| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
२. खणसुत्तवण्णना
2. Khaṇasuttavaṇṇanā
१३५. दुतिये छफस्सायतनिका नामाति विसुं छफस्सायतनिका नाम निरया नत्थि। सब्बेसुपि हि एकतिंसमहानिरयेसु छद्वारफस्सायतनपञ्ञत्ति होतियेव। इदं पन अवीचिमहानिरयं सन्धाय वुत्तं। सग्गाति इधापि तावतिंसपुरमेव अधिप्पेतं। कामावचरदेवलोके पन एकस्मिम्पि छफस्सायतनपञ्ञत्तिया अभावो नाम नत्थि। इमिना किं दीपेति? निरये एकन्तदुक्खसमप्पितभावेन, देवलोके च एकन्तसुखसमप्पितत्ता एकन्तखिड्डारतिवसेन उप्पन्नपमादेन मग्गब्रह्मचरियवासं वसितुं न सक्का। मनुस्सलोको पन वोकिण्णसुखदुक्खो, इधेव अपायोपि सग्गोपि पञ्ञायति। अयं मग्गब्रह्मचरियस्स कम्मभूमि नाम, सा तुम्हेहि लद्धा। तस्मा ये वो इमे मानुस्सका खन्धा लद्धा, ते वो लाभा। यञ्च वो इदं मनुस्सत्तं लद्धं, पटिलद्धो वो ब्रह्मचरियवासस्स खणो समयोति। वुत्तम्पि हेतं पोराणेहि –
135. Dutiye chaphassāyatanikā nāmāti visuṃ chaphassāyatanikā nāma nirayā natthi. Sabbesupi hi ekatiṃsamahānirayesu chadvāraphassāyatanapaññatti hotiyeva. Idaṃ pana avīcimahānirayaṃ sandhāya vuttaṃ. Saggāti idhāpi tāvatiṃsapurameva adhippetaṃ. Kāmāvacaradevaloke pana ekasmimpi chaphassāyatanapaññattiyā abhāvo nāma natthi. Iminā kiṃ dīpeti? Niraye ekantadukkhasamappitabhāvena, devaloke ca ekantasukhasamappitattā ekantakhiḍḍārativasena uppannapamādena maggabrahmacariyavāsaṃ vasituṃ na sakkā. Manussaloko pana vokiṇṇasukhadukkho, idheva apāyopi saggopi paññāyati. Ayaṃ maggabrahmacariyassa kammabhūmi nāma, sā tumhehi laddhā. Tasmā ye vo ime mānussakā khandhā laddhā, te vo lābhā. Yañca vo idaṃ manussattaṃ laddhaṃ, paṭiladdho vo brahmacariyavāsassa khaṇo samayoti. Vuttampi hetaṃ porāṇehi –
‘‘अयं कम्मभूमि इध मग्गभावना,
‘‘Ayaṃ kammabhūmi idha maggabhāvanā,
ठानानि संवेजनिया बहू इध।
Ṭhānāni saṃvejaniyā bahū idha;
संवेगसंवेजनियेसु वत्थुसु,
Saṃvegasaṃvejaniyesu vatthusu,
संवेगजातोव पयुञ्च योनिसो’’ति॥
Saṃvegajātova payuñca yoniso’’ti.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / २. खणसुत्तं • 2. Khaṇasuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / २. खणसुत्तवण्णना • 2. Khaṇasuttavaṇṇanā
