Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పేతవత్థు-అట్ఠకథా • Petavatthu-aṭṭhakathā |
౧౦. ఖల్లాటియపేతివత్థువణ్ణనా
10. Khallāṭiyapetivatthuvaṇṇanā
కా ను అన్తోవిమానస్మిన్తి ఇదం సత్థరి సావత్థియం విహరన్తే అఞ్ఞతరం ఖల్లాటియపేతిం ఆరబ్భ వుత్తం. అతీతే కిర బారాణసియం అఞ్ఞతరా రూపూపజీవినీ ఇత్థీ అభిరూపా దస్సనీయా పాసాదికా పరమాయ వణ్ణపోక్ఖరతాయ సమన్నాగతా అతిమనోహరకేసకలాపీ అహోసి. తస్సా హి కేసా నీలా దీఘా తనూ ముదూ సినిద్ధా వేల్లితగ్గా ద్విహత్థగయ్హా విసట్ఠా యావ మేఖలా కలాపా ఓలమ్బన్తి. తం తస్సా కేససోభం దిస్వా తరుణజనో యేభుయ్యేన తస్సం పటిబద్ధచిత్తో అహోసి. అథస్సా తం కేససోభం అసహమానా ఇస్సాపకతా కతిపయా ఇత్థియో మన్తేత్వా తస్సా ఏవ పరిచారికదాసిం ఆమిసేన ఉపలాపేత్వా తాయ తస్సా కేసూపపాతనం భేసజ్జం దాపేసుం. సా కిర దాసీ తం భేసజ్జం న్హానియచుణ్ణేన సద్ధిం పయోజేత్వా గఙ్గాయ నదియా న్హానకాలే తస్సా అదాసి . సా తేన కేసమూలేసు తేమేత్వా ఉదకే నిముజ్జి , నిముజ్జనమత్తేయేవ కేసా సమూలా పరిపతింసు, సీసం చస్సా తిత్తకలాబుసదిసం అహోసి. అథ సా సబ్బసో విలూనకేసా లుఞ్చితమత్థకా కపోతీ వియ విరూపా హుత్వా లజ్జాయ అన్తోనగరం పవిసితుం అసక్కోన్తీ వత్థేన సీసం వేఠేత్వా బహినగరే అఞ్ఞతరస్మిం పదేసే వాసం కప్పేన్తీ కతిపాహచ్చయేన అపగతలజ్జా తతో నివత్తేత్వా తిలాని పీళేత్వా తేలవణిజ్జం సురావణిజ్జఞ్చ కరోన్తీ జీవికం కప్పేసి. సా ఏకదివసం ద్వీసు తీసు మనుస్సేసు సురామత్తేసు మహానిద్దం ఓక్కమన్తేసు సిథిలభూతాని తేసం నివత్థవత్థాని అవహరి.
Kānu antovimānasminti idaṃ satthari sāvatthiyaṃ viharante aññataraṃ khallāṭiyapetiṃ ārabbha vuttaṃ. Atīte kira bārāṇasiyaṃ aññatarā rūpūpajīvinī itthī abhirūpā dassanīyā pāsādikā paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgatā atimanoharakesakalāpī ahosi. Tassā hi kesā nīlā dīghā tanū mudū siniddhā vellitaggā dvihatthagayhā visaṭṭhā yāva mekhalā kalāpā olambanti. Taṃ tassā kesasobhaṃ disvā taruṇajano yebhuyyena tassaṃ paṭibaddhacitto ahosi. Athassā taṃ kesasobhaṃ asahamānā issāpakatā katipayā itthiyo mantetvā tassā eva paricārikadāsiṃ āmisena upalāpetvā tāya tassā kesūpapātanaṃ bhesajjaṃ dāpesuṃ. Sā kira dāsī taṃ bhesajjaṃ nhāniyacuṇṇena saddhiṃ payojetvā gaṅgāya nadiyā nhānakāle tassā adāsi . Sā tena kesamūlesu temetvā udake nimujji , nimujjanamatteyeva kesā samūlā paripatiṃsu, sīsaṃ cassā tittakalābusadisaṃ ahosi. Atha sā sabbaso vilūnakesā luñcitamatthakā kapotī viya virūpā hutvā lajjāya antonagaraṃ pavisituṃ asakkontī vatthena sīsaṃ veṭhetvā bahinagare aññatarasmiṃ padese vāsaṃ kappentī katipāhaccayena apagatalajjā tato nivattetvā tilāni pīḷetvā telavaṇijjaṃ surāvaṇijjañca karontī jīvikaṃ kappesi. Sā ekadivasaṃ dvīsu tīsu manussesu surāmattesu mahāniddaṃ okkamantesu sithilabhūtāni tesaṃ nivatthavatthāni avahari.
అథేకదివసం సా ఏకం ఖీణాసవత్థేరం పిణ్డాయ చరన్తం దిస్వా పసన్నచిత్తా అత్తనో ఘరం నేత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీదాపేత్వా తేలసంసట్ఠం దోణినిమ్మజ్జనిం పిఞ్ఞాకమదాసి. సో తస్సా అనుకమ్పాయ తం పటిగ్గహేత్వా పరిభుఞ్జి. సా పసన్నమానసా ఉపరి ఛత్తం ధారయమానా అట్ఠాసి. సో చ థేరో తస్సా చిత్తం పహంసేన్తో అనుమోదనం కత్వా పక్కామి. సా చ ఇత్థీ అనుమోదనకాలేయేవ ‘‘మయ్హం కేసా దీఘా తనూ సినిద్ధా ముదూ వేల్లితగ్గా హోన్తూ’’తి పత్థనమకాసి.
Athekadivasaṃ sā ekaṃ khīṇāsavattheraṃ piṇḍāya carantaṃ disvā pasannacittā attano gharaṃ netvā paññatte āsane nisīdāpetvā telasaṃsaṭṭhaṃ doṇinimmajjaniṃ piññākamadāsi. So tassā anukampāya taṃ paṭiggahetvā paribhuñji. Sā pasannamānasā upari chattaṃ dhārayamānā aṭṭhāsi. So ca thero tassā cittaṃ pahaṃsento anumodanaṃ katvā pakkāmi. Sā ca itthī anumodanakāleyeva ‘‘mayhaṃ kesā dīghā tanū siniddhā mudū vellitaggā hontū’’ti patthanamakāsi.
సా అపరేన సమయేన కాలం కత్వా మిస్సకకమ్మస్స ఫలేన సముద్దమజ్ఝే కనకవిమానే ఏకికా హుత్వా నిబ్బత్తి. తస్సా కేసా పత్థితాకారాయేవ సమ్పజ్జింసు. మనుస్సానం సాటకావహరణేన పన నగ్గా అహోసి. సా తస్మిం కనకవిమానే పునప్పునం ఉప్పజ్జిత్వా ఏకం బుద్ధన్తరం నగ్గావ హుత్వా వీతినామేసి. అథ అమ్హాకం భగవతి లోకే ఉప్పజ్జిత్వా పవత్తితవరధమ్మచక్కే అనుపుబ్బేన సావత్థియం విహరన్తే సావత్థివాసినో సత్తసతా వాణిజా సువణ్ణభూమిం ఉద్దిస్స నావాయ మహాసముద్దం ఓతరింసు. తేహి ఆరుళ్హా నావా విసమవాతవేగుక్ఖిత్తా ఇతో చితో చ పరిబ్భమన్తీ తం పదేసం అగమాసి. అథ సా విమానపేతీ సహ విమానేన తేసం అత్తానం దస్సేసి. తం దిస్వా జేట్ఠవాణిజో పుచ్ఛన్తో –
Sā aparena samayena kālaṃ katvā missakakammassa phalena samuddamajjhe kanakavimāne ekikā hutvā nibbatti. Tassā kesā patthitākārāyeva sampajjiṃsu. Manussānaṃ sāṭakāvaharaṇena pana naggā ahosi. Sā tasmiṃ kanakavimāne punappunaṃ uppajjitvā ekaṃ buddhantaraṃ naggāva hutvā vītināmesi. Atha amhākaṃ bhagavati loke uppajjitvā pavattitavaradhammacakke anupubbena sāvatthiyaṃ viharante sāvatthivāsino sattasatā vāṇijā suvaṇṇabhūmiṃ uddissa nāvāya mahāsamuddaṃ otariṃsu. Tehi āruḷhā nāvā visamavātavegukkhittā ito cito ca paribbhamantī taṃ padesaṃ agamāsi. Atha sā vimānapetī saha vimānena tesaṃ attānaṃ dassesi. Taṃ disvā jeṭṭhavāṇijo pucchanto –
౫౮.
58.
‘‘కా ను అన్తోవిమానస్మిం, తిట్ఠన్తీ నూపనిక్ఖమి;
‘‘Kā nu antovimānasmiṃ, tiṭṭhantī nūpanikkhami;
ఉపనిక్ఖమస్సు భద్దే, పస్సామ తం బహిట్ఠిత’’న్తి. –
Upanikkhamassu bhadde, passāma taṃ bahiṭṭhita’’nti. –
గాథమాహ . తత్థ కా ను అన్తోవిమానస్మిం తిట్ఠన్తీతి విమానస్స అన్తో అబ్భన్తరే తిట్ఠన్తీ కా ను త్వం, కిం మనుస్సిత్థీ, ఉదాహు అమనుస్సిత్థీతి పుచ్ఛతి. నూపనిక్ఖమీతి విమానతో న నిక్ఖమి. ఉపనిక్ఖమస్సు, భద్దే, పస్సామ తం బహిట్ఠితన్తి, భద్దే, తం మయం బహి ఠితం పస్సామ దట్ఠుకామమ్హా, తస్మా విమానతో నిక్ఖమస్సు. ‘‘ఉపనిక్ఖమస్సు భద్దన్తే’’తి వా పాఠో, భద్దం తే అత్థూతి అత్థో.
Gāthamāha . Tattha kā nu antovimānasmiṃ tiṭṭhantīti vimānassa anto abbhantare tiṭṭhantī kā nu tvaṃ, kiṃ manussitthī, udāhu amanussitthīti pucchati. Nūpanikkhamīti vimānato na nikkhami. Upanikkhamassu, bhadde, passāma taṃ bahiṭṭhitanti, bhadde, taṃ mayaṃ bahi ṭhitaṃ passāma daṭṭhukāmamhā, tasmā vimānato nikkhamassu. ‘‘Upanikkhamassu bhaddante’’ti vā pāṭho, bhaddaṃ te atthūti attho.
అథస్స సా అత్తనో బహి నిక్ఖమిసుం అసక్కుణేయ్యతం పకాసేన్తీ –
Athassa sā attano bahi nikkhamisuṃ asakkuṇeyyataṃ pakāsentī –
౫౯.
59.
‘‘అట్టీయామి హరాయామి, నగ్గా నిక్ఖమితుం బహి;
‘‘Aṭṭīyāmi harāyāmi, naggā nikkhamituṃ bahi;
కేసేహమ్హి పటిచ్ఛన్నా, పుఞ్ఞం మే అప్పకం కత’’న్తి. –
Kesehamhi paṭicchannā, puññaṃ me appakaṃ kata’’nti. –
గాథమాహ. తత్థ అట్టీయామీతి నగ్గా హుత్వా బహి నిక్ఖమితుం అట్టికా దుక్ఖితా అమ్హి. హరాయామీతి లజ్జామి. కేసేహమ్హి పటిచ్ఛన్నాతి కేసేహి అమ్హి అహం పటిచ్ఛాదితా పారుతసరీరా. పుఞ్ఞం మే అప్పకం కతన్తి అప్పకం పరిత్తం మయా కుసలకమ్మం కతం, పిఞ్ఞాకదానమత్తన్తి అధిప్పాయో.
Gāthamāha. Tattha aṭṭīyāmīti naggā hutvā bahi nikkhamituṃ aṭṭikā dukkhitā amhi. Harāyāmīti lajjāmi. Kesehamhi paṭicchannāti kesehi amhi ahaṃ paṭicchāditā pārutasarīrā. Puññaṃ me appakaṃ katanti appakaṃ parittaṃ mayā kusalakammaṃ kataṃ, piññākadānamattanti adhippāyo.
అథస్సా వాణిజో అత్తనో ఉత్తరిసాటకం దాతుకామో –-
Athassā vāṇijo attano uttarisāṭakaṃ dātukāmo –-
౬౦.
60.
‘‘హన్దుత్తరీయం దదామి తే, ఇదం దుస్సం నివాసయ;
‘‘Handuttarīyaṃ dadāmi te, idaṃ dussaṃ nivāsaya;
ఇదం దుస్సం నివాసేత్వా, ఏహి నిక్ఖమ సోభనే;
Idaṃ dussaṃ nivāsetvā, ehi nikkhama sobhane;
ఉపనిక్ఖమస్సు భద్దే, పస్సామ తం బహిట్ఠిత’’న్తి. –
Upanikkhamassu bhadde, passāma taṃ bahiṭṭhita’’nti. –
గాథమాహ . తత్థ హన్దాతి గణ్హ. ఉత్తరీయన్తి ఉపసంబ్యానం ఉత్తరిసాటకన్తి అత్థో. దదామి తేతి తుయ్హం దదామి. ఇదం దుస్సం నివాసయాతి ఇదం మమ ఉత్తరిసాటకం త్వం నివాసేహి. సోభనేతి సున్దరరూపే.
Gāthamāha . Tattha handāti gaṇha. Uttarīyanti upasaṃbyānaṃ uttarisāṭakanti attho. Dadāmi teti tuyhaṃ dadāmi. Idaṃ dussaṃ nivāsayāti idaṃ mama uttarisāṭakaṃ tvaṃ nivāsehi. Sobhaneti sundararūpe.
ఏవఞ్చ పన వత్వా అత్తనో ఉత్తరిసాటకం తస్సా ఉపనేసి, సా తథా దియ్యమానస్స అత్తనో అనుపకప్పనీయతఞ్చ, యథా దియ్యమానం ఉపకప్పతి, తఞ్చ దస్సేన్తీ –
Evañca pana vatvā attano uttarisāṭakaṃ tassā upanesi, sā tathā diyyamānassa attano anupakappanīyatañca, yathā diyyamānaṃ upakappati, tañca dassentī –
౬౧.
61.
‘‘హత్థేన హత్థే తే దిన్నం, న మయ్హం ఉపకప్పతి;
‘‘Hatthena hatthe te dinnaṃ, na mayhaṃ upakappati;
ఏసేత్థుపాసకో సద్ధో, సమ్మాసమ్బుద్ధసావకో.
Esetthupāsako saddho, sammāsambuddhasāvako.
౬౨.
62.
‘‘ఏతం అచ్ఛాదయిత్వాన, మమ దక్ఖిణమాదిస;
‘‘Etaṃ acchādayitvāna, mama dakkhiṇamādisa;
తథాహం సుఖితా హేస్సం, సబ్బకామసమిద్ధినీ’’తి. –
Tathāhaṃ sukhitā hessaṃ, sabbakāmasamiddhinī’’ti. –
గాథాద్వయమాహ . తత్థ హత్థేన హత్థే తే దిన్నం, న మయ్హం ఉపకప్పతీతి, మారిస, తవ హత్థేన మమ హత్థే తయా దిన్నం న మయ్హం ఉపకప్పతి న వినియుజ్జతి, ఉపభోగయోగ్గం న హోతీతి అత్థో. ఏసేత్థుపాసకో సద్ధోతి ఏసో రతనత్తయం ఉద్దిస్స సరణగమనేన ఉపాసకో కమ్మఫలసద్ధాయ చ సమన్నాగతత్తా సద్ధో ఏత్థ ఏతస్మిం జనసమూహే అత్థి. ఏతం అచ్ఛాదయిత్వాన, మమ దక్ఖిణమాదిసాతి ఏతం ఉపాసకం మమ దియ్యమానం సాటకం పరిదహాపేత్వా తం దక్ఖిణం మయ్హం ఆదిస పత్తిదానం దేహి. తథాహం సుఖితా హేస్సన్తి తథా కతే అహం సుఖితా దిబ్బవత్థనివత్థా సుఖప్పత్తా భవిస్సామీతి.
Gāthādvayamāha . Tattha hatthena hatthe te dinnaṃ, na mayhaṃ upakappatīti, mārisa, tava hatthena mama hatthe tayā dinnaṃ na mayhaṃ upakappati na viniyujjati, upabhogayoggaṃ na hotīti attho. Esetthupāsako saddhoti eso ratanattayaṃ uddissa saraṇagamanena upāsako kammaphalasaddhāya ca samannāgatattā saddho ettha etasmiṃ janasamūhe atthi. Etaṃ acchādayitvāna, mama dakkhiṇamādisāti etaṃ upāsakaṃ mama diyyamānaṃ sāṭakaṃ paridahāpetvā taṃ dakkhiṇaṃ mayhaṃ ādisa pattidānaṃ dehi. Tathāhaṃ sukhitā hessanti tathā kate ahaṃ sukhitā dibbavatthanivatthā sukhappattā bhavissāmīti.
తం సుత్వా వాణిజా తం ఉపాసకం న్హాపేత్వా విలిమ్పేత్వా వత్థయుగేన అచ్ఛాదేసుం. తమత్థం పకాసేన్తా సఙ్గీతికారా –
Taṃ sutvā vāṇijā taṃ upāsakaṃ nhāpetvā vilimpetvā vatthayugena acchādesuṃ. Tamatthaṃ pakāsentā saṅgītikārā –
౬౩.
63.
‘‘తఞ్చ తే న్హాపయిత్వాన, విలిమ్పేత్వాన వాణిజా;
‘‘Tañca te nhāpayitvāna, vilimpetvāna vāṇijā;
వత్థేహచ్ఛాదయిత్వాన, తస్సా దక్ఖిణమాదిసుం.
Vatthehacchādayitvāna, tassā dakkhiṇamādisuṃ.
౬౪.
64.
‘‘సమనన్తరానుద్దిట్ఠే , విపాకో ఉదపజ్జథ;
‘‘Samanantarānuddiṭṭhe , vipāko udapajjatha;
భోజనచ్ఛాదనపానీయం, దక్ఖిణాయ ఇదం ఫలం.
Bhojanacchādanapānīyaṃ, dakkhiṇāya idaṃ phalaṃ.
౬౫.
65.
‘‘తతో సుద్ధా సుచివసనా, కాసికుత్తమధారినీ;
‘‘Tato suddhā sucivasanā, kāsikuttamadhārinī;
హసన్తీ విమానా నిక్ఖమి, దక్ఖిణాయ ఇదం ఫల’’న్తి. –
Hasantī vimānā nikkhami, dakkhiṇāya idaṃ phala’’nti. –
తిస్సో గాథాయో అవోచుం.
Tisso gāthāyo avocuṃ.
౬౩. తత్థ తన్తి తం ఉపాసకం. చ-సద్దో నిపాతమత్తం. తేతి తే వాణిజాతి యోజనా. విలిమ్పేత్వానాతి ఉత్తమేన గన్ధేన విలిమ్పేత్వా. వత్థేహచ్ఛాదయిత్వానాతి వణ్ణగన్ధరససమ్పన్నం సబ్యఞ్జనం భోజనం భోజేత్వా నివాసనం ఉత్తరీయన్తి ద్వీహి వత్థేహి అచ్ఛాదేసుం, ద్వే వత్థాని అదంసూతి అత్థో. తస్సా దక్ఖిణమాదిసున్తి తస్సా పేతియా తం దక్ఖిణం ఆదిసింసు.
63. Tattha tanti taṃ upāsakaṃ. Ca-saddo nipātamattaṃ. Teti te vāṇijāti yojanā. Vilimpetvānāti uttamena gandhena vilimpetvā. Vatthehacchādayitvānāti vaṇṇagandharasasampannaṃ sabyañjanaṃ bhojanaṃ bhojetvā nivāsanaṃ uttarīyanti dvīhi vatthehi acchādesuṃ, dve vatthāni adaṃsūti attho. Tassā dakkhiṇamādisunti tassā petiyā taṃ dakkhiṇaṃ ādisiṃsu.
౬౪. సమనన్తరానుద్దిట్ఠేతి అనూ-తి నిపాతమత్తం, తస్సా దక్ఖిణాయ ఉద్దిట్ఠసమనన్తరమేవ. విపాకో ఉదపజ్జథాతి తస్సా పేతియా విపాకో దక్ఖిణాయ ఫలం ఉప్పజ్జి. కీదిసోతి పేతీ ఆహ భోజనచ్ఛాదనపానీయన్తి. నానప్పకారం దిబ్బభోజనసదిసం భోజనఞ్చ నానావిరాగవణ్ణసముజ్జలం దిబ్బవత్థసదిసం వత్థఞ్చ అనేకవిధం పానకఞ్చ దక్ఖిణాయ ఇదం ఈదిసం ఫలం ఉదపజ్జథాతి యోజనా.
64.Samanantarānuddiṭṭheti anū-ti nipātamattaṃ, tassā dakkhiṇāya uddiṭṭhasamanantarameva. Vipāko udapajjathāti tassā petiyā vipāko dakkhiṇāya phalaṃ uppajji. Kīdisoti petī āha bhojanacchādanapānīyanti. Nānappakāraṃ dibbabhojanasadisaṃ bhojanañca nānāvirāgavaṇṇasamujjalaṃ dibbavatthasadisaṃ vatthañca anekavidhaṃ pānakañca dakkhiṇāya idaṃ īdisaṃ phalaṃ udapajjathāti yojanā.
౬౫. తతోతి యథావుత్తభోజనాదిపటిలాభతో పచ్ఛా. సుద్ధాతి న్హానేన సుద్ధసరీరా. సుచివసనాతి సువిసుద్ధవత్థనివత్థా. కాసికుత్తమధారినీతి కాసికవత్థతోపి ఉత్తమవత్థధారినీ. హసన్తీతి ‘‘పస్సథ తావ తుమ్హాకం దక్ఖిణాయ ఇదం ఫలవిసేస’’న్తి పకాసనవసేన హసమానా విమానతో నిక్ఖమి.
65.Tatoti yathāvuttabhojanādipaṭilābhato pacchā. Suddhāti nhānena suddhasarīrā. Sucivasanāti suvisuddhavatthanivatthā. Kāsikuttamadhārinīti kāsikavatthatopi uttamavatthadhārinī. Hasantīti ‘‘passatha tāva tumhākaṃ dakkhiṇāya idaṃ phalavisesa’’nti pakāsanavasena hasamānā vimānato nikkhami.
అథ తే వాణిజా ఏవం పచ్చక్ఖతో పుఞ్ఞఫలం దిస్వా అచ్ఛరియబ్భుతచిత్తజాతా తస్మిం ఉపాసకే సఞ్జాతగారవబహుమానా కతఞ్జలీ తం పయిరుపాసింసు. సోపి తే ధమ్మకథాయ భియ్యోసోమత్తాయ పసాదేత్వా సరణేసు చ సీలేసు చ పతిట్ఠాపేసి. తే తాయ విమానపేతియా కతకమ్మం –
Atha te vāṇijā evaṃ paccakkhato puññaphalaṃ disvā acchariyabbhutacittajātā tasmiṃ upāsake sañjātagāravabahumānā katañjalī taṃ payirupāsiṃsu. Sopi te dhammakathāya bhiyyosomattāya pasādetvā saraṇesu ca sīlesu ca patiṭṭhāpesi. Te tāya vimānapetiyā katakammaṃ –
౬౬.
66.
‘‘సుచిత్తరూపం రుచిరం, విమానం తే పభాసతి;
‘‘Sucittarūpaṃ ruciraṃ, vimānaṃ te pabhāsati;
దేవతే పుచ్ఛితాచిక్ఖ, కిస్స కమ్మస్సిదం ఫల’’న్తి. –
Devate pucchitācikkha, kissa kammassidaṃ phala’’nti. –
ఇమాయ గాథాయ పుచ్ఛింసు. తత్థ సుచిత్తరూపన్తి హత్థిఅస్సఇత్థిపురిసాదివసేన చేవ మాలాకమ్మలతాకమ్మాదివసేన చ సుట్ఠు విహితచిత్తరూపం. రుచిరన్తి రమణీయం దస్సనీయం. కిస్స కమ్మస్సిదం ఫలన్తి కీదిసస్స కమ్మస్స, కిం దానమయస్స ఉదాహు సీలమయస్స ఇదం ఫలన్తి అత్థో.
Imāya gāthāya pucchiṃsu. Tattha sucittarūpanti hatthiassaitthipurisādivasena ceva mālākammalatākammādivasena ca suṭṭhu vihitacittarūpaṃ. Ruciranti ramaṇīyaṃ dassanīyaṃ. Kissa kammassidaṃ phalanti kīdisassa kammassa, kiṃ dānamayassa udāhu sīlamayassa idaṃ phalanti attho.
సా తేహి ఏవం పుట్ఠా ‘‘మయా కతస్స పరిత్తకస్స కుసలకమ్మస్స తావ ఇదం ఫలం, అకుసలకమ్మస్స పన ఆయతిం నిరయే ఏదిసం భవిస్సతీ’’తి తదుభయం ఆచిక్ఖన్తీ –
Sā tehi evaṃ puṭṭhā ‘‘mayā katassa parittakassa kusalakammassa tāva idaṃ phalaṃ, akusalakammassa pana āyatiṃ niraye edisaṃ bhavissatī’’ti tadubhayaṃ ācikkhantī –
౬౭.
67.
‘‘భిక్ఖునో చరమానస్స, దోణినిమ్మజ్జనిం అహం;
‘‘Bhikkhuno caramānassa, doṇinimmajjaniṃ ahaṃ;
అదాసిం ఉజుభూతస్స, విప్పసన్నేన చేతసా.
Adāsiṃ ujubhūtassa, vippasannena cetasā.
౬౮.
68.
‘‘తస్స కమ్మస్స కుసలస్స, విపాకం దీఘమన్తరం;
‘‘Tassa kammassa kusalassa, vipākaṃ dīghamantaraṃ;
అనుభోమి విమానస్మిం, తఞ్చ దాని పరిత్తకం.
Anubhomi vimānasmiṃ, tañca dāni parittakaṃ.
౬౯.
69.
‘‘ఉద్ధం చతూహి మాసేహి, కాలంకిరియా భవిస్సతి;
‘‘Uddhaṃ catūhi māsehi, kālaṃkiriyā bhavissati;
ఏకన్తకటుకం ఘోరం, నిరయం పపతిస్సహం.
Ekantakaṭukaṃ ghoraṃ, nirayaṃ papatissahaṃ.
౭౦.
70.
‘‘చతుక్కణ్ణం చతుద్వారం, విభత్తం భాగసో మితం;
‘‘Catukkaṇṇaṃ catudvāraṃ, vibhattaṃ bhāgaso mitaṃ;
అయోపాకారపరియన్తం, అయసా పటికుజ్జితం.
Ayopākārapariyantaṃ, ayasā paṭikujjitaṃ.
౭౧.
71.
‘‘తస్స అయోమయా భూమి, జలితా తేజసా యుతా;
‘‘Tassa ayomayā bhūmi, jalitā tejasā yutā;
సమన్తా యోజనసతం, ఫరిత్వా తిట్ఠతి సబ్బదా.
Samantā yojanasataṃ, pharitvā tiṭṭhati sabbadā.
౭౨.
72.
‘‘తత్థాహం దీఘమద్ధానం, దుక్ఖం వేదిస్స వేదనం;
‘‘Tatthāhaṃ dīghamaddhānaṃ, dukkhaṃ vedissa vedanaṃ;
ఫలఞ్చ పాపకమ్మస్స, తస్మా సోచామహం భుస’’న్తి. – గాథాయో అభాసి;
Phalañca pāpakammassa, tasmā socāmahaṃ bhusa’’nti. – gāthāyo abhāsi;
౬౭. తత్థ భిక్ఖునో చరమానస్సాతి అఞ్ఞతరస్స భిన్నకిలేసస్స భిక్ఖునో భిక్ఖాయ చరన్తస్స. దోణినిమ్మజ్జనిన్తి విస్సన్దమానతేలం పిఞ్ఞాకం. ఉజుభూతస్సాతి చిత్తజిమ్హవఙ్కకుటిలభావకరానం కిలేసానం అభావేన ఉజుభావప్పత్తస్స. విప్పసన్నేన చేతసాతి కమ్మఫలసద్ధాయ సుట్ఠు పసన్నేన చిత్తేన.
67. Tattha bhikkhuno caramānassāti aññatarassa bhinnakilesassa bhikkhuno bhikkhāya carantassa. Doṇinimmajjaninti vissandamānatelaṃ piññākaṃ. Ujubhūtassāti cittajimhavaṅkakuṭilabhāvakarānaṃ kilesānaṃ abhāvena ujubhāvappattassa. Vippasannena cetasāti kammaphalasaddhāya suṭṭhu pasannena cittena.
౬౮-౬౯. దీఘమన్తరన్తి మ-కారో పదసన్ధికరో, దీఘఅన్తరం దీఘకాలన్తి అత్థో. తఞ్చ దాని పరిత్తకన్తి తఞ్చ పుఞ్ఞఫలం విపక్కవిపాకత్తా కమ్మస్స ఇదాని పరిత్తకం అప్పావసేసం, న చిరేనేవ ఇతో చవిస్సామీతి అత్థో. తేనాహ ‘‘ఉద్ధం చతూహి మాసేహి, కాలంకిరియా భవిస్సతీ’’తి చతూహి మాసేహి ఉద్ధం చతున్నం మాసానం ఉపరి పఞ్చమే మాసే మమ కాలంకిరియా భవిస్సతీతి దస్సేతి. ఏకన్తకటుకన్తి ఏకన్తేనేవ అనిట్ఠఛఫస్సాయతనికభావతో ఏకన్తదుక్ఖన్తి అత్థో. ఘోరన్తి దారుణం. నిరయన్తి నత్థి ఏత్థ అయో సుఖన్తి కత్వా ‘‘నిరయ’’న్తి లద్ధనామం నరకం. పపతిస్సహన్తి పపహిస్సామి అహం.
68-69.Dīghamantaranti ma-kāro padasandhikaro, dīghaantaraṃ dīghakālanti attho. Tañca dāni parittakanti tañca puññaphalaṃ vipakkavipākattā kammassa idāni parittakaṃ appāvasesaṃ, na cireneva ito cavissāmīti attho. Tenāha ‘‘uddhaṃ catūhi māsehi, kālaṃkiriyā bhavissatī’’ti catūhi māsehi uddhaṃ catunnaṃ māsānaṃ upari pañcame māse mama kālaṃkiriyā bhavissatīti dasseti. Ekantakaṭukanti ekanteneva aniṭṭhachaphassāyatanikabhāvato ekantadukkhanti attho. Ghoranti dāruṇaṃ. Nirayanti natthi ettha ayo sukhanti katvā ‘‘niraya’’nti laddhanāmaṃ narakaṃ. Papatissahanti papahissāmi ahaṃ.
౭౦. ‘‘నిరయ’’న్తి చేత్థ అవీచిమహానిరయస్స అధిప్పేతత్తా తం సరూపతో దస్సేతుం ‘‘చతుక్కణ్ణ’’న్తిఆదిమాహ. తత్థ చతుక్కణ్ణన్తి చతుక్కోణం. చతుద్వారన్తి చతూసు దిసాసు చతూహి ద్వారేహి యుత్తం. విభత్తన్తి సుట్ఠు విభత్తం.
70. ‘‘Niraya’’nti cettha avīcimahānirayassa adhippetattā taṃ sarūpato dassetuṃ ‘‘catukkaṇṇa’’ntiādimāha. Tattha catukkaṇṇanti catukkoṇaṃ. Catudvāranti catūsu disāsu catūhi dvārehi yuttaṃ. Vibhattanti suṭṭhu vibhattaṃ.
భాగసోతి భాగతో. మితన్తి తులితం. అయోపాకారపరియన్తన్తి అయోమయేన పాకారేన పరిక్ఖిత్తం. అయసా పటికుజ్జితన్తి అయోపటలేనేవ ఉపరి పిహితం.
Bhāgasoti bhāgato. Mitanti tulitaṃ. Ayopākārapariyantanti ayomayena pākārena parikkhittaṃ. Ayasā paṭikujjitanti ayopaṭaleneva upari pihitaṃ.
౭౧-౭౨. తేజసా యుతాతి సమన్తతో సముట్ఠితజాలేన మహతా అగ్గినా నిరన్తరం సమాయుతజాలా. సమన్తా యోజనసతన్తి ఏవం పన సమన్తా బహి సబ్బదిసాసు యోజనసతం యోజనానం సతం. సబ్బదాతి సబ్బకాలం. ఫరిత్వా తిట్ఠతీతి బ్యాపేత్వా తిట్ఠతి. తత్థాతి తస్మిం మహానిరయే. వేదిస్సన్తి వేదిస్సామి అనుభవిస్సామి. ఫలఞ్చ పాపకమ్మస్సాతి ఇదం ఈదిసం దుక్ఖానుభవనం మహా ఏవం కతస్స పాపస్స కమ్మస్స ఫలన్తి అత్థో.
71-72.Tejasā yutāti samantato samuṭṭhitajālena mahatā agginā nirantaraṃ samāyutajālā. Samantā yojanasatanti evaṃ pana samantā bahi sabbadisāsu yojanasataṃ yojanānaṃ sataṃ. Sabbadāti sabbakālaṃ. Pharitvā tiṭṭhatīti byāpetvā tiṭṭhati. Tatthāti tasmiṃ mahāniraye. Vedissanti vedissāmi anubhavissāmi. Phalañca pāpakammassāti idaṃ īdisaṃ dukkhānubhavanaṃ mahā evaṃ katassa pāpassa kammassa phalanti attho.
ఏవం తాయ అత్తనా కతకమ్మఫలే ఆయతిం నేరయికభయే చ పకాసితే సో ఉపాసకో కరుణాసఞ్చోదితమానసో ‘‘హన్దస్సాహం పతిట్ఠా భవేయ్య’’న్తి చిన్తేత్వా ఆహ – ‘‘దేవతే, త్వం మయ్హం ఏకస్స దానవసేన సబ్బకామసమిద్ధా ఉట్ఠారసమ్పత్తియుత్తా జాతా, ఇదాని పన ఇమేసం ఉపాసకానం దానం దత్వా సత్థు చ గుణే అనుస్సరిత్వా నిరయూపపత్తితో ముచ్చిస్ససీ’’తి. సా పేతీ హట్ఠతుట్ఠా ‘‘సాధూ’’తి వత్వా తే దిబ్బేన అన్నపానేన సన్తప్పేత్వా దిబ్బాని వత్థాని నానావిధాని రతనాని చ అదాసి, భగవన్తఞ్చ ఉద్దిస్స దిబ్బం దుస్సయుగం తేసం హత్థే దత్వా ‘‘అఞ్ఞతరా, భన్తే, విమానపేతీ భగవతో పాదే సిరసా వన్దతీతి సావత్థిం గన్త్వా సత్థారం మమ వచనేన వన్దథా’’తి వన్దనఞ్చ పేసేసి, తఞ్చ నావం అత్తనో ఇద్ధానుభావేన తేహి ఇచ్ఛితపట్టనం తం దివసమేవ ఉపనేసి.
Evaṃ tāya attanā katakammaphale āyatiṃ nerayikabhaye ca pakāsite so upāsako karuṇāsañcoditamānaso ‘‘handassāhaṃ patiṭṭhā bhaveyya’’nti cintetvā āha – ‘‘devate, tvaṃ mayhaṃ ekassa dānavasena sabbakāmasamiddhā uṭṭhārasampattiyuttā jātā, idāni pana imesaṃ upāsakānaṃ dānaṃ datvā satthu ca guṇe anussaritvā nirayūpapattito muccissasī’’ti. Sā petī haṭṭhatuṭṭhā ‘‘sādhū’’ti vatvā te dibbena annapānena santappetvā dibbāni vatthāni nānāvidhāni ratanāni ca adāsi, bhagavantañca uddissa dibbaṃ dussayugaṃ tesaṃ hatthe datvā ‘‘aññatarā, bhante, vimānapetī bhagavato pāde sirasā vandatīti sāvatthiṃ gantvā satthāraṃ mama vacanena vandathā’’ti vandanañca pesesi, tañca nāvaṃ attano iddhānubhāvena tehi icchitapaṭṭanaṃ taṃ divasameva upanesi.
అథ తే వాణిజా తతో పట్టనతో అనుక్కమేన సావత్థిం పత్వా జేతవనం పవిసిత్వా సత్థు తం దుస్సయుగం దత్వా వన్దనఞ్చ నివేదేత్వా ఆదితో పట్ఠాయ తం పవత్తిం భగవతో ఆరోచేసుం. సత్థా తమత్థం అట్ఠుప్పత్తిం కత్వా సమ్పత్తపరిసాయ విత్థారేన ధమ్మం దేసేసి, సా దేసనా మహాజనస్స సాత్థికా జాతా. తే పన ఉపాసకా దుతియదివసే బుద్ధప్పముఖస్స భిక్ఖుసఙ్ఘస్స మహాదానం దత్వా తస్సా దక్ఖిణమాదిసింసు. సా చ తతో పేతలోకతో చవిత్వా వివిధరతనవిజ్జోతితే తావతింసభవనే కనకవిమానే అచ్ఛరాసహస్సపరివారా నిబ్బత్తీతి.
Atha te vāṇijā tato paṭṭanato anukkamena sāvatthiṃ patvā jetavanaṃ pavisitvā satthu taṃ dussayugaṃ datvā vandanañca nivedetvā ādito paṭṭhāya taṃ pavattiṃ bhagavato ārocesuṃ. Satthā tamatthaṃ aṭṭhuppattiṃ katvā sampattaparisāya vitthārena dhammaṃ desesi, sā desanā mahājanassa sātthikā jātā. Te pana upāsakā dutiyadivase buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa mahādānaṃ datvā tassā dakkhiṇamādisiṃsu. Sā ca tato petalokato cavitvā vividharatanavijjotite tāvatiṃsabhavane kanakavimāne accharāsahassaparivārā nibbattīti.
ఖల్లాటియపేతివత్థువణ్ణనా నిట్ఠితా.
Khallāṭiyapetivatthuvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / పేతవత్థుపాళి • Petavatthupāḷi / ౧౦. ఖల్లాటియపేతివత్థు • 10. Khallāṭiyapetivatthu