| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
3. ඛම්‌භකතවග්‌ග-අත්‌ථයොජනා
3. Khambhakatavagga-atthayojanā
596. ඛම්‌භො කතො යෙනාති ඛම්‌භකතො. ඛම්‌භොති ච පටිබද්‌ධො. කත්‌ථ පටිබද්‌ධොති ආහ ‘‘කටියං හත්‌ථං ඨපෙත්‌වා’’ති. සසීසං අවගුණ්‌ඨයති පරිවෙඨතීති ඔගුණ්‌ඨිතොති ආහ ‘‘සසීසං පාරුතො’’ති.
596. Khambho kato yenāti khambhakato. Khambhoti ca paṭibaddho. Kattha paṭibaddhoti āha ‘‘kaṭiyaṃ hatthaṃ ṭhapetvā’’ti. Sasīsaṃ avaguṇṭhayati pariveṭhatīti oguṇṭhitoti āha ‘‘sasīsaṃ pāruto’’ti.
600. උද්‌ධං එකා කොටි ඉමිස්‌සා ගමනායාති උක්‌කුටිකාති දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘උක්‌කුටිකා වුච්‌චතී’’තිආදි. එත්‌ථාති ‘‘උක්‌කුටිකායා’’තිපදෙ.
600. Uddhaṃ ekā koṭi imissā gamanāyāti ukkuṭikāti dassento āha ‘‘ukkuṭikā vuccatī’’tiādi. Etthāti ‘‘ukkuṭikāyā’’tipade.
601. හත්‌ථපල්‌ලත්‌ථීකදුස්‌සපල්‌ලත්‌ථීකෙසු ද්‌වීසු දුස්‌සපල්‌ලත්‌ථිකෙ ආයොගපල්‌ලත්‌ථීකාපි සඞ්‌ගහං ගච්‌ඡතීති ආහ ‘‘ආයොගපල්‌ලත්‌ථිකාපි දුස්‌සපල්‌ලත්‌ථිකා එවා’’ති.
601. Hatthapallatthīkadussapallatthīkesu dvīsu dussapallatthike āyogapallatthīkāpi saṅgahaṃ gacchatīti āha ‘‘āyogapallatthikāpi dussapallatthikā evā’’ti.
602. සතියා උපට්‌ඨානං සක්‌කච්‌චන්‌ති ආහ ‘‘සතිංඋපට්‌ඨපෙත්‌වා’’ති.
602. Satiyā upaṭṭhānaṃ sakkaccanti āha ‘‘satiṃupaṭṭhapetvā’’ti.
603. පිණ්‌ඩපාතං දෙන්‌තෙපීති පිණ්‌ඩපාතං පත්‌තෙ පක්‌ඛිපන්‌තෙපි. පත්‌තෙ සඤ්‌ඤා පත්‌තසඤ්‌ඤා, සා අස්‌සත්‌ථීති පත්‌තසඤ්‌ඤී. ‘‘කත්‌වා’’ තිඉමිනා කිරියාවිසෙසනභාවං දස්‌සෙති.
603.Piṇḍapātaṃ dentepīti piṇḍapātaṃ patte pakkhipantepi. Patte saññā pattasaññā, sā assatthīti pattasaññī. ‘‘Katvā’’ tiiminā kiriyāvisesanabhāvaṃ dasseti.
604. සමසූපකං පිණ්‌ඩපාතන්‌ති එත්‌ථ සූපපිණ්‌ඩපාතානං සමඋපඩ්‌ඪභාවං ආසඞ්‌කා භවෙය්‍යාති ආහ ‘‘සමසූපකො නාමා’’තිආදි. යත්‌ථාති පිණ්‌ඩපාතෙ. භත්‌තස්‌ස චතුත්‌ථභාගපමාණො සූපො හොති, සො පිණ්‌ඩපාතො සමසූපකො නාමාති යොජනා. ඔලොණී ච සාකසූපෙය්‍යඤ්‌ච මච්‌ඡරසො ච මංසරසො චාති ද්‌වන්‌දො. තත්‌ථ ඔලොණීති එකා බ්‍යඤ්‌ජනවිකති. සාකසූපෙය්‍යන්‌ති සූපස්‌ස හිතං සූපෙය්‍යං, සාකමෙව සූපෙය්‍යං සාකසූපෙය්‍යං. ඉමිනා සබ්‌බාපි සාකසූපෙය්‍යබ්‍යඤ්‌ජනවිකති ගහිතා. මච්‌ඡරසමංසරසාදීනීති එත්‌ථ ආදිසද්‌දෙන අවසෙසා සබ්‌බාපි බ්‍යඤ්‌ජනවිකති සඞ්‌ගහිතා. තං සබ්‌බං රසානං රසො රසරසොති කත්‌වා ‘‘රසරසො’’ති වුච්‌චති.
604.Samasūpakaṃ piṇḍapātanti ettha sūpapiṇḍapātānaṃ samaupaḍḍhabhāvaṃ āsaṅkā bhaveyyāti āha ‘‘samasūpako nāmā’’tiādi. Yatthāti piṇḍapāte. Bhattassa catutthabhāgapamāṇo sūpo hoti, so piṇḍapāto samasūpako nāmāti yojanā. Oloṇī ca sākasūpeyyañca maccharaso ca maṃsaraso cāti dvando. Tattha oloṇīti ekā byañjanavikati. Sākasūpeyyanti sūpassa hitaṃ sūpeyyaṃ, sākameva sūpeyyaṃ sākasūpeyyaṃ. Iminā sabbāpi sākasūpeyyabyañjanavikati gahitā. Maccharasamaṃsarasādīnīti ettha ādisaddena avasesā sabbāpi byañjanavikati saṅgahitā. Taṃ sabbaṃ rasānaṃ raso rasarasoti katvā ‘‘rasaraso’’ti vuccati.
605. සමපුණ්‌ණං සමභරිතන්‌ති වෙවචනමෙව. ථූපං කතො ථූපීකතොති අත්‌ථං දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘ථූපීකතො නාමා’’තිආදි.
605. Samapuṇṇaṃ samabharitanti vevacanameva. Thūpaṃ kato thūpīkatoti atthaṃ dassento āha ‘‘thūpīkato nāmā’’tiādi.
තත්‌ථාති ‘‘ථූපීකත’’න්‌තිආදිවචනෙ. තෙසන්‌ති අභයත්‌ථෙරතිපිටකචූළනාගත්‌ථෙරානං. ඉති පුච්‌ඡිංසු, තෙසඤ්‌ච ථෙරානං වාදං ආරොචෙසුන්‌ති යොජනා. ථෙරොති චූළසුමනත්‌ථෙරො. එතස්‌සාති තිපිටකචූළනාගත්‌ථෙරස්‌ස . සත්‌තක්‌ඛත්‌තුන්‌ති සත්‌ත වාරෙ. කුතොති කස්‌සාචරියස්‌ස සන්‌තිකා. තස්‌මාති යස්‌මා යාවකාලිකෙන පරිච්‌ඡින්‌නො, තස්‌මා. ආමිසජාතිකං යාගුභත්‌තං වා ඵලාඵලං වාති යොජනා. තඤ්‌ච ඛොති තඤ්‌ච සමතිත්‌ථිකං. ඉතරෙන පනාති නාධිට්‌ඨානුපගෙන පත්‌තෙන පන. යං පූවඋච්‌ඡුඛණ්‌ඩඵලාඵලාදි හෙට්‌ඨා ඔරොහති, තං පූවඋච්‌ඡුඛණ්‌ඩඵලාඵලාදීති යොජනා. පූවවටංසකොති එත්‌ථ වටංසකොති උත්‌තංසො. සො හි උද්‌ධං තසීයතෙ අලඞ්‌කරීයතෙති වටංසොති වුච්‌චති උකාරස්‌ස වකාරං, තකාරස්‌ස ච ටකාරං කත්‌වා, සොයෙව වටංසකො, මුද්‌ධනි පිලන්‌ධිතො එකො අලඞ්‌කාරවිසෙසො. පූවමෙව තංසදිසත්‌තා පූවවටංසකො, තං. පුප්‌ඵවටංසකො ච තක්‌කොලකටුකඵලාදිවටංසකො චාති ද්‌වන්‌දො, තෙ.
Tatthāti ‘‘thūpīkata’’ntiādivacane. Tesanti abhayattheratipiṭakacūḷanāgattherānaṃ. Iti pucchiṃsu, tesañca therānaṃ vādaṃ ārocesunti yojanā. Theroti cūḷasumanatthero. Etassāti tipiṭakacūḷanāgattherassa . Sattakkhattunti satta vāre. Kutoti kassācariyassa santikā. Tasmāti yasmā yāvakālikena paricchinno, tasmā. Āmisajātikaṃ yāgubhattaṃ vā phalāphalaṃ vāti yojanā. Tañca khoti tañca samatitthikaṃ. Itarena panāti nādhiṭṭhānupagena pattena pana. Yaṃ pūvaucchukhaṇḍaphalāphalādi heṭṭhā orohati, taṃ pūvaucchukhaṇḍaphalāphalādīti yojanā. Pūvavaṭaṃsakoti ettha vaṭaṃsakoti uttaṃso. So hi uddhaṃ tasīyate alaṅkarīyateti vaṭaṃsoti vuccati ukārassa vakāraṃ, takārassa ca ṭakāraṃ katvā, soyeva vaṭaṃsako, muddhani pilandhito eko alaṅkāraviseso. Pūvameva taṃsadisattā pūvavaṭaṃsako, taṃ. Pupphavaṭaṃsako ca takkolakaṭukaphalādivaṭaṃsako cāti dvando, te.
ඉධාති ඉමස්‌මිං සික්‌ඛාපදෙ. නනු සබ්‌බථූපීකතෙසු පටිග්‌ගහණස්‌ස අකප්‌පියත්‌තා පරිභුඤ්‌ජනම්‌පි න වට්‌ටතීති ආහ ‘‘සබ්‌බත්‌ථ පනා’’තිආදි. තත්‌ථ සබ්‌බත්‌ථාති සබ්‌බෙසු ථූපීකතෙසූති. තතියො වග්‌ගො.
Idhāti imasmiṃ sikkhāpade. Nanu sabbathūpīkatesu paṭiggahaṇassa akappiyattā paribhuñjanampi na vaṭṭatīti āha ‘‘sabbattha panā’’tiādi. Tattha sabbatthāti sabbesu thūpīkatesūti. Tatiyo vaggo.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 3. ඛම්‌භකතවග්‌ගො • 3. Khambhakatavaggo
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 3. ඛම්‌භකතවග්‌ගවණ්‌ණනා • 3. Khambhakatavaggavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 3. ඛම්‌භකතවග්‌ගවණ්‌ණනා • 3. Khambhakatavaggavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 3. ඛම්‌භකතවග්‌ගවණ්‌ණනා • 3. Khambhakatavaggavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 3. ඛම්‌භකතවග්‌ගවණ්‌ණනා • 3. Khambhakatavaggavaṇṇanā
