| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
೩. ಖಮ್ಭಕತವಗ್ಗ-ಅತ್ಥಯೋಜನಾ
3. Khambhakatavagga-atthayojanā
೫೯೬. ಖಮ್ಭೋ ಕತೋ ಯೇನಾತಿ ಖಮ್ಭಕತೋ। ಖಮ್ಭೋತಿ ಚ ಪಟಿಬದ್ಧೋ। ಕತ್ಥ ಪಟಿಬದ್ಧೋತಿ ಆಹ ‘‘ಕಟಿಯಂ ಹತ್ಥಂ ಠಪೇತ್ವಾ’’ತಿ। ಸಸೀಸಂ ಅವಗುಣ್ಠಯತಿ ಪರಿವೇಠತೀತಿ ಓಗುಣ್ಠಿತೋತಿ ಆಹ ‘‘ಸಸೀಸಂ ಪಾರುತೋ’’ತಿ।
596. Khambho kato yenāti khambhakato. Khambhoti ca paṭibaddho. Kattha paṭibaddhoti āha ‘‘kaṭiyaṃ hatthaṃ ṭhapetvā’’ti. Sasīsaṃ avaguṇṭhayati pariveṭhatīti oguṇṭhitoti āha ‘‘sasīsaṃ pāruto’’ti.
೬೦೦. ಉದ್ಧಂ ಏಕಾ ಕೋಟಿ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಗಮನಾಯಾತಿ ಉಕ್ಕುಟಿಕಾತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಉಕ್ಕುಟಿಕಾ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿಆದಿ। ಏತ್ಥಾತಿ ‘‘ಉಕ್ಕುಟಿಕಾಯಾ’’ತಿಪದೇ।
600. Uddhaṃ ekā koṭi imissā gamanāyāti ukkuṭikāti dassento āha ‘‘ukkuṭikā vuccatī’’tiādi. Etthāti ‘‘ukkuṭikāyā’’tipade.
೬೦೧. ಹತ್ಥಪಲ್ಲತ್ಥೀಕದುಸ್ಸಪಲ್ಲತ್ಥೀಕೇಸು ದ್ವೀಸು ದುಸ್ಸಪಲ್ಲತ್ಥಿಕೇ ಆಯೋಗಪಲ್ಲತ್ಥೀಕಾಪಿ ಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಆಯೋಗಪಲ್ಲತ್ಥಿಕಾಪಿ ದುಸ್ಸಪಲ್ಲತ್ಥಿಕಾ ಏವಾ’’ತಿ।
601. Hatthapallatthīkadussapallatthīkesu dvīsu dussapallatthike āyogapallatthīkāpi saṅgahaṃ gacchatīti āha ‘‘āyogapallatthikāpi dussapallatthikā evā’’ti.
೬೦೨. ಸತಿಯಾ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಸಕ್ಕಚ್ಚನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಸತಿಂಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ’’ತಿ।
602. Satiyā upaṭṭhānaṃ sakkaccanti āha ‘‘satiṃupaṭṭhapetvā’’ti.
೬೦೩. ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ದೇನ್ತೇಪೀತಿ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಪತ್ತೇ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತೇಪಿ। ಪತ್ತೇ ಸಞ್ಞಾ ಪತ್ತಸಞ್ಞಾ, ಸಾ ಅಸ್ಸತ್ಥೀತಿ ಪತ್ತಸಞ್ಞೀ। ‘‘ಕತ್ವಾ’’ ತಿಇಮಿನಾ ಕಿರಿಯಾವಿಸೇಸನಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತಿ।
603.Piṇḍapātaṃ dentepīti piṇḍapātaṃ patte pakkhipantepi. Patte saññā pattasaññā, sā assatthīti pattasaññī. ‘‘Katvā’’ tiiminā kiriyāvisesanabhāvaṃ dasseti.
೬೦೪. ಸಮಸೂಪಕಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಸೂಪಪಿಣ್ಡಪಾತಾನಂ ಸಮಉಪಡ್ಢಭಾವಂ ಆಸಙ್ಕಾ ಭವೇಯ್ಯಾತಿ ಆಹ ‘‘ಸಮಸೂಪಕೋ ನಾಮಾ’’ತಿಆದಿ। ಯತ್ಥಾತಿ ಪಿಣ್ಡಪಾತೇ। ಭತ್ತಸ್ಸ ಚತುತ್ಥಭಾಗಪಮಾಣೋ ಸೂಪೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಸಮಸೂಪಕೋ ನಾಮಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಓಲೋಣೀ ಚ ಸಾಕಸೂಪೇಯ್ಯಞ್ಚ ಮಚ್ಛರಸೋ ಚ ಮಂಸರಸೋ ಚಾತಿ ದ್ವನ್ದೋ। ತತ್ಥ ಓಲೋಣೀತಿ ಏಕಾ ಬ್ಯಞ್ಜನವಿಕತಿ। ಸಾಕಸೂಪೇಯ್ಯನ್ತಿ ಸೂಪಸ್ಸ ಹಿತಂ ಸೂಪೇಯ್ಯಂ, ಸಾಕಮೇವ ಸೂಪೇಯ್ಯಂ ಸಾಕಸೂಪೇಯ್ಯಂ। ಇಮಿನಾ ಸಬ್ಬಾಪಿ ಸಾಕಸೂಪೇಯ್ಯಬ್ಯಞ್ಜನವಿಕತಿ ಗಹಿತಾ। ಮಚ್ಛರಸಮಂಸರಸಾದೀನೀತಿ ಏತ್ಥ ಆದಿಸದ್ದೇನ ಅವಸೇಸಾ ಸಬ್ಬಾಪಿ ಬ್ಯಞ್ಜನವಿಕತಿ ಸಙ್ಗಹಿತಾ। ತಂ ಸಬ್ಬಂ ರಸಾನಂ ರಸೋ ರಸರಸೋತಿ ಕತ್ವಾ ‘‘ರಸರಸೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ।
604.Samasūpakaṃ piṇḍapātanti ettha sūpapiṇḍapātānaṃ samaupaḍḍhabhāvaṃ āsaṅkā bhaveyyāti āha ‘‘samasūpako nāmā’’tiādi. Yatthāti piṇḍapāte. Bhattassa catutthabhāgapamāṇo sūpo hoti, so piṇḍapāto samasūpako nāmāti yojanā. Oloṇī ca sākasūpeyyañca maccharaso ca maṃsaraso cāti dvando. Tattha oloṇīti ekā byañjanavikati. Sākasūpeyyanti sūpassa hitaṃ sūpeyyaṃ, sākameva sūpeyyaṃ sākasūpeyyaṃ. Iminā sabbāpi sākasūpeyyabyañjanavikati gahitā. Maccharasamaṃsarasādīnīti ettha ādisaddena avasesā sabbāpi byañjanavikati saṅgahitā. Taṃ sabbaṃ rasānaṃ raso rasarasoti katvā ‘‘rasaraso’’ti vuccati.
೬೦೫. ಸಮಪುಣ್ಣಂ ಸಮಭರಿತನ್ತಿ ವೇವಚನಮೇವ। ಥೂಪಂ ಕತೋ ಥೂಪೀಕತೋತಿ ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಥೂಪೀಕತೋ ನಾಮಾ’’ತಿಆದಿ।
605. Samapuṇṇaṃ samabharitanti vevacanameva. Thūpaṃ kato thūpīkatoti atthaṃ dassento āha ‘‘thūpīkato nāmā’’tiādi.
ತತ್ಥಾತಿ ‘‘ಥೂಪೀಕತ’’ನ್ತಿಆದಿವಚನೇ। ತೇಸನ್ತಿ ಅಭಯತ್ಥೇರತಿಪಿಟಕಚೂಳನಾಗತ್ಥೇರಾನಂ। ಇತಿ ಪುಚ್ಛಿಂಸು, ತೇಸಞ್ಚ ಥೇರಾನಂ ವಾದಂ ಆರೋಚೇಸುನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಥೇರೋತಿ ಚೂಳಸುಮನತ್ಥೇರೋ। ಏತಸ್ಸಾತಿ ತಿಪಿಟಕಚೂಳನಾಗತ್ಥೇರಸ್ಸ । ಸತ್ತಕ್ಖತ್ತುನ್ತಿ ಸತ್ತ ವಾರೇ। ಕುತೋತಿ ಕಸ್ಸಾಚರಿಯಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಾ। ತಸ್ಮಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ಯಾವಕಾಲಿಕೇನ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನೋ, ತಸ್ಮಾ। ಆಮಿಸಜಾತಿಕಂ ಯಾಗುಭತ್ತಂ ವಾ ಫಲಾಫಲಂ ವಾತಿ ಯೋಜನಾ। ತಞ್ಚ ಖೋತಿ ತಞ್ಚ ಸಮತಿತ್ಥಿಕಂ। ಇತರೇನ ಪನಾತಿ ನಾಧಿಟ್ಠಾನುಪಗೇನ ಪತ್ತೇನ ಪನ। ಯಂ ಪೂವಉಚ್ಛುಖಣ್ಡಫಲಾಫಲಾದಿ ಹೇಟ್ಠಾ ಓರೋಹತಿ, ತಂ ಪೂವಉಚ್ಛುಖಣ್ಡಫಲಾಫಲಾದೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಪೂವವಟಂಸಕೋತಿ ಏತ್ಥ ವಟಂಸಕೋತಿ ಉತ್ತಂಸೋ। ಸೋ ಹಿ ಉದ್ಧಂ ತಸೀಯತೇ ಅಲಙ್ಕರೀಯತೇತಿ ವಟಂಸೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ ಉಕಾರಸ್ಸ ವಕಾರಂ, ತಕಾರಸ್ಸ ಚ ಟಕಾರಂ ಕತ್ವಾ, ಸೋಯೇವ ವಟಂಸಕೋ, ಮುದ್ಧನಿ ಪಿಲನ್ಧಿತೋ ಏಕೋ ಅಲಙ್ಕಾರವಿಸೇಸೋ। ಪೂವಮೇವ ತಂಸದಿಸತ್ತಾ ಪೂವವಟಂಸಕೋ, ತಂ। ಪುಪ್ಫವಟಂಸಕೋ ಚ ತಕ್ಕೋಲಕಟುಕಫಲಾದಿವಟಂಸಕೋ ಚಾತಿ ದ್ವನ್ದೋ, ತೇ।
Tatthāti ‘‘thūpīkata’’ntiādivacane. Tesanti abhayattheratipiṭakacūḷanāgattherānaṃ. Iti pucchiṃsu, tesañca therānaṃ vādaṃ ārocesunti yojanā. Theroti cūḷasumanatthero. Etassāti tipiṭakacūḷanāgattherassa . Sattakkhattunti satta vāre. Kutoti kassācariyassa santikā. Tasmāti yasmā yāvakālikena paricchinno, tasmā. Āmisajātikaṃ yāgubhattaṃ vā phalāphalaṃ vāti yojanā. Tañca khoti tañca samatitthikaṃ. Itarena panāti nādhiṭṭhānupagena pattena pana. Yaṃ pūvaucchukhaṇḍaphalāphalādi heṭṭhā orohati, taṃ pūvaucchukhaṇḍaphalāphalādīti yojanā. Pūvavaṭaṃsakoti ettha vaṭaṃsakoti uttaṃso. So hi uddhaṃ tasīyate alaṅkarīyateti vaṭaṃsoti vuccati ukārassa vakāraṃ, takārassa ca ṭakāraṃ katvā, soyeva vaṭaṃsako, muddhani pilandhito eko alaṅkāraviseso. Pūvameva taṃsadisattā pūvavaṭaṃsako, taṃ. Pupphavaṭaṃsako ca takkolakaṭukaphalādivaṭaṃsako cāti dvando, te.
ಇಧಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ। ನನು ಸಬ್ಬಥೂಪೀಕತೇಸು ಪಟಿಗ್ಗಹಣಸ್ಸ ಅಕಪ್ಪಿಯತ್ತಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪನಾ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ಸಬ್ಬತ್ಥಾತಿ ಸಬ್ಬೇಸು ಥೂಪೀಕತೇಸೂತಿ। ತತಿಯೋ ವಗ್ಗೋ।
Idhāti imasmiṃ sikkhāpade. Nanu sabbathūpīkatesu paṭiggahaṇassa akappiyattā paribhuñjanampi na vaṭṭatīti āha ‘‘sabbattha panā’’tiādi. Tattha sabbatthāti sabbesu thūpīkatesūti. Tatiyo vaggo.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೩. ಖಮ್ಭಕತವಗ್ಗೋ • 3. Khambhakatavaggo
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೩. ಖಮ್ಭಕತವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ • 3. Khambhakatavaggavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ೩. ಖಮ್ಭಕತವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ • 3. Khambhakatavaggavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ೩. ಖಮ್ಭಕತವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ • 3. Khambhakatavaggavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ೩. ಖಮ್ಭಕತವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ • 3. Khambhakatavaggavaṇṇanā
