Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi |
౩. ఖమ్భకతవగ్గ-అత్థయోజనా
3. Khambhakatavagga-atthayojanā
౫౯౬. ఖమ్భో కతో యేనాతి ఖమ్భకతో. ఖమ్భోతి చ పటిబద్ధో. కత్థ పటిబద్ధోతి ఆహ ‘‘కటియం హత్థం ఠపేత్వా’’తి. ససీసం అవగుణ్ఠయతి పరివేఠతీతి ఓగుణ్ఠితోతి ఆహ ‘‘ససీసం పారుతో’’తి.
596. Khambho kato yenāti khambhakato. Khambhoti ca paṭibaddho. Kattha paṭibaddhoti āha ‘‘kaṭiyaṃ hatthaṃ ṭhapetvā’’ti. Sasīsaṃ avaguṇṭhayati pariveṭhatīti oguṇṭhitoti āha ‘‘sasīsaṃ pāruto’’ti.
౬౦౦. ఉద్ధం ఏకా కోటి ఇమిస్సా గమనాయాతి ఉక్కుటికాతి దస్సేన్తో ఆహ ‘‘ఉక్కుటికా వుచ్చతీ’’తిఆది. ఏత్థాతి ‘‘ఉక్కుటికాయా’’తిపదే.
600. Uddhaṃ ekā koṭi imissā gamanāyāti ukkuṭikāti dassento āha ‘‘ukkuṭikā vuccatī’’tiādi. Etthāti ‘‘ukkuṭikāyā’’tipade.
౬౦౧. హత్థపల్లత్థీకదుస్సపల్లత్థీకేసు ద్వీసు దుస్సపల్లత్థికే ఆయోగపల్లత్థీకాపి సఙ్గహం గచ్ఛతీతి ఆహ ‘‘ఆయోగపల్లత్థికాపి దుస్సపల్లత్థికా ఏవా’’తి.
601. Hatthapallatthīkadussapallatthīkesu dvīsu dussapallatthike āyogapallatthīkāpi saṅgahaṃ gacchatīti āha ‘‘āyogapallatthikāpi dussapallatthikā evā’’ti.
౬౦౨. సతియా ఉపట్ఠానం సక్కచ్చన్తి ఆహ ‘‘సతింఉపట్ఠపేత్వా’’తి.
602. Satiyā upaṭṭhānaṃ sakkaccanti āha ‘‘satiṃupaṭṭhapetvā’’ti.
౬౦౩. పిణ్డపాతం దేన్తేపీతి పిణ్డపాతం పత్తే పక్ఖిపన్తేపి. పత్తే సఞ్ఞా పత్తసఞ్ఞా, సా అస్సత్థీతి పత్తసఞ్ఞీ. ‘‘కత్వా’’ తిఇమినా కిరియావిసేసనభావం దస్సేతి.
603.Piṇḍapātaṃ dentepīti piṇḍapātaṃ patte pakkhipantepi. Patte saññā pattasaññā, sā assatthīti pattasaññī. ‘‘Katvā’’ tiiminā kiriyāvisesanabhāvaṃ dasseti.
౬౦౪. సమసూపకం పిణ్డపాతన్తి ఏత్థ సూపపిణ్డపాతానం సమఉపడ్ఢభావం ఆసఙ్కా భవేయ్యాతి ఆహ ‘‘సమసూపకో నామా’’తిఆది. యత్థాతి పిణ్డపాతే. భత్తస్స చతుత్థభాగపమాణో సూపో హోతి, సో పిణ్డపాతో సమసూపకో నామాతి యోజనా. ఓలోణీ చ సాకసూపేయ్యఞ్చ మచ్ఛరసో చ మంసరసో చాతి ద్వన్దో. తత్థ ఓలోణీతి ఏకా బ్యఞ్జనవికతి. సాకసూపేయ్యన్తి సూపస్స హితం సూపేయ్యం, సాకమేవ సూపేయ్యం సాకసూపేయ్యం. ఇమినా సబ్బాపి సాకసూపేయ్యబ్యఞ్జనవికతి గహితా. మచ్ఛరసమంసరసాదీనీతి ఏత్థ ఆదిసద్దేన అవసేసా సబ్బాపి బ్యఞ్జనవికతి సఙ్గహితా. తం సబ్బం రసానం రసో రసరసోతి కత్వా ‘‘రసరసో’’తి వుచ్చతి.
604.Samasūpakaṃ piṇḍapātanti ettha sūpapiṇḍapātānaṃ samaupaḍḍhabhāvaṃ āsaṅkā bhaveyyāti āha ‘‘samasūpako nāmā’’tiādi. Yatthāti piṇḍapāte. Bhattassa catutthabhāgapamāṇo sūpo hoti, so piṇḍapāto samasūpako nāmāti yojanā. Oloṇī ca sākasūpeyyañca maccharaso ca maṃsaraso cāti dvando. Tattha oloṇīti ekā byañjanavikati. Sākasūpeyyanti sūpassa hitaṃ sūpeyyaṃ, sākameva sūpeyyaṃ sākasūpeyyaṃ. Iminā sabbāpi sākasūpeyyabyañjanavikati gahitā. Maccharasamaṃsarasādīnīti ettha ādisaddena avasesā sabbāpi byañjanavikati saṅgahitā. Taṃ sabbaṃ rasānaṃ raso rasarasoti katvā ‘‘rasaraso’’ti vuccati.
౬౦౫. సమపుణ్ణం సమభరితన్తి వేవచనమేవ. థూపం కతో థూపీకతోతి అత్థం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘థూపీకతో నామా’’తిఆది.
605. Samapuṇṇaṃ samabharitanti vevacanameva. Thūpaṃ kato thūpīkatoti atthaṃ dassento āha ‘‘thūpīkato nāmā’’tiādi.
తత్థాతి ‘‘థూపీకత’’న్తిఆదివచనే. తేసన్తి అభయత్థేరతిపిటకచూళనాగత్థేరానం. ఇతి పుచ్ఛింసు, తేసఞ్చ థేరానం వాదం ఆరోచేసున్తి యోజనా. థేరోతి చూళసుమనత్థేరో. ఏతస్సాతి తిపిటకచూళనాగత్థేరస్స . సత్తక్ఖత్తున్తి సత్త వారే. కుతోతి కస్సాచరియస్స సన్తికా. తస్మాతి యస్మా యావకాలికేన పరిచ్ఛిన్నో, తస్మా. ఆమిసజాతికం యాగుభత్తం వా ఫలాఫలం వాతి యోజనా. తఞ్చ ఖోతి తఞ్చ సమతిత్థికం. ఇతరేన పనాతి నాధిట్ఠానుపగేన పత్తేన పన. యం పూవఉచ్ఛుఖణ్డఫలాఫలాది హేట్ఠా ఓరోహతి, తం పూవఉచ్ఛుఖణ్డఫలాఫలాదీతి యోజనా. పూవవటంసకోతి ఏత్థ వటంసకోతి ఉత్తంసో. సో హి ఉద్ధం తసీయతే అలఙ్కరీయతేతి వటంసోతి వుచ్చతి ఉకారస్స వకారం, తకారస్స చ టకారం కత్వా, సోయేవ వటంసకో, ముద్ధని పిలన్ధితో ఏకో అలఙ్కారవిసేసో. పూవమేవ తంసదిసత్తా పూవవటంసకో, తం. పుప్ఫవటంసకో చ తక్కోలకటుకఫలాదివటంసకో చాతి ద్వన్దో, తే.
Tatthāti ‘‘thūpīkata’’ntiādivacane. Tesanti abhayattheratipiṭakacūḷanāgattherānaṃ. Iti pucchiṃsu, tesañca therānaṃ vādaṃ ārocesunti yojanā. Theroti cūḷasumanatthero. Etassāti tipiṭakacūḷanāgattherassa . Sattakkhattunti satta vāre. Kutoti kassācariyassa santikā. Tasmāti yasmā yāvakālikena paricchinno, tasmā. Āmisajātikaṃ yāgubhattaṃ vā phalāphalaṃ vāti yojanā. Tañca khoti tañca samatitthikaṃ. Itarena panāti nādhiṭṭhānupagena pattena pana. Yaṃ pūvaucchukhaṇḍaphalāphalādi heṭṭhā orohati, taṃ pūvaucchukhaṇḍaphalāphalādīti yojanā. Pūvavaṭaṃsakoti ettha vaṭaṃsakoti uttaṃso. So hi uddhaṃ tasīyate alaṅkarīyateti vaṭaṃsoti vuccati ukārassa vakāraṃ, takārassa ca ṭakāraṃ katvā, soyeva vaṭaṃsako, muddhani pilandhito eko alaṅkāraviseso. Pūvameva taṃsadisattā pūvavaṭaṃsako, taṃ. Pupphavaṭaṃsako ca takkolakaṭukaphalādivaṭaṃsako cāti dvando, te.
ఇధాతి ఇమస్మిం సిక్ఖాపదే. నను సబ్బథూపీకతేసు పటిగ్గహణస్స అకప్పియత్తా పరిభుఞ్జనమ్పి న వట్టతీతి ఆహ ‘‘సబ్బత్థ పనా’’తిఆది. తత్థ సబ్బత్థాతి సబ్బేసు థూపీకతేసూతి. తతియో వగ్గో.
Idhāti imasmiṃ sikkhāpade. Nanu sabbathūpīkatesu paṭiggahaṇassa akappiyattā paribhuñjanampi na vaṭṭatīti āha ‘‘sabbattha panā’’tiādi. Tattha sabbatthāti sabbesu thūpīkatesūti. Tatiyo vaggo.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావిభఙ్గ • Mahāvibhaṅga / ౩. ఖమ్భకతవగ్గో • 3. Khambhakatavaggo
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ౩. ఖమ్భకతవగ్గవణ్ణనా • 3. Khambhakatavaggavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ౩. ఖమ్భకతవగ్గవణ్ణనా • 3. Khambhakatavaggavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / ౩. ఖమ్భకతవగ్గవణ్ణనా • 3. Khambhakatavaggavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / ౩. ఖమ్భకతవగ్గవణ్ణనా • 3. Khambhakatavaggavaṇṇanā