌ධාන’න්‌ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, අනුස්‌සරමානො රූපංයෙව අනුස්‌සරති. ‘එවංවෙදනො අහොසිං අතීතමද්‌ධාන’න්‌ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, අනුස්‌සරමානො වෙදනංයෙව අනුස්‌සරති. ‘එවංසඤ්‌ඤො අහොසිං අතීතමද්‌ධාන’න්‌ති… ‘එවංසඞ්‌ඛාරො අහොසිං අතීතමද්‌ධාන’න්‌ති… ‘එවංවිඤ්‌ඤාණො අහොසිං අතීතමද්‌ධාන’න්‌ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, අනුස්‌සරමානො විඤ්‌ඤාණමෙව අනුස්‌සරති’’.
79. Sāvatthinidānaṃ. ‘‘Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussaramānā anussaranti sabbete pañcupādānakkhandhe anussaranti etesaṃ vā aññataraṃ. Katame pañca? ‘Evaṃrūpo ahosiṃ atītamaddhāna’nti – iti vā hi, bhikkhave, anussaramāno rūpaṃyeva anussarati. ‘Evaṃvedano ahosiṃ atītamaddhāna’nti – iti vā hi, bhikkhave, anussaramāno vedanaṃyeva anussarati. ‘Evaṃsañño ahosiṃ atītamaddhāna’nti… ‘evaṃsaṅkhāro ahosiṃ atītamaddhāna’nti… ‘evaṃviññāṇo ahosiṃ atītamaddhāna’nti – iti vā hi, bhikkhave, anussaramāno viññāṇameva anussarati’’.
‘‘කිඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, රූපං වදෙථ? රුප්‌පතීති ඛො, භික්‌ඛවෙ, තස්‌මා ‘රූප’න්‌ති වුච්‌චති. කෙන රුප්‌පති? සීතෙනපි රුප්‌පති, උණ්‌හෙනපි රුප්‌පති, ජිඝච්‌ඡායපි රුප්‌පති, පිපාසායපි රුප්‌පති, ඩංසමකසවාතාතපසරීසපසම්‌ඵස්‌සෙනපි 1 රුප්‌පති. රුප්‌පතීති ඛො, භික්‌ඛවෙ, තස්‌මා ‘රූප’න්‌ති වුච්‌චති.
‘‘Kiñca, bhikkhave, rūpaṃ vadetha? Ruppatīti kho, bhikkhave, tasmā ‘rūpa’nti vuccati. Kena ruppati? Sītenapi ruppati, uṇhenapi ruppati, jighacchāyapi ruppati, pipāsāyapi ruppati, ḍaṃsamakasavātātapasarīsapasamphassenapi 2 ruppati. Ruppatīti kho, bhikkhave, tasmā ‘rūpa’nti vuccati.
‘‘කිඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, වෙදනං වදෙථ? වෙදයතීති ඛො, භික්‌ඛවෙ, තස්‌මා ‘වෙදනා’ති වුච්‌චති. කිඤ්‌ච වෙදයති? සුඛම්‌පි වෙදයති, දුක්‌ඛම්‌පි වෙදයති, අදුක්‌ඛමසුඛම්‌පි වෙදයති. වෙදයතීති ඛො, භික්‌ඛවෙ, තස්‌මා ‘වෙදනා’ති වුච්‌චති.
‘‘Kiñca, bhikkhave, vedanaṃ vadetha? Vedayatīti kho, bhikkhave, tasmā ‘vedanā’ti vuccati. Kiñca vedayati? Sukhampi vedayati, dukkhampi vedayati, adukkhamasukhampi vedayati. Vedayatīti kho, bhikkhave, tasmā ‘vedanā’ti vuccati.
‘‘කිඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, සඤ්‌ඤං වදෙථ? සඤ්‌ජානාතීති ඛො, භික්‌ඛවෙ, තස්‌මා ‘සඤ්‌ඤා’ති වුච්‌චති. කිඤ්‌ච සඤ්‌ජානාති? නීලම්‌පි සඤ්‌ජානාති, පීතකම්‌පි සඤ්‌ජානාති, ලොහිතකම්‌පි සඤ්‌ජානාති, ඔදාතම්‌පි සඤ්‌ජානාති. සඤ්‌ජානාතීති ඛො, භික්‌ඛවෙ, තස්‌මා ‘සඤ්‌ඤා’ති වුච්‌චති.
‘‘Kiñca, bhikkhave, saññaṃ vadetha? Sañjānātīti kho, bhikkhave, tasmā ‘saññā’ti vuccati. Kiñca sañjānāti? Nīlampi sañjānāti, pītakampi sañjānāti, lohitakampi sañjānāti, odātampi sañjānāti. Sañjānātīti kho, bhikkhave, tasmā ‘saññā’ti vuccati.
‘‘කිඤ්‌ච , භික්‌ඛවෙ, සඞ්‌ඛාරෙ වදෙථ? සඞ්‌ඛතමභිසඞ්‌ඛරොන්‌තීති ඛො, භික්‌ඛවෙ, තස්‌මා ‘සඞ්‌ඛාරා’ති වුච්‌චති. කිඤ්‌ච සඞ්‌ඛතමභිසඞ්‌ඛරොන්‌ති? රූපං රූපත්‌තාය 3 සඞ්‌ඛතමභිසඞ්‌ඛරොන්‌ති, වෙදනං වෙදනත්‌තාය සඞ්‌ඛතමභිසඞ්‌ඛරොන්‌ති, සඤ්‌ඤං සඤ්‌ඤත්‌තාය සඞ්‌ඛතමභිසඞ්‌ඛරොන්‌ති, සඞ්‌ඛාරෙ සඞ්‌ඛාරත්‌තාය සඞ්‌ඛතමභිසඞ්‌ඛරොන්‌ති, විඤ්‌ඤාණං විඤ්‌ඤාණත්‌තාය සඞ්‌ඛතමභිසඞ්‌ඛරොන්‌ති. සඞ්‌ඛතමභිසඞ්‌ඛරොන්‌තීති ඛො, භික්‌ඛවෙ, තස්‌මා ‘සඞ්‌ඛාරා’ති වුච්‌චති.
‘‘Kiñca , bhikkhave, saṅkhāre vadetha? Saṅkhatamabhisaṅkharontīti kho, bhikkhave, tasmā ‘saṅkhārā’ti vuccati. Kiñca saṅkhatamabhisaṅkharonti? Rūpaṃ rūpattāya 4 saṅkhatamabhisaṅkharonti, vedanaṃ vedanattāya saṅkhatamabhisaṅkharonti, saññaṃ saññattāya saṅkhatamabhisaṅkharonti, saṅkhāre saṅkhārattāya saṅkhatamabhisaṅkharonti, viññāṇaṃ viññāṇattāya saṅkhatamabhisaṅkharonti. Saṅkhatamabhisaṅkharontīti kho, bhikkhave, tasmā ‘saṅkhārā’ti vuccati.
‘‘කිඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, විඤ්‌ඤාණං වදෙථ? විජානාතීති ඛො, භික්‌ඛවෙ, තස්‌මා ‘විඤ්‌ඤාණ’න්‌ති වුච්‌චති. කිඤ්‌ච විජානාති? අම්‌බිලම්‌පි විජානාති, තිත්‌තකම්‌පි විජානාති, කටුකම්‌පි විජානාති, මධුරම්‌පි විජානාති, ඛාරිකම්‌පි විජානාති, අඛාරිකම්‌පි විජානාති, ලොණිකම්‌පි විජානාති, අලොණිකම්‌පි විජානාති. විජානාතීති ඛො, භික්‌ඛවෙ, තස්‌මා ‘විඤ්‌ඤාණ’න්‌ති වුච්‌චති.
‘‘Kiñca, bhikkhave, viññāṇaṃ vadetha? Vijānātīti kho, bhikkhave, tasmā ‘viññāṇa’nti vuccati. Kiñca vijānāti? Ambilampi vijānāti, tittakampi vijānāti, kaṭukampi vijānāti, madhurampi vijānāti, khārikampi vijānāti, akhārikampi vijānāti, loṇikampi vijānāti, aloṇikampi vijānāti. Vijānātīti kho, bhikkhave, tasmā ‘viññāṇa’nti vuccati.
‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, සුතවා අරියසාවකො ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘අහං ඛො එතරහි රූපෙන ඛජ්‌ජාමි. අතීතම්‌පාහං අද්‌ධානං එවමෙව රූපෙන ඛජ්‌ජිං, සෙය්‍යථාපි එතරහි පච්‌චුප්‌පන්‌නෙන රූපෙන ඛජ්‌ජාමි. අහඤ්‌චෙව ඛො පන අනාගතං රූපං අභිනන්‌දෙය්‍යං, අනාගතම්‌පාහං අද්‌ධානං එවමෙව රූපෙන ඛජ්‌ජෙය්‍යං, සෙය්‍යථාපි එතරහි පච්‌චුප්‌පන්‌නෙන රූපෙන ඛජ්‌ජාමී’ති. සො ඉති පටිසඞ්‌ඛාය අතීතස්‌මිං රූපස්‌මිං අනපෙක්‌ඛො හොති ; අනාගතං රූපං නාභිනන්‌දති; පච්‌චුප්‌පන්‌නස්‌ස රූපස්‌ස නිබ්‌බිදාය විරාගාය නිරොධාය පටිපන්‌නො හොති.
‘‘Tatra, bhikkhave, sutavā ariyasāvako iti paṭisañcikkhati – ‘ahaṃ kho etarahi rūpena khajjāmi. Atītampāhaṃ addhānaṃ evameva rūpena khajjiṃ, seyyathāpi etarahi paccuppannena rūpena khajjāmi. Ahañceva kho pana anāgataṃ rūpaṃ abhinandeyyaṃ, anāgatampāhaṃ addhānaṃ evameva rūpena khajjeyyaṃ, seyyathāpi etarahi paccuppannena rūpena khajjāmī’ti. So iti paṭisaṅkhāya atītasmiṃ rūpasmiṃ anapekkho hoti ; anāgataṃ rūpaṃ nābhinandati; paccuppannassa rūpassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti.
‘‘‘අහං ඛො එතරහි වෙදනාය ඛජ්‌ජාමි. අතීතම්‌පාහං අද්‌ධානං එවමෙව වෙදනාය ඛජ්‌ජිං, සෙය්‍යථාපි එතරහි පච්‌චුප්‌පන්‌නාය වෙදනාය ඛජ්‌ජාමි. අහඤ්‌චෙව ඛො පන අනාගතං වෙදනං අභිනන්‌දෙය්‍යං; අනාගතම්‌පාහං අද්‌ධානං එවමෙව වෙදනාය ඛජ්‌ජෙය්‍යං, සෙය්‍යථාපි එතරහි පච්‌චුප්‌පන්‌නාය වෙදනාය ඛජ්‌ජාමී’ති. සො ඉති පටිසඞ්‌ඛාය අතීතාය වෙදනාය අනපෙක්‌ඛො හොති; අනාගතං වෙදනං නාභිනන්‌දති; පච්‌චුප්‌පන්‌නාය වෙදනාය නිබ්‌බිදාය විරාගාය නිරොධාය පටිපන්‌නො හොති.
‘‘‘Ahaṃ kho etarahi vedanāya khajjāmi. Atītampāhaṃ addhānaṃ evameva vedanāya khajjiṃ, seyyathāpi etarahi paccuppannāya vedanāya khajjāmi. Ahañceva kho pana anāgataṃ vedanaṃ abhinandeyyaṃ; anāgatampāhaṃ addhānaṃ evameva vedanāya khajjeyyaṃ, seyyathāpi etarahi paccuppannāya vedanāya khajjāmī’ti. So iti paṭisaṅkhāya atītāya vedanāya anapekkho hoti; anāgataṃ vedanaṃ nābhinandati; paccuppannāya vedanāya nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti.
‘‘‘අහං ඛො එතරහි සඤ්‌ඤාය ඛජ්‌ජාමි…පෙ.… අහං ඛො එතරහි සඞ්‌ඛාරෙහි ඛජ්‌ජාමි. අතීතම්‌පාහං අද්‌ධානං එවමෙව සඞ්‌ඛාරෙහි ඛජ්‌ජිං, සෙය්‍යථාපි එතරහි පච්‌චුප්‌පන්‌නෙහි සඞ්‌ඛාරෙහි ඛජ්‌ජාමීති. අහඤ්‌චෙව ඛො පන අනාගතෙ සඞ්‌ඛාරෙ අභිනන්‌දෙය්‍යං ; අනාගතම්‌පාහං අද්‌ධානං එවමෙව සඞ්‌ඛාරෙහි ඛජ්‌ජෙය්‍යං, සෙය්‍යථාපි එතරහි පච්‌චුප්‌පන්‌නෙහි සඞ්‌ඛාරෙහි ඛජ්‌ජාමී’ති. සො ඉති පටිසඞ්‌ඛාය අතීතෙසු සඞ්‌ඛාරෙසු අනපෙක්‌ඛො හොති; අනාගතෙ සඞ්‌ඛාරෙ නාභිනන්‌දති; පච්‌චුප්‌පන්‌නානං සඞ්‌ඛාරානං නිබ්‌බිදාය විරාගාය නිරොධාය පටිපන්‌නො හොති.
‘‘‘Ahaṃ kho etarahi saññāya khajjāmi…pe… ahaṃ kho etarahi saṅkhārehi khajjāmi. Atītampāhaṃ addhānaṃ evameva saṅkhārehi khajjiṃ, seyyathāpi etarahi paccuppannehi saṅkhārehi khajjāmīti. Ahañceva kho pana anāgate saṅkhāre abhinandeyyaṃ ; anāgatampāhaṃ addhānaṃ evameva saṅkhārehi khajjeyyaṃ, seyyathāpi etarahi paccuppannehi saṅkhārehi khajjāmī’ti. So iti paṭisaṅkhāya atītesu saṅkhāresu anapekkho hoti; anāgate saṅkhāre nābhinandati; paccuppannānaṃ saṅkhārānaṃ nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti.
‘‘‘අහං ඛො එතරහි විඤ්‌ඤාණෙන ඛජ්‌ජාමි. අතීතම්‌පි අද්‌ධානං එවමෙව විඤ්‌ඤාණෙන ඛජ්‌ජිං, සෙය්‍යථාපි එතරහි පච්‌චුප්‌පන්‌නෙන විඤ්‌ඤාණෙන ඛජ්‌ජාමි. අහඤ්‌චෙව ඛො පන අනාගතං විඤ්‌ඤාණං අභිනන්‌දෙය්‍යං; අනාගතම්‌පාහං අද්‌ධානං එවමෙව විඤ්‌ඤාණෙන ඛජ්‌ජෙය්‍යං, සෙය්‍යථාපි එතරහි පච්‌චුප්‌පන්‌නෙන විඤ්‌ඤාණෙන ඛජ්‌ජාමී’ති. සො ඉති පටිසඞ්‌ඛාය අතීතස්‌මිං විඤ්‌ඤාණස්‌මිං අනපෙක්‌ඛො හොති; අනාගතං විඤ්‌ඤාණං නාභිනන්‌දති; පච්‌චුප්‌පන්‌නස්‌ස විඤ්‌ඤාණස්‌ස නිබ්‌බිදාය විරාගාය නිරොධාය පටිපන්‌නො හොති.
‘‘‘Ahaṃ kho etarahi viññāṇena khajjāmi. Atītampi addhānaṃ evameva viññāṇena khajjiṃ, seyyathāpi etarahi paccuppannena viññāṇena khajjāmi. Ahañceva kho pana anāgataṃ viññāṇaṃ abhinandeyyaṃ; anāgatampāhaṃ addhānaṃ evameva viññāṇena khajjeyyaṃ, seyyathāpi etarahi paccuppannena viññāṇena khajjāmī’ti. So iti paṭisaṅkhāya atītasmiṃ viññāṇasmiṃ anapekkho hoti; anāgataṃ viññāṇaṃ nābhinandati; paccuppannassa viññāṇassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti.
‘‘තං කිං මඤ්‌ඤථ, භික්‌ඛවෙ, රූපං නිච්‌චං වා අනිච්‌චං වා’’ති? ‘‘අනිච්‌චං, භන්‌තෙ’’. ‘‘යං පනානිච්‌චං දුක්‌ඛං වා තං සුඛං වා’’ති? ‘‘දුක්‌ඛං, භන්‌තෙ’’. ‘‘යං පනානිච්‌චං දුක්‌ඛං විපරිණාමධම්‌මං, කල්‌ලං නු තං සමනුපස්‌සිතුං – ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’. ‘‘වෙදනා … සඤ්‌ඤා… සඞ්‌ඛාරා… විඤ්‌ඤාණං නිච්‌චං වා අනිච්‌චං වා’’ති? ‘‘අනිච්‌චං, භන්‌තෙ’’. ‘‘යං පනානිච්‌චං, දුක්‌ඛං වා තං සුඛං වා’’ති? ‘‘දුක්‌ඛං, භන්‌තෙ’’. ‘‘යං පනානිච්‌චං දුක්‌ඛං විපරිණාමධම්‌මං, කල්‌ලං නු තං සමනුපස්‌සිතුං – ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’. ‘‘තස්‌මාතිහ, භික්‌ඛවෙ, යං කිඤ්‌චි රූපං අතීතානාගතපච්‌චුප්‌පන්‌නං අජ්‌ඣත්‌තං වා බහිද්‌ධා වා ඔළාරිකං වා සුඛුමං වා හීනං වා පණීතං වා යං දූරෙ සන්‌තිකෙ වා, සබ්‌බං රූපං – ‘නෙතං මම, නෙසොහමස්‌මි, න මෙසො අත්‌තා’ති එවමෙතං යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය දට්‌ඨබ්‌බං. යා කාචි වෙදනා… යා කාචි සඤ්‌ඤා… යෙ කෙචි සඞ්‌ඛාරා… යං කිඤ්‌චි විඤ්‌ඤාණං අතීතානාගතපච්‌චුප්‌පන්‌නං…පෙ.… යං දූරෙ සන්‌තිකෙ වා, සබ්‌බං විඤ්‌ඤාණං – ‘නෙතං මම, නෙසොහමස්‌මි, න මෙසො අත්‌තා’ති එවමෙතං යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය දට්‌ඨබ්‌බං’’.
‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, rūpaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Vedanā … saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ, dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Tasmātiha, bhikkhave, yaṃ kiñci rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ rūpaṃ – ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ. Yā kāci vedanā… yā kāci saññā… ye keci saṅkhārā… yaṃ kiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ…pe… yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ viññāṇaṃ – ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ’’.
‘‘අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, අරියසාවකො අපචිනාති, නො ආචිනාති; පජහති 5, න උපාදියති; විසිනෙති 6, න උස්‌සිනෙති; විධූපෙති 7, න සන්‌ධූපෙති. කිඤ්‌ච අපචිනාති, නො ආචිනාති? රූපං අපචිනාති, නො ආචිනාති; වෙදනං … සඤ්‌ඤං… සඞ්‌ඛාරෙ… විඤ්‌ඤාණං අපචිනාති, නො ආචිනාති. කිඤ්‌ච පජහති, න උපාදියති? රූපං පජහති, න උපාදියති; වෙදනං… සඤ්‌ඤං… සඞ්‌ඛාරෙ… විඤ්‌ඤාණං පජහති, න උපාදියති. කිඤ්‌ච විසිනෙති, න උස්‌සිනෙති? රූපං විසිනෙති, න උස්‌සිනෙති; වෙදනං… සඤ්‌ඤං… සඞ්‌ඛාරෙ… විඤ්‌ඤාණං විසිනෙති, න උස්‌සිනෙති. කිඤ්‌ච විධූපෙති, න සන්‌ධූපෙති? රූපං විධූපෙති, න සන්‌ධූපෙති; වෙදනං… සඤ්‌ඤං… සඞ්‌ඛාරෙ… විඤ්‌ඤාණං විධූපෙති, න සන්‌ධූපෙති.
‘‘Ayaṃ vuccati, bhikkhave, ariyasāvako apacināti, no ācināti; pajahati 8, na upādiyati; visineti 9, na ussineti; vidhūpeti 10, na sandhūpeti. Kiñca apacināti, no ācināti? Rūpaṃ apacināti, no ācināti; vedanaṃ … saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ apacināti, no ācināti. Kiñca pajahati, na upādiyati? Rūpaṃ pajahati, na upādiyati; vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ pajahati, na upādiyati. Kiñca visineti, na ussineti? Rūpaṃ visineti, na ussineti; vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ visineti, na ussineti. Kiñca vidhūpeti, na sandhūpeti? Rūpaṃ vidhūpeti, na sandhūpeti; vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ vidhūpeti, na sandhūpeti.
‘‘එවං පස්‌සං, භික්‌ඛවෙ, සුතවා අරියසාවකො රූපස්‌මිම්‌පි නිබ්‌බින්‌දති, වෙදනායපි… සඤ්‌ඤායපි… සඞ්‌ඛාරෙසුපි… විඤ්‌ඤාණස්‌මිම්‌පි නිබ්‌බින්‌දති. නිබ්‌බින්‌දං විරජ්‌ජති; විරාගා විමුච්‌චති. විමුත්‌තස්‌මිං විමුත්‌තමිති ඤාණං හොති. ‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායා’ති පජානාති.
‘‘Evaṃ passaṃ, bhikkhave, sutavā ariyasāvako rūpasmimpi nibbindati, vedanāyapi… saññāyapi… saṅkhāresupi… viññāṇasmimpi nibbindati. Nibbindaṃ virajjati; virāgā vimuccati. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti.
‘‘අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු නෙවාචිනාති න අපචිනාති, අපචිනිත්‌වා ඨිතො නෙව පජහති න උපාදියති, පජහිත්‌වා ඨිතො නෙව විසිනෙති න උස්‌සිනෙති, විසිනෙත්‌වා ඨිතො නෙව විධූපෙති න සන්‌ධූපෙති. විධූපෙත්‌වා ඨිතො කිඤ්‌ච නෙවාචිනාති න අපචිනාති? අපචිනිත්‌වා ඨිතො රූපං නෙවාචිනාති න අපචිනාති; අපචිනිත්‌වා ඨිතො වෙදනං… සඤ්‌ඤං… සඞ්‌ඛාරෙ… විඤ්‌ඤාණං නෙවාචිනාති න අපචිනාති. අපචිනිත්‌වා ඨිතො කිඤ්‌ච නෙව පජහති න උපාදියති? පජහිත්‌වා ඨිතො රූපං නෙව පජහති න උපාදියති; පජහිත්‌වා ඨිතො වෙදනං… සඤ්‌ඤං… සඞ්‌ඛාරෙ… විඤ්‌ඤාණං නෙව පජහති න උපාදියති. පජහිත්‌වා ඨිතො කිඤ්‌ච නෙව විසිනෙති න උස්‌සිනෙති? විසිනෙත්‌වා ඨිතො රූපං නෙව විසිනෙති න උස්‌සිනෙති; විසිනෙත්‌වා ඨිතො වෙදනං… සඤ්‌ඤං… සඞ්‌ඛාරෙ… විඤ්‌ඤාණං නෙව විසිනෙති න උස්‌සිනෙති. විසිනෙත්‌වා ඨිතො කිඤ්‌ච නෙව විධූපෙති න සන්‌ධූපෙති? විධූපෙත්‌වා ඨිතො රූපං නෙව විධූපෙති න සන්‌ධූපෙති; විධූපෙත්‌වා ඨිතො වෙදනං… සඤ්‌ඤං… සඞ්‌ඛාරෙ… විඤ්‌ඤාණං නෙව විධූපෙති න සන්‌ධූපෙති. විධූපෙත්‌වා ඨිතො එවංවිමුත්‌තචිත්‌තං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුං සඉන්‌දා දෙවා සබ්‍රහ්‌මකා සපජාපතිකා ආරකාව නමස්‌සන්‌ති –
‘‘Ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu nevācināti na apacināti, apacinitvā ṭhito neva pajahati na upādiyati, pajahitvā ṭhito neva visineti na ussineti, visinetvā ṭhito neva vidhūpeti na sandhūpeti. Vidhūpetvā ṭhito kiñca nevācināti na apacināti? Apacinitvā ṭhito rūpaṃ nevācināti na apacināti; apacinitvā ṭhito vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ nevācināti na apacināti. Apacinitvā ṭhito kiñca neva pajahati na upādiyati? Pajahitvā ṭhito rūpaṃ neva pajahati na upādiyati; pajahitvā ṭhito vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ neva pajahati na upādiyati. Pajahitvā ṭhito kiñca neva visineti na ussineti? Visinetvā ṭhito rūpaṃ neva visineti na ussineti; visinetvā ṭhito vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ neva visineti na ussineti. Visinetvā ṭhito kiñca neva vidhūpeti na sandhūpeti? Vidhūpetvā ṭhito rūpaṃ neva vidhūpeti na sandhūpeti; vidhūpetvā ṭhito vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ neva vidhūpeti na sandhūpeti. Vidhūpetvā ṭhito evaṃvimuttacittaṃ kho, bhikkhave, bhikkhuṃ saindā devā sabrahmakā sapajāpatikā ārakāva namassanti –
‘‘නමො තෙ පුරිසාජඤ්‌ඤ, නමො තෙ පුරිසුත්‌තම;
‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
යස්‌ස තෙ නාභිජානාම, යම්‌පි නිස්‌සාය ඣායසී’’ති. සත්‌තමං;
Yassa te nābhijānāma, yampi nissāya jhāyasī’’ti. sattamaṃ;
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 7. ඛජ්‌ජනීයසුත්‌තවණ්‌ණනා • 7. Khajjanīyasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 7. ඛජ්‌ජනීයසුත්‌තවණ්‌ණනා • 7. Khajjanīyasuttavaṇṇanā
