| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
3. ඛම්‌භකතවග්‌ගවණ්‌ණනා
3. Khambhakatavaggavaṇṇanā
596-8. ඛම්‌භකතො නාම කටියං හත්‌ථං ඨපෙත්‌වා කතඛම්‌භො. ඔගුණ්‌ඨිතොති සසීසං පාරුතො.
596-8.Khambhakato nāma kaṭiyaṃ hatthaṃ ṭhapetvā katakhambho. Oguṇṭhitoti sasīsaṃ pāruto.
600. උක්‌කුටිකායාති එත්‌ථ උක්‌කුටිකා වුච්‌චති පණ්‌හියො උක්‌ඛිපිත්‌වා අග්‌ගපාදෙහි වා, අග්‌ගපාදෙ වා උක්‌ඛිපිත්‌වා පණ්‌හීහියෙව වා භූමිං ඵුසන්‌තස්‌ස ගමනං. කරණවචනං පනෙත්‌ථ වුත්‌තලක්‌ඛණමෙව.
600.Ukkuṭikāyāti ettha ukkuṭikā vuccati paṇhiyo ukkhipitvā aggapādehi vā, aggapāde vā ukkhipitvā paṇhīhiyeva vā bhūmiṃ phusantassa gamanaṃ. Karaṇavacanaṃ panettha vuttalakkhaṇameva.
601. දුස්‌සපල්‌ලත්‌ථිකායාති එත්‌ථ ආයොගපල්‌ලත්‌ථිකාපි දුස්‌සපල්‌ලත්‌ථිකා එව.
601.Dussapallatthikāyāti ettha āyogapallatthikāpi dussapallatthikā eva.
602. සක්‌කච්‌චන්‌ති සතිං උපට්‌ඨපෙත්‌වා.
602.Sakkaccanti satiṃ upaṭṭhapetvā.
603. ආකිරන්‌තෙපීති පිණ්‌ඩපාතං දෙන්‌තෙපි. පත්‌තසඤ්‌ඤීති පත්‌තෙ සඤ්‌ඤං කත්‌වා.
603.Ākirantepīti piṇḍapātaṃ dentepi. Pattasaññīti patte saññaṃ katvā.
604. සමසූපකො නාම යත්‌ථ භත්‌තස්‌ස චතුත්‌ථභාගප්‌පමාණො සූපො හොති. මුග්‌ගසූපො මාසසූපොති එත්‌ථ කුලත්‌ථාදීහි කතසූපාපි සඞ්‌ගහං ගච්‌ඡන්‌තියෙවාති මහාපච්‌චරියං වුත්‌තං. රසරසෙති එත්‌ථ ඨපෙත්‌වා ද්‌වෙ සූපෙ අවසෙසානි ඔලොණීසාකසූපෙය්‍යමච්‌ඡරසමංසරසාදීනි රසරසාති වෙදිතබ්‌බානි. තං රසරසං බහුම්‌පි ගණ්‌හන්‌තස්‌ස අනාපත්‌ති.
604.Samasūpako nāma yattha bhattassa catutthabhāgappamāṇo sūpo hoti. Muggasūpo māsasūpoti ettha kulatthādīhi katasūpāpi saṅgahaṃ gacchantiyevāti mahāpaccariyaṃ vuttaṃ. Rasaraseti ettha ṭhapetvā dve sūpe avasesāni oloṇīsākasūpeyyamaccharasamaṃsarasādīni rasarasāti veditabbāni. Taṃ rasarasaṃ bahumpi gaṇhantassa anāpatti.
605. සමතිත්‌තිකන්‌ති සමපුණ්‌ණං සමභරිතං. ථූපීකතං පිණ්‌ඩපාතං පටිග්‌ගණ්‌හාති, ආපත්‌ති දුක්‌කටස්‌සාති එත්‌ථ ථූපීකතො නාම පත්‌තස්‌ස අන්‌තොමුඛවට්‌ටිලෙඛං අතික්‌කමිත්‌වා කතො; පත්‌තෙ පක්‌ඛිත්‌තො රචිතො පූරිතොති අත්‌ථො. එවං කතං අගහෙත්‌වා අන්‌තොමුඛවට්‌ටිලෙඛාසමප්‌පමාණො ගහෙතබ්‌බො.
605.Samatittikanti samapuṇṇaṃ samabharitaṃ. Thūpīkataṃ piṇḍapātaṃ paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassāti ettha thūpīkato nāma pattassa antomukhavaṭṭilekhaṃ atikkamitvā kato; patte pakkhitto racito pūritoti attho. Evaṃ kataṃ agahetvā antomukhavaṭṭilekhāsamappamāṇo gahetabbo.
තත්‌ථ ථූපීකතං නාම ‘‘පඤ්‌චහි භොජනෙහි කත’’න්‌ති අභයත්‌ථෙරො ආහ. තිපිටකචූළනාගත්‌ථෙරො පන ‘‘පිණ්‌ඩපාතො නාම යාගුපි භත්‌තම්‌පි ඛාදනීයම්‌පි චුණ්‌ණපිණ්‌ඩොපි දන්‌තකට්‌ඨම්‌පි දසිකසුත්‌තම්‌පී’’ති ඉදං සුත්‌තං වත්‌වා දසිකසුත්‌තම්‌පි ථූපීකතං න වට්‌ටතීති ආහ. තෙසං වාදං සුත්‌වා භික්‌ඛූ රොහණං ගන්‌ත්‌වා චූළසුමනත්‌ථෙරං පුච්‌ඡිංසු – ‘‘භන්‌තෙ ථූපීකතපිණ්‌ඩපාතො කෙන පරිච්‌ඡින්‌නො’’ති? තෙසඤ්‌ච ථෙරානං වාදං ආරොචෙසුං. ථෙරො සුත්‌වා ආහ – ‘‘අහො, චූළනාගො සාසනතො භට්‌ඨො, අහං එතස්‌ස සත්‌තක්‌ඛත්‌තුං විනයං වාචෙන්‌තො න කදාචි එවං අවචං, අයං කුතො ලභිත්‌වා එවං වදසී’’ති. භික්‌ඛූ ථෙරං යාචිංසු – ‘‘කථෙථ දානි, භන්‌තෙ, කෙන පරිච්‌ඡින්‌නො’’ති? ‘‘යාවකාලිකෙනාවුසො’’ති ථෙරො ආහ. තස්‌මා යංකිඤ්‌චි යාගුභත්‌තං වා ඵලාඵලං වා ආමිසජාතිකං සමතිත්‌තිකමෙව ගහෙතබ්‌බං. තඤ්‌ච ඛො අධිට්‌ඨානුපගෙන පත්‌තෙන, ඉතරෙන පන ථූපීකතම්‌පි වට්‌ටති. යාමකාලිකසත්‌තාහකාලිකයාවජීවිකානි පන අධිට්‌ඨානුපගපත්‌තෙපි ථූපීකතානි වට්‌ටන්‌ති. ද්‌වීසු පත්‌තෙසු භත්‌තං ගහෙත්‌වා එකස්‌මිං පූරෙත්‌වා විහාරං පෙසෙතුං වට්‌ටතීති මහාපච්‌චරියං පන වුත්‌තං. යං පත්‌තෙ පක්‌ඛිපියමානං පූවඋච්‌ඡුඛණ්‌ඩඵලාඵලාදි හෙට්‌ඨා ඔරොහති, තං ථූපීකතං නාම න හොති. පූවවටංසකං ඨපෙත්‌වා පිණ්‌ඩපාතං දෙන්‌ති, ථූපීකතමෙව හොති. පුප්‌ඵවටංසකතක්‌කොලකටුකඵලාදිවටංසකෙ පන ඨපෙත්‌වා දින්‌නං ථූපීකතං න හොති. භත්‌තස්‌ස උපරි ථාලකං වා පත්‌තං වා ඨපෙත්‌වා පූරෙත්‌වා ගණ්‌හාති, ථූපීකතං නාම න හොති. කුරුන්‌දියම්‌පි වුත්‌තං – ‘‘ථාලකෙ වා පණ්‌ණෙ වා පක්‌ඛිපිත්‌වා තං පත්‌තමත්‌ථකෙ ඨපෙත්‌වා දෙන්‌ති, පාටෙක්‌කභාජනං වට්‌ටතී’’ති.
Tattha thūpīkataṃ nāma ‘‘pañcahi bhojanehi kata’’nti abhayatthero āha. Tipiṭakacūḷanāgatthero pana ‘‘piṇḍapāto nāma yāgupi bhattampi khādanīyampi cuṇṇapiṇḍopi dantakaṭṭhampi dasikasuttampī’’ti idaṃ suttaṃ vatvā dasikasuttampi thūpīkataṃ na vaṭṭatīti āha. Tesaṃ vādaṃ sutvā bhikkhū rohaṇaṃ gantvā cūḷasumanattheraṃ pucchiṃsu – ‘‘bhante thūpīkatapiṇḍapāto kena paricchinno’’ti? Tesañca therānaṃ vādaṃ ārocesuṃ. Thero sutvā āha – ‘‘aho, cūḷanāgo sāsanato bhaṭṭho, ahaṃ etassa sattakkhattuṃ vinayaṃ vācento na kadāci evaṃ avacaṃ, ayaṃ kuto labhitvā evaṃ vadasī’’ti. Bhikkhū theraṃ yāciṃsu – ‘‘kathetha dāni, bhante, kena paricchinno’’ti? ‘‘Yāvakālikenāvuso’’ti thero āha. Tasmā yaṃkiñci yāgubhattaṃ vā phalāphalaṃ vā āmisajātikaṃ samatittikameva gahetabbaṃ. Tañca kho adhiṭṭhānupagena pattena, itarena pana thūpīkatampi vaṭṭati. Yāmakālikasattāhakālikayāvajīvikāni pana adhiṭṭhānupagapattepi thūpīkatāni vaṭṭanti. Dvīsu pattesu bhattaṃ gahetvā ekasmiṃ pūretvā vihāraṃ pesetuṃ vaṭṭatīti mahāpaccariyaṃ pana vuttaṃ. Yaṃ patte pakkhipiyamānaṃ pūvaucchukhaṇḍaphalāphalādi heṭṭhā orohati, taṃ thūpīkataṃ nāma na hoti. Pūvavaṭaṃsakaṃ ṭhapetvā piṇḍapātaṃ denti, thūpīkatameva hoti. Pupphavaṭaṃsakatakkolakaṭukaphalādivaṭaṃsake pana ṭhapetvā dinnaṃ thūpīkataṃ na hoti. Bhattassa upari thālakaṃ vā pattaṃ vā ṭhapetvā pūretvā gaṇhāti, thūpīkataṃ nāma na hoti. Kurundiyampi vuttaṃ – ‘‘thālake vā paṇṇe vā pakkhipitvā taṃ pattamatthake ṭhapetvā denti, pāṭekkabhājanaṃ vaṭṭatī’’ti.
ඉධ අනාපත්‌තියං ගිලානො න ආගතො, තස්‌මා ගිලානස්‌සපි ථූපීකතං න වට්‌ටති. සබ්‌බත්‌ථ පන පටිග්‌ගහෙතුමෙව න වට්‌ටති. පටිග්‌ගහිතං පන සුපටිග්‌ගහිතමෙව හොති, පරිභුඤ්‌ජිතුං වට්‌ටතීති.
Idha anāpattiyaṃ gilāno na āgato, tasmā gilānassapi thūpīkataṃ na vaṭṭati. Sabbattha pana paṭiggahetumeva na vaṭṭati. Paṭiggahitaṃ pana supaṭiggahitameva hoti, paribhuñjituṃ vaṭṭatīti.
තතියො වග්‌ගො.
Tatiyo vaggo.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 3. ඛම්‌භකතවග්‌ගො • 3. Khambhakatavaggo
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 3. ඛම්‌භකතවග්‌ගවණ්‌ණනා • 3. Khambhakatavaggavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 3. ඛම්‌භකතවග්‌ගවණ්‌ණනා • 3. Khambhakatavaggavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 3. ඛම්‌භකතවග්‌ගවණ්‌ණනා • 3. Khambhakatavaggavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 3. ඛම්‌භකතවග්‌ග-අත්‌ථයොජනා • 3. Khambhakatavagga-atthayojanā
