| Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സംയുത്തനികായ • Saṃyuttanikāya |
൭. ഖജ്ജനീയസുത്തം
7. Khajjanīyasuttaṃ
൭൯. സാവത്ഥിനിദാനം. ‘‘യേ ഹി കേചി, ഭിക്ഖവേ, സമണാ വാ ബ്രാഹ്മണാ വാ അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരമാനാ അനുസ്സരന്തി സബ്ബേതേ പഞ്ചുപാദാനക്ഖന്ധേ അനുസ്സരന്തി ഏതേസം വാ അഞ്ഞതരം. കതമേ പഞ്ച? ‘ഏവംരൂപോ അഹോസിം അതീതമദ്ധാന’ന്തി – ഇതി വാ ഹി, ഭിക്ഖവേ, അനുസ്സരമാനോ രൂപംയേവ അനുസ്സരതി. ‘ഏവംവേദനോ അഹോസിം അതീതമദ്ധാന’ന്തി – ഇതി വാ ഹി, ഭിക്ഖവേ, അനുസ്സരമാനോ വേദനംയേവ അനുസ്സരതി. ‘ഏവംസഞ്ഞോ അഹോസിം അതീതമദ്ധാന’ന്തി… ‘ഏവംസങ്ഖാരോ അഹോസിം അതീതമദ്ധാന’ന്തി… ‘ഏവംവിഞ്ഞാണോ അഹോസിം അതീതമദ്ധാന’ന്തി – ഇതി വാ ഹി, ഭിക്ഖവേ, അനുസ്സരമാനോ വിഞ്ഞാണമേവ അനുസ്സരതി’’.
79. Sāvatthinidānaṃ. ‘‘Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussaramānā anussaranti sabbete pañcupādānakkhandhe anussaranti etesaṃ vā aññataraṃ. Katame pañca? ‘Evaṃrūpo ahosiṃ atītamaddhāna’nti – iti vā hi, bhikkhave, anussaramāno rūpaṃyeva anussarati. ‘Evaṃvedano ahosiṃ atītamaddhāna’nti – iti vā hi, bhikkhave, anussaramāno vedanaṃyeva anussarati. ‘Evaṃsañño ahosiṃ atītamaddhāna’nti… ‘evaṃsaṅkhāro ahosiṃ atītamaddhāna’nti… ‘evaṃviññāṇo ahosiṃ atītamaddhāna’nti – iti vā hi, bhikkhave, anussaramāno viññāṇameva anussarati’’.
‘‘കിഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, രൂപം വദേഥ? രുപ്പതീതി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, തസ്മാ ‘രൂപ’ന്തി വുച്ചതി. കേന രുപ്പതി? സീതേനപി രുപ്പതി, ഉണ്ഹേനപി രുപ്പതി, ജിഘച്ഛായപി രുപ്പതി, പിപാസായപി രുപ്പതി, ഡംസമകസവാതാതപസരീസപസമ്ഫസ്സേനപി 1 രുപ്പതി. രുപ്പതീതി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, തസ്മാ ‘രൂപ’ന്തി വുച്ചതി.
‘‘Kiñca, bhikkhave, rūpaṃ vadetha? Ruppatīti kho, bhikkhave, tasmā ‘rūpa’nti vuccati. Kena ruppati? Sītenapi ruppati, uṇhenapi ruppati, jighacchāyapi ruppati, pipāsāyapi ruppati, ḍaṃsamakasavātātapasarīsapasamphassenapi 2 ruppati. Ruppatīti kho, bhikkhave, tasmā ‘rūpa’nti vuccati.
‘‘കിഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, വേദനം വദേഥ? വേദയതീതി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, തസ്മാ ‘വേദനാ’തി വുച്ചതി. കിഞ്ച വേദയതി? സുഖമ്പി വേദയതി, ദുക്ഖമ്പി വേദയതി, അദുക്ഖമസുഖമ്പി വേദയതി. വേദയതീതി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, തസ്മാ ‘വേദനാ’തി വുച്ചതി.
‘‘Kiñca, bhikkhave, vedanaṃ vadetha? Vedayatīti kho, bhikkhave, tasmā ‘vedanā’ti vuccati. Kiñca vedayati? Sukhampi vedayati, dukkhampi vedayati, adukkhamasukhampi vedayati. Vedayatīti kho, bhikkhave, tasmā ‘vedanā’ti vuccati.
‘‘കിഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, സഞ്ഞം വദേഥ? സഞ്ജാനാതീതി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, തസ്മാ ‘സഞ്ഞാ’തി വുച്ചതി. കിഞ്ച സഞ്ജാനാതി? നീലമ്പി സഞ്ജാനാതി, പീതകമ്പി സഞ്ജാനാതി, ലോഹിതകമ്പി സഞ്ജാനാതി, ഓദാതമ്പി സഞ്ജാനാതി. സഞ്ജാനാതീതി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, തസ്മാ ‘സഞ്ഞാ’തി വുച്ചതി.
‘‘Kiñca, bhikkhave, saññaṃ vadetha? Sañjānātīti kho, bhikkhave, tasmā ‘saññā’ti vuccati. Kiñca sañjānāti? Nīlampi sañjānāti, pītakampi sañjānāti, lohitakampi sañjānāti, odātampi sañjānāti. Sañjānātīti kho, bhikkhave, tasmā ‘saññā’ti vuccati.
‘‘കിഞ്ച , ഭിക്ഖവേ, സങ്ഖാരേ വദേഥ? സങ്ഖതമഭിസങ്ഖരോന്തീതി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, തസ്മാ ‘സങ്ഖാരാ’തി വുച്ചതി. കിഞ്ച സങ്ഖതമഭിസങ്ഖരോന്തി? രൂപം രൂപത്തായ 3 സങ്ഖതമഭിസങ്ഖരോന്തി, വേദനം വേദനത്തായ സങ്ഖതമഭിസങ്ഖരോന്തി, സഞ്ഞം സഞ്ഞത്തായ സങ്ഖതമഭിസങ്ഖരോന്തി, സങ്ഖാരേ സങ്ഖാരത്തായ സങ്ഖതമഭിസങ്ഖരോന്തി, വിഞ്ഞാണം വിഞ്ഞാണത്തായ സങ്ഖതമഭിസങ്ഖരോന്തി. സങ്ഖതമഭിസങ്ഖരോന്തീതി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, തസ്മാ ‘സങ്ഖാരാ’തി വുച്ചതി.
‘‘Kiñca , bhikkhave, saṅkhāre vadetha? Saṅkhatamabhisaṅkharontīti kho, bhikkhave, tasmā ‘saṅkhārā’ti vuccati. Kiñca saṅkhatamabhisaṅkharonti? Rūpaṃ rūpattāya 4 saṅkhatamabhisaṅkharonti, vedanaṃ vedanattāya saṅkhatamabhisaṅkharonti, saññaṃ saññattāya saṅkhatamabhisaṅkharonti, saṅkhāre saṅkhārattāya saṅkhatamabhisaṅkharonti, viññāṇaṃ viññāṇattāya saṅkhatamabhisaṅkharonti. Saṅkhatamabhisaṅkharontīti kho, bhikkhave, tasmā ‘saṅkhārā’ti vuccati.
‘‘കിഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, വിഞ്ഞാണം വദേഥ? വിജാനാതീതി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, തസ്മാ ‘വിഞ്ഞാണ’ന്തി വുച്ചതി. കിഞ്ച വിജാനാതി? അമ്ബിലമ്പി വിജാനാതി, തിത്തകമ്പി വിജാനാതി, കടുകമ്പി വിജാനാതി, മധുരമ്പി വിജാനാതി, ഖാരികമ്പി വിജാനാതി, അഖാരികമ്പി വിജാനാതി, ലോണികമ്പി വിജാനാതി, അലോണികമ്പി വിജാനാതി. വിജാനാതീതി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, തസ്മാ ‘വിഞ്ഞാണ’ന്തി വുച്ചതി.
‘‘Kiñca, bhikkhave, viññāṇaṃ vadetha? Vijānātīti kho, bhikkhave, tasmā ‘viññāṇa’nti vuccati. Kiñca vijānāti? Ambilampi vijānāti, tittakampi vijānāti, kaṭukampi vijānāti, madhurampi vijānāti, khārikampi vijānāti, akhārikampi vijānāti, loṇikampi vijānāti, aloṇikampi vijānāti. Vijānātīti kho, bhikkhave, tasmā ‘viññāṇa’nti vuccati.
‘‘തത്ര, ഭിക്ഖവേ, സുതവാ അരിയസാവകോ ഇതി പടിസഞ്ചിക്ഖതി – ‘അഹം ഖോ ഏതരഹി രൂപേന ഖജ്ജാമി. അതീതമ്പാഹം അദ്ധാനം ഏവമേവ രൂപേന ഖജ്ജിം, സേയ്യഥാപി ഏതരഹി പച്ചുപ്പന്നേന രൂപേന ഖജ്ജാമി. അഹഞ്ചേവ ഖോ പന അനാഗതം രൂപം അഭിനന്ദേയ്യം, അനാഗതമ്പാഹം അദ്ധാനം ഏവമേവ രൂപേന ഖജ്ജേയ്യം, സേയ്യഥാപി ഏതരഹി പച്ചുപ്പന്നേന രൂപേന ഖജ്ജാമീ’തി. സോ ഇതി പടിസങ്ഖായ അതീതസ്മിം രൂപസ്മിം അനപേക്ഖോ ഹോതി ; അനാഗതം രൂപം നാഭിനന്ദതി; പച്ചുപ്പന്നസ്സ രൂപസ്സ നിബ്ബിദായ വിരാഗായ നിരോധായ പടിപന്നോ ഹോതി.
‘‘Tatra, bhikkhave, sutavā ariyasāvako iti paṭisañcikkhati – ‘ahaṃ kho etarahi rūpena khajjāmi. Atītampāhaṃ addhānaṃ evameva rūpena khajjiṃ, seyyathāpi etarahi paccuppannena rūpena khajjāmi. Ahañceva kho pana anāgataṃ rūpaṃ abhinandeyyaṃ, anāgatampāhaṃ addhānaṃ evameva rūpena khajjeyyaṃ, seyyathāpi etarahi paccuppannena rūpena khajjāmī’ti. So iti paṭisaṅkhāya atītasmiṃ rūpasmiṃ anapekkho hoti ; anāgataṃ rūpaṃ nābhinandati; paccuppannassa rūpassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti.
‘‘‘അഹം ഖോ ഏതരഹി വേദനായ ഖജ്ജാമി. അതീതമ്പാഹം അദ്ധാനം ഏവമേവ വേദനായ ഖജ്ജിം, സേയ്യഥാപി ഏതരഹി പച്ചുപ്പന്നായ വേദനായ ഖജ്ജാമി. അഹഞ്ചേവ ഖോ പന അനാഗതം വേദനം അഭിനന്ദേയ്യം; അനാഗതമ്പാഹം അദ്ധാനം ഏവമേവ വേദനായ ഖജ്ജേയ്യം, സേയ്യഥാപി ഏതരഹി പച്ചുപ്പന്നായ വേദനായ ഖജ്ജാമീ’തി. സോ ഇതി പടിസങ്ഖായ അതീതായ വേദനായ അനപേക്ഖോ ഹോതി; അനാഗതം വേദനം നാഭിനന്ദതി; പച്ചുപ്പന്നായ വേദനായ നിബ്ബിദായ വിരാഗായ നിരോധായ പടിപന്നോ ഹോതി.
‘‘‘Ahaṃ kho etarahi vedanāya khajjāmi. Atītampāhaṃ addhānaṃ evameva vedanāya khajjiṃ, seyyathāpi etarahi paccuppannāya vedanāya khajjāmi. Ahañceva kho pana anāgataṃ vedanaṃ abhinandeyyaṃ; anāgatampāhaṃ addhānaṃ evameva vedanāya khajjeyyaṃ, seyyathāpi etarahi paccuppannāya vedanāya khajjāmī’ti. So iti paṭisaṅkhāya atītāya vedanāya anapekkho hoti; anāgataṃ vedanaṃ nābhinandati; paccuppannāya vedanāya nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti.
‘‘‘അഹം ഖോ ഏതരഹി സഞ്ഞായ ഖജ്ജാമി…പേ॰… അഹം ഖോ ഏതരഹി സങ്ഖാരേഹി ഖജ്ജാമി. അതീതമ്പാഹം അദ്ധാനം ഏവമേവ സങ്ഖാരേഹി ഖജ്ജിം, സേയ്യഥാപി ഏതരഹി പച്ചുപ്പന്നേഹി സങ്ഖാരേഹി ഖജ്ജാമീതി. അഹഞ്ചേവ ഖോ പന അനാഗതേ സങ്ഖാരേ അഭിനന്ദേയ്യം ; അനാഗതമ്പാഹം അദ്ധാനം ഏവമേവ സങ്ഖാരേഹി ഖജ്ജേയ്യം, സേയ്യഥാപി ഏതരഹി പച്ചുപ്പന്നേഹി സങ്ഖാരേഹി ഖജ്ജാമീ’തി. സോ ഇതി പടിസങ്ഖായ അതീതേസു സങ്ഖാരേസു അനപേക്ഖോ ഹോതി; അനാഗതേ സങ്ഖാരേ നാഭിനന്ദതി; പച്ചുപ്പന്നാനം സങ്ഖാരാനം നിബ്ബിദായ വിരാഗായ നിരോധായ പടിപന്നോ ഹോതി.
‘‘‘Ahaṃ kho etarahi saññāya khajjāmi…pe… ahaṃ kho etarahi saṅkhārehi khajjāmi. Atītampāhaṃ addhānaṃ evameva saṅkhārehi khajjiṃ, seyyathāpi etarahi paccuppannehi saṅkhārehi khajjāmīti. Ahañceva kho pana anāgate saṅkhāre abhinandeyyaṃ ; anāgatampāhaṃ addhānaṃ evameva saṅkhārehi khajjeyyaṃ, seyyathāpi etarahi paccuppannehi saṅkhārehi khajjāmī’ti. So iti paṭisaṅkhāya atītesu saṅkhāresu anapekkho hoti; anāgate saṅkhāre nābhinandati; paccuppannānaṃ saṅkhārānaṃ nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti.
‘‘‘അഹം ഖോ ഏതരഹി വിഞ്ഞാണേന ഖജ്ജാമി. അതീതമ്പി അദ്ധാനം ഏവമേവ വിഞ്ഞാണേന ഖജ്ജിം, സേയ്യഥാപി ഏതരഹി പച്ചുപ്പന്നേന വിഞ്ഞാണേന ഖജ്ജാമി. അഹഞ്ചേവ ഖോ പന അനാഗതം വിഞ്ഞാണം അഭിനന്ദേയ്യം; അനാഗതമ്പാഹം അദ്ധാനം ഏവമേവ വിഞ്ഞാണേന ഖജ്ജേയ്യം, സേയ്യഥാപി ഏതരഹി പച്ചുപ്പന്നേന വിഞ്ഞാണേന ഖജ്ജാമീ’തി. സോ ഇതി പടിസങ്ഖായ അതീതസ്മിം വിഞ്ഞാണസ്മിം അനപേക്ഖോ ഹോതി; അനാഗതം വിഞ്ഞാണം നാഭിനന്ദതി; പച്ചുപ്പന്നസ്സ വിഞ്ഞാണസ്സ നിബ്ബിദായ വിരാഗായ നിരോധായ പടിപന്നോ ഹോതി.
‘‘‘Ahaṃ kho etarahi viññāṇena khajjāmi. Atītampi addhānaṃ evameva viññāṇena khajjiṃ, seyyathāpi etarahi paccuppannena viññāṇena khajjāmi. Ahañceva kho pana anāgataṃ viññāṇaṃ abhinandeyyaṃ; anāgatampāhaṃ addhānaṃ evameva viññāṇena khajjeyyaṃ, seyyathāpi etarahi paccuppannena viññāṇena khajjāmī’ti. So iti paṭisaṅkhāya atītasmiṃ viññāṇasmiṃ anapekkho hoti; anāgataṃ viññāṇaṃ nābhinandati; paccuppannassa viññāṇassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti.
‘‘തം കിം മഞ്ഞഥ, ഭിക്ഖവേ, രൂപം നിച്ചം വാ അനിച്ചം വാ’’തി? ‘‘അനിച്ചം, ഭന്തേ’’. ‘‘യം പനാനിച്ചം ദുക്ഖം വാ തം സുഖം വാ’’തി? ‘‘ദുക്ഖം, ഭന്തേ’’. ‘‘യം പനാനിച്ചം ദുക്ഖം വിപരിണാമധമ്മം, കല്ലം നു തം സമനുപസ്സിതും – ‘ഏതം മമ, ഏസോഹമസ്മി, ഏസോ മേ അത്താ’’’തി? ‘‘നോ ഹേതം, ഭന്തേ’’. ‘‘വേദനാ … സഞ്ഞാ… സങ്ഖാരാ… വിഞ്ഞാണം നിച്ചം വാ അനിച്ചം വാ’’തി? ‘‘അനിച്ചം, ഭന്തേ’’. ‘‘യം പനാനിച്ചം, ദുക്ഖം വാ തം സുഖം വാ’’തി? ‘‘ദുക്ഖം, ഭന്തേ’’. ‘‘യം പനാനിച്ചം ദുക്ഖം വിപരിണാമധമ്മം, കല്ലം നു തം സമനുപസ്സിതും – ‘ഏതം മമ, ഏസോഹമസ്മി, ഏസോ മേ അത്താ’’’തി? ‘‘നോ ഹേതം, ഭന്തേ’’. ‘‘തസ്മാതിഹ, ഭിക്ഖവേ, യം കിഞ്ചി രൂപം അതീതാനാഗതപച്ചുപ്പന്നം അജ്ഝത്തം വാ ബഹിദ്ധാ വാ ഓളാരികം വാ സുഖുമം വാ ഹീനം വാ പണീതം വാ യം ദൂരേ സന്തികേ വാ, സബ്ബം രൂപം – ‘നേതം മമ, നേസോഹമസ്മി, ന മേസോ അത്താ’തി ഏവമേതം യഥാഭൂതം സമ്മപ്പഞ്ഞായ ദട്ഠബ്ബം. യാ കാചി വേദനാ… യാ കാചി സഞ്ഞാ… യേ കേചി സങ്ഖാരാ… യം കിഞ്ചി വിഞ്ഞാണം അതീതാനാഗതപച്ചുപ്പന്നം…പേ॰… യം ദൂരേ സന്തികേ വാ, സബ്ബം വിഞ്ഞാണം – ‘നേതം മമ, നേസോഹമസ്മി, ന മേസോ അത്താ’തി ഏവമേതം യഥാഭൂതം സമ്മപ്പഞ്ഞായ ദട്ഠബ്ബം’’.
‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, rūpaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Vedanā … saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ, dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Tasmātiha, bhikkhave, yaṃ kiñci rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ rūpaṃ – ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ. Yā kāci vedanā… yā kāci saññā… ye keci saṅkhārā… yaṃ kiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ…pe… yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ viññāṇaṃ – ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ’’.
‘‘അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അരിയസാവകോ അപചിനാതി, നോ ആചിനാതി; പജഹതി 5, ന ഉപാദിയതി; വിസിനേതി 6, ന ഉസ്സിനേതി; വിധൂപേതി 7, ന സന്ധൂപേതി. കിഞ്ച അപചിനാതി, നോ ആചിനാതി? രൂപം അപചിനാതി, നോ ആചിനാതി; വേദനം … സഞ്ഞം… സങ്ഖാരേ… വിഞ്ഞാണം അപചിനാതി, നോ ആചിനാതി. കിഞ്ച പജഹതി, ന ഉപാദിയതി? രൂപം പജഹതി, ന ഉപാദിയതി; വേദനം… സഞ്ഞം… സങ്ഖാരേ… വിഞ്ഞാണം പജഹതി, ന ഉപാദിയതി. കിഞ്ച വിസിനേതി, ന ഉസ്സിനേതി? രൂപം വിസിനേതി, ന ഉസ്സിനേതി; വേദനം… സഞ്ഞം… സങ്ഖാരേ… വിഞ്ഞാണം വിസിനേതി, ന ഉസ്സിനേതി. കിഞ്ച വിധൂപേതി, ന സന്ധൂപേതി? രൂപം വിധൂപേതി, ന സന്ധൂപേതി; വേദനം… സഞ്ഞം… സങ്ഖാരേ… വിഞ്ഞാണം വിധൂപേതി, ന സന്ധൂപേതി.
‘‘Ayaṃ vuccati, bhikkhave, ariyasāvako apacināti, no ācināti; pajahati 8, na upādiyati; visineti 9, na ussineti; vidhūpeti 10, na sandhūpeti. Kiñca apacināti, no ācināti? Rūpaṃ apacināti, no ācināti; vedanaṃ … saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ apacināti, no ācināti. Kiñca pajahati, na upādiyati? Rūpaṃ pajahati, na upādiyati; vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ pajahati, na upādiyati. Kiñca visineti, na ussineti? Rūpaṃ visineti, na ussineti; vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ visineti, na ussineti. Kiñca vidhūpeti, na sandhūpeti? Rūpaṃ vidhūpeti, na sandhūpeti; vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ vidhūpeti, na sandhūpeti.
‘‘ഏവം പസ്സം, ഭിക്ഖവേ, സുതവാ അരിയസാവകോ രൂപസ്മിമ്പി നിബ്ബിന്ദതി, വേദനായപി… സഞ്ഞായപി… സങ്ഖാരേസുപി… വിഞ്ഞാണസ്മിമ്പി നിബ്ബിന്ദതി. നിബ്ബിന്ദം വിരജ്ജതി; വിരാഗാ വിമുച്ചതി. വിമുത്തസ്മിം വിമുത്തമിതി ഞാണം ഹോതി. ‘ഖീണാ ജാതി, വുസിതം ബ്രഹ്മചരിയം, കതം കരണീയം, നാപരം ഇത്ഥത്തായാ’തി പജാനാതി.
‘‘Evaṃ passaṃ, bhikkhave, sutavā ariyasāvako rūpasmimpi nibbindati, vedanāyapi… saññāyapi… saṅkhāresupi… viññāṇasmimpi nibbindati. Nibbindaṃ virajjati; virāgā vimuccati. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti.
‘‘അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു നേവാചിനാതി ന അപചിനാതി, അപചിനിത്വാ ഠിതോ നേവ പജഹതി ന ഉപാദിയതി, പജഹിത്വാ ഠിതോ നേവ വിസിനേതി ന ഉസ്സിനേതി, വിസിനേത്വാ ഠിതോ നേവ വിധൂപേതി ന സന്ധൂപേതി. വിധൂപേത്വാ ഠിതോ കിഞ്ച നേവാചിനാതി ന അപചിനാതി? അപചിനിത്വാ ഠിതോ രൂപം നേവാചിനാതി ന അപചിനാതി; അപചിനിത്വാ ഠിതോ വേദനം… സഞ്ഞം… സങ്ഖാരേ… വിഞ്ഞാണം നേവാചിനാതി ന അപചിനാതി. അപചിനിത്വാ ഠിതോ കിഞ്ച നേവ പജഹതി ന ഉപാദിയതി? പജഹിത്വാ ഠിതോ രൂപം നേവ പജഹതി ന ഉപാദിയതി; പജഹിത്വാ ഠിതോ വേദനം… സഞ്ഞം… സങ്ഖാരേ… വിഞ്ഞാണം നേവ പജഹതി ന ഉപാദിയതി. പജഹിത്വാ ഠിതോ കിഞ്ച നേവ വിസിനേതി ന ഉസ്സിനേതി? വിസിനേത്വാ ഠിതോ രൂപം നേവ വിസിനേതി ന ഉസ്സിനേതി; വിസിനേത്വാ ഠിതോ വേദനം… സഞ്ഞം… സങ്ഖാരേ… വിഞ്ഞാണം നേവ വിസിനേതി ന ഉസ്സിനേതി. വിസിനേത്വാ ഠിതോ കിഞ്ച നേവ വിധൂപേതി ന സന്ധൂപേതി? വിധൂപേത്വാ ഠിതോ രൂപം നേവ വിധൂപേതി ന സന്ധൂപേതി; വിധൂപേത്വാ ഠിതോ വേദനം… സഞ്ഞം… സങ്ഖാരേ… വിഞ്ഞാണം നേവ വിധൂപേതി ന സന്ധൂപേതി. വിധൂപേത്വാ ഠിതോ ഏവംവിമുത്തചിത്തം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖും സഇന്ദാ ദേവാ സബ്രഹ്മകാ സപജാപതികാ ആരകാവ നമസ്സന്തി –
‘‘Ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu nevācināti na apacināti, apacinitvā ṭhito neva pajahati na upādiyati, pajahitvā ṭhito neva visineti na ussineti, visinetvā ṭhito neva vidhūpeti na sandhūpeti. Vidhūpetvā ṭhito kiñca nevācināti na apacināti? Apacinitvā ṭhito rūpaṃ nevācināti na apacināti; apacinitvā ṭhito vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ nevācināti na apacināti. Apacinitvā ṭhito kiñca neva pajahati na upādiyati? Pajahitvā ṭhito rūpaṃ neva pajahati na upādiyati; pajahitvā ṭhito vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ neva pajahati na upādiyati. Pajahitvā ṭhito kiñca neva visineti na ussineti? Visinetvā ṭhito rūpaṃ neva visineti na ussineti; visinetvā ṭhito vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ neva visineti na ussineti. Visinetvā ṭhito kiñca neva vidhūpeti na sandhūpeti? Vidhūpetvā ṭhito rūpaṃ neva vidhūpeti na sandhūpeti; vidhūpetvā ṭhito vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ neva vidhūpeti na sandhūpeti. Vidhūpetvā ṭhito evaṃvimuttacittaṃ kho, bhikkhave, bhikkhuṃ saindā devā sabrahmakā sapajāpatikā ārakāva namassanti –
‘‘നമോ തേ പുരിസാജഞ്ഞ, നമോ തേ പുരിസുത്തമ;
‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
യസ്സ തേ നാഭിജാനാമ, യമ്പി നിസ്സായ ഝായസീ’’തി. സത്തമം;
Yassa te nābhijānāma, yampi nissāya jhāyasī’’ti. sattamaṃ;
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / സംയുത്തനികായ (അട്ഠകഥാ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ൭. ഖജ്ജനീയസുത്തവണ്ണനാ • 7. Khajjanīyasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / സംയുത്തനികായ (ടീകാ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ൭. ഖജ്ജനീയസുത്തവണ്ണനാ • 7. Khajjanīyasuttavaṇṇanā
