Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi |
൩. ഖമ്ഭകതവഗ്ഗ-അത്ഥയോജനാ
3. Khambhakatavagga-atthayojanā
൫൯൬. ഖമ്ഭോ കതോ യേനാതി ഖമ്ഭകതോ. ഖമ്ഭോതി ച പടിബദ്ധോ. കത്ഥ പടിബദ്ധോതി ആഹ ‘‘കടിയം ഹത്ഥം ഠപേത്വാ’’തി. സസീസം അവഗുണ്ഠയതി പരിവേഠതീതി ഓഗുണ്ഠിതോതി ആഹ ‘‘സസീസം പാരുതോ’’തി.
596. Khambho kato yenāti khambhakato. Khambhoti ca paṭibaddho. Kattha paṭibaddhoti āha ‘‘kaṭiyaṃ hatthaṃ ṭhapetvā’’ti. Sasīsaṃ avaguṇṭhayati pariveṭhatīti oguṇṭhitoti āha ‘‘sasīsaṃ pāruto’’ti.
൬൦൦. ഉദ്ധം ഏകാ കോടി ഇമിസ്സാ ഗമനായാതി ഉക്കുടികാതി ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘ഉക്കുടികാ വുച്ചതീ’’തിആദി. ഏത്ഥാതി ‘‘ഉക്കുടികായാ’’തിപദേ.
600. Uddhaṃ ekā koṭi imissā gamanāyāti ukkuṭikāti dassento āha ‘‘ukkuṭikā vuccatī’’tiādi. Etthāti ‘‘ukkuṭikāyā’’tipade.
൬൦൧. ഹത്ഥപല്ലത്ഥീകദുസ്സപല്ലത്ഥീകേസു ദ്വീസു ദുസ്സപല്ലത്ഥികേ ആയോഗപല്ലത്ഥീകാപി സങ്ഗഹം ഗച്ഛതീതി ആഹ ‘‘ആയോഗപല്ലത്ഥികാപി ദുസ്സപല്ലത്ഥികാ ഏവാ’’തി.
601. Hatthapallatthīkadussapallatthīkesu dvīsu dussapallatthike āyogapallatthīkāpi saṅgahaṃ gacchatīti āha ‘‘āyogapallatthikāpi dussapallatthikā evā’’ti.
൬൦൨. സതിയാ ഉപട്ഠാനം സക്കച്ചന്തി ആഹ ‘‘സതിംഉപട്ഠപേത്വാ’’തി.
602. Satiyā upaṭṭhānaṃ sakkaccanti āha ‘‘satiṃupaṭṭhapetvā’’ti.
൬൦൩. പിണ്ഡപാതം ദേന്തേപീതി പിണ്ഡപാതം പത്തേ പക്ഖിപന്തേപി. പത്തേ സഞ്ഞാ പത്തസഞ്ഞാ, സാ അസ്സത്ഥീതി പത്തസഞ്ഞീ. ‘‘കത്വാ’’ തിഇമിനാ കിരിയാവിസേസനഭാവം ദസ്സേതി.
603.Piṇḍapātaṃ dentepīti piṇḍapātaṃ patte pakkhipantepi. Patte saññā pattasaññā, sā assatthīti pattasaññī. ‘‘Katvā’’ tiiminā kiriyāvisesanabhāvaṃ dasseti.
൬൦൪. സമസൂപകം പിണ്ഡപാതന്തി ഏത്ഥ സൂപപിണ്ഡപാതാനം സമഉപഡ്ഢഭാവം ആസങ്കാ ഭവേയ്യാതി ആഹ ‘‘സമസൂപകോ നാമാ’’തിആദി. യത്ഥാതി പിണ്ഡപാതേ. ഭത്തസ്സ ചതുത്ഥഭാഗപമാണോ സൂപോ ഹോതി, സോ പിണ്ഡപാതോ സമസൂപകോ നാമാതി യോജനാ. ഓലോണീ ച സാകസൂപേയ്യഞ്ച മച്ഛരസോ ച മംസരസോ ചാതി ദ്വന്ദോ. തത്ഥ ഓലോണീതി ഏകാ ബ്യഞ്ജനവികതി. സാകസൂപേയ്യന്തി സൂപസ്സ ഹിതം സൂപേയ്യം, സാകമേവ സൂപേയ്യം സാകസൂപേയ്യം. ഇമിനാ സബ്ബാപി സാകസൂപേയ്യബ്യഞ്ജനവികതി ഗഹിതാ. മച്ഛരസമംസരസാദീനീതി ഏത്ഥ ആദിസദ്ദേന അവസേസാ സബ്ബാപി ബ്യഞ്ജനവികതി സങ്ഗഹിതാ. തം സബ്ബം രസാനം രസോ രസരസോതി കത്വാ ‘‘രസരസോ’’തി വുച്ചതി.
604.Samasūpakaṃ piṇḍapātanti ettha sūpapiṇḍapātānaṃ samaupaḍḍhabhāvaṃ āsaṅkā bhaveyyāti āha ‘‘samasūpako nāmā’’tiādi. Yatthāti piṇḍapāte. Bhattassa catutthabhāgapamāṇo sūpo hoti, so piṇḍapāto samasūpako nāmāti yojanā. Oloṇī ca sākasūpeyyañca maccharaso ca maṃsaraso cāti dvando. Tattha oloṇīti ekā byañjanavikati. Sākasūpeyyanti sūpassa hitaṃ sūpeyyaṃ, sākameva sūpeyyaṃ sākasūpeyyaṃ. Iminā sabbāpi sākasūpeyyabyañjanavikati gahitā. Maccharasamaṃsarasādīnīti ettha ādisaddena avasesā sabbāpi byañjanavikati saṅgahitā. Taṃ sabbaṃ rasānaṃ raso rasarasoti katvā ‘‘rasaraso’’ti vuccati.
൬൦൫. സമപുണ്ണം സമഭരിതന്തി വേവചനമേവ. ഥൂപം കതോ ഥൂപീകതോതി അത്ഥം ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘ഥൂപീകതോ നാമാ’’തിആദി.
605. Samapuṇṇaṃ samabharitanti vevacanameva. Thūpaṃ kato thūpīkatoti atthaṃ dassento āha ‘‘thūpīkato nāmā’’tiādi.
തത്ഥാതി ‘‘ഥൂപീകത’’ന്തിആദിവചനേ. തേസന്തി അഭയത്ഥേരതിപിടകചൂളനാഗത്ഥേരാനം. ഇതി പുച്ഛിംസു, തേസഞ്ച ഥേരാനം വാദം ആരോചേസുന്തി യോജനാ. ഥേരോതി ചൂളസുമനത്ഥേരോ. ഏതസ്സാതി തിപിടകചൂളനാഗത്ഥേരസ്സ . സത്തക്ഖത്തുന്തി സത്ത വാരേ. കുതോതി കസ്സാചരിയസ്സ സന്തികാ. തസ്മാതി യസ്മാ യാവകാലികേന പരിച്ഛിന്നോ, തസ്മാ. ആമിസജാതികം യാഗുഭത്തം വാ ഫലാഫലം വാതി യോജനാ. തഞ്ച ഖോതി തഞ്ച സമതിത്ഥികം. ഇതരേന പനാതി നാധിട്ഠാനുപഗേന പത്തേന പന. യം പൂവഉച്ഛുഖണ്ഡഫലാഫലാദി ഹേട്ഠാ ഓരോഹതി, തം പൂവഉച്ഛുഖണ്ഡഫലാഫലാദീതി യോജനാ. പൂവവടംസകോതി ഏത്ഥ വടംസകോതി ഉത്തംസോ. സോ ഹി ഉദ്ധം തസീയതേ അലങ്കരീയതേതി വടംസോതി വുച്ചതി ഉകാരസ്സ വകാരം, തകാരസ്സ ച ടകാരം കത്വാ, സോയേവ വടംസകോ, മുദ്ധനി പിലന്ധിതോ ഏകോ അലങ്കാരവിസേസോ. പൂവമേവ തംസദിസത്താ പൂവവടംസകോ, തം. പുപ്ഫവടംസകോ ച തക്കോലകടുകഫലാദിവടംസകോ ചാതി ദ്വന്ദോ, തേ.
Tatthāti ‘‘thūpīkata’’ntiādivacane. Tesanti abhayattheratipiṭakacūḷanāgattherānaṃ. Iti pucchiṃsu, tesañca therānaṃ vādaṃ ārocesunti yojanā. Theroti cūḷasumanatthero. Etassāti tipiṭakacūḷanāgattherassa . Sattakkhattunti satta vāre. Kutoti kassācariyassa santikā. Tasmāti yasmā yāvakālikena paricchinno, tasmā. Āmisajātikaṃ yāgubhattaṃ vā phalāphalaṃ vāti yojanā. Tañca khoti tañca samatitthikaṃ. Itarena panāti nādhiṭṭhānupagena pattena pana. Yaṃ pūvaucchukhaṇḍaphalāphalādi heṭṭhā orohati, taṃ pūvaucchukhaṇḍaphalāphalādīti yojanā. Pūvavaṭaṃsakoti ettha vaṭaṃsakoti uttaṃso. So hi uddhaṃ tasīyate alaṅkarīyateti vaṭaṃsoti vuccati ukārassa vakāraṃ, takārassa ca ṭakāraṃ katvā, soyeva vaṭaṃsako, muddhani pilandhito eko alaṅkāraviseso. Pūvameva taṃsadisattā pūvavaṭaṃsako, taṃ. Pupphavaṭaṃsako ca takkolakaṭukaphalādivaṭaṃsako cāti dvando, te.
ഇധാതി ഇമസ്മിം സിക്ഖാപദേ. നനു സബ്ബഥൂപീകതേസു പടിഗ്ഗഹണസ്സ അകപ്പിയത്താ പരിഭുഞ്ജനമ്പി ന വട്ടതീതി ആഹ ‘‘സബ്ബത്ഥ പനാ’’തിആദി. തത്ഥ സബ്ബത്ഥാതി സബ്ബേസു ഥൂപീകതേസൂതി. തതിയോ വഗ്ഗോ.
Idhāti imasmiṃ sikkhāpade. Nanu sabbathūpīkatesu paṭiggahaṇassa akappiyattā paribhuñjanampi na vaṭṭatīti āha ‘‘sabbattha panā’’tiādi. Tattha sabbatthāti sabbesu thūpīkatesūti. Tatiyo vaggo.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ • Mahāvibhaṅga / ൩. ഖമ്ഭകതവഗ്ഗോ • 3. Khambhakatavaggo
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവിഭങ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ൩. ഖമ്ഭകതവഗ്ഗവണ്ണനാ • 3. Khambhakatavaggavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ൩. ഖമ്ഭകതവഗ്ഗവണ്ണനാ • 3. Khambhakatavaggavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ൩. ഖമ്ഭകതവഗ്ഗവണ്ണനാ • 3. Khambhakatavaggavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / ൩. ഖമ്ഭകതവഗ്ഗവണ്ണനാ • 3. Khambhakatavaggavaṇṇanā