Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / விப⁴ங்க³-மூலடீகா • Vibhaṅga-mūlaṭīkā

    நமோ தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ அரஹதோ ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ஸ்ஸ

    Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa

    அபி⁴த⁴ம்மபிடகே

    Abhidhammapiṭake

    விப⁴ங்க³-மூலடீகா

    Vibhaṅga-mūlaṭīkā

    1. க²ந்த⁴விப⁴ங்கோ³

    1. Khandhavibhaṅgo

    1. ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயவண்ணனா

    1. Suttantabhājanīyavaṇṇanā

    சதுஸச்சத³ஸோதி சத்தாரி ஸச்சானி ஸமாஹடானி சதுஸச்சங், சதுஸச்சங் பஸ்ஸீதி சதுஸச்சத³ஸோ. ஸதிபி ஸாவகானங் பச்சேகபு³த்³தா⁴னஞ்ச சதுஸச்சத³ஸ்ஸனபா⁴வே அனஞ்ஞபுப்³ப³கத்தா ப⁴க³வதோ சதுஸச்சத³ஸ்ஸனஸ்ஸ தத்த² ச ஸப்³ப³ஞ்ஞுதாய த³ஸப³லேஸு ச வஸீபா⁴வஸ்ஸ பத்திதோ பரஸந்தானேஸு ச பஸாரிதபா⁴வேன ஸுபாகடத்தா ப⁴க³வாவ விஸேஸேன ‘‘சதுஸச்சத³ஸோ’’தி தோ²மனங் அரஹதீதி . நாத²தீதி நாதோ², வேனெய்யானங் ஹிதஸுக²ங் ஆஸீஸதி பத்தே²தி, பரஸந்தானக³தங் வா கிலேஸப்³யஸனங் உபதாபேதி, ‘‘ஸாது⁴, பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு² காலேன காலங் அத்தஸம்பத்திங் பச்சவெக்கி²தா’’திஆதி³னா (அ॰ நி॰ 8.7) வா தங் தங் ஹிதபடிபத்திங் யாசதீதி அத்தோ². பரமேன சித்திஸ்ஸரியேன ஸமன்னாக³தோ, ஸப்³ப³ஸத்தே வா கு³ணேஹி ஈஸதி அபி⁴ப⁴வதீதி பரமிஸ்ஸரோ ப⁴க³வா ‘‘நாதோ²’’தி வுச்சதி. ‘‘ஸத்³த⁴ம்மே கா³ரவங் கத்வா கரிஸ்ஸாமீ’’தி ஸோதப்³ப³பா⁴வே காரணங் வத்வா புன ஸவனே நியோஜெந்தோ ஆஹ ‘‘தங் ஸுணாத² ஸமாஹிதா’’தி. ‘‘போராணட்ட²கதா²னயங் விகா³ஹித்வா கரிஸ்ஸாமீ’’தி வா ஏதேன ஸக்கச்சஸவனே ச காரணங் வத்வா தத்த² நியோஜெந்தோ ஆஹ ‘‘ஸத்³த⁴ம்மே கா³ரவங் கத்வா தங் ஸுணாதா²’’தி.

    Catusaccadasoti cattāri saccāni samāhaṭāni catusaccaṃ, catusaccaṃ passīti catusaccadaso. Satipi sāvakānaṃ paccekabuddhānañca catusaccadassanabhāve anaññapubbakattā bhagavato catusaccadassanassa tattha ca sabbaññutāya dasabalesu ca vasībhāvassa pattito parasantānesu ca pasāritabhāvena supākaṭattā bhagavāva visesena ‘‘catusaccadaso’’ti thomanaṃ arahatīti . Nāthatīti nātho, veneyyānaṃ hitasukhaṃ āsīsati pattheti, parasantānagataṃ vā kilesabyasanaṃ upatāpeti, ‘‘sādhu, bhikkhave, bhikkhu kālena kālaṃ attasampattiṃ paccavekkhitā’’tiādinā (a. ni. 8.7) vā taṃ taṃ hitapaṭipattiṃ yācatīti attho. Paramena cittissariyena samannāgato, sabbasatte vā guṇehi īsati abhibhavatīti paramissaro bhagavā ‘‘nātho’’ti vuccati. ‘‘Saddhamme gāravaṃ katvā karissāmī’’ti sotabbabhāve kāraṇaṃ vatvā puna savane niyojento āha ‘‘taṃ suṇātha samāhitā’’ti. ‘‘Porāṇaṭṭhakathānayaṃ vigāhitvā karissāmī’’ti vā etena sakkaccasavane ca kāraṇaṃ vatvā tattha niyojento āha ‘‘saddhamme gāravaṃ katvā taṃ suṇāthā’’ti.

    எத்த² ச ‘‘சதுஸச்சத³ஸோ’’தி வசனங் தோ²மனமேவ சதுப்பபே⁴தா³ய தே³ஸனாய ஸமானக³ணனத³ஸ்ஸனகு³ணேன, ‘‘அட்டா²ரஸஹி பு³த்³த⁴த⁴ம்மேஹி உபேதோ’’தி ச அட்டா²ரஸப்பபே⁴தா³ய தே³ஸனாய ஸமானக³ணனகு³ணேஹீதி த³ட்ட²ப்³ப³ங். யதா²வுத்தேன வா நிரதிஸயேன சதுஸச்சத³ஸ்ஸனேன ப⁴க³வா சதுதா⁴ த⁴ம்மஸங்க³ணிங் தே³ஸேதுங் ஸமத்தோ² அஹோஸி, அட்டா²ரஸபு³த்³த⁴த⁴ம்மஸமன்னாக³மேன அட்டா²ரஸதா⁴ விப⁴ங்க³ந்தி யதா²வுத்ததே³ஸனாஸமத்த²தாஸம்பாத³ககு³ணனித³ஸ்ஸனமேதங் ‘‘சதுஸச்சத³ஸோ உபேதோ பு³த்³த⁴த⁴ம்மேஹி அட்டா²ரஸஹீ’’தி. தேன யதா²வுத்தாய தே³ஸனாய ஸப்³ப³ஞ்ஞுபா⁴ஸிதத்தா அவிபரீததங் த³ஸ்ஸெந்தோ தத்த² ஸத்தே உக்³க³ஹாதீ³ஸு நியோஜேதி, நிட்டா²னக³மனஞ்ச அத்தனோ வாயாமங் த³ஸ்ஸெந்தோ அட்ட²கதா²ஸவனே ச ஆத³ரங் உப்பாத³யதி, யதா²வுத்தகு³ணரஹிதேன அஸப்³ப³ஞ்ஞுனா தே³ஸேதுங் அஸக்குணெய்யதங் த⁴ம்மஸங்க³ணீவிப⁴ங்க³ப்பகரணானங் த³ஸ்ஸெந்தோ தத்த² தத³ட்ட²கதா²ய ச ஸாதிஸயங் கா³ரவங் ஜனயதி, பு³த்³தா⁴தீ³னஞ்ச ரதனானங் ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴தாதி³கு³ணே விபா⁴வேதி.

    Ettha ca ‘‘catusaccadaso’’ti vacanaṃ thomanameva catuppabhedāya desanāya samānagaṇanadassanaguṇena, ‘‘aṭṭhārasahi buddhadhammehi upeto’’ti ca aṭṭhārasappabhedāya desanāya samānagaṇanaguṇehīti daṭṭhabbaṃ. Yathāvuttena vā niratisayena catusaccadassanena bhagavā catudhā dhammasaṅgaṇiṃ desetuṃ samattho ahosi, aṭṭhārasabuddhadhammasamannāgamena aṭṭhārasadhā vibhaṅganti yathāvuttadesanāsamatthatāsampādakaguṇanidassanametaṃ ‘‘catusaccadaso upeto buddhadhammehi aṭṭhārasahī’’ti. Tena yathāvuttāya desanāya sabbaññubhāsitattā aviparītataṃ dassento tattha satte uggahādīsu niyojeti, niṭṭhānagamanañca attano vāyāmaṃ dassento aṭṭhakathāsavane ca ādaraṃ uppādayati, yathāvuttaguṇarahitena asabbaññunā desetuṃ asakkuṇeyyataṃ dhammasaṅgaṇīvibhaṅgappakaraṇānaṃ dassento tattha tadaṭṭhakathāya ca sātisayaṃ gāravaṃ janayati, buddhādīnañca ratanānaṃ sammāsambuddhatādiguṇe vibhāveti.

    தத்த² சத்தாரி ஸச்சானி பாகடானேவ, அட்டா²ரஸ பன பு³த்³த⁴த⁴ம்மா ஏவங் வேதி³தப்³பா³ – ‘‘அதீதங்ஸே பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ அப்படிஹதங் ஞாணங், அனாக³தங்ஸே…பே॰… பச்சுப்பன்னங்ஸே…பே॰… இமேஹி தீஹி த⁴ம்மேஹி ஸமன்னாக³தஸ்ஸ பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஸப்³ப³ங் காயகம்மங் ஞாணபுப்³ப³ங்க³மங் ஞாணானுபரிவத்தங், ஸப்³ப³ங் வசீகம்மங்…பே॰ … ஸப்³ப³ங் மனோகம்மங்…பே॰… இமேஹி ச²ஹி த⁴ம்மேஹி ஸமன்னாக³தஸ்ஸ பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ நத்தி² ச²ந்த³ஸ்ஸ ஹானி, நத்தி² த⁴ம்மதே³ஸனாய, நத்தி² வீரியஸ்ஸ, நத்தி² ஸமாதி⁴ஸ்ஸ, நத்தி² பஞ்ஞாய, நத்தி² விமுத்தியா ஹானி. இமேஹி த்³வாத³ஸஹி த⁴ம்மேஹி ஸமன்னாக³தஸ்ஸ பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ நத்தி² த³வா, நத்தி² ரவா, நத்தி² அபு²டங், நத்தி² வேகா³யிதத்தங், நத்தி² அப்³யாவடமனோ, நத்தி² அப்படிஸங்கா²னுபெக்கா²’’தி.

    Tattha cattāri saccāni pākaṭāneva, aṭṭhārasa pana buddhadhammā evaṃ veditabbā – ‘‘atītaṃse buddhassa bhagavato appaṭihataṃ ñāṇaṃ, anāgataṃse…pe… paccuppannaṃse…pe… imehi tīhi dhammehi samannāgatassa buddhassa bhagavato sabbaṃ kāyakammaṃ ñāṇapubbaṅgamaṃ ñāṇānuparivattaṃ, sabbaṃ vacīkammaṃ…pe. … sabbaṃ manokammaṃ…pe… imehi chahi dhammehi samannāgatassa buddhassa bhagavato natthi chandassa hāni, natthi dhammadesanāya, natthi vīriyassa, natthi samādhissa, natthi paññāya, natthi vimuttiyā hāni. Imehi dvādasahi dhammehi samannāgatassa buddhassa bhagavato natthi davā, natthi ravā, natthi aphuṭaṃ, natthi vegāyitattaṃ, natthi abyāvaṭamano, natthi appaṭisaṅkhānupekkhā’’ti.

    தத்த² நத்தி² த³வாதி கி²ட்³டா³தி⁴ப்பாயேன கிரியா நத்தி². நத்தி² ரவாதி ஸஹஸா கிரியா நத்தி². நத்தி² அபு²டந்தி ஞாணேன அபு²ஸிதங் நத்தி². நத்தி² வேகா³யிதத்தந்தி துரிதகிரியா நத்தி². நத்தி² அப்³யாவடமனோதி நிரத்த²கோ சித்தஸமுதா³சாரோ நத்தி². நத்தி² அப்படிஸங்கா²னுபெக்கா²தி அஞ்ஞாணுபெக்கா² நத்தி². கத்த²சி பன ‘‘நத்தி² த⁴ம்மதே³ஸனாய ஹானீ’’தி அலிகி²த்வா ‘‘நத்தி² ச²ந்த³ஸ்ஸ ஹானி, நத்தி² வீரியஸ்ஸ, நத்தி² ஸத்தியா’’தி லிக²ந்தி.

    Tattha natthi davāti khiḍḍādhippāyena kiriyā natthi. Natthi ravāti sahasā kiriyā natthi. Natthi aphuṭanti ñāṇena aphusitaṃ natthi. Natthi vegāyitattanti turitakiriyā natthi. Natthi abyāvaṭamanoti niratthako cittasamudācāro natthi. Natthi appaṭisaṅkhānupekkhāti aññāṇupekkhā natthi. Katthaci pana ‘‘natthi dhammadesanāya hānī’’ti alikhitvā ‘‘natthi chandassa hāni, natthi vīriyassa, natthi sattiyā’’ti likhanti.

    1. த⁴ம்மஸங்க³ஹே த⁴ம்மே குஸலாதி³கே திகது³கேஹி ஸங்க³ஹெத்வா தே ஏவ த⁴ம்மே ஸுத்தந்தே க²ந்தா⁴தி³வஸேன வுத்தே விப⁴ஜிதுங் விப⁴ங்க³ப்பகரணங் வுத்தங். தத்த² ஸங்கே²பேன வுத்தானங் க²ந்தா⁴தீ³னங் விப⁴ஜனங் விப⁴ங்கோ³. ஸோ ஸோ விப⁴ங்கோ³ பகதோ அதி⁴கதோ யஸ்ஸா பாளியா, ஸா ‘‘விப⁴ங்க³ப்பகரண’’ந்தி வுச்சதி. அதி⁴கதோதி ச வத்தப்³ப³பா⁴வேன பரிக்³க³ஹிதோதி அத்தோ². தத்த² விப⁴ங்க³ப்பகரணஸ்ஸ ஆதி³பூ⁴தே க²ந்த⁴விப⁴ங்கே³ ‘‘பஞ்சக்க²ந்தா⁴ ரூபக்க²ந்தோ⁴…பே॰… விஞ்ஞாணக்க²ந்தோ⁴’’தி இத³ங் ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயங் நாம. நனு ந எத்தகமேவ ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயந்தி? ஸச்சங், இதி-ஸத்³தே³ன பன ஆதி³-ஸத்³த³த்த²ஜோதகேன பகாரத்த²ஜோதகேன வா ஸப்³ப³ங் ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயங் ஸங்க³ஹெத்வா விஞ்ஞாணக்க²ந்தோ⁴தி ஏவமாதி³ ஏவங்பகாரங் வா இத³ங் ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயந்தி வேதி³தப்³ப³ங். அத² வா ஏகதே³ஸேன ஸமுதா³யங் நித³ஸ்ஸேதி பப்³ப³தஸமுத்³தா³தி³னித³ஸ்ஸகோ விய. தத்த² நிப்³பா³னவஜ்ஜானங் ஸப்³ப³த⁴ம்மானங் ஸங்கா³ஹகத்தா ஸப்³ப³ஸங்கா³ஹகேஹி ச ஆயதனாதீ³ஹி அப்பகதரபத³த்தா க²ந்தா⁴னங் க²ந்த⁴விப⁴ங்கோ³ ஆதி³ம்ஹி வுத்தோ.

    1. Dhammasaṅgahe dhamme kusalādike tikadukehi saṅgahetvā te eva dhamme suttante khandhādivasena vutte vibhajituṃ vibhaṅgappakaraṇaṃ vuttaṃ. Tattha saṅkhepena vuttānaṃ khandhādīnaṃ vibhajanaṃ vibhaṅgo. So so vibhaṅgo pakato adhikato yassā pāḷiyā, sā ‘‘vibhaṅgappakaraṇa’’nti vuccati. Adhikatoti ca vattabbabhāvena pariggahitoti attho. Tattha vibhaṅgappakaraṇassa ādibhūte khandhavibhaṅge ‘‘pañcakkhandhā rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandho’’ti idaṃ suttantabhājanīyaṃ nāma. Nanu na ettakameva suttantabhājanīyanti? Saccaṃ, iti-saddena pana ādi-saddatthajotakena pakāratthajotakena vā sabbaṃ suttantabhājanīyaṃ saṅgahetvā viññāṇakkhandhoti evamādi evaṃpakāraṃ vā idaṃ suttantabhājanīyanti veditabbaṃ. Atha vā ekadesena samudāyaṃ nidasseti pabbatasamuddādinidassako viya. Tattha nibbānavajjānaṃ sabbadhammānaṃ saṅgāhakattā sabbasaṅgāhakehi ca āyatanādīhi appakatarapadattā khandhānaṃ khandhavibhaṅgo ādimhi vutto.

    ந ததோ ஹெட்டா²தி ரூபாதீ³னங் வேத³யிதாதி³ஸபா⁴வத்தாபா⁴வா யஸ்மிங் ஸபா⁴வே அதீதாத³யோ ராஸீ கத்வா வத்தப்³பா³, தஸ்ஸ ருப்பனாதி³தோ அஞ்ஞஸ்ஸாபா⁴வா ச ஹெட்டா² க³ணனேஸு ஸங்க²தத⁴ம்மானங் அனிட்டா²னங் ஸாவஸேஸபா⁴வங், ந ஹெட்டா² க³ணனமத்தாபா⁴வங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். ச²ட்ட²ஸ்ஸ பன க²ந்த⁴ஸ்ஸ அபா⁴வா ‘‘ந உத்³த⁴’’ந்தி ஆஹ. ந ஹி ஸவிபா⁴க³த⁴ம்மேஹி நிஸ்ஸடஸ்ஸ அதீதாதி³பா⁴வரஹிதஸ்ஸ ஏகஸ்ஸ நிப்³பா³னஸ்ஸ ராஸட்டோ² அத்தீ²தி. ‘‘ராஸிம்ஹீ’’தி ஸத்³த³த்த²ஸஹிதங் க²ந்த⁴-ஸத்³த³ஸ்ஸ விஸயங் த³ஸ்ஸேதி. ‘‘கு³ணே பண்ணத்தியங் ருள்ஹிய’’ந்தி விஸயமேவ க²ந்த⁴-ஸத்³த³ஸ்ஸ த³ஸ்ஸேதி, ந ஸத்³த³த்த²ங். லோகியலோகுத்தரபே⁴த³ஞ்ஹி ஸீலாதி³கு³ணங் நிப்பதே³ஸேன க³ஹெத்வா பவத்தமானோ க²ந்த⁴-ஸத்³தோ³ ஸீலாதி³கு³ணவிஸிட்ட²ங் ராஸட்ட²ங் தீ³பேதீதி. கேசி பன ‘‘கு³ணட்டோ² எத்த² க²ந்த⁴ட்டோ²’’தி வத³ந்தி. தா³ருக்க²ந்தோ⁴தி எத்த² பன ந க²ந்த⁴-ஸத்³தோ³ பஞ்ஞத்தி-ஸத்³த³ஸ்ஸ அத்தே² வத்ததி, தாதி³ஸே பன புது²லாயதே தா³ரும்ஹி தா³ருக்க²ந்தோ⁴தி பஞ்ஞத்தி ஹோதீதி பஞ்ஞத்தியங் நிபததீதி வுத்தங். ததா² ஏகஸ்மிம்பி விஞ்ஞாணே பவத்தோ விஞ்ஞாணக்க²ந்தோ⁴தி க²ந்த⁴-ஸத்³தோ³ ந ருள்ஹீ-ஸத்³த³ஸ்ஸ அத்த²ங் வத³தி, ஸமுதா³யே பன நிருள்ஹோ க²ந்த⁴-ஸத்³தோ³ ததே³கதே³ஸே பவத்தமானோ தாய ஏவ ருள்ஹியா பவத்ததீதி க²ந்த⁴-ஸத்³தோ³ ருள்ஹியங் நிபததீதி வுத்தங்.

    Na tato heṭṭhāti rūpādīnaṃ vedayitādisabhāvattābhāvā yasmiṃ sabhāve atītādayo rāsī katvā vattabbā, tassa ruppanādito aññassābhāvā ca heṭṭhā gaṇanesu saṅkhatadhammānaṃ aniṭṭhānaṃ sāvasesabhāvaṃ, na heṭṭhā gaṇanamattābhāvaṃ sandhāya vuttaṃ. Chaṭṭhassa pana khandhassa abhāvā ‘‘na uddha’’nti āha. Na hi savibhāgadhammehi nissaṭassa atītādibhāvarahitassa ekassa nibbānassa rāsaṭṭho atthīti. ‘‘Rāsimhī’’ti saddatthasahitaṃ khandha-saddassa visayaṃ dasseti. ‘‘Guṇe paṇṇattiyaṃ ruḷhiya’’nti visayameva khandha-saddassa dasseti, na saddatthaṃ. Lokiyalokuttarabhedañhi sīlādiguṇaṃ nippadesena gahetvā pavattamāno khandha-saddo sīlādiguṇavisiṭṭhaṃ rāsaṭṭhaṃ dīpetīti. Keci pana ‘‘guṇaṭṭho ettha khandhaṭṭho’’ti vadanti. Dārukkhandhoti ettha pana na khandha-saddo paññatti-saddassa atthe vattati, tādise pana puthulāyate dārumhi dārukkhandhoti paññatti hotīti paññattiyaṃ nipatatīti vuttaṃ. Tathā ekasmimpi viññāṇe pavatto viññāṇakkhandhoti khandha-saddo na ruḷhī-saddassa atthaṃ vadati, samudāye pana niruḷho khandha-saddo tadekadese pavattamāno tāya eva ruḷhiyā pavattatīti khandha-saddo ruḷhiyaṃ nipatatīti vuttaṃ.

    ராஸிதோ கு³ணதோதி ஸப்³ப³த்த² நிஸ்ஸக்கவசனங் விஸயஸ்ஸேவ க²ந்த⁴-ஸத்³த³ப்பவத்தியா காரணபா⁴வங் ஸந்தா⁴ய கதந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ‘‘ராஸிதோ’’தி இமமத்த²ங் ஸத்³த³த்த²வஸேனபி நியமெத்வா த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘அயஞ்ஹி க²ந்த⁴ட்டோ² நாம பிண்ட³ட்டோ²’’திஆதி³மாஹ. கொட்டா²ஸட்டே² க²ந்த⁴ட்டே² ச²ட்டே²னபி க²ந்தே⁴ன ப⁴விதப்³ப³ங். நிப்³பா³னம்பி ஹி ச²ட்டோ² கொட்டா²ஸோதி. தஸ்மா ‘‘க²ந்த⁴ட்டோ² நாம ராஸட்டோ²’’தி யுத்தங். யேஸங் வா அதீதாதி³வஸேன பே⁴தோ³ அத்தி², தேஸங் ருப்பனாதி³லக்க²ணவஸேன தங்தங்கொட்டா²ஸதா வுச்சதீதி பே⁴த³ரஹிதஸ்ஸ நிப்³பா³னஸ்ஸ கொட்டா²ஸட்டே²ன ச க²ந்த⁴பா⁴வோ ந வுத்தோதி வேதி³தப்³போ³.

    Rāsito guṇatoti sabbattha nissakkavacanaṃ visayasseva khandha-saddappavattiyā kāraṇabhāvaṃ sandhāya katanti veditabbaṃ. ‘‘Rāsito’’ti imamatthaṃ saddatthavasenapi niyametvā dassetuṃ ‘‘ayañhi khandhaṭṭho nāma piṇḍaṭṭho’’tiādimāha. Koṭṭhāsaṭṭhe khandhaṭṭhe chaṭṭhenapi khandhena bhavitabbaṃ. Nibbānampi hi chaṭṭho koṭṭhāsoti. Tasmā ‘‘khandhaṭṭho nāma rāsaṭṭho’’ti yuttaṃ. Yesaṃ vā atītādivasena bhedo atthi, tesaṃ ruppanādilakkhaṇavasena taṃtaṃkoṭṭhāsatā vuccatīti bhedarahitassa nibbānassa koṭṭhāsaṭṭhena ca khandhabhāvo na vuttoti veditabbo.

    எத்தாவதாதி உத்³தே³ஸமத்தேனாதி அத்தோ². சத்தாரோ ச மஹாபூ⁴தா…பே॰… ரூபந்தி ஏவங் விப⁴த்தோ. கத்தா²தி சே? ஏகாத³ஸஸு ஓகாஸேஸு. இதி-ஸத்³தே³ன நித³ஸ்ஸனத்தே²ன ஸப்³போ³ விப⁴ஜனநயோ த³ஸ்ஸிதோ. இத³ஞ்ச விப⁴ஜனங் ஓளாரிகாதீ³ஸு சக்கா²யதனந்திஆதி³விப⁴ஜனஞ்ச யதா²ஸம்ப⁴வங் ஏகாத³ஸஸு ஓகாஸேஸு யோஜேதப்³ப³ங், ஏவங் வேத³னாக்க²ந்தா⁴தீ³ஸுபி. விஞ்ஞாணக்க²ந்தோ⁴ பன ஏகாத³ஸோகாஸேஸு புரிமே ஓகாஸபஞ்சகே ‘‘சக்கு²விஞ்ஞாணங்…பே॰… மனோவிஞ்ஞாண’’ந்தி ச²விஞ்ஞாணகாயவிஸேஸேன விப⁴த்தோ, ந தத்த² மனோதா⁴து மனோவிஞ்ஞாணதா⁴தூதி விப⁴ஜனங் அத்தி². தங் பன த்³வயங் மனோவிஞ்ஞாணந்தி வுத்தந்தி இமமத்த²ங் த³ஸ்ஸேதுங் அட்ட²கதா²யங் ‘‘மனோதா⁴து மனோவிஞ்ஞாணதா⁴தூ’’தி வுத்தந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங்.

    Ettāvatāti uddesamattenāti attho. Cattāro ca mahābhūtā…pe… rūpanti evaṃ vibhatto. Katthāti ce? Ekādasasu okāsesu. Iti-saddena nidassanatthena sabbo vibhajananayo dassito. Idañca vibhajanaṃ oḷārikādīsu cakkhāyatanantiādivibhajanañca yathāsambhavaṃ ekādasasu okāsesu yojetabbaṃ, evaṃ vedanākkhandhādīsupi. Viññāṇakkhandho pana ekādasokāsesu purime okāsapañcake ‘‘cakkhuviññāṇaṃ…pe… manoviññāṇa’’nti chaviññāṇakāyavisesena vibhatto, na tattha manodhātu manoviññāṇadhātūti vibhajanaṃ atthi. Taṃ pana dvayaṃ manoviññāṇanti vuttanti imamatthaṃ dassetuṃ aṭṭhakathāyaṃ ‘‘manodhātu manoviññāṇadhātū’’ti vuttanti daṭṭhabbaṃ.

    ஏவங் பாளினயேன பஞ்சஸு க²ந்தே⁴ஸு த⁴ம்மபரிச்சே²த³ங் த³ஸ்ஸெத்வா புன அஞ்ஞேன பகாரேன த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘அபிசா’’திஆதி³மாஹ. எத்தா²தி ஏதஸ்மிங் க²ந்த⁴னித்³தே³ஸே.

    Evaṃ pāḷinayena pañcasu khandhesu dhammaparicchedaṃ dassetvā puna aññena pakārena dassetuṃ ‘‘apicā’’tiādimāha. Etthāti etasmiṃ khandhaniddese.

    1. ரூபக்க²ந்த⁴னித்³தே³ஸவண்ணனா

    1. Rūpakkhandhaniddesavaṇṇanā

    2. யங் கிஞ்சீதி எத்த² யந்தி ஸாமஞ்ஞேன அனியமனித³ஸ்ஸனங், கிஞ்சீதி பகாரந்தரபே⁴த³ங் ஆமஸித்வா அனியமனித³ஸ்ஸனங். உப⁴யேனபி அதீதங் வா…பே॰… ஸந்திகே வா அப்பங் வா ப³ஹுங் வா யாதி³ஸங் வா தாதி³ஸங் வா யங் கிஞ்சீதி நபுங்ஸகனித்³தே³ஸாரஹங் ஸப்³ப³ங் ப்³யாபெத்வா ஸங்க³ண்ஹாதீதி அஞ்ஞேஸுபி நபுங்ஸகனித்³தே³ஸாரஹேஸு பஸங்க³ங் தி³ஸ்வா தஸ்ஸ அதி⁴ப்பேதத்த²ங் அதிச்ச பவத்திதோ அதிப்பஸங்க³ஸ்ஸ நியமனத்த²ங் ‘‘ரூப’’ந்தி ஆஹ. யங்கிஞ்சீதி ஸனிபாதங் யங்-ஸத்³த³ங் கிங்-ஸத்³த³ஞ்ச அனியமேகத்த²தீ³பனவஸேன ஏகங் பத³ந்தி க³ஹெத்வா ‘‘பத³த்³வயேனபீ’’தி வுத்தங்.

    2. Yaṃ kiñcīti ettha yanti sāmaññena aniyamanidassanaṃ, kiñcīti pakārantarabhedaṃ āmasitvā aniyamanidassanaṃ. Ubhayenapi atītaṃ vā…pe… santike vā appaṃ vā bahuṃ vā yādisaṃ vā tādisaṃ vā yaṃ kiñcīti napuṃsakaniddesārahaṃ sabbaṃ byāpetvā saṅgaṇhātīti aññesupi napuṃsakaniddesārahesu pasaṅgaṃ disvā tassa adhippetatthaṃ aticca pavattito atippasaṅgassa niyamanatthaṃ ‘‘rūpa’’nti āha. Yaṃkiñcīti sanipātaṃ yaṃ-saddaṃ kiṃ-saddañca aniyamekatthadīpanavasena ekaṃ padanti gahetvā ‘‘padadvayenapī’’ti vuttaṃ.

    கிஞ்ச, பி⁴க்க²வே, ரூபங் வதே³தா²தி தும்ஹேபி ரூபங் ரூபந்தி வதே³த², தங் கேன காரணேன வதே³தா²தி அத்தோ², அத² வா கேன காரணேன ரூபங், தங் காரணங் வதே³தா²தி அத்தோ². அதே²தேஸு பி⁴க்கூ²ஸு துண்ஹீபூ⁴தேஸு ப⁴க³வா ஆஹ ‘‘ருப்பதீதி கோ²’’திஆதி³.

    Kiñca, bhikkhave, rūpaṃ vadethāti tumhepi rūpaṃ rūpanti vadetha, taṃ kena kāraṇena vadethāti attho, atha vā kena kāraṇena rūpaṃ, taṃ kāraṇaṃ vadethāti attho. Athetesu bhikkhūsu tuṇhībhūtesu bhagavā āha ‘‘ruppatīti kho’’tiādi.

    பி⁴ஜ்ஜதீதி ஸீதாதி³ஸன்னிபாதே விஸதி³ஸஸந்தானுப்பத்தித³ஸ்ஸனதோ புரிமஸந்தானஸ்ஸ பே⁴த³ங் ஸந்தா⁴யாஹ. பே⁴தோ³ ச விஸதி³ஸதாவிகாராபத்தீதி பி⁴ஜ்ஜதீதி விகாரங் ஆபஜ்ஜதீதி அத்தோ². விகாராபத்தி ச ஸீதாதி³ஸன்னிபாதே விஸதி³ஸரூபுப்பத்தியேவ. அரூபக்க²ந்தா⁴னங் பன அதிலஹுபரிவத்திதோ யதா² ரூபத⁴ம்மானங் டி²திக்க²ணே ஸீதாதீ³ஹி ஸமாக³மோ ஹோதி, யேன தத்த² உதுனோ டி²திப்பத்தஸ்ஸ புரிமஸதி³ஸஸந்தானுப்பாத³னஸமத்த²தா ந ஹோதி ஆஹாராதி³கஸ்ஸ வா, ஏவங் அஞ்ஞேஹி ஸமாக³மோ நத்தி². ஸங்க⁴ட்டனேன ச விகாராபத்தியங் ருப்பன-ஸத்³தோ³ நிருள்ஹோ, தஸ்மா அரூபத⁴ம்மானங் ஸங்க⁴ட்டனவிரஹிதத்தா ரூபத⁴ம்மானங் விய பாகடஸ்ஸ விகாரஸ்ஸ அபா⁴வதோ ச ‘‘ருப்பந்தீ’’தி ‘‘ருப்பனலக்க²ணா’’தி ச ந வுச்சந்தி. ஜிக⁴ச்சா²பிபாஸாஹி ருப்பனஞ்ச உத³ரக்³கி³ஸன்னிபாதேன ஹோதீதி த³ட்ட²ப்³ப³ங். எத்த² ச குப்பதீதி ஏதேன கத்துஅத்தே² ரூபபத³ஸித்³தி⁴ங் த³ஸ்ஸேதி, க⁴ட்டீயதி பீளீயதீதி ஏதேஹி கம்மத்தே². கோபாதி³கிரியாயேவ ஹி ருப்பனகிரியாதி. ஸோ பன கத்துபூ⁴தோ கம்மபூ⁴தோ ச அத்தோ² பி⁴ஜ்ஜமானோ ஹோதீதி இமஸ்ஸத்த²ஸ்ஸ த³ஸ்ஸனத்த²ங் ‘‘பி⁴ஜ்ஜதீதி அத்தோ²’’தி வுத்தங். அத² வா ருப்பதீதி ரூபந்தி கம்மகத்துத்தே² ரூபபத³ஸித்³தி⁴ வுத்தா. விகாரோ ஹி ருப்பனந்தி. தேனேவ ‘‘பி⁴ஜ்ஜதீதி அத்தோ²’’தி கம்மகத்துத்தே²ன பி⁴ஜ்ஜதி-ஸத்³தே³ன அத்த²ங் த³ஸ்ஸேதி. யங் பன ருப்பதி பி⁴ஜ்ஜதி, தங் யஸ்மா குப்பதி க⁴ட்டீயதி பீளீயதி, தஸ்மா ஏதேஹி ச பதே³ஹி பத³த்தோ² பாகடோ கதோதி. ‘‘கேனட்டே²னா’’தி புச்சா²ஸபா⁴க³வஸேன ‘‘ருப்பனட்டே²னா’’தி வுத்தங். ந கேவலங் ஸத்³த³த்தோ²யேவ ருப்பனங், தஸ்ஸ பனத்த²ஸ்ஸ லக்க²ணஞ்ச ஹோதீதி அத்த²லக்க²ணவஸேன ‘‘ருப்பனலக்க²ணேன ரூபந்திபி வத்துங் வட்டதீ’’தி ஆஹ.

    Bhijjatīti sītādisannipāte visadisasantānuppattidassanato purimasantānassa bhedaṃ sandhāyāha. Bhedo ca visadisatāvikārāpattīti bhijjatīti vikāraṃ āpajjatīti attho. Vikārāpatti ca sītādisannipāte visadisarūpuppattiyeva. Arūpakkhandhānaṃ pana atilahuparivattito yathā rūpadhammānaṃ ṭhitikkhaṇe sītādīhi samāgamo hoti, yena tattha utuno ṭhitippattassa purimasadisasantānuppādanasamatthatā na hoti āhārādikassa vā, evaṃ aññehi samāgamo natthi. Saṅghaṭṭanena ca vikārāpattiyaṃ ruppana-saddo niruḷho, tasmā arūpadhammānaṃ saṅghaṭṭanavirahitattā rūpadhammānaṃ viya pākaṭassa vikārassa abhāvato ca ‘‘ruppantī’’ti ‘‘ruppanalakkhaṇā’’ti ca na vuccanti. Jighacchāpipāsāhi ruppanañca udaraggisannipātena hotīti daṭṭhabbaṃ. Ettha ca kuppatīti etena kattuatthe rūpapadasiddhiṃ dasseti, ghaṭṭīyati pīḷīyatīti etehi kammatthe. Kopādikiriyāyeva hi ruppanakiriyāti. So pana kattubhūto kammabhūto ca attho bhijjamāno hotīti imassatthassa dassanatthaṃ ‘‘bhijjatīti attho’’ti vuttaṃ. Atha vā ruppatīti rūpanti kammakattutthe rūpapadasiddhi vuttā. Vikāro hi ruppananti. Teneva ‘‘bhijjatīti attho’’ti kammakattutthena bhijjati-saddena atthaṃ dasseti. Yaṃ pana ruppati bhijjati, taṃ yasmā kuppati ghaṭṭīyati pīḷīyati, tasmā etehi ca padehi padattho pākaṭo katoti. ‘‘Kenaṭṭhenā’’ti pucchāsabhāgavasena ‘‘ruppanaṭṭhenā’’ti vuttaṃ. Na kevalaṃ saddatthoyeva ruppanaṃ, tassa panatthassa lakkhaṇañca hotīti atthalakkhaṇavasena ‘‘ruppanalakkhaṇena rūpantipi vattuṃ vaṭṭatī’’ti āha.

    சி²ஜ்ஜித்வாதி முச்சா²பத்தியா முச்சித்வா அங்க³பச்சங்கா³னங் சே²த³னவஸேன வா சி²ஜ்ஜித்வா. அச்சந்தகா²ரேன ஸீதோத³கேனாதி அதிஸீதபா⁴வமேவ ஸந்தா⁴ய அச்சந்தகா²ரதா வுத்தா ஸியா. ந ஹி தங் கப்பஸண்டா²னங் உத³கங் ஸம்பத்திகரங் பத²வீஸந்தா⁴ரகங் கப்பவினாஸஉத³கங் விய கா²ரங் ப⁴விதுங் அரஹதி. ததா² ஹி ஸதி பத²வீ விலீயெய்யாதி. அவீசிமஹானிரயேதி ஸஉஸ்ஸத³ங் அவீசினிரயங் வுத்தங். தேனேவ ‘‘தத்த² ஹீ’’திஆதி³ வுத்தங். பெத்தி…பே॰… ந ஹொந்தீதி ஏவங்விதா⁴பி ஸத்தா அத்தீ²தி அதி⁴ப்பாயோ ஏவங்விதா⁴யேவ ஹொந்தீதி நியமாபா⁴வதோ. ஏவங் காலகஞ்ஜிகாதீ³ஸுபீதி. ஸரந்தா க³ச்ச²ந்தீதி ஸரீஸப-ஸத்³த³ஸ்ஸ அத்த²ங் வத³தி.

    Chijjitvāti mucchāpattiyā muccitvā aṅgapaccaṅgānaṃ chedanavasena vā chijjitvā. Accantakhārena sītodakenāti atisītabhāvameva sandhāya accantakhāratā vuttā siyā. Na hi taṃ kappasaṇṭhānaṃ udakaṃ sampattikaraṃ pathavīsandhārakaṃ kappavināsaudakaṃ viya khāraṃ bhavituṃ arahati. Tathā hi sati pathavī vilīyeyyāti. Avīcimahānirayeti saussadaṃ avīcinirayaṃ vuttaṃ. Teneva ‘‘tattha hī’’tiādi vuttaṃ. Petti…pe… na hontīti evaṃvidhāpi sattā atthīti adhippāyo evaṃvidhāyeva hontīti niyamābhāvato. Evaṃ kālakañjikādīsupīti. Sarantā gacchantīti sarīsapa-saddassa atthaṃ vadati.

    அபி⁴ஸஞ்ஞூஹித்வாதி எத்த² ஸமூஹங் கத்வாதிபி அத்தோ². ஏதேன ஸப்³ப³ங் ரூபங்…பே॰… த³ஸ்ஸிதங் ஹோதீதி ஏதேன ரூபக்க²ந்த⁴-ஸத்³த³ஸ்ஸ ஸமானாதி⁴கரணஸமாஸபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதி. தேனேவாஹ ‘‘ந ஹி ரூபதோ…பே॰… அத்தீ²’’தி.

    Abhisaññūhitvāti ettha samūhaṃ katvātipi attho. Etena sabbaṃ rūpaṃ…pe… dassitaṃ hotīti etena rūpakkhandha-saddassa samānādhikaraṇasamāsabhāvaṃ dasseti. Tenevāha ‘‘na hi rūpato…pe… atthī’’ti.

    3. பக்கி²பித்வாதி எத்த² ஏகாத³ஸோகாஸேஸு ரூபங் பக்கி²பித்வாதி அத்தோ². ந ஹி தத்த² மாதிகங்யேவ பக்கி²பித்வா மாதிகா ட²பிதா, அத² கோ² பகரணப்பத்தங் ரூபந்தி.

    3. Pakkhipitvāti ettha ekādasokāsesu rūpaṃ pakkhipitvāti attho. Na hi tattha mātikaṃyeva pakkhipitvā mātikā ṭhapitā, atha kho pakaraṇappattaṃ rūpanti.

    அபரோ நயோ…பே॰… எத்தே²வ க³ணனங் க³தந்தி ஏதேன அதீதங்ஸேனாதி பு⁴ம்மத்தே² கரணவசனந்தி த³ஸ்ஸேதி. யேன பகாரேன க³ணனங் க³தங், தங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘சத்தாரோ ச மஹாபூ⁴தா’’திஆதி³ வுத்தந்தி இமஸ்மிங் அத்தே² ஸதி மஹாபூ⁴துபாதா³யரூபபா⁴வோ அதீதகொட்டா²ஸே க³ணனஸ்ஸ காரணந்தி ஆபஜ்ஜதி. ந ஹி அதீதங்ஸானங் வேத³னாதீ³னங் நிவத்தனத்த²ங் இத³ங் வசனங் ‘‘யங் ரூப’’ந்தி ஏதேனேவ தேஸங் நிவத்திதத்தா, நாபி ரூபஸ்ஸ அஞ்ஞப்பகாரனிவத்தனத்த²ங் ஸப்³ப³ப்பகாரஸ்ஸ தத்த² க³ணிதத்தா, ந ச அனாக³தபச்சுப்பன்னாகாரனிவத்தனத்த²ங் அதீதங்ஸவசனேன தங்னிவத்தனதோதி. அத² பன யங் அதீதங்ஸேன க³ணிதங், தங் சத்தாரோ ச…பே॰… ரூபந்தி ஏவங் க³ணிதந்தி அயமத்தோ² அதி⁴ப்பேதோ, ஏவங் ஸதி க³ணனந்தரத³ஸ்ஸனங் இத³ங் ஸியா, ந அதீதங்ஸேன க³ணிதப்பகாரத³ஸ்ஸனங், தங்த³ஸ்ஸனே பன ஸதி பூ⁴துபாதா³யரூபப்பகாரேன அதீதங்ஸே க³ணிதங் தங்ஸபா⁴வத்தாதி ஆபன்னமேவ ஹோதி, ந ச ஏவங்ஸபா⁴வதா அதீதங்ஸே க³ணிததாய காரணங் ப⁴விதுங் அரஹதி ஏவங்ஸபா⁴வஸ்ஸேவ பச்சுப்பன்னானாக³தேஸு க³ணிதத்தா ஸுகா²தி³ஸபா⁴வஸ்ஸ ச அதீதங்ஸே க³ணிதத்தா, தஸ்மா புரிமனயோ ஏவ யுத்தோ. அஜ்ஜ²த்தப³ஹித்³தா⁴னித்³தே³ஸேஸுபி தாதி³ஸோ ஏவத்தோ² லப்³ப⁴தீதி.

    Aparo nayo…pe… ettheva gaṇanaṃ gatanti etena atītaṃsenāti bhummatthe karaṇavacananti dasseti. Yena pakārena gaṇanaṃ gataṃ, taṃ dassetuṃ ‘‘cattāro ca mahābhūtā’’tiādi vuttanti imasmiṃ atthe sati mahābhūtupādāyarūpabhāvo atītakoṭṭhāse gaṇanassa kāraṇanti āpajjati. Na hi atītaṃsānaṃ vedanādīnaṃ nivattanatthaṃ idaṃ vacanaṃ ‘‘yaṃ rūpa’’nti eteneva tesaṃ nivattitattā, nāpi rūpassa aññappakāranivattanatthaṃ sabbappakārassa tattha gaṇitattā, na ca anāgatapaccuppannākāranivattanatthaṃ atītaṃsavacanena taṃnivattanatoti. Atha pana yaṃ atītaṃsena gaṇitaṃ, taṃ cattāro ca…pe… rūpanti evaṃ gaṇitanti ayamattho adhippeto, evaṃ sati gaṇanantaradassanaṃ idaṃ siyā, na atītaṃsena gaṇitappakāradassanaṃ, taṃdassane pana sati bhūtupādāyarūpappakārena atītaṃse gaṇitaṃ taṃsabhāvattāti āpannameva hoti, na ca evaṃsabhāvatā atītaṃse gaṇitatāya kāraṇaṃ bhavituṃ arahati evaṃsabhāvasseva paccuppannānāgatesu gaṇitattā sukhādisabhāvassa ca atītaṃse gaṇitattā, tasmā purimanayo eva yutto. Ajjhattabahiddhāniddesesupi tādiso evattho labbhatīti.

    ஸுத்தந்தபரியாயதோதி பரியாயதே³ஸனத்தா ஸுத்தஸ்ஸ வுத்தங். அபி⁴த⁴ம்மனித்³தே³ஸதோதி நிப்பரியாயதே³ஸனத்தா அபி⁴த⁴ம்மஸ்ஸ நிச்ச²யேன தே³ஸோ நித்³தே³ஸோதி கத்வா வுத்தங். கிஞ்சாபீதிஆதீ³ஸு அயமதி⁴ப்பாயோ – ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயத்தா யதா² ‘‘அதீதங் நன்வாக³மெய்யா’’திஆதீ³ஸு அத்³தா⁴னவஸேன அதீதாதி³பா⁴வோவ வுத்தோ, ததா² இதா⁴பி நித்³தி³ஸிதப்³போ³ (ம॰ நி॰ 3.272, 275; அப॰ தே²ர 2.55.244) ஸியா. ஏவங் ஸந்தேபி ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயம்பி அபி⁴த⁴ம்மதே³ஸனாயேவ ஸுத்தந்தே வுத்தத⁴ம்மே விசினித்வா விப⁴ஜனவஸேன பவத்தாதி அபி⁴த⁴ம்மனித்³தே³ஸேனேவ அதீதாதி³பா⁴வோ நித்³தி³ட்டோ²தி.

    Suttantapariyāyatoti pariyāyadesanattā suttassa vuttaṃ. Abhidhammaniddesatoti nippariyāyadesanattā abhidhammassa nicchayena deso niddesoti katvā vuttaṃ. Kiñcāpītiādīsu ayamadhippāyo – suttantabhājanīyattā yathā ‘‘atītaṃ nanvāgameyyā’’tiādīsu addhānavasena atītādibhāvova vutto, tathā idhāpi niddisitabbo (ma. ni. 3.272, 275; apa. thera 2.55.244) siyā. Evaṃ santepi suttantabhājanīyampi abhidhammadesanāyeva suttante vuttadhamme vicinitvā vibhajanavasena pavattāti abhidhammaniddeseneva atītādibhāvo niddiṭṭhoti.

    அத்³தா⁴ஸந்ததிஸமயக²ணவஸேனாதி எத்த² சுதிபடிஸந்தி⁴பரிச்சி²ன்னே காலே அத்³தா⁴-ஸத்³தோ³ வத்ததீதி ‘‘அஹோஸிங் நு கோ² அஹமதீதமத்³தா⁴ன’’ந்திஆதி³ஸுத்தவஸேன (ம॰ நி॰ 1.18; ஸங்॰ நி॰ 2.20) விஞ்ஞாயதி. ‘‘தயோமே, பி⁴க்க²வே, அத்³தா⁴. கதமே தயோ? அதீதோ அத்³தா⁴, அனாக³தோ அத்³தா⁴, பச்சுப்பன்னோ அத்³தா⁴’’தி (இதிவு॰ 63; தீ³॰ நி॰ 3.305) எத்த² பன பரமத்த²தோ பரிச்சி²ஜ்ஜமானோ அத்³தா⁴ நிருத்திபத²ஸுத்தவஸேன (ஸங்॰ நி॰ 3.62) க²ணபரிச்சி²ன்னோ யுத்தோ. தத்த² ஹி ‘‘யங், பி⁴க்க²வே, ரூபங் ஜாதங் பாதுபூ⁴தங், ‘அத்தீ²’தி தஸ்ஸ ஸங்கா²’’தி (ஸங்॰ நி॰ 3.62) விஜ்ஜமானஸ்ஸ பச்சுப்பன்னதா ததோ புப்³பே³ பச்சா² ச அதீதானாக³ததா வுத்தாதி. யேபு⁴ய்யேன பன சுதிபடிஸந்தி⁴பரிச்சி²ன்னோ (தீ³॰ நி॰ 3.305; இதிவு॰ 63) ஸுத்தேஸு அதீதாதி³கோ அத்³தா⁴ வுத்தோதி ஸோ ஏவ இதா⁴பி ‘‘அத்³தா⁴வஸேனா’’தி வுத்தோ. ஸீதங் ஸீதஸ்ஸ ஸபா⁴கோ³, ததா² உண்ஹங் உண்ஹஸ்ஸ. யங் பன ஸீதங் உண்ஹங் வா ஸரீரே ஸன்னிபதிதங் ஸந்தானவஸேன பவத்தமானங் அனூனங் அனதி⁴கங் ஏகாகாரங், தங் ஏகோ உதூதி வுச்சதி. ஸபா⁴க³உதுனோ அனேகந்தஸபா⁴வதோ ஏகக³ஹணங் கதங், ஏவங் ஆஹாரேபி. ஏகவீதி²ஏகஜவனஸமுட்டா²னந்தி பஞ்சச²ட்ட²த்³வாரவஸேன வுத்தங். ஸந்ததிஸமயகதா² விபஸ்ஸகானங் உபகாரத்தா²ய அட்ட²கதா²ஸு கதி²தா.

    Addhāsantatisamayakhaṇavasenāti ettha cutipaṭisandhiparicchinne kāle addhā-saddo vattatīti ‘‘ahosiṃ nu kho ahamatītamaddhāna’’ntiādisuttavasena (ma. ni. 1.18; saṃ. ni. 2.20) viññāyati. ‘‘Tayome, bhikkhave, addhā. Katame tayo? Atīto addhā, anāgato addhā, paccuppanno addhā’’ti (itivu. 63; dī. ni. 3.305) ettha pana paramatthato paricchijjamāno addhā niruttipathasuttavasena (saṃ. ni. 3.62) khaṇaparicchinno yutto. Tattha hi ‘‘yaṃ, bhikkhave, rūpaṃ jātaṃ pātubhūtaṃ, ‘atthī’ti tassa saṅkhā’’ti (saṃ. ni. 3.62) vijjamānassa paccuppannatā tato pubbe pacchā ca atītānāgatatā vuttāti. Yebhuyyena pana cutipaṭisandhiparicchinno (dī. ni. 3.305; itivu. 63) suttesu atītādiko addhā vuttoti so eva idhāpi ‘‘addhāvasenā’’ti vutto. Sītaṃ sītassa sabhāgo, tathā uṇhaṃ uṇhassa. Yaṃ pana sītaṃ uṇhaṃ vā sarīre sannipatitaṃ santānavasena pavattamānaṃ anūnaṃ anadhikaṃ ekākāraṃ, taṃ eko utūti vuccati. Sabhāgautuno anekantasabhāvato ekagahaṇaṃ kataṃ, evaṃ āhārepi. Ekavīthiekajavanasamuṭṭhānanti pañcachaṭṭhadvāravasena vuttaṃ. Santatisamayakathā vipassakānaṃ upakāratthāya aṭṭhakathāsu kathitā.

    நிட்டி²தஹேதுபச்சயகிச்சங், நிட்டி²தஹேதுகிச்சமனிட்டி²தபச்சயகிச்சங், உப⁴யகிச்சமஸம்பத்தங், ஸகிச்சக்க²ணே பச்சுப்பன்னங். ஜனகோ ஹேது, உபத்த²ம்ப⁴கோ பச்சயோ, தேஸங் உப்பாத³னங் உபத்த²ம்ப⁴னஞ்ச கிச்சங். யதா² பீ³ஜஸ்ஸ அங்குருப்பாத³னங் பத²வீஆதீ³னஞ்ச தது³பத்த²ம்ப⁴னங் கம்மஸ்ஸ கடத்தாரூபவிபாகுப்பாத³னங் ஆஹாராதீ³னங் தது³பத்த²ம்ப⁴னங், ஏவங் ஏகேகஸ்ஸ கலாபஸ்ஸ சித்துப்பாத³ஸ்ஸ ச ஜனகானங் கம்மானந்தராதி³பச்சயபூ⁴தானங் உபத்த²ம்ப⁴கானஞ்ச ஸஹஜாதபுரேஜாதபச்சா²ஜாதானங் கிச்சங் யதா²ஸம்ப⁴வங் யோஜேதப்³ப³ங். தத்த² உப்பாத³க்க²ணே ஹேதுகிச்சங் த³ட்ட²ப்³ப³ங், தீஸுபி க²ணேஸு பச்சயகிச்சங். பத²வீஆதீ³னங் ஸந்தா⁴ரணாதி³கங் ப²ஸ்ஸாதீ³னங் பு²ஸனாதி³கஞ்ச அத்தனோ அத்தனோ கிச்சங் ஸகிச்சங், தஸ்ஸ கரணக்க²ணோ ஸகிச்சக்க²ணோ. ஸஹ வா கிச்சேன ஸகிச்சங், யஸ்மிங் க²ணே ஸகிச்சங் ரூபங் வா அரூபங் வா ஹோதி, ஸோ ஸகிச்சக்க²ணோ, தஸ்மிங் க²ணே பச்சுப்பன்னங்.

    Niṭṭhitahetupaccayakiccaṃ, niṭṭhitahetukiccamaniṭṭhitapaccayakiccaṃ, ubhayakiccamasampattaṃ, sakiccakkhaṇe paccuppannaṃ. Janako hetu, upatthambhako paccayo, tesaṃ uppādanaṃ upatthambhanañca kiccaṃ. Yathā bījassa aṅkuruppādanaṃ pathavīādīnañca tadupatthambhanaṃ kammassa kaṭattārūpavipākuppādanaṃ āhārādīnaṃ tadupatthambhanaṃ, evaṃ ekekassa kalāpassa cittuppādassa ca janakānaṃ kammānantarādipaccayabhūtānaṃ upatthambhakānañca sahajātapurejātapacchājātānaṃ kiccaṃ yathāsambhavaṃ yojetabbaṃ. Tattha uppādakkhaṇe hetukiccaṃ daṭṭhabbaṃ, tīsupi khaṇesu paccayakiccaṃ. Pathavīādīnaṃ sandhāraṇādikaṃ phassādīnaṃ phusanādikañca attano attano kiccaṃ sakiccaṃ, tassa karaṇakkhaṇo sakiccakkhaṇo. Saha vā kiccena sakiccaṃ, yasmiṃ khaṇe sakiccaṃ rūpaṃ vā arūpaṃ vā hoti, so sakiccakkhaṇo, tasmiṃ khaṇe paccuppannaṃ.

    6. எத்தகமேவாதி ‘‘தேஸங் தேஸ’’ந்தி இமினா ஆமேடி³தவசனேன அபி⁴ப்³யாபனத்தே²ன வுத்தத்த²மேவ. ‘‘அபரஸ்ஸ அபரஸ்ஸா’’தி தீ³பனங் அபரதீ³பனங். பரியேஸதூதி ஏதேன பரியேஸனாய அனிட்ட²னாமனிவத்தனஸ்ஸ அகாரணபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதி. கம்மதோ³ஸேன ஹி சித்தவிபல்லாஸதோ³ஸேன ச கூ³த²ப⁴க்க²பாணாத³யோ உம்மத்தகாத³யோ ச பரியேஸெய்யுங் தி³ட்டி²விபல்லாஸேன ச யோனகாத³யோ ந ஆரம்மணஸ்ஸ பரியேஸிதப்³ப³ஸபா⁴வத்தா, அபரியேஸிதப்³ப³ஸபா⁴வத்தா பன ஏதஸ்ஸ அனிட்ட²மிச்சேவ நாமந்தி அத்தோ².

    6. Ettakamevāti ‘‘tesaṃ tesa’’nti iminā āmeḍitavacanena abhibyāpanatthena vuttatthameva. ‘‘Aparassa aparassā’’ti dīpanaṃ aparadīpanaṃ. Pariyesatūti etena pariyesanāya aniṭṭhanāmanivattanassa akāraṇabhāvaṃ dasseti. Kammadosena hi cittavipallāsadosena ca gūthabhakkhapāṇādayo ummattakādayo ca pariyeseyyuṃ diṭṭhivipallāsena ca yonakādayo na ārammaṇassa pariyesitabbasabhāvattā, apariyesitabbasabhāvattā pana etassa aniṭṭhamicceva nāmanti attho.

    ஸம்பத்திவிரஹதோதி ரூபாதீ³னங் தே³வமனுஸ்ஸஸம்பத்திப⁴வே குஸலகம்மப²லதா ஸமித்³த⁴ஸோப⁴னதா ச ஸம்பத்தி, தப்³பி³ரஹதோதி அத்தோ². ததோ ஏவ தங் ந பரியேஸிதப்³ப³ந்தி. ஸோப⁴னானி ச கானிசி ஹத்தி²ரூபாதீ³னி அகுஸலகம்மனிப்³ப³த்தானி ந தேஸங்யேவ ஹத்தி²ஆதீ³னங் ஸுக²ஸ்ஸ ஹேதுபா⁴வங் க³ச்ச²ந்தீதி தேஸங் ஸங்க³ண்ஹனத்த²ங் ‘‘அகந்த’’ந்தி வுத்தங். தஸ்ஸ தஸ்ஸேவ ஹி ஸத்தஸ்ஸ அத்தனா கதேன குஸலேன நிப்³ப³த்தங் ஸுக²ஸ்ஸ பச்சயோ ஹோதி, அகுஸலேன நிப்³ப³த்தங் து³க்க²ஸ்ஸ. தஸ்மா கம்மஜானங் இட்டா²னிட்ட²தா கம்மகாரகஸத்தஸ்ஸ வஸேன யோஜனாரஹா ஸியா. அட்ட²கதா²யங் பன ‘‘குஸலகம்மஜங் அனிட்ட²ங் நாம நத்தீ²’’தி இத³மேவ வுத்தங், ந வுத்தங் ‘‘அகுஸலகம்மஜங் இட்ட²ங் நாம நத்தீ²’’தி. தேன அகுஸலகம்மஜம்பி ஸோப⁴னங் பரஸத்தானங் இட்ட²ந்தி அனுஞ்ஞாதங் ப⁴விஸ்ஸதி. குஸலகம்மஜங் பன ஸப்³பே³ஸங் இட்ட²மேவாதி வத³ந்தி. திரச்சா²னக³தானங் பன கேஸஞ்சி மனுஸ்ஸரூபங் அமனாபங், யதோ தே தி³ஸ்வாவ பலாயந்தி. மனுஸ்ஸா ச தே³வதாரூபங் தி³ஸ்வா பா⁴யந்தி, தேஸம்பி விபாகவிஞ்ஞாணங் தங் ரூபங் ஆரப்³ப⁴ குஸலவிபாகங் உப்பஜ்ஜதி, தாதி³ஸஸ்ஸ பன புஞ்ஞஸ்ஸ அபா⁴வா ந தேஸங் தத்த² அபி⁴ரதி ஹோதீதி அதி⁴ப்பாயோ. குஸலகம்மஜஸ்ஸ பன அனிட்ட²ஸ்ஸாபா⁴வோ விய அகுஸலகம்மஜஸ்ஸ ஸோப⁴னஸ்ஸ இட்ட²ஸ்ஸ அபா⁴வோ வத்தப்³போ³. ஹத்தி²ஆதீ³னம்பி ஹி அகுஸலகம்மஜங் மனுஸ்ஸானங் அகுஸலவிபாகஸ்ஸேவ ஆரம்மணங், குஸலகம்மஜங் பன பவத்தே ஸமுட்டி²தங் குஸலவிபாகஸ்ஸ. இட்டா²ரம்மணேன பன வோமிஸ்ஸகத்தா அப்பகங் அகுஸலகம்மஜங் ப³ஹுலங் அகுஸலவிபாகுப்பத்தியா காரணங் ந ப⁴விஸ்ஸதீதி ஸக்கா வத்துந்தி. விபாகங் பன கத்த²சி ந ஸக்கா வஞ்சேதுந்தி விபாகவஸேன இட்டா²னிட்டா²ரம்மணவவத்தா²னங் ஸுட்டு² வுத்தங். தஸ்மா தங் அனுக³ந்த்வா ஸப்³ப³த்த² இட்டா²னிட்ட²தா யோஜேதப்³பா³.

    Sampattivirahatoti rūpādīnaṃ devamanussasampattibhave kusalakammaphalatā samiddhasobhanatā ca sampatti, tabbirahatoti attho. Tato eva taṃ na pariyesitabbanti. Sobhanāni ca kānici hatthirūpādīni akusalakammanibbattāni na tesaṃyeva hatthiādīnaṃ sukhassa hetubhāvaṃ gacchantīti tesaṃ saṅgaṇhanatthaṃ ‘‘akanta’’nti vuttaṃ. Tassa tasseva hi sattassa attanā katena kusalena nibbattaṃ sukhassa paccayo hoti, akusalena nibbattaṃ dukkhassa. Tasmā kammajānaṃ iṭṭhāniṭṭhatā kammakārakasattassa vasena yojanārahā siyā. Aṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘kusalakammajaṃ aniṭṭhaṃ nāma natthī’’ti idameva vuttaṃ, na vuttaṃ ‘‘akusalakammajaṃ iṭṭhaṃ nāma natthī’’ti. Tena akusalakammajampi sobhanaṃ parasattānaṃ iṭṭhanti anuññātaṃ bhavissati. Kusalakammajaṃ pana sabbesaṃ iṭṭhamevāti vadanti. Tiracchānagatānaṃ pana kesañci manussarūpaṃ amanāpaṃ, yato te disvāva palāyanti. Manussā ca devatārūpaṃ disvā bhāyanti, tesampi vipākaviññāṇaṃ taṃ rūpaṃ ārabbha kusalavipākaṃ uppajjati, tādisassa pana puññassa abhāvā na tesaṃ tattha abhirati hotīti adhippāyo. Kusalakammajassa pana aniṭṭhassābhāvo viya akusalakammajassa sobhanassa iṭṭhassa abhāvo vattabbo. Hatthiādīnampi hi akusalakammajaṃ manussānaṃ akusalavipākasseva ārammaṇaṃ, kusalakammajaṃ pana pavatte samuṭṭhitaṃ kusalavipākassa. Iṭṭhārammaṇena pana vomissakattā appakaṃ akusalakammajaṃ bahulaṃ akusalavipākuppattiyā kāraṇaṃ na bhavissatīti sakkā vattunti. Vipākaṃ pana katthaci na sakkā vañcetunti vipākavasena iṭṭhāniṭṭhārammaṇavavatthānaṃ suṭṭhu vuttaṃ. Tasmā taṃ anugantvā sabbattha iṭṭhāniṭṭhatā yojetabbā.

    அனிட்டா² பஞ்ச காமகு³ணாதி கஸ்மா வுத்தங், நனு ‘‘சக்கு²விஞ்ஞெய்யானி ரூபானி இட்டா²னீ’’தி (ம॰ நி॰ 1.166; 2.155; 3.190; ஸங்॰ நி॰ 5.30) ஏவமாதி³னா இட்டா²னேவ ரூபாதீ³னி ‘‘காமகு³ணா’’தி வுத்தானீதி? காமகு³ணஸதி³ஸேஸு காமகு³ணவோஹாரதோ, ஸதி³ஸதா ச ரூபாதி³பா⁴வோயேவ , ந இட்ட²தா. ‘‘அனிட்டா²’’தி வா வசனேன அகாமகு³ணதா த³ஸ்ஸிதாதி காமகு³ணவிஸபா⁴கா³ ரூபாத³யோ ‘‘காமகு³ணா’’தி வுத்தா அஸிவே ‘‘ஸிவா’’தி வோஹாரோ விய. ஸப்³பா³னி வா இட்டா²னிட்டா²னி ரூபாதீ³னி தண்ஹாவத்து²பா⁴வதோ காமகு³ணாயேவ. வுத்தஞ்ஹி ‘‘ரூபா லோகே பியரூபங் ஸாதரூப’’ந்திஆதி³ (தீ³॰ நி॰ 2.400; ம॰ நி॰ 1.133; விப⁴॰ 203). அதிஸயேன பன காமனீயத்தா ஸுத்தேஸு ‘‘காமகு³ணா’’தி இட்டா²னி ரூபாதீ³னி வுத்தானீதி.

    Aniṭṭhā pañca kāmaguṇāti kasmā vuttaṃ, nanu ‘‘cakkhuviññeyyāni rūpāni iṭṭhānī’’ti (ma. ni. 1.166; 2.155; 3.190; saṃ. ni. 5.30) evamādinā iṭṭhāneva rūpādīni ‘‘kāmaguṇā’’ti vuttānīti? Kāmaguṇasadisesu kāmaguṇavohārato, sadisatā ca rūpādibhāvoyeva , na iṭṭhatā. ‘‘Aniṭṭhā’’ti vā vacanena akāmaguṇatā dassitāti kāmaguṇavisabhāgā rūpādayo ‘‘kāmaguṇā’’ti vuttā asive ‘‘sivā’’ti vohāro viya. Sabbāni vā iṭṭhāniṭṭhāni rūpādīni taṇhāvatthubhāvato kāmaguṇāyeva. Vuttañhi ‘‘rūpā loke piyarūpaṃ sātarūpa’’ntiādi (dī. ni. 2.400; ma. ni. 1.133; vibha. 203). Atisayena pana kāmanīyattā suttesu ‘‘kāmaguṇā’’ti iṭṭhāni rūpādīni vuttānīti.

    த்³வீஸுபி ஹீனபணீதபதே³ஸு ‘‘அகுஸலகம்மஜவஸேன குஸலகம்மஜவஸேனா’’தி வசனங் ‘‘தேஸங் தேஸங் ஸத்தான’’ந்தி ஸத்தவஸேன நியமெத்வா விப⁴ஜிதத்தா, அயஞ்சத்தோ² ‘‘தேஸங் தேஸ’’ந்தி அவயவயோகே³ ஸாமிவசனங் கத்வா வுத்தோதி வேதி³தப்³போ³. ஸத்தஸந்தானபரியாபன்னேஸு கம்மஜங் விஸிட்ட²ந்தி ‘‘கம்மஜவஸேனா’’தி வுத்தங். யதி³ பன தேஹி தேஹீதி ஏதஸ்மிங் அத்தே² தேஸங் தேஸந்தி ஸாமிவசனங், விஸயவிஸயீஸம்ப³ந்தே⁴ வா, ந கம்மஜவஸேனேவ ரூபாதீ³னி விப⁴த்தானி, ஸப்³பே³ஸங் பன இந்த்³ரியப³த்³தா⁴னங் வஸேன விப⁴த்தானீதி விஞ்ஞாயந்தி. எத்த² ச பாகடேஹி ரூபாதீ³ஹி நயோ த³ஸ்ஸிதோதி சக்கா²தீ³ஸுபி ஹீனபணீததா யோஜேதப்³பா³.

    Dvīsupi hīnapaṇītapadesu ‘‘akusalakammajavasena kusalakammajavasenā’’ti vacanaṃ ‘‘tesaṃ tesaṃ sattāna’’nti sattavasena niyametvā vibhajitattā, ayañcattho ‘‘tesaṃ tesa’’nti avayavayoge sāmivacanaṃ katvā vuttoti veditabbo. Sattasantānapariyāpannesu kammajaṃ visiṭṭhanti ‘‘kammajavasenā’’ti vuttaṃ. Yadi pana tehi tehīti etasmiṃ atthe tesaṃ tesanti sāmivacanaṃ, visayavisayīsambandhe vā, na kammajavaseneva rūpādīni vibhattāni, sabbesaṃ pana indriyabaddhānaṃ vasena vibhattānīti viññāyanti. Ettha ca pākaṭehi rūpādīhi nayo dassitoti cakkhādīsupi hīnapaṇītatā yojetabbā.

    மனாபபரியந்தந்தி மனாபங் பரியந்தங் மரியாதா³பூ⁴தங் பஞ்சஸு காமகு³ணேஸு வதா³மீதி அத்தோ². கிங் காரணந்தி? யஸ்மா தே ஏகச்சஸ்ஸ மனாபா ஹொந்தி, ஏகச்சஸ்ஸ அமனாபா, யஸ்ஸ யேவ மனாபா, தஸ்ஸ தேவ பரமா, தஸ்மா தஸ்ஸ தஸ்ஸ அஜ்ஜா²ஸயவஸேன காமகு³ணானங் பரமதா ஹோதி, ந தேஸங்யேவ ஸபா⁴வதோ.

    Manāpapariyantanti manāpaṃ pariyantaṃ mariyādābhūtaṃ pañcasu kāmaguṇesu vadāmīti attho. Kiṃ kāraṇanti? Yasmā te ekaccassa manāpā honti, ekaccassa amanāpā, yassa yeva manāpā, tassa teva paramā, tasmā tassa tassa ajjhāsayavasena kāmaguṇānaṃ paramatā hoti, na tesaṃyeva sabhāvato.

    ஏவந்தி இமஸ்மிங் ஸுத்தே வுத்தனயேன. ஏகஸ்மிங்யேவ அஸ்ஸாத³னகுஜ்ஜ²னதோ ஆரம்மணஸபா⁴வஸ்ஸேவ இட்டா²னிட்டா²பா⁴வதோ அனிட்ட²ங் ‘‘இட்ட²’’ந்தி க³ஹணதோ ச, இட்ட²ங் ‘‘அனிட்ட²’’ந்தி க³ஹணதோ ச இட்டா²னிட்ட²ங் நாம பாடியேக்கங் படிவிப⁴த்தங் நத்தீ²தி அத்தோ². ஸஞ்ஞாவிபல்லாஸேன சாதிஆதி³னா நிப்³பா³னே விய அஞ்ஞேஸு ஆரம்மணேஸு ஸஞ்ஞாவிபல்லாஸேன இட்டா²னிட்ட²க்³க³ஹணங் ஹோதி. பித்தும்மத்தாதீ³னங் கீ²ரஸக்கராதீ³ஸு தோ³ஸுஸ்ஸத³ஸமுட்டி²தஸஞ்ஞாவிபல்லாஸவஸேன தித்தக்³க³ஹணங் வியாதி இமமத்த²ங் ஸந்தா⁴ய மனாபபரியந்ததா வுத்தாதி த³ஸ்ஸேதி.

    Evanti imasmiṃ sutte vuttanayena. Ekasmiṃyeva assādanakujjhanato ārammaṇasabhāvasseva iṭṭhāniṭṭhābhāvato aniṭṭhaṃ ‘‘iṭṭha’’nti gahaṇato ca, iṭṭhaṃ ‘‘aniṭṭha’’nti gahaṇato ca iṭṭhāniṭṭhaṃ nāma pāṭiyekkaṃ paṭivibhattaṃ natthīti attho. Saññāvipallāsena cātiādinā nibbāne viya aññesu ārammaṇesu saññāvipallāsena iṭṭhāniṭṭhaggahaṇaṃ hoti. Pittummattādīnaṃ khīrasakkarādīsu dosussadasamuṭṭhitasaññāvipallāsavasena tittaggahaṇaṃ viyāti imamatthaṃ sandhāya manāpapariyantatā vuttāti dasseti.

    விப⁴த்தங் அத்தீ²தி ச வவத்தி²தங் அத்தீ²தி அத்தோ², அட்ட²கதா²சரியேஹி விப⁴த்தங் பகாஸிதந்தி வா. தஞ்ச மஜ்ஜி²மகஸத்தஸ்ஸ வஸேன வவத்தி²தங் பகாஸிதஞ்ச, அஞ்ஞேஸஞ்ச விபல்லாஸவஸேன இத³ங் இட்ட²ங் அனிட்ட²ஞ்ச ஹோதீதி அதி⁴ப்பாயோ. ஏவங் வவத்தி²தஸ்ஸ பனிட்டா²னிட்ட²ஸ்ஸ அனிட்ட²ங் இட்ட²ந்தி ச க³ஹணே ந கேவலங் ஸஞ்ஞாவிபல்லாஸோவ காரணங், தா⁴துக்கோ²ப⁴வஸேன இந்த்³ரியவிகாராபத்திஆதி³னா குஸலாகுஸலவிபாகுப்பத்திஹேதுபா⁴வோபீதி ஸக்கா வத்துங். ததா² ஹி ஸீதுத³கங் க⁴ம்மாபி⁴தத்தானங் குஸலவிபாகஸ்ஸ காயவிஞ்ஞாணஸ்ஸ ஹேது ஹோதி, ஸீதாபி⁴பூ⁴தானங் அகுஸலவிபாகஸ்ஸ. தூலபிசுஸம்ப²ஸ்ஸோ வணே து³க்கோ² நிவணே ஸுகோ², முது³தருணஹத்த²ஸம்பா³ஹனஞ்ச ஸுக²ங் உப்பாதே³தி, தேனேவ ஹத்தே²ன பஹரணங் து³க்க²ங், தஸ்மா விபாகவஸேன ஆரம்மணவவத்தா²னங் யுத்தங்.

    Vibhattaṃatthīti ca vavatthitaṃ atthīti attho, aṭṭhakathācariyehi vibhattaṃ pakāsitanti vā. Tañca majjhimakasattassa vasena vavatthitaṃ pakāsitañca, aññesañca vipallāsavasena idaṃ iṭṭhaṃ aniṭṭhañca hotīti adhippāyo. Evaṃ vavatthitassa paniṭṭhāniṭṭhassa aniṭṭhaṃ iṭṭhanti ca gahaṇe na kevalaṃ saññāvipallāsova kāraṇaṃ, dhātukkhobhavasena indriyavikārāpattiādinā kusalākusalavipākuppattihetubhāvopīti sakkā vattuṃ. Tathā hi sītudakaṃ ghammābhitattānaṃ kusalavipākassa kāyaviññāṇassa hetu hoti, sītābhibhūtānaṃ akusalavipākassa. Tūlapicusamphasso vaṇe dukkho nivaṇe sukho, mudutaruṇahatthasambāhanañca sukhaṃ uppādeti, teneva hatthena paharaṇaṃ dukkhaṃ, tasmā vipākavasena ārammaṇavavatthānaṃ yuttaṃ.

    கிஞ்சாபீதிஆதி³னா ஸதிபி ஸஞ்ஞாவிபல்லாஸே பு³த்³த⁴ரூபத³ஸ்ஸனாதீ³ஸு குஸலவிபாகஸ்ஸேவ கூ³த²த³ஸ்ஸனாதீ³ஸு ச அகுஸலவிபாகஸ்ஸ உப்பத்திங் த³ஸ்ஸெந்தோ தேன விபாகேன ஆரம்மணஸ்ஸ இட்டா²னிட்ட²தங் த³ஸ்ஸேதி. விஜ்ஜமானேபி ஸஞ்ஞாவிபல்லாஸே ஆரம்மணேன விபாகனியமத³ஸ்ஸனங் ஆரம்மணனியமத³ஸ்ஸனத்த²மேவ கதந்தி.

    Kiñcāpītiādinā satipi saññāvipallāse buddharūpadassanādīsu kusalavipākasseva gūthadassanādīsu ca akusalavipākassa uppattiṃ dassento tena vipākena ārammaṇassa iṭṭhāniṭṭhataṃ dasseti. Vijjamānepi saññāvipallāse ārammaṇena vipākaniyamadassanaṃ ārammaṇaniyamadassanatthameva katanti.

    அபிச த்³வாரவஸேனபீதிஆதி³னா த்³வாரந்தரே து³க்க²ஸ்ஸ ஸுக²ஸ்ஸ ச பச்சயபூ⁴தஸ்ஸ த்³வாரந்தரே ஸுக²து³க்க²விபாகுப்பாத³னதோ விபாகேன ஆரம்மணனியமத³ஸ்ஸனேன ஏகஸ்மிங்யேவ ச த்³வாரே ஸமானஸ்ஸேவ மணிரதனாதி³பொ²ட்ட²ப்³ப³ஸ்ஸ ஸணிகங் பு²ஸனே போத²னே ச ஸுக²து³க்கு²ப்பாத³னதோ விபாகவஸேன இட்டா²னிட்ட²தா த³ஸ்ஸிதாதி விஞ்ஞாயதி.

    Apica dvāravasenapītiādinā dvārantare dukkhassa sukhassa ca paccayabhūtassa dvārantare sukhadukkhavipākuppādanato vipākena ārammaṇaniyamadassanena ekasmiṃyeva ca dvāre samānasseva maṇiratanādiphoṭṭhabbassa saṇikaṃ phusane pothane ca sukhadukkhuppādanato vipākavasena iṭṭhāniṭṭhatā dassitāti viññāyati.

    ஹெட்டி²மனயோதி மஜ்ஜி²மகஸத்தஸ்ஸ விபாகஸ்ஸ ச வஸேன வவத்தி²தங் ஆரம்மணங் க³ஹெத்வா ‘‘தேஸங் தேஸங் ஸத்தானங் உஞ்ஞாத’’ந்தி (விப⁴॰ 6) ச ஆதி³னா வுத்தனயோ. ஸம்முதிமனாபந்தி மஜ்ஜி²மகஸத்தஸ்ஸ விபாகஸ்ஸ ச வஸேன ஸம்மதங் வவத்தி²தங் மனாபங், தங் பன ஸபா⁴வேனேவ வவத்தி²தந்தி அபி⁴ந்தி³தப்³ப³தோவ ந பி⁴ந்த³தீதி அதி⁴ப்பாயோ. ஸஞ்ஞாவிபல்லாஸேன நேரயிகாதீ³ஹிபி புக்³க³லேஹி மனாபந்தி க³ஹிதங் புக்³க³லமனாபங் ‘‘தங் தங் வா பனா’’திஆதி³னா பி⁴ந்த³தி. வேமானிகபேதரூபம்பி அகுஸலகம்மஜத்தா கம்மகாரணாதி³து³க்க²வத்து²பா⁴வதோ ச ‘‘மனுஸ்ஸரூபதோ ஹீன’’ந்தி வுத்தங்.

    Heṭṭhimanayoti majjhimakasattassa vipākassa ca vasena vavatthitaṃ ārammaṇaṃ gahetvā ‘‘tesaṃ tesaṃ sattānaṃ uññāta’’nti (vibha. 6) ca ādinā vuttanayo. Sammutimanāpanti majjhimakasattassa vipākassa ca vasena sammataṃ vavatthitaṃ manāpaṃ, taṃ pana sabhāveneva vavatthitanti abhinditabbatova na bhindatīti adhippāyo. Saññāvipallāsena nerayikādīhipi puggalehi manāpanti gahitaṃ puggalamanāpaṃ ‘‘taṃ taṃ vā panā’’tiādinā bhindati. Vemānikapetarūpampi akusalakammajattā kammakāraṇādidukkhavatthubhāvato ca ‘‘manussarūpato hīna’’nti vuttaṃ.

    7. ஓளாரிகரூபானங் வத்தா²ரம்மணபடிகா⁴தவஸேன ஸுபரிக்³க³ஹிததா, ஸுகு²மானங் ததா² அபா⁴வதோ து³ப்பரிக்³க³ஹிததா ச யோஜேதப்³பா³. து³ப்பரிக்³க³ஹட்டே²னேவ லக்க²ணது³ப்படிவிஜ்ஜ²னதா த³ட்ட²ப்³பா³. த³ஸவித⁴ந்தி ‘‘தூ³ரே’’தி அவுத்தஸ்ஸ த³ஸ்ஸனத்த²ங் வுத்தங். வுத்தம்பி பன ஓகாஸதோ தூ³ரே ஹோதியேவ.

    7. Oḷārikarūpānaṃ vatthārammaṇapaṭighātavasena supariggahitatā, sukhumānaṃ tathā abhāvato duppariggahitatā ca yojetabbā. Duppariggahaṭṭheneva lakkhaṇaduppaṭivijjhanatā daṭṭhabbā. Dasavidhanti ‘‘dūre’’ti avuttassa dassanatthaṃ vuttaṃ. Vuttampi pana okāsato dūre hotiyeva.

    ஹெட்டி²மனயோதி ‘‘இத்தி²ந்த்³ரியங்…பே॰… இத³ங் வுச்சதி ரூபங் ஸந்திகே’’தி (விப⁴॰ 7) ஏவங் லக்க²ணதோ த்³வாத³ஸஹத்த²வஸேன வவத்தி²தஓகாஸதோ ச த³ஸ்ஸெத்வா நிய்யாதிதனயோ. ஸோ லக்க²ணோகாஸவஸேன தூ³ரஸந்திகேன ஸஹ க³ஹெத்வா நிய்யாதிதத்தா பி⁴ந்த³மானோ மிஸ்ஸகங் கரொந்தோ க³தோ. அத² வா பி⁴ந்த³மானோதி ஸரூபத³ஸ்ஸனேன லக்க²ணதோ யேவாபனகேன ஓகாஸதோதி ஏவங் லக்க²ணதோ ஓகாஸதோ ச விஸுங் கரொந்தோ க³தோதி அத்தோ². அத² வா லக்க²ணதோ ஸந்திகதூ³ரானங் ஓகாஸதோ தூ³ரஸந்திகபா⁴வகரணேன ஸந்திகபா⁴வங் பி⁴ந்தி³த்வா தூ³ரபா⁴வங், தூ³ரபா⁴வஞ்ச பி⁴ந்தி³த்வா ஸந்திகபா⁴வங் கரொந்தோ பவத்தோதி ‘‘பி⁴ந்த³மானோ க³தோ’’தி வுத்தங். இத⁴ பனாதி ‘‘தங் தங் வா பன ரூபங் உபாதா³ய உபாதா³யா’’தி இத⁴ புரிமனயேன லக்க²ணதோ தூ³ரங் ஓகாஸதோ ஸந்திகபா⁴வகரணேன ந பி⁴ந்த³தி ப⁴க³வா, ந ச ஓகாஸதூ³ரதோ விஸுங் கரணேன, நாபி ஓகாஸதூ³ரேன வோமிஸ்ஸககரணேனாதி அத்தோ². கிங் பன கரோதீதி? ஓகாஸதோ தூ³ரமேவ பி⁴ந்த³தி. எத்த² பன ந புப்³பே³ வுத்தனயேன திதா⁴ அத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³. ந ஹி ஓகாஸதோ தூ³ரங் லக்க²ணதோ ஸந்திகங் கரோதி, லக்க²ணதோ வா விஸுங் தேன வா வோமிஸ்ஸகந்தி. ஓகாஸதோ தூ³ரஸ்ஸ பன ஓகாஸதோவ ஸந்திகபா⁴வகரணங் இத⁴ ‘‘பே⁴த³ன’’ந்தி வேதி³தப்³ப³ங். இத⁴ பன ந லக்க²ணதோ தூ³ரங் பி⁴ந்த³தீதி எத்தா²பி வா ந புப்³பே³ வுத்தனயேன திதா⁴ பே⁴த³ஸ்ஸ அகரணங் வுத்தங், லக்க²ணதோ ஸந்திகதூ³ரானங் பன லக்க²ணதோ உபாதா³யுபாதா³ய தூ³ரஸந்திகபா⁴வோ நத்தீ²தி லக்க²ணதோ தூ³ரஸ்ஸ லக்க²ணதோவ ஸந்திகபா⁴வாகரணங் லக்க²ணதோ தூ³ரஸ்ஸ அபே⁴த³னந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங். புரிமனயோ விய அயங் நயோ ந ஹோதீதி எத்தகமேவ ஹி எத்த² த³ஸ்ஸேதீதி பி⁴ந்த³மானோதி எத்த² ச அஞ்ஞதா² பே⁴த³னங் வுத்தங், பே⁴த³னங் இத⁴ ச அஞ்ஞதா² வுத்தந்தி.

    Heṭṭhimanayoti ‘‘itthindriyaṃ…pe… idaṃ vuccati rūpaṃ santike’’ti (vibha. 7) evaṃ lakkhaṇato dvādasahatthavasena vavatthitaokāsato ca dassetvā niyyātitanayo. So lakkhaṇokāsavasena dūrasantikena saha gahetvā niyyātitattā bhindamāno missakaṃ karonto gato. Atha vā bhindamānoti sarūpadassanena lakkhaṇato yevāpanakena okāsatoti evaṃ lakkhaṇato okāsato ca visuṃ karonto gatoti attho. Atha vā lakkhaṇato santikadūrānaṃ okāsato dūrasantikabhāvakaraṇena santikabhāvaṃ bhinditvā dūrabhāvaṃ, dūrabhāvañca bhinditvā santikabhāvaṃ karonto pavattoti ‘‘bhindamāno gato’’ti vuttaṃ. Idha panāti ‘‘taṃ taṃ vā pana rūpaṃ upādāya upādāyā’’ti idha purimanayena lakkhaṇato dūraṃ okāsato santikabhāvakaraṇena na bhindati bhagavā, na ca okāsadūrato visuṃ karaṇena, nāpi okāsadūrena vomissakakaraṇenāti attho. Kiṃ pana karotīti? Okāsato dūrameva bhindati. Ettha pana na pubbe vuttanayena tidhā attho daṭṭhabbo. Na hi okāsato dūraṃ lakkhaṇato santikaṃ karoti, lakkhaṇato vā visuṃ tena vā vomissakanti. Okāsato dūrassa pana okāsatova santikabhāvakaraṇaṃ idha ‘‘bhedana’’nti veditabbaṃ. Idha pana na lakkhaṇato dūraṃ bhindatīti etthāpi vā na pubbe vuttanayena tidhā bhedassa akaraṇaṃ vuttaṃ, lakkhaṇato santikadūrānaṃ pana lakkhaṇato upādāyupādāya dūrasantikabhāvo natthīti lakkhaṇato dūrassa lakkhaṇatova santikabhāvākaraṇaṃ lakkhaṇato dūrassa abhedananti daṭṭhabbaṃ. Purimanayo viya ayaṃ nayo na hotīti ettakameva hi ettha dassetīti bhindamānoti ettha ca aññathā bhedanaṃ vuttaṃ, bhedanaṃ idha ca aññathā vuttanti.

    ரூபக்க²ந்த⁴னித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Rūpakkhandhaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    2. வேத³னாக்க²ந்த⁴னித்³தே³ஸவண்ணனா

    2. Vedanākkhandhaniddesavaṇṇanā

    8. சக்கா²த³யோ பஸாதா³ ஓளாரிகமனோமயத்தபா⁴வபரியாபன்னா காயவோஹாரங் அரஹந்தீதி தப்³ப³த்து²கா அது³க்க²மஸுகா² ‘‘காயிகா’’தி பரியாயேன வுத்தா, ந காயபஸாத³வத்து²கத்தா. ந ஹி சக்கா²த³யோ காயபஸாதா³ ஹொந்தீதி. ஸந்ததிவஸேன க²ணாதி³வஸேன சாதி எத்த² அத்³தா⁴ஸமயவஸேன அதீதாதி³பா⁴வஸ்ஸ அவசனங் ஸுகா²தி³வஸேன பி⁴ன்னாய அதீதாதி³பா⁴வவசனதோ. ந ஹி ஸுகா²யேவ அத்³தா⁴வஸேன ஸமயவஸேன ச அதீதாதி³கா ஹோதி, ததா² து³க்கா² அது³க்க²மஸுகா² ச காயிகசேதஸிகாதி³பா⁴வேன பி⁴ன்னா. தேன வேத³னாஸமுத³யோ அத்³தா⁴ஸமயவஸேன அதீதாதி³பா⁴வேன வத்தப்³ப³தங் அரஹதி ஸமுதா³யஸ்ஸ தேஹி பரிச்சி²ந்தி³தப்³ப³த்தா, வேத³னேகதே³ஸா பன எத்த² க³ஹிதாதி தே ஸந்ததிக²ணேஹி பரிச்சே²த³ங் அரஹந்தி தத்த² ததா²பரிச்சி²ந்தி³தப்³பா³னங் க³ஹிதத்தாதி. ஏகஸந்ததியங் பன ஸுகா²தி³அனேகபே⁴த³ஸப்³பா⁴வேன தேஸு யோ பே⁴தோ³ பரிச்சி²ந்தி³தப்³ப³பா⁴வேன க³ஹிதோ, தஸ்ஸ ஏகப்பகாரஸ்ஸ பாகடஸ்ஸ பரிச்சே²தி³கா தங்ஸஹிதத்³வாராலம்ப³னப்பவத்தா, அவிச்சே²தே³ன தது³ப்பாத³கேகவித⁴விஸயஸமாயோக³ப்பவத்தா ச ஸந்ததி ப⁴விதுங் அரஹதீதி தஸ்ஸ பே⁴த³ந்தரங் அனாமஸித்வா பரிச்சே²த³கபா⁴வேன க³ஹணங் கதங். லஹுபரிவத்தினோ வா த⁴ம்மா பரிவத்தனேனேவ பரிச்சே²த³ங் அரஹந்தீதி ஸந்ததிக²ணவஸேன பரிச்சே²தோ³ வுத்தோ. புப்³ப³ந்தாபரந்தமஜ்ஜ²க³தாதி ஏதேன ஹேதுபச்சயகிச்சவஸேன வுத்தனயங் த³ஸ்ஸேதி.

    8. Cakkhādayo pasādā oḷārikamanomayattabhāvapariyāpannā kāyavohāraṃ arahantīti tabbatthukā adukkhamasukhā ‘‘kāyikā’’ti pariyāyena vuttā, na kāyapasādavatthukattā. Na hi cakkhādayo kāyapasādā hontīti. Santativasena khaṇādivasena cāti ettha addhāsamayavasena atītādibhāvassa avacanaṃ sukhādivasena bhinnāya atītādibhāvavacanato. Na hi sukhāyeva addhāvasena samayavasena ca atītādikā hoti, tathā dukkhā adukkhamasukhā ca kāyikacetasikādibhāvena bhinnā. Tena vedanāsamudayo addhāsamayavasena atītādibhāvena vattabbataṃ arahati samudāyassa tehi paricchinditabbattā, vedanekadesā pana ettha gahitāti te santatikhaṇehi paricchedaṃ arahanti tattha tathāparicchinditabbānaṃ gahitattāti. Ekasantatiyaṃ pana sukhādianekabhedasabbhāvena tesu yo bhedo paricchinditabbabhāvena gahito, tassa ekappakārassa pākaṭassa paricchedikā taṃsahitadvārālambanappavattā, avicchedena taduppādakekavidhavisayasamāyogappavattā ca santati bhavituṃ arahatīti tassa bhedantaraṃ anāmasitvā paricchedakabhāvena gahaṇaṃ kataṃ. Lahuparivattino vā dhammā parivattaneneva paricchedaṃ arahantīti santatikhaṇavasena paricchedo vutto. Pubbantāparantamajjhagatāti etena hetupaccayakiccavasena vuttanayaṃ dasseti.

    11. கிலேஸக்³கி³ஸம்பயோக³தோ ஸத³ரதா². ஏதேன ஸபா⁴வதோ ஓளாரிகதங் த³ஸ்ஸேதி, து³க்க²விபாகட்டே²னாதி ஏதேன ஓளாரிகவிபாகனிப்பா²த³னேன கிச்சதோ. கம்மவேக³க்கி²த்தா கம்மபடிப³த்³த⁴பூ⁴தா ச காயகம்மாதி³ப்³யாபாரவிரஹதோ நிருஸ்ஸாஹா விபாகா, ஸஉஸ்ஸாஹா ச கிரியா அவிபாகா. ஸவிபாகா ச ஸக³ப்³பா⁴ விய ஓளாரிகாதி தப்³பி³பக்க²தோ அவிபாகா ஸுகு²மாதி வுத்தா.

    11. Kilesaggisampayogato sadarathā. Etena sabhāvato oḷārikataṃ dasseti, dukkhavipākaṭṭhenāti etena oḷārikavipākanipphādanena kiccato. Kammavegakkhittā kammapaṭibaddhabhūtā ca kāyakammādibyāpāravirahato nirussāhā vipākā, saussāhā ca kiriyā avipākā. Savipākā ca sagabbhā viya oḷārikāti tabbipakkhato avipākā sukhumāti vuttā.

    அஸாதட்டே²னாதி அமது⁴ரட்டே²ன. தேன ஸாதபடிபக்க²ங் அனிட்ட²ஸபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதி. து³க்க²ட்டே²னாதி து³க்க²மட்டே²ன. தேன து³க்கா²னங் ஸந்தாபனகிச்சங் த³ஸ்ஸேதி. ‘‘யாயங், ப⁴ந்தே, அது³க்க²மஸுகா² வேத³னா, ஸந்தஸ்மிங் ஏஸா பணீதே ஸுகே² வுத்தா ப⁴க³வதா’’தி (ம॰ நி॰ 2.88; ஸங்॰ நி॰ 4.267) வசனதோ அது³க்க²மஸுகா² ப²ரணஸபா⁴வவிரஹதோ அஸந்தானங் காமராக³படிகா⁴னுஸயானங் அனுஸயனஸ்ஸ அட்டா²னத்தா ஸந்தா, ஸுகே² நிகந்திங் பரியாதா³ய அதி⁴க³ந்தப்³ப³த்தா பதா⁴னபா⁴வங் நீதாதி பணீதாதி. ததா² அனதி⁴க³ந்தப்³பா³ ச காமாவசரஜாதிஆதி³ஸங்கரங் அகத்வா ஸமானஜாதியங் ஞாணஸம்பயுத்தவிப்பயுத்தாதி³கே ஸமானபே⁴தே³ ஸுக²தோ பணீதாதி யோஜேதப்³பா³. உபப்³ரூஹிதானங் தா⁴தூனங் பச்சயபா⁴வேன ஸுகா² கோ²பே⁴தி விபா³தி⁴தானங் பச்சயபா⁴வேன து³க்கா² ச. உப⁴யம்பி காயங் ப்³யாபெந்தங் விய உப்பஜ்ஜதீதி ப²ரதி. மத³யமானந்தி மத³ங் கரொந்தங். சா²த³யமானந்தி இச்ச²ங் உப்பாதெ³ந்தங், அவத்த²ரமானங் வா. க⁴ம்மாபி⁴தத்தஸ்ஸ ஸீதோத³கக⁴டேன ஆஸித்தஸ்ஸ யதா² காயோ உபப்³ரூஹிதோ ஹோதி, ஏவங் ஸுக²ஸமங்கி³னோபீதி கத்வா ‘‘ஆஸிஞ்சமானங் வியா’’தி வுத்தங். ஏகத்தனிமித்தேயேவாதி பத²வீகஸிணாதி³கே ஏகஸபா⁴வே ஏவ நிமித்தே. சரதீதி நானாவஜ்ஜனே ஜவனே வேத³னா விய விப்ப²ந்த³னரஹிதத்தா ஸுகு²மா.

    Asātaṭṭhenāti amadhuraṭṭhena. Tena sātapaṭipakkhaṃ aniṭṭhasabhāvaṃ dasseti. Dukkhaṭṭhenāti dukkhamaṭṭhena. Tena dukkhānaṃ santāpanakiccaṃ dasseti. ‘‘Yāyaṃ, bhante, adukkhamasukhā vedanā, santasmiṃ esā paṇīte sukhe vuttā bhagavatā’’ti (ma. ni. 2.88; saṃ. ni. 4.267) vacanato adukkhamasukhā pharaṇasabhāvavirahato asantānaṃ kāmarāgapaṭighānusayānaṃ anusayanassa aṭṭhānattā santā, sukhe nikantiṃ pariyādāya adhigantabbattā padhānabhāvaṃ nītāti paṇītāti. Tathā anadhigantabbā ca kāmāvacarajātiādisaṅkaraṃ akatvā samānajātiyaṃ ñāṇasampayuttavippayuttādike samānabhede sukhato paṇītāti yojetabbā. Upabrūhitānaṃ dhātūnaṃ paccayabhāvena sukhā khobheti vibādhitānaṃ paccayabhāvena dukkhā ca. Ubhayampi kāyaṃ byāpentaṃ viya uppajjatīti pharati. Madayamānanti madaṃ karontaṃ. Chādayamānanti icchaṃ uppādentaṃ, avattharamānaṃ vā. Ghammābhitattassa sītodakaghaṭena āsittassa yathā kāyo upabrūhito hoti, evaṃ sukhasamaṅginopīti katvā ‘‘āsiñcamānaṃ viyā’’ti vuttaṃ. Ekattanimitteyevāti pathavīkasiṇādike ekasabhāve eva nimitte. Caratīti nānāvajjane javane vedanā viya vipphandanarahitattā sukhumā.

    அதி⁴ப்பாயே அகுஸலதாய அகோவிதோ³. குஸலத்திகே…பே॰… ஆக³தத்தாதி ‘‘குஸலாகுஸலா வேத³னா ஓளாரிகா, அப்³யாகதா வேத³னா ஸுகு²மா’’தி ஏவங் ஆக³தத்தா. பூ⁴மந்தரபே⁴தே³ த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘யம்பீ’’திஆதி³ ஆரத்³த⁴ங். இமினா நீஹாரேனாதி ஏதேன ‘‘காமாவசரஸுக²தோ காமாவசருபெக்கா² ஸுகு²மா’’திஆதி³னா ஸபா⁴வாதி³பே⁴தே³ன ச ஓளாரிகஸுகு²மபா⁴வங் தத்ர தத்ரேவ கதெ²ந்தோ ந பி⁴ந்த³தீதி நயங் த³ஸ்ஸேதி.

    Adhippāye akusalatāya akovido. Kusalattike…pe… āgatattāti ‘‘kusalākusalā vedanā oḷārikā, abyākatā vedanā sukhumā’’ti evaṃ āgatattā. Bhūmantarabhede dassetuṃ ‘‘yampī’’tiādi āraddhaṃ. Iminā nīhārenāti etena ‘‘kāmāvacarasukhato kāmāvacarupekkhā sukhumā’’tiādinā sabhāvādibhedena ca oḷārikasukhumabhāvaṃ tatra tatreva kathento na bhindatīti nayaṃ dasseti.

    லோகியலோகுத்தரமிஸ்ஸகா கதி²தா, தஸ்மா ஏகந்தபணீதே ஹீனபணீதானங் உத்³த⁴டத்தா ஏவமேவ ஏகந்தஹீனே ச யதா²ஸம்ப⁴வங் ஹீனபணீததா உத்³த⁴ரிதப்³பா³தி அனுஞ்ஞாதங் ஹோதீதி உப⁴யத்த² தது³த்³த⁴ரணே ந குக்குச்சாயிதப்³ப³ந்தி அத்தோ².

    Lokiyalokuttaramissakā kathitā, tasmā ekantapaṇīte hīnapaṇītānaṃ uddhaṭattā evameva ekantahīne ca yathāsambhavaṃ hīnapaṇītatā uddharitabbāti anuññātaṃ hotīti ubhayattha taduddharaṇe na kukkuccāyitabbanti attho.

    அகுஸலானங் குஸலாதீ³ஹி ஸுகு²மத்தாபா⁴வதோ பாளியா ஆக³தஸ்ஸ அபரிவத்தனீயபா⁴வேன ‘‘ஹெட்டி²மனயோ ந ஓலோகேதப்³போ³’’தி வுத்தந்தி வத³ந்தி, தங்தங்வாபனவஸேன கத²னேபி பரிவத்தனங் நத்தீ²தி ந பரிவத்தனங் ஸந்தா⁴ய ‘‘ஹெட்டி²மனயோ ந ஓலோகேதப்³போ³’’தி வுத்தங், ஹெட்டி²மனயஸ்ஸ பன வுத்தத்தா அவுத்தனயங் க³ஹெத்வா ‘‘தங் தங் வா பனா’’தி வத்துங் யுத்தந்தி ‘‘ஹெட்டி²மனயோ ந ஓலோகேதப்³போ³’’தி வுத்தந்தி வேதி³தப்³போ³. ப³ஹுவிபாகா அகுஸலா தோ³ஸுஸ்ஸன்னதாய ஓளாரிகா, ததா² அப்பவிபாகா குஸலா. மந்த³தோ³ஸத்தா அப்பவிபாகா அகுஸலா ஸுகு²மா, ததா² ப³ஹுவிபாகா குஸலா ச. ஓளாரிகஸுகு²மனிகந்திவத்து²பா⁴வதோ காமாவசராதீ³னங் ஓளாரிகஸுகு²மதா . ஸாபீதி பா⁴வனாமயாய பே⁴த³னேன தா³னமயஸீலமயானஞ்ச பச்சேகங் பே⁴த³னங் நயதோ த³ஸ்ஸிதந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ஸாபீதி வா திவிதா⁴பீதி யோஜேதப்³ப³ங்.

    Akusalānaṃ kusalādīhi sukhumattābhāvato pāḷiyā āgatassa aparivattanīyabhāvena ‘‘heṭṭhimanayo na oloketabbo’’ti vuttanti vadanti, taṃtaṃvāpanavasena kathanepi parivattanaṃ natthīti na parivattanaṃ sandhāya ‘‘heṭṭhimanayo na oloketabbo’’ti vuttaṃ, heṭṭhimanayassa pana vuttattā avuttanayaṃ gahetvā ‘‘taṃ taṃ vā panā’’ti vattuṃ yuttanti ‘‘heṭṭhimanayo na oloketabbo’’ti vuttanti veditabbo. Bahuvipākā akusalā dosussannatāya oḷārikā, tathā appavipākā kusalā. Mandadosattā appavipākā akusalā sukhumā, tathā bahuvipākā kusalā ca. Oḷārikasukhumanikantivatthubhāvato kāmāvacarādīnaṃ oḷārikasukhumatā. Sāpīti bhāvanāmayāya bhedanena dānamayasīlamayānañca paccekaṃ bhedanaṃ nayato dassitanti veditabbaṃ. Sāpīti vā tividhāpīti yojetabbaṃ.

    13. ஜாதிஆதி³வஸேன அஸமானகொட்டா²ஸதா விஸபா⁴க³ட்டோ². து³க்க²விபாகதாதி³வஸேன அஸதி³ஸகிச்சதா, அஸதி³ஸஸபா⁴வதா வா விஸங்ஸட்டோ², ந அஸம்பயோகோ³. யதி³ ஸியா, தூ³ரவிபரியாயேன ஸந்திகங் ஹோதீதி ஸங்ஸட்ட²ட்டே²ன ஸந்திகதா ஆபஜ்ஜதி, ந ச வேத³னாய வேத³னாஸம்பயோகோ³ அத்தி². ஸந்திகபத³வண்ணனாய ச ‘‘ஸபா⁴க³ட்டே²ன ஸரிக்க²ட்டே²ன சா’’தி வக்க²தீதி வுத்தனயேனேவ அத்தோ² வேதி³தப்³போ³.

    13. Jātiādivasena asamānakoṭṭhāsatā visabhāgaṭṭho. Dukkhavipākatādivasena asadisakiccatā, asadisasabhāvatā vā visaṃsaṭṭho, na asampayogo. Yadi siyā, dūravipariyāyena santikaṃ hotīti saṃsaṭṭhaṭṭhena santikatā āpajjati, na ca vedanāya vedanāsampayogo atthi. Santikapadavaṇṇanāya ca ‘‘sabhāgaṭṭhena sarikkhaṭṭhena cā’’ti vakkhatīti vuttanayeneva attho veditabbo.

    ந தூ³ரதோ ஸந்திகங் உத்³த⁴ரிதப்³ப³ந்தி கஸ்மா வுத்தங், கிங் யதா² ஸந்திகதோ அகுஸலதோ அகுஸலா தூ³ரேதி உத்³த⁴ரீயதி, ததா² ததோ தூ³ரதோ குஸலதோ குஸலா ஸந்திகேதி உத்³த⁴ரிதுங் ந ஸக்காதி? ந ஸக்கா. ததா² ஹி ஸதி குஸலா குஸலாய ஸந்திகேதி கத்வா ஸந்திகதோ ஸந்திகதா ஏவ உத்³த⁴ரிதா ஸியா, ததா² ச ஸதி ஸந்திகஸந்திகதரதாவசனமேவ ஆபஜ்ஜதி, உபாதா³யுபாதா³ய தூ³ரஸந்திகதாவ இத⁴ வுச்சதி, தஸ்மா தூ³ரதோ தூ³ருத்³த⁴ரணங் விய ஸந்திகதோ ஸந்திகுத்³த⁴ரணஞ்ச ந ஸக்கா காதுங் தூ³ரதூ³ரதரதாய விய ஸந்திகஸந்திகதரதாய ச அனதி⁴ப்பேதத்தா. அத² பன வதெ³ய்ய ‘‘ந குஸலா குஸலாய ஏவ ஸந்திகேதி உத்³த⁴ரிதப்³பா³, அத² கோ² யதோ ஸா தூ³ரே, தஸ்ஸா அகுஸலாயா’’தி, தஞ்ச நத்தி². ந ஹி அகுஸலாய குஸலா கதா³சி ஸந்திகே அத்தீ²தி. அதா²பி வதெ³ய்ய ‘‘யா அகுஸலா குஸலாய ஸந்திகே, ஸா ததோ தூ³ரதோ குஸலதோ உத்³த⁴ரிதப்³பா³’’தி, தத³பி நத்தி². ந ஹி குஸலே அகுஸலா அத்தி², யா ததோ ஸந்திகேதி உத்³த⁴ரியெய்ய, தஸ்மா இத⁴ வுத்தஸ்ஸ தூ³ரஸ்ஸ தூ³ரதோ அச்சந்தவிஸபா⁴க³த்தா தூ³ரே ஸந்திகங் நத்தீ²தி ந ஸக்கா தூ³ரதோ ஸந்திகங் உத்³த⁴ரிதுங், ஸந்திகே பனித⁴ வுத்தே பி⁴ன்னே தத்தே²வ தூ³ரங் லப்³ப⁴தீதி ஆஹ ‘‘ஸந்திகதோ பன தூ³ரங் உத்³த⁴ரிதப்³ப³’’ந்தி.

    Nadūrato santikaṃ uddharitabbanti kasmā vuttaṃ, kiṃ yathā santikato akusalato akusalā dūreti uddharīyati, tathā tato dūrato kusalato kusalā santiketi uddharituṃ na sakkāti? Na sakkā. Tathā hi sati kusalā kusalāya santiketi katvā santikato santikatā eva uddharitā siyā, tathā ca sati santikasantikataratāvacanameva āpajjati, upādāyupādāya dūrasantikatāva idha vuccati, tasmā dūrato dūruddharaṇaṃ viya santikato santikuddharaṇañca na sakkā kātuṃ dūradūrataratāya viya santikasantikataratāya ca anadhippetattā. Atha pana vadeyya ‘‘na kusalā kusalāya eva santiketi uddharitabbā, atha kho yato sā dūre, tassā akusalāyā’’ti, tañca natthi. Na hi akusalāya kusalā kadāci santike atthīti. Athāpi vadeyya ‘‘yā akusalā kusalāya santike, sā tato dūrato kusalato uddharitabbā’’ti, tadapi natthi. Na hi kusale akusalā atthi, yā tato santiketi uddhariyeyya, tasmā idha vuttassa dūrassa dūrato accantavisabhāgattā dūre santikaṃ natthīti na sakkā dūrato santikaṃ uddharituṃ, santike panidha vutte bhinne tattheva dūraṃ labbhatīti āha ‘‘santikato pana dūraṃ uddharitabba’’nti.

    உபாதா³யுபாதா³ய தூ³ரதோ ச ஸந்திகங் ந ஸக்கா உத்³த⁴ரிதுங். லோப⁴ஸஹக³தாய தோ³ஸஸஹக³தா தூ³ரே லோப⁴ஸஹக³தா ஸந்திகேதி ஹி வுச்சமானே ஸந்திகதோவ ஸந்திகங் உத்³த⁴ரிதங் ஹோதி. ததா² தோ³ஸஸஹக³தாய லோப⁴ஸஹக³தா தூ³ரே தோ³ஸஸஹக³தா ஸந்திகேதி எத்தா²பி ஸபா⁴க³தோ ஸபா⁴க³ந்தரஸ்ஸ உத்³த⁴டத்தா, ந ச ஸக்கா ‘‘லோப⁴ஸஹக³தாய தோ³ஸஸஹக³தா தூ³ரே ஸா ஏவ ச ஸந்திகே’’தி வத்துங் தோ³ஸஸஹக³தாய ஸந்திகபா⁴வஸ்ஸ அகாரணத்தா, தஸ்மா விஸபா⁴க³தா பே⁴த³ங் அக்³க³ஹெத்வா ந பவத்ததீதி ஸபா⁴கா³ப்³யாபகத்தா தூ³ரதாய தூ³ரதோ ஸந்திகுத்³த⁴ரணங் ந ஸக்கா காதுங். ந ஹி தோ³ஸஸஹக³தா அகுஸலஸபா⁴க³ங் ஸப்³ப³ங் ப்³யாபெத்வா பவத்ததீதி. ஸபா⁴க³தா பன பே⁴த³ங் அந்தோக³த⁴ங் கத்வா பவத்ததீதி விஸபா⁴க³ப்³யாபகத்தா ஸந்திகதாய ஸந்திகதோ தூ³ருத்³த⁴ரணங் ஸக்கா காதுங். அகுஸலதா ஹி லோப⁴ஸஹக³தாதி³ஸப்³ப³விஸபா⁴க³ப்³யாபிகாதி. தேனாஹ ‘‘ந தூ³ரதோ ஸந்திகங் உத்³த⁴ரிதப்³ப³’’ந்திஆதி³.

    Upādāyupādāya dūrato ca santikaṃ na sakkā uddharituṃ. Lobhasahagatāya dosasahagatā dūre lobhasahagatā santiketi hi vuccamāne santikatova santikaṃ uddharitaṃ hoti. Tathā dosasahagatāya lobhasahagatā dūre dosasahagatā santiketi etthāpi sabhāgato sabhāgantarassa uddhaṭattā, na ca sakkā ‘‘lobhasahagatāya dosasahagatā dūre sā eva ca santike’’ti vattuṃ dosasahagatāya santikabhāvassa akāraṇattā, tasmā visabhāgatā bhedaṃ aggahetvā na pavattatīti sabhāgābyāpakattā dūratāya dūrato santikuddharaṇaṃ na sakkā kātuṃ. Na hi dosasahagatā akusalasabhāgaṃ sabbaṃ byāpetvā pavattatīti. Sabhāgatā pana bhedaṃ antogadhaṃ katvā pavattatīti visabhāgabyāpakattā santikatāya santikato dūruddharaṇaṃ sakkā kātuṃ. Akusalatā hi lobhasahagatādisabbavisabhāgabyāpikāti. Tenāha ‘‘na dūrato santikaṃ uddharitabba’’ntiādi.

    வேத³னாக்க²ந்த⁴னித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Vedanākkhandhaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    3. ஸஞ்ஞாக்க²ந்த⁴னித்³தே³ஸவண்ணனா

    3. Saññākkhandhaniddesavaṇṇanā

    17. சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸஜா ஸஞ்ஞாதி எத்த² யதி³பி வத்து²தோ ப²ஸ்ஸஸ்ஸ நாமங் ப²ஸ்ஸதோ ச ஸஞ்ஞாய, வத்து²விஸிட்ட²ப²ஸ்ஸேன பன விஸிட்ட²ஸஞ்ஞா வத்து²னா ச விஸிட்டா² ஹோதி ப²ஸ்ஸஸ்ஸ விய தஸ்ஸாபி தப்³ப³த்து²கத்தாதி ‘‘வத்து²தோ நாம’’ந்தி வுத்தங். படிக⁴ஸம்ப²ஸ்ஸஜா ஸஞ்ஞாதி எத்தா²பி யதா² ப²ஸ்ஸோ வத்தா²ரம்மணபடிக⁴ட்டனேன உப்பன்னோ, ததா² ததோ ஜாதஸஞ்ஞாபீதி ‘‘வத்தா²ரம்மணதோ நாம’’ந்தி வுத்தங். எத்த² ச படிக⁴ஜோ ஸம்ப²ஸ்ஸோ, படிக⁴விஞ்ஞெய்யோ வா ஸம்ப²ஸ்ஸோ படிக⁴ஸம்ப²ஸ்ஸோதி உத்தரபத³லோபங் கத்வா வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங்.

    17. Cakkhusamphassajāsaññāti ettha yadipi vatthuto phassassa nāmaṃ phassato ca saññāya, vatthuvisiṭṭhaphassena pana visiṭṭhasaññā vatthunā ca visiṭṭhā hoti phassassa viya tassāpi tabbatthukattāti ‘‘vatthuto nāma’’nti vuttaṃ. Paṭighasamphassajā saññāti etthāpi yathā phasso vatthārammaṇapaṭighaṭṭanena uppanno, tathā tato jātasaññāpīti ‘‘vatthārammaṇato nāma’’nti vuttaṃ. Ettha ca paṭighajo samphasso, paṭighaviññeyyo vā samphasso paṭighasamphassoti uttarapadalopaṃ katvā vuttanti veditabbaṃ.

    விஞ்ஞெய்யபா⁴வே வசனங் அதி⁴கிச்ச பவத்தா, வசனாதீ⁴னா வா அரூபக்க²ந்தா⁴, அதி⁴வசனங் வா ஏதேஸங் பகாஸனங் அத்தீ²தி ‘‘அதி⁴வசனா’’தி வுச்சந்தி, ததோஜோ ஸம்ப²ஸ்ஸோ அதி⁴வசனஸம்ப²ஸ்ஸோ, ஸம்ப²ஸ்ஸோயேவ வா யதா²வுத்தேஹி அத்தே²ஹி அதி⁴வசனோ ச ஸம்ப²ஸ்ஸோ சாதி அதி⁴வசனஸம்ப²ஸ்ஸோ, அதி⁴வசனவிஞ்ஞெய்யோ வா ஸம்ப²ஸ்ஸோ அதி⁴வசனஸம்ப²ஸ்ஸோ, ததோ தஸ்மிங் வா ஜாதா அதி⁴வசனஸம்ப²ஸ்ஸஜா. பஞ்சத்³வாரிகஸம்ப²ஸ்ஸேபி யதா²வுத்தோ அத்தோ² ஸம்ப⁴வதீதி தேன பரியாயேன ததோஜாபி ஸஞ்ஞா ‘‘அதி⁴வசனஸம்ப²ஸ்ஸஜா’’தி வுத்தா. யதா² பன அஞ்ஞப்பகாராஸம்ப⁴வதோ மனோஸம்ப²ஸ்ஸஜா நிப்பரியாயேன ‘‘அதி⁴வசனஸம்ப²ஸ்ஸஜா’’தி வுச்சதி, ந ஏவங் அயங் படிக⁴ஸம்ப²ஸ்ஸஜா ஆவேணிகப்பகாரந்தரஸம்ப⁴வதோதி அதி⁴ப்பாயோ.

    Viññeyyabhāve vacanaṃ adhikicca pavattā, vacanādhīnā vā arūpakkhandhā, adhivacanaṃ vā etesaṃ pakāsanaṃ atthīti ‘‘adhivacanā’’ti vuccanti, tatojo samphasso adhivacanasamphasso, samphassoyeva vā yathāvuttehi atthehi adhivacano ca samphasso cāti adhivacanasamphasso, adhivacanaviññeyyo vā samphasso adhivacanasamphasso, tato tasmiṃ vā jātā adhivacanasamphassajā. Pañcadvārikasamphassepi yathāvutto attho sambhavatīti tena pariyāyena tatojāpi saññā ‘‘adhivacanasamphassajā’’ti vuttā. Yathā pana aññappakārāsambhavato manosamphassajā nippariyāyena ‘‘adhivacanasamphassajā’’ti vuccati, na evaṃ ayaṃ paṭighasamphassajā āveṇikappakārantarasambhavatoti adhippāyo.

    யதி³ ஏவங் சத்தாரோ க²ந்தா⁴பி யதா²வுத்தஸம்ப²ஸ்ஸதோ ஜாதத்தா ‘‘அதி⁴வசனஸம்ப²ஸ்ஸஜா’’தி வத்துங் யுத்தா, ஸஞ்ஞாவ கஸ்மா ஏவங் வுத்தாதி? திண்ணங் க²ந்தா⁴னங் அத்த²வஸேன அத்தனோ பத்தம்பி நாமங் யத்த² பவத்தமானோ அதி⁴வசனஸம்ப²ஸ்ஸஜ-ஸத்³தோ³ நிருள்ஹதாய த⁴ம்மாபி⁴லாபோ ஹோதி, தஸ்ஸா ஸஞ்ஞாய ஏவ ஆரோபெத்வா ஸயங் நிவத்தனங் ஹோதி. தேனாஹ ‘‘தயோ ஹி அரூபினோ க²ந்தா⁴’’திஆதி³. அத² வா ஸஞ்ஞாய படிக⁴ஸம்ப²ஸ்ஸஜாதி அஞ்ஞம்பி விஸிட்ட²ங் நாமங் அத்தீ²தி அதி⁴வசனஸம்ப²ஸ்ஸஜானாமங் திண்ணங்யேவ க²ந்தா⁴னங் ப⁴விதுங் அரஹதி. தே பன அத்தனோ நாமங் ஸஞ்ஞாய த³த்வா நிவத்தாதி இமமத்த²ங் ஸந்தா⁴யாஹ ‘‘தயோ ஹி அரூபினோ க²ந்தா⁴’’திஆதி³. பஞ்சத்³வாரிகஸஞ்ஞா ஓலோகெத்வாபி ஜானிதுங் ஸக்காதி இத³ங் தேன தேனாதி⁴ப்பாயேன ஹத்த²விகாராதி³கரணே தத³தி⁴ப்பாயவிஜானநனிமித்தபூ⁴தா விஞ்ஞத்தி விய ரஜ்ஜித்வா ஓலோகனாதீ³ஸு ரத்ததாதி³விஜானநனிமித்தங் ஓலோகனங் சக்கு²விஞ்ஞாணவிஸயஸமாக³மே பாகடங் ஹோதீதி தங்ஸம்பயுத்தாய ஸஞ்ஞாயபி ததா²பாகடபா⁴வங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங்.

    Yadi evaṃ cattāro khandhāpi yathāvuttasamphassato jātattā ‘‘adhivacanasamphassajā’’ti vattuṃ yuttā, saññāva kasmā evaṃ vuttāti? Tiṇṇaṃ khandhānaṃ atthavasena attano pattampi nāmaṃ yattha pavattamāno adhivacanasamphassaja-saddo niruḷhatāya dhammābhilāpo hoti, tassā saññāya eva āropetvā sayaṃ nivattanaṃ hoti. Tenāha ‘‘tayo hi arūpino khandhā’’tiādi. Atha vā saññāya paṭighasamphassajāti aññampi visiṭṭhaṃ nāmaṃ atthīti adhivacanasamphassajānāmaṃ tiṇṇaṃyeva khandhānaṃ bhavituṃ arahati. Te pana attano nāmaṃ saññāya datvā nivattāti imamatthaṃ sandhāyāha ‘‘tayo hi arūpino khandhā’’tiādi. Pañcadvārikasaññā oloketvāpi jānituṃ sakkāti idaṃ tena tenādhippāyena hatthavikārādikaraṇe tadadhippāyavijānananimittabhūtā viññatti viya rajjitvā olokanādīsu rattatādivijānananimittaṃ olokanaṃ cakkhuviññāṇavisayasamāgame pākaṭaṃ hotīti taṃsampayuttāya saññāyapi tathāpākaṭabhāvaṃ sandhāya vuttaṃ.

    ரஜ்ஜித்வா ஓலோகனாதி³வஸேன பாகடா ஜவனப்பவத்தா ப⁴விதுங் அரஹதீதி ஏதிஸ்ஸா ஆஸங்காய நிவத்தனத்த²ங் ‘‘பஸாத³வத்து²கா ஏவா’’தி ஆஹ. அஞ்ஞங் சிந்தெந்தந்தி யங் புப்³பே³ தேன சிந்திதங் ஞாதங், ததோ அஞ்ஞங் சிந்தெந்தந்தி அத்தோ².

    Rajjitvā olokanādivasena pākaṭā javanappavattā bhavituṃ arahatīti etissā āsaṅkāya nivattanatthaṃ ‘‘pasādavatthukā evā’’ti āha. Aññaṃ cintentanti yaṃ pubbe tena cintitaṃ ñātaṃ, tato aññaṃ cintentanti attho.

    ஸஞ்ஞாக்க²ந்த⁴னித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Saññākkhandhaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    4. ஸங்கா²ரக்க²ந்த⁴னித்³தே³ஸவண்ணனா

    4. Saṅkhārakkhandhaniddesavaṇṇanā

    20. ஹெட்டி²மகோடியாதி எத்த² பு⁴ம்மனித்³தே³ஸோவ. தத்த² ஹி பதா⁴னங் த³ஸ்ஸிதந்தி. யதி³ ஏவங் உபரிமகோடியா தங் ந த³ஸ்ஸிதந்தி ஆபஜ்ஜதீதி? நாபஜ்ஜதி, உபரிமகோடிக³தபா⁴வேன வினா ஹெட்டி²மகோடிக³தபா⁴வாபா⁴வதோ. ஹெட்டி²மகோடி ஹி ஸப்³ப³ப்³யாபிகாதி. து³தியே கரணனித்³தே³ஸோ, ஹெட்டி²மகோடியா ஆக³தாதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. புரிமேபி வா ‘‘ஹெட்டி²மகோடியா’’தி யங் வுத்தங், தஞ்ச பதா⁴னஸங்கா²ரத³ஸ்ஸனவஸேனாதி ஸம்ப³ந்த⁴கரணேன கரணனித்³தே³ஸோவ. தங்ஸம்பயுத்தா ஸங்கா²ராதி ஏகூனபஞ்ஞாஸப்பபே⁴தே³ ஸங்கா²ரே ஆஹ. க³ஹிதாவ ஹொந்தி தப்படிப³த்³த⁴த்தா.

    20. Heṭṭhimakoṭiyāti ettha bhummaniddesova. Tattha hi padhānaṃ dassitanti. Yadi evaṃ uparimakoṭiyā taṃ na dassitanti āpajjatīti? Nāpajjati, uparimakoṭigatabhāvena vinā heṭṭhimakoṭigatabhāvābhāvato. Heṭṭhimakoṭi hi sabbabyāpikāti. Dutiye karaṇaniddeso, heṭṭhimakoṭiyā āgatāti sambandho. Purimepi vā ‘‘heṭṭhimakoṭiyā’’ti yaṃ vuttaṃ, tañca padhānasaṅkhāradassanavasenāti sambandhakaraṇena karaṇaniddesova. Taṃsampayuttā saṅkhārāti ekūnapaññāsappabhede saṅkhāre āha. Gahitāva honti tappaṭibaddhattā.

    ஸங்கா²ரக்க²ந்த⁴னித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Saṅkhārakkhandhaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    பகிண்ணககதா²வண்ணனா

    Pakiṇṇakakathāvaṇṇanā

    ஸமுக்³க³ம-ஸத்³தோ³ ஸஞ்ஜாதியங் ஆதி³உப்பத்தியங் நிருள்ஹோ. தங்தங்பச்சயஸமாயோகே³ ஹி புரிமப⁴வஸங்கா²தா புரிமந்ததோ உத்³த⁴ங்க³மனங் ஸமுக்³க³மோ, ஸந்தி⁴யங் வா படிஸந்தி⁴யங் உக்³க³மோ ஸமுக்³க³மோ. ஸோ பன யத்த² பஞ்சக்க²ந்தா⁴ பரிபுண்ணா ஸமுக்³க³ச்ச²ந்தி, தத்தே²வ த³ஸ்ஸிதோ. ஏதேன நயேன அபரிபுண்ணக²ந்த⁴ஸமுக்³க³மோ ஏகவோகாரசதுவோகாரேஸு ஸக்கா விஞ்ஞாதுந்தி. அத² வா யதா²தி⁴க³தானங் பஞ்சன்னம்பி க²ந்தா⁴னங் ஸஹ உக்³க³மோ உப்பத்தி ஸமுக்³க³மோ. ஏதஸ்மிங் அத்தே² விகலுப்பத்தி அஸங்க³ஹிதா ஹோதி. ஹிமவந்தப்பதே³ஸே ஜாதிமந்தஏளகலோமங் ஜாதிஉண்ணா. ஸப்பிமண்ட³பி³ந்தூ³தி ஏவங் எத்தா²பி பி³ந்து³-ஸத்³தோ³ யோஜேதப்³போ³. ஏவங்வண்ணப்படிபா⁴க³ந்தி ஏவங்வண்ணங் ஏவங்ஸண்டா²னஞ்ச. படிப⁴ஜனங் வா படிபா⁴கோ³, ஸதி³ஸதாப⁴ஜனங் ஸதி³ஸதாபத்தீதி அத்தோ². ஏவங்விதோ⁴ வண்ணப்படிபா⁴கோ³ ஏதஸ்ஸாதி ஏவங்வண்ணப்படிபா⁴க³ங்.

    Samuggama-saddo sañjātiyaṃ ādiuppattiyaṃ niruḷho. Taṃtaṃpaccayasamāyoge hi purimabhavasaṅkhātā purimantato uddhaṅgamanaṃ samuggamo, sandhiyaṃ vā paṭisandhiyaṃ uggamo samuggamo. So pana yattha pañcakkhandhā paripuṇṇā samuggacchanti, tattheva dassito. Etena nayena aparipuṇṇakhandhasamuggamo ekavokāracatuvokāresu sakkā viññātunti. Atha vā yathādhigatānaṃ pañcannampi khandhānaṃ saha uggamo uppatti samuggamo. Etasmiṃ atthe vikaluppatti asaṅgahitā hoti. Himavantappadese jātimantaeḷakalomaṃ jātiuṇṇā. Sappimaṇḍabindūti evaṃ etthāpi bindu-saddo yojetabbo. Evaṃvaṇṇappaṭibhāganti evaṃvaṇṇaṃ evaṃsaṇṭhānañca. Paṭibhajanaṃ vā paṭibhāgo, sadisatābhajanaṃ sadisatāpattīti attho. Evaṃvidho vaṇṇappaṭibhāgo etassāti evaṃvaṇṇappaṭibhāgaṃ.

    ஸந்ததிஸீஸானீதி ஸந்ததிமூலானி, ஸந்ததிகொட்டா²ஸா வா. அனேகிந்த்³ரியஸமாஹாரபா⁴வதோ ஹி பதா⁴னங்க³ங் ‘‘ஸீஸ’’ந்தி வுச்சதி, ஏவங் வத்து²த³ஸகாதி³கொட்டா²ஸா அனேகரூபஸமுதா³யபூ⁴தா ‘‘ஸீஸானீ’’தி வுத்தானீதி.

    Santatisīsānīti santatimūlāni, santatikoṭṭhāsā vā. Anekindriyasamāhārabhāvato hi padhānaṅgaṃ ‘‘sīsa’’nti vuccati, evaṃ vatthudasakādikoṭṭhāsā anekarūpasamudāyabhūtā ‘‘sīsānī’’ti vuttānīti.

    பஞ்சக்க²ந்தா⁴ பரிபுண்ணா ஹொந்தீதி க³ணனாபாரிபூரிங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங், ந தஸ்ஸ தஸ்ஸ க²ந்த⁴ஸ்ஸ பரிபுண்ணதங். கம்மஸமுட்டா²னபவேணியா வுத்தத்தா ‘‘உதுசித்தாஹாரஜபவேணீ ச எத்தகங் காலங் அதிக்கமித்வா ஹோதீ’’திஆதி³னா வத்தப்³பா³ ஸியா, தங் பன ‘‘புப்³பா³பரதோ’’தி எத்த² வக்க²தீதி அகதெ²த்வா கம்மஜபவேணீ ச ந ஸப்³பா³ வுத்தாதி அவுத்தங் த³ஸ்ஸேதுங் ஓபபாதிகஸமுக்³க³மோ நாம த³ஸ்ஸிதோ. ஏவங்…பே॰… பஞ்சக்க²ந்தா⁴ பரிபுண்ணா ஹொந்தீதி பரிபுண்ணாயதனானங் வஸேன நயோ த³ஸ்ஸிதோ, அபரிபுண்ணாயதனானங் பன காமாவசரானங் ரூபாவசரானங் பரிஹீனாயதனஸ்ஸ வஸேன ஸந்ததிஸீஸஹானி வேதி³தப்³பா³.

    Pañcakkhandhā paripuṇṇā hontīti gaṇanāpāripūriṃ sandhāya vuttaṃ, na tassa tassa khandhassa paripuṇṇataṃ. Kammasamuṭṭhānapaveṇiyā vuttattā ‘‘utucittāhārajapaveṇī ca ettakaṃ kālaṃ atikkamitvā hotī’’tiādinā vattabbā siyā, taṃ pana ‘‘pubbāparato’’ti ettha vakkhatīti akathetvā kammajapaveṇī ca na sabbā vuttāti avuttaṃ dassetuṃ opapātikasamuggamo nāma dassito. Evaṃ…pe… pañcakkhandhā paripuṇṇā hontīti paripuṇṇāyatanānaṃ vasena nayo dassito, aparipuṇṇāyatanānaṃ pana kāmāvacarānaṃ rūpāvacarānaṃ parihīnāyatanassa vasena santatisīsahāni veditabbā.

    புப்³பா³பரதோதி அயங் விசாரணா ந பஞ்சன்னங் க²ந்தா⁴னங் உப்பத்தியங், அத² கோ² தேஸங் ரூபஸமுட்டா²பனேதி த³ட்ட²ப்³பா³. தங் த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘ஏவங் பனா’’திஆதி³. அபச்சா²அபுரே உப்பன்னேஸூதி ஏதேன ஸங்ஸயகாரணங் த³ஸ்ஸேதி. ஸஹுப்பன்னேஸு ஹி இத³மேவ பட²மங் ரூபங் ஸமுட்டா²பேதி, இத³ங் பச்சா²தி அத³ஸ்ஸிதங் ந ஸக்கா விஞ்ஞாதுங். எத்த² ச ‘‘புப்³பா³பரதோ’’தி ஏதிஸ்ஸா விசாரணாய வத்து²பா⁴வேன படிஸந்தி⁴யங் உப்பன்னா பவத்தா பஞ்சக்க²ந்தா⁴ க³ஹிதா. தத்த² ச நித்³தா⁴ரணே பு⁴ம்மனித்³தே³ஸோதி ‘‘ரூபங் பட²மங் ரூபங் ஸமுட்டா²பேதீ’’தி ஆஹ. அஞ்ஞதா² பா⁴வேனபா⁴வலக்க²ணத்தே² பு⁴ம்மனித்³தே³ஸே ஸதி ரூபஸ்ஸ ரூபஸமுட்டா²பனக்க²ணே கம்மஸ்ஸபி ரூபஸமுட்டா²னங் வத³ந்தீதி உப⁴யந்தி வத்தப்³ப³ங் ஸியாதி. ரூபாரூபஸந்ததிஞ்ச க³ஹெத்வா அயங் விசாரணா பவத்தாதி ‘‘ரூபங் பட²மங் ரூபங் ஸமுட்டா²பேதீ’’தி வுத்தங். அஞ்ஞதா² படிஸந்தி⁴க்க²ணே ஏவ விஜ்ஜமானே க³ஹெத்வா விசாரணாய கரியமானாய அரூபஸ்ஸ ரூபஸமுட்டா²பனமேவ நத்தீ²தி புப்³பா³பரஸமுட்டா²பனவிசாரணாவ இத⁴ ந உபபஜ்ஜதீதி வத்தப்³ப³ங் ஸியாதி. வத்து² உப்பாத³க்க²ணே து³ப்³ப³லங் ஹோதீதி ஸப்³ப³ரூபானங் உப்பாத³க்க²ணே து³ப்³ப³லதங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். ததா³ ஹி தங் பச்சா²ஜாதபச்சயரஹிதங் ஆஹாராதீ³ஹி ச அனுபத்த²த்³த⁴ந்தி ‘‘து³ப்³ப³ல’’ந்தி வுத்தங். கம்மவேக³க்கி²த்தத்தாதி இத³ங் ஸதிபி ப⁴வங்க³ஸ்ஸ கம்மஜபா⁴வே ஸாயங் விபாகஸந்ததி படிஸந்தி⁴க்க²ணே புரிமப⁴வங்க³ஸமுட்டா²பகதோ அஞ்ஞேன கம்முனா கி²த்தா விய அப்பதிட்டி²தா, ததோ பரஞ்ச ஸமானஸந்ததியங் அனந்தரபச்சயங் புரேஜாதபச்சயஞ்ச லபி⁴த்வா பதிட்டி²தாதி இமமத்த²ங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங்.

    Pubbāparatoti ayaṃ vicāraṇā na pañcannaṃ khandhānaṃ uppattiyaṃ, atha kho tesaṃ rūpasamuṭṭhāpaneti daṭṭhabbā. Taṃ dassento āha ‘‘evaṃ panā’’tiādi. Apacchāapure uppannesūti etena saṃsayakāraṇaṃ dasseti. Sahuppannesu hi idameva paṭhamaṃ rūpaṃ samuṭṭhāpeti, idaṃ pacchāti adassitaṃ na sakkā viññātuṃ. Ettha ca ‘‘pubbāparato’’ti etissā vicāraṇāya vatthubhāvena paṭisandhiyaṃ uppannā pavattā pañcakkhandhā gahitā. Tattha ca niddhāraṇe bhummaniddesoti ‘‘rūpaṃ paṭhamaṃ rūpaṃ samuṭṭhāpetī’’ti āha. Aññathā bhāvenabhāvalakkhaṇatthe bhummaniddese sati rūpassa rūpasamuṭṭhāpanakkhaṇe kammassapi rūpasamuṭṭhānaṃ vadantīti ubhayanti vattabbaṃ siyāti. Rūpārūpasantatiñca gahetvā ayaṃ vicāraṇā pavattāti ‘‘rūpaṃ paṭhamaṃ rūpaṃ samuṭṭhāpetī’’ti vuttaṃ. Aññathā paṭisandhikkhaṇe eva vijjamāne gahetvā vicāraṇāya kariyamānāya arūpassa rūpasamuṭṭhāpanameva natthīti pubbāparasamuṭṭhāpanavicāraṇāva idha na upapajjatīti vattabbaṃ siyāti. Vatthu uppādakkhaṇe dubbalaṃ hotīti sabbarūpānaṃ uppādakkhaṇe dubbalataṃ sandhāya vuttaṃ. Tadā hi taṃ pacchājātapaccayarahitaṃ āhārādīhi ca anupatthaddhanti ‘‘dubbala’’nti vuttaṃ. Kammavegakkhittattāti idaṃ satipi bhavaṅgassa kammajabhāve sāyaṃ vipākasantati paṭisandhikkhaṇe purimabhavaṅgasamuṭṭhāpakato aññena kammunā khittā viya appatiṭṭhitā, tato parañca samānasantatiyaṃ anantarapaccayaṃ purejātapaccayañca labhitvā patiṭṭhitāti imamatthaṃ sandhāya vuttaṃ.

    பவேணீ க⁴டியதீதி சக்கா²தி³வத்து²ஸந்ததி ஏகஸ்மிங் விஜ்ஜமானே ஏவ அஞ்ஞஸ்ஸ நிரோது⁴ப்பத்திவஸேன க⁴டியதி, ந சுதிபடிஸந்தி⁴னிஸ்ஸயவத்தூ²னங் விய விச்சே²த³ப்பவத்தீதி அத்தோ². அங்க³தோதி ஜா²னங்க³தோ. ஜா²னங்கா³னி ஹி சித்தேன ஸஹ ரூபஸமுட்டா²பகானி, தேஸங் அனுப³லதா³யகானி மக்³க³ங்கா³தீ³னி தேஸு விஜ்ஜமானேஸு விஸேஸரூபப்பவத்தித³ஸ்ஸனதோ. அத² வா யானி சித்தங்கா³னி சேதனாதீ³னி சித்தஸ்ஸ ரூபஸமுட்டா²பனே அங்க³பா⁴வங் ஸஹாயபா⁴வங் க³ச்ச²ந்தி, தேஸங் ப³லதா³யகேஹி ஜா²னங்கா³தீ³ஹி அபரிஹீனந்தி அத்தோ². ததோ பரிஹீனத்தா ஹி சக்கு²விஞ்ஞாணாதீ³னி ரூபங் ந ஸமுட்டா²பெந்தீதி. யோ பன வதெ³ய்ய ‘‘படிஸந்தி⁴சித்தேன ஸஹஜாதவத்து² தஸ்ஸ டி²திக்க²ணே ச ப⁴ங்க³க்க²ணே ச புரேஜாதந்தி கத்வா பச்சயவேகல்லாபா⁴வதோ தஸ்மிங் க²ணத்³வயே ரூபங் ஸமுட்டா²பேதூ’’தி, தங் நிவாரெந்தோ ஆஹ ‘‘யதி³ ஹி சித்த’’ந்திஆதி³. தத்த² டி²திப⁴ங்க³க்க²ணேஸுபி தேஸங் த⁴ம்மானங் வத்து² புரேஜாதங் ந ஹோதீதி ந வத்தப்³ப³மேவேதந்தி அனுஜானி, தத்தா²பி தோ³ஸங் த³ஸ்ஸேதி. யதி³ ததா³ ரூபங் ஸமுட்டா²பெய்ய, தவ மதேன படிஸந்தி⁴சித்தம்பி ஸமுட்டா²பெய்ய, ததா³ பன ரூபுப்பாத³னமேவ நத்தி². யதா³ ச ரூபுப்பாத³னங், ததா³ உப்பாத³க்க²ணே தவ மதேனபி பச்சயவேகல்லமேவ படிஸந்தி⁴க்க²ணே புரேஜாதனிஸ்ஸயாபா⁴வதோ, தஸ்மா படிஸந்தி⁴சித்தங் ரூபங் ந ஸமுட்டா²பேதீதி அயமெத்த² அதி⁴ப்பாயோ. உப்பாத³க்க²ணே அட்ட² ரூபானி க³ஹெத்வா உட்ட²ஹதி. கஸ்மா? அரூபத⁴ம்மானங் அனந்தராதி³பச்சயவஸேன ஸவேகா³னங் பரிபுண்ணப³லானமேவ உப்பத்திதோ.

    Paveṇī ghaṭiyatīti cakkhādivatthusantati ekasmiṃ vijjamāne eva aññassa nirodhuppattivasena ghaṭiyati, na cutipaṭisandhinissayavatthūnaṃ viya vicchedappavattīti attho. Aṅgatoti jhānaṅgato. Jhānaṅgāni hi cittena saha rūpasamuṭṭhāpakāni, tesaṃ anubaladāyakāni maggaṅgādīni tesu vijjamānesu visesarūpappavattidassanato. Atha vā yāni cittaṅgāni cetanādīni cittassa rūpasamuṭṭhāpane aṅgabhāvaṃ sahāyabhāvaṃ gacchanti, tesaṃ baladāyakehi jhānaṅgādīhi aparihīnanti attho. Tato parihīnattā hi cakkhuviññāṇādīni rūpaṃ na samuṭṭhāpentīti. Yo pana vadeyya ‘‘paṭisandhicittena sahajātavatthu tassa ṭhitikkhaṇe ca bhaṅgakkhaṇe ca purejātanti katvā paccayavekallābhāvato tasmiṃ khaṇadvaye rūpaṃ samuṭṭhāpetū’’ti, taṃ nivārento āha ‘‘yadi hi citta’’ntiādi. Tattha ṭhitibhaṅgakkhaṇesupi tesaṃ dhammānaṃ vatthu purejātaṃ na hotīti na vattabbamevetanti anujāni, tatthāpi dosaṃ dasseti. Yadi tadā rūpaṃ samuṭṭhāpeyya, tava matena paṭisandhicittampi samuṭṭhāpeyya, tadā pana rūpuppādanameva natthi. Yadā ca rūpuppādanaṃ, tadā uppādakkhaṇe tava matenapi paccayavekallameva paṭisandhikkhaṇe purejātanissayābhāvato, tasmā paṭisandhicittaṃ rūpaṃ na samuṭṭhāpetīti ayamettha adhippāyo. Uppādakkhaṇe aṭṭha rūpāni gahetvā uṭṭhahati. Kasmā? Arūpadhammānaṃ anantarādipaccayavasena savegānaṃ paripuṇṇabalānameva uppattito.

    அவிஸயதாயாதி அக³தபுப்³ப³ஸ்ஸ கா³மஸ்ஸ ஆக³ந்துகஸ்ஸ அவிஸயபா⁴வதோ. அப்பஹுததாயாதி தத்த² தஸ்ஸ அனிஸ்ஸரபா⁴வதோ. சித்தஸமுட்டா²ன…பே॰… டி²தானீதி இத³ங் யேஹாகாரேஹி சித்தஸமுட்டா²னரூபானங் சித்தசேதஸிகா பச்சயா ஹொந்தி, தேஹி ஸப்³பே³ஹி படிஸந்தி⁴யங் சித்தசேதஸிகா ஸமதிங்ஸகம்மஜரூபானங் யதா²ஸம்ப⁴வங் பச்சயா ஹொந்தீதி கத்வா வுத்தங்.

    Avisayatāyāti agatapubbassa gāmassa āgantukassa avisayabhāvato. Appahutatāyāti tattha tassa anissarabhāvato. Cittasamuṭṭhāna…pe… ṭhitānīti idaṃ yehākārehi cittasamuṭṭhānarūpānaṃ cittacetasikā paccayā honti, tehi sabbehi paṭisandhiyaṃ cittacetasikā samatiṃsakammajarūpānaṃ yathāsambhavaṃ paccayā hontīti katvā vuttaṃ.

    வட்டமூலந்தி தண்ஹா அவிஜ்ஜா வுச்சதி. சுதிசித்தேன உப்பஜ்ஜமானங் ரூபங் ததோ புரிமதரேஹி உப்பஜ்ஜமானங் விய ந ப⁴வந்தரே உப்பஜ்ஜதீதி வட்டமூலஸ்ஸ வூபஸந்தத்தா அனுப்பத்தி விசாரேதப்³பா³.

    Vaṭṭamūlanti taṇhā avijjā vuccati. Cuticittena uppajjamānaṃ rūpaṃ tato purimatarehi uppajjamānaṃ viya na bhavantare uppajjatīti vaṭṭamūlassa vūpasantattā anuppatti vicāretabbā.

    ரூபஸ்ஸ நத்தி²தாயாதி ரூபானங் நிஸ்ஸரணத்தா அரூபஸ்ஸ, விராக³வஸேன பஹீனத்தா உப்பாதே³தப்³ப³ஸ்ஸ அபா⁴வங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். ரூபோகாஸே வா ரூபங் அத்தீ²தி கத்வா ரூபபச்சயானங் ரூபுப்பாத³னங் ஹோதி, அரூபங் பன ரூபஸ்ஸ ஓகாஸோ ந ஹோதீதி யஸ்மிங் ரூபே ஸதி சித்தங் அஞ்ஞங் ரூபங் உப்பாதெ³ய்ய, ததே³வ தத்த² நத்தீ²தி அத்தோ². புரிமரூபஸ்ஸபி ஹி பச்சயபா⁴வோ அத்தி² புத்தஸ்ஸ பிதிஸதி³ஸதாத³ஸ்ஸனதோதி.

    Rūpassanatthitāyāti rūpānaṃ nissaraṇattā arūpassa, virāgavasena pahīnattā uppādetabbassa abhāvaṃ sandhāya vuttaṃ. Rūpokāse vā rūpaṃ atthīti katvā rūpapaccayānaṃ rūpuppādanaṃ hoti, arūpaṃ pana rūpassa okāso na hotīti yasmiṃ rūpe sati cittaṃ aññaṃ rūpaṃ uppādeyya, tadeva tattha natthīti attho. Purimarūpassapi hi paccayabhāvo atthi puttassa pitisadisatādassanatoti.

    உது பன பட²மங் ரூபங் ஸமுட்டா²பேதி படிஸந்தி⁴சித்தஸ்ஸ டி²திக்க²ணே ஸமுட்டா²பனதோதி அதி⁴ப்பாயோ. உது நாம சேஸ த³ந்த⁴னிரோதோ⁴திஆதி³ உதுஸ்ஸ டா²னக்க²ணே உப்பாத³னே காரணத³ஸ்ஸனத்த²ங் அரூபானங் உப்பாத³காலத³ஸ்ஸனத்த²ஞ்ச வுத்தங். த³ந்த⁴னிரோத⁴த்தா ஹி ஸோ டி²திக்க²ணே ப³லவாதி ததா³ ரூபங் ஸமுட்டா²பேதி, தஸ்மிங் த⁴ரந்தே ஏவ கி²ப்பனிரோத⁴த்தா ஸோளஸஸு சித்தேஸு உப்பன்னேஸு படிஸந்தி⁴அனந்தரங் சித்தங் உதுனா ஸமுட்டி²தே ரூபே புன ஸமுட்டா²பேதீதி அதி⁴ப்பாயோ. தஸ்மிங் த⁴ரந்தே ஏவ ஸோளஸ சித்தானி உப்பஜ்ஜித்வா நிருஜ்ஜ²ந்தீதி ஏதேன பன வசனேன யதி³ உப்பாத³னிரோத⁴க்க²ணா த⁴ரமானக்க²ணே ஏவ க³ஹிதா, ‘‘ஸோளஸசித்தக்க²ணாயுகங் ரூப’’ந்தி வுத்தங் ஹோதி, அது²ப்பாத³க்க²ணங் அக்³க³ஹெத்வா நிரோத⁴க்க²ணோவ க³ஹிதோ, ‘‘ஸத்தரஸசித்தக்க²ணாயுக’’ந்தி, ஸசே நிரோத⁴க்க²ணங் அக்³க³ஹெத்வா உப்பாத³க்க²ணோ க³ஹிதோ, ‘‘அதி⁴கஸோளஸசித்தக்க²ணாயுக’’ந்தி, யதி³ பன உப்பாத³னிரோத⁴க்க²ணா த⁴ரமானக்க²ணே ந க³ஹிதா, ‘‘அதி⁴கஸத்தரஸசித்தக்க²ணாயுக’’ந்தி. யஸ்மா பன ‘‘தேஸு படிஸந்தி⁴அனந்தர’’ந்தி படிஸந்தி⁴பி தஸ்ஸ த⁴ரமானக்க²ணே உப்பன்னேஸு க³ஹிதா, தஸ்மா உப்பாத³க்க²ணோ த⁴ரமானக்க²ணே க³ஹிதோதி நிரோத⁴க்க²ணே அக்³க³ஹிதே அதி⁴கஸோளஸசித்தக்க²ணாயுகதா வக்க²மானா, க³ஹிதே வா ஸோளஸசித்தக்க²ணாயுகதா அதி⁴ப்பேதாதி வேதி³தப்³பா³.

    Utu pana paṭhamaṃ rūpaṃ samuṭṭhāpeti paṭisandhicittassa ṭhitikkhaṇe samuṭṭhāpanatoti adhippāyo. Utu nāma cesa dandhanirodhotiādi utussa ṭhānakkhaṇe uppādane kāraṇadassanatthaṃ arūpānaṃ uppādakāladassanatthañca vuttaṃ. Dandhanirodhattā hi so ṭhitikkhaṇe balavāti tadā rūpaṃ samuṭṭhāpeti, tasmiṃ dharante eva khippanirodhattā soḷasasu cittesu uppannesu paṭisandhianantaraṃ cittaṃ utunā samuṭṭhite rūpe puna samuṭṭhāpetīti adhippāyo. Tasmiṃ dharante eva soḷasa cittāni uppajjitvā nirujjhantīti etena pana vacanena yadi uppādanirodhakkhaṇā dharamānakkhaṇe eva gahitā, ‘‘soḷasacittakkhaṇāyukaṃ rūpa’’nti vuttaṃ hoti, athuppādakkhaṇaṃ aggahetvā nirodhakkhaṇova gahito, ‘‘sattarasacittakkhaṇāyuka’’nti, sace nirodhakkhaṇaṃ aggahetvā uppādakkhaṇo gahito, ‘‘adhikasoḷasacittakkhaṇāyuka’’nti, yadi pana uppādanirodhakkhaṇā dharamānakkhaṇe na gahitā, ‘‘adhikasattarasacittakkhaṇāyuka’’nti. Yasmā pana ‘‘tesu paṭisandhianantara’’nti paṭisandhipi tassa dharamānakkhaṇe uppannesu gahitā, tasmā uppādakkhaṇo dharamānakkhaṇe gahitoti nirodhakkhaṇe aggahite adhikasoḷasacittakkhaṇāyukatā vakkhamānā, gahite vā soḷasacittakkhaṇāyukatā adhippetāti veditabbā.

    ஓஜா க²ராதி ஸவத்து²கங் ஓஜங் ஸந்தா⁴யாஹ. ஸபா⁴வதோ ஸுகு²மாய ஹி ஓஜாய வத்து²வஸேன அத்தி² ஓளாரிகஸுகு²மதாதி.

    Ojā kharāti savatthukaṃ ojaṃ sandhāyāha. Sabhāvato sukhumāya hi ojāya vatthuvasena atthi oḷārikasukhumatāti.

    சித்தஞ்சேவாதி சித்தஸ்ஸ புப்³ப³ங்க³மதாய வுத்தங், தங்ஸம்பயுத்தகாபி பன ரூபஸமுட்டா²பகா ஹொந்தீதி. யதா²ஹ ‘‘ஹேதூ ஹேதுஸம்பயுத்தகானங் த⁴ம்மானங் தங்ஸமுட்டா²னானஞ்ச ரூபானங் ஹேதுபச்சயேன பச்சயோ’’திஆதி³ (பட்டா²॰ 1.1.1). சித்தந்தி வா சித்துப்பாத³ங் க³ண்ஹாதி, ந கம்மசேதனங் விய ஏகத⁴ம்மமேவ அவிஜ்ஜமானங். கம்மஸமுட்டா²னஞ்ச தங்ஸம்பயுத்தேஹிபி ஸமுட்டி²தங் ஹோதூதி சே? ந, தேஹி ஸமுட்டி²தபா⁴வஸ்ஸ அவுத்தத்தா, அவசனஞ்ச தேஸங் கேனசி பச்சயேன பச்சயபா⁴வாபா⁴வதோ.

    Cittañcevāti cittassa pubbaṅgamatāya vuttaṃ, taṃsampayuttakāpi pana rūpasamuṭṭhāpakā hontīti. Yathāha ‘‘hetū hetusampayuttakānaṃ dhammānaṃ taṃsamuṭṭhānānañca rūpānaṃ hetupaccayena paccayo’’tiādi (paṭṭhā. 1.1.1). Cittanti vā cittuppādaṃ gaṇhāti, na kammacetanaṃ viya ekadhammameva avijjamānaṃ. Kammasamuṭṭhānañca taṃsampayuttehipi samuṭṭhitaṃ hotūti ce? Na, tehi samuṭṭhitabhāvassa avuttattā, avacanañca tesaṃ kenaci paccayena paccayabhāvābhāvato.

    அத்³தா⁴னபரிச்சே²த³தோதி காலபரிச்சே²த³தோ. தத்த² ‘‘ஸத்தரஸ சித்தக்க²ணா ரூபஸ்ஸ அத்³தா⁴, ரூபஸ்ஸ ஸத்தரஸமோ பா⁴கோ³ அரூபஸ்ஸா’’தி ஏஸோ அத்³தா⁴னபரிச்சே²தோ³ அதி⁴ப்பேதோ. படிஸந்தி⁴க்க²ணேதி இத³ங் நயத³ஸ்ஸனமத்தங் த³ட்ட²ப்³ப³ங் ததோ பரம்பி ரூபாரூபானங் ஸஹுப்பத்திஸப்³பா⁴வதோ, ந பனேதங் படிஸந்தி⁴க்க²ணே அஸஹுப்பத்திஅபா⁴வங் ஸந்தா⁴ய வுத்தந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங், படிஸந்தி⁴சித்தஸ்ஸ டி²திப⁴ங்க³க்க²ணேஸுபி ரூபுப்பத்திங் ஸயமேவ வக்க²தீதி. ப²லப்பத்தனித³ஸ்ஸனேன ச ரூபாரூபானங் அஸமானகாலதங் நித³ஸ்ஸேதி, ந ஸஹுப்பாத³ங் தத³த்த²ங் அனாரத்³த⁴த்தா. ஸஹுப்பாதே³ன பன அஸமானகாலதா ஸுக²தீ³பனா ஹோதீதி தங்தீ³பனத்த²மேவ ஸஹுப்பாத³க்³க³ஹணங்.

    Addhānaparicchedatoti kālaparicchedato. Tattha ‘‘sattarasa cittakkhaṇā rūpassa addhā, rūpassa sattarasamo bhāgo arūpassā’’ti eso addhānaparicchedo adhippeto. Paṭisandhikkhaṇeti idaṃ nayadassanamattaṃ daṭṭhabbaṃ tato parampi rūpārūpānaṃ sahuppattisabbhāvato, na panetaṃ paṭisandhikkhaṇe asahuppattiabhāvaṃ sandhāya vuttanti daṭṭhabbaṃ, paṭisandhicittassa ṭhitibhaṅgakkhaṇesupi rūpuppattiṃ sayameva vakkhatīti. Phalappattanidassanena ca rūpārūpānaṃ asamānakālataṃ nidasseti, na sahuppādaṃ tadatthaṃ anāraddhattā. Sahuppādena pana asamānakālatā sukhadīpanā hotīti taṃdīpanatthameva sahuppādaggahaṇaṃ.

    யதி³ ஏவங் ரூபாரூபானங் அஸமானத்³த⁴த்தா அரூபங் ஓஹாய ரூபஸ்ஸ பவத்தி ஆபஜ்ஜதீதி ஏதஸ்ஸா நிவாரணத்த²மாஹ ‘‘தத்த² கிஞ்சாபீ’’திஆதி³. ஏகப்பமாணாவாதி நிரந்தரங் பவத்தமானேஸு ரூபாரூபத⁴ம்மேஸு நிச்சி²த்³தே³ஸு அரூபரஹிதங் ரூபங், ரூபரஹிதங் வா அரூபங் நத்தீ²தி கத்வா வுத்தங். அயஞ்ச கதா² பஞ்சவோகாரே கம்மஜரூபப்பவத்திங் நிப்³பா³னபடிபா⁴க³னிரோத⁴ஸமாபத்திரஹிதங் ஸந்தா⁴ய கதாதி த³ட்ட²ப்³பா³. பதே³ பத³ந்தி அத்தனோ பதே³ ஏவ பத³ங் நிக்கி²பந்தோ விய லஹுங் லஹுங் அக்கமித்வாதி அத்தோ². அனோஹாயாதி யாவ சுதி, தாவ அவிஜஹித்வா, சுதிக்க²ணே பன ஸஹேவ நிருஜ்ஜ²ந்தீதி. யஸ்மிஞ்சத்³தா⁴னே அஞ்ஞமஞ்ஞங் அனோஹாய பவத்தி, ஸோ ச படிஸந்தி⁴சுதிபரிச்சி²ன்னோ உக்கங்ஸதோ ஏதேஸங் அத்³தா⁴தி. ஏவந்தி ஏதேன புப்³பே³ வுத்தங் அவகங்ஸதோ அத்³தா⁴பகாரங் இமஞ்ச ஸங்க³ண்ஹாதீதி த³ட்ட²ப்³ப³ங்.

    Yadi evaṃ rūpārūpānaṃ asamānaddhattā arūpaṃ ohāya rūpassa pavatti āpajjatīti etassā nivāraṇatthamāha ‘‘tattha kiñcāpī’’tiādi. Ekappamāṇāvāti nirantaraṃ pavattamānesu rūpārūpadhammesu nicchiddesu arūparahitaṃ rūpaṃ, rūparahitaṃ vā arūpaṃ natthīti katvā vuttaṃ. Ayañca kathā pañcavokāre kammajarūpappavattiṃ nibbānapaṭibhāganirodhasamāpattirahitaṃ sandhāya katāti daṭṭhabbā. Pade padanti attano pade eva padaṃ nikkhipanto viya lahuṃ lahuṃ akkamitvāti attho. Anohāyāti yāva cuti, tāva avijahitvā, cutikkhaṇe pana saheva nirujjhantīti. Yasmiñcaddhāne aññamaññaṃ anohāya pavatti, so ca paṭisandhicutiparicchinno ukkaṃsato etesaṃ addhāti. Evanti etena pubbe vuttaṃ avakaṃsato addhāpakāraṃ imañca saṅgaṇhātīti daṭṭhabbaṃ.

    ஏகுப்பாத³னானானிரோத⁴தோதி ஏதங் த்³வயமபி ஸஹ க³ஹெத்வா ரூபாரூபானங் ‘‘ஏகுப்பாத³னானானிரோத⁴தோ’’தி ஏகோ த³ட்ட²ப்³பா³காரோ வுத்தோதி த³ட்ட²ப்³போ³. ஏவங் இதோ பரேஸுபி. பச்சி²மகம்மஜங் ட²பெத்வாதி தஸ்ஸ சுதிசித்தேன ஸஹ நிருஜ்ஜ²னதோ நானானிரோதோ⁴ நத்தீ²தி கத்வா வுத்தந்தி வத³ந்தி. தஸ்ஸ பன ஏகுப்பாதோ³பி நத்தி² ஹெட்டா² ஸோளஸகே பச்சி²மஸ்ஸ ப⁴ங்க³க்க²ணே உப்பத்திவசனதோ. யதி³ பன யஸ்ஸ ஏகுப்பாத³னானானிரோதா⁴ த்³வேபி ந ஸந்தி, தங் ட²பேதப்³ப³ங். ஸப்³ப³ம்பி சித்தஸ்ஸ ப⁴ங்க³க்க²ணே உப்பன்னங் ட²பேதப்³ப³ங் ஸியா, பச்சி²மகம்மஜஸ்ஸ பன உப்பத்திதோ பரதோ சித்தேஸு பவத்தமானேஸு கம்மஜரூபஸ்ஸ அனுப்பத்திதோ வஜ்ஜேதப்³ப³ங் க³ஹேதப்³ப³ஞ்ச ததா³ நத்தீ²தி ‘‘பச்சி²மகம்மஜங் ட²பெத்வா’’தி வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ததோ புப்³பே³ பன அட்ட²சத்தாலீஸகம்மஜரூபபவேணீ அத்தீ²தி தத்த² யங் சித்தஸ்ஸ உப்பாத³க்க²ணே உப்பன்னங், தங் அஞ்ஞஸ்ஸ உப்பாத³க்க²ணே நிருஜ்ஜ²தீதி ‘‘ஏகுப்பாத³னானானிரோத⁴’’ந்தி க³ஹெத்வா டி²திப⁴ங்க³க்க²ணேஸு உப்பன்னரூபானி வஜ்ஜெத்வா ஏவங் ஏகுப்பாத³னானானிரோத⁴தோ வேதி³தப்³பா³தி யோஜனா கதாதி த³ட்ட²ப்³பா³. தஞ்ஹி ரூபங் அரூபேன, அரூபஞ்ச தேன ஏகுப்பாத³னானானிரோத⁴ந்தி. தத்த² ஸங்க²லிகஸ்ஸ விய ஸம்ப³ந்தோ⁴ பவேணீதி கத்வா அட்ட²சத்தாலீஸகம்மஜியவசனங் கதங், அஞ்ஞதா² ஏகூனபஞ்ஞாஸகம்மஜியவசனங் கத்தப்³ப³ங் ஸியா.

    Ekuppādanānānirodhatoti etaṃ dvayamapi saha gahetvā rūpārūpānaṃ ‘‘ekuppādanānānirodhato’’ti eko daṭṭhabbākāro vuttoti daṭṭhabbo. Evaṃ ito paresupi. Pacchimakammajaṃ ṭhapetvāti tassa cuticittena saha nirujjhanato nānānirodho natthīti katvā vuttanti vadanti. Tassa pana ekuppādopi natthi heṭṭhā soḷasake pacchimassa bhaṅgakkhaṇe uppattivacanato. Yadi pana yassa ekuppādanānānirodhā dvepi na santi, taṃ ṭhapetabbaṃ. Sabbampi cittassa bhaṅgakkhaṇe uppannaṃ ṭhapetabbaṃ siyā, pacchimakammajassa pana uppattito parato cittesu pavattamānesu kammajarūpassa anuppattito vajjetabbaṃ gahetabbañca tadā natthīti ‘‘pacchimakammajaṃ ṭhapetvā’’ti vuttanti veditabbaṃ. Tato pubbe pana aṭṭhacattālīsakammajarūpapaveṇī atthīti tattha yaṃ cittassa uppādakkhaṇe uppannaṃ, taṃ aññassa uppādakkhaṇe nirujjhatīti ‘‘ekuppādanānānirodha’’nti gahetvā ṭhitibhaṅgakkhaṇesu uppannarūpāni vajjetvā evaṃ ekuppādanānānirodhato veditabbāti yojanā katāti daṭṭhabbā. Tañhi rūpaṃ arūpena, arūpañca tena ekuppādanānānirodhanti. Tattha saṅkhalikassa viya sambandho paveṇīti katvā aṭṭhacattālīsakammajiyavacanaṃ kataṃ, aññathā ekūnapaññāsakammajiyavacanaṃ kattabbaṃ siyā.

    நானுப்பாத³…பே॰… பச்சி²மகம்மஜேன தீ³பேதப்³பா³தி தேன ஸுதீ³பனத்தா வுத்தங். ஏதேன ஹி நயேன ஸக்கா ததோ புப்³பே³பி ஏகஸ்ஸ சித்தஸ்ஸ ப⁴ங்க³க்க²ணே உப்பன்னரூபங் அஞ்ஞஸ்ஸபி ப⁴ங்க³க்க²ணே ஏவ நிருஜ்ஜ²தீதி தங் அரூபேன, அரூபஞ்ச தேன நானுப்பாத³ங் ஏகனிரோத⁴ந்தி விஞ்ஞாதுந்தி. உப⁴யத்தா²பி பன அஞ்ஞஸ்ஸ சித்தஸ்ஸ டி²திக்க²ணே உப்பன்னங் ரூபங் அஞ்ஞஸ்ஸ டி²திக்க²ணே, தஸ்ஸ டி²திக்க²ணே உப்பஜ்ஜித்வா டி²திக்க²ணே ஏவ நிருஜ்ஜ²னகங் அரூபஞ்ச ந ஸங்க³ஹிதங், தங் ‘‘நானுப்பாத³தோ நானானிரோத⁴தோ’’தி எத்தே²வ ஸங்க³ஹங் க³ச்ச²தீதி வேதி³தப்³ப³ங். சதுஸந்ததிகரூபேன ஹி நானுப்பாத³னானானிரோத⁴தாதீ³பனா எத்த² டி²திக்க²ணே உப்பன்னஸ்ஸ த³ஸ்ஸிதத்தா அத³ஸ்ஸிதஸ்ஸ வஸேன நயத³ஸ்ஸனங் ஹோதீதி. ஸமதிங்ஸகம்மஜரூபேஸு ஏவ டி²தஸ்ஸபி க³ப்³பே⁴ க³தஸ்ஸ மரணங் அத்தீ²தி தேஸங் ஏவ வஸேன பச்சி²மகம்பி யோஜிதங். அமரா நாம ப⁴வெய்யுங், கஸ்மா? யதா² ச²ன்னங் வத்தூ²னங் பவத்தி , ஏவங் தது³ப்பாத³ககம்மேனேவ ப⁴வங்கா³தீ³னஞ்ச தப்³ப³த்து²கானங் பவத்தியா ப⁴விதப்³ப³ந்தி. ந ஹி தங் காரணங் அத்தி², யேன தங் கம்மஜேஸு ஏகச்சங் பவத்தெய்ய, ஏகச்சங் ந பவத்தெய்யாதி. தஸ்மா ஆயுஉஸ்மாவிஞ்ஞாணாதீ³னங் ஜீவிதஸங்கா²ரானங் அனூனத்தா வுத்தங் ‘‘அமரா நாம ப⁴வெய்யு’’ந்தி.

    Nānuppāda…pe… pacchimakammajena dīpetabbāti tena sudīpanattā vuttaṃ. Etena hi nayena sakkā tato pubbepi ekassa cittassa bhaṅgakkhaṇe uppannarūpaṃ aññassapi bhaṅgakkhaṇe eva nirujjhatīti taṃ arūpena, arūpañca tena nānuppādaṃ ekanirodhanti viññātunti. Ubhayatthāpi pana aññassa cittassa ṭhitikkhaṇe uppannaṃ rūpaṃ aññassa ṭhitikkhaṇe, tassa ṭhitikkhaṇe uppajjitvā ṭhitikkhaṇe eva nirujjhanakaṃ arūpañca na saṅgahitaṃ, taṃ ‘‘nānuppādato nānānirodhato’’ti ettheva saṅgahaṃ gacchatīti veditabbaṃ. Catusantatikarūpena hi nānuppādanānānirodhatādīpanā ettha ṭhitikkhaṇe uppannassa dassitattā adassitassa vasena nayadassanaṃ hotīti. Samatiṃsakammajarūpesu eva ṭhitassapi gabbhe gatassa maraṇaṃ atthīti tesaṃ eva vasena pacchimakampi yojitaṃ. Amarā nāma bhaveyyuṃ, kasmā? Yathā channaṃ vatthūnaṃ pavatti , evaṃ taduppādakakammeneva bhavaṅgādīnañca tabbatthukānaṃ pavattiyā bhavitabbanti. Na hi taṃ kāraṇaṃ atthi, yena taṃ kammajesu ekaccaṃ pavatteyya, ekaccaṃ na pavatteyyāti. Tasmā āyuusmāviññāṇādīnaṃ jīvitasaṅkhārānaṃ anūnattā vuttaṃ ‘‘amarā nāma bhaveyyu’’nti.

    ‘‘உப்பாத³க்க²ணே உப்பன்னங் அஞ்ஞஸ்ஸ உப்பாத³க்க²ணே நிருஜ்ஜ²தி, டி²திக்க²ணே உப்பன்னங் அஞ்ஞஸ்ஸ டி²திக்க²ணே, ப⁴ங்க³க்க²ணே உப்பன்னங் அஞ்ஞஸ்ஸ ப⁴ங்க³க்க²ணே நிருஜ்ஜ²தீ’’தி இத³ங் அட்ட²கதா²யங் ஆக³தத்தா வுத்தந்தி அதி⁴ப்பாயோ. அத்தனோ பனாதி⁴ப்பாயங் உப்பாத³க்க²ணே உப்பன்னங் நிரோத⁴க்க²ணே, டி²திக்க²ணே உப்பன்னஞ்ச உப்பாத³க்க²ணே, ப⁴ங்க³க்க²ணே உப்பன்னங் டி²திக்க²ணே நிருஜ்ஜ²தீதி தீ³பேதியேவ. ஏவஞ்ச கத்வா அத்³தா⁴னபரிச்சே²தே³ ‘‘தங் பன ஸத்தரஸமேன சித்தேன ஸத்³தி⁴ங் நிருஜ்ஜ²தீ’’தி (விப⁴॰ அட்ட²॰ 26 பகிண்ணககதா²) வுத்தங். இமாய பாளியா விருஜ்ஜ²தி, கஸ்மா? சதுஸமுட்டா²னிகரூபஸ்ஸபி ஸமானாயுகதாய ப⁴விதப்³ப³த்தாதி அதி⁴ப்பாயோ. யதா² பன ஏதேஹி யோஜிதங், ததா² ரூபஸ்ஸ ஏகுப்பாத³னானானிரோத⁴தா நானுப்பாதே³கனிரோத⁴தா ச நத்தி²யேவ.

    ‘‘Uppādakkhaṇe uppannaṃ aññassa uppādakkhaṇe nirujjhati, ṭhitikkhaṇe uppannaṃ aññassa ṭhitikkhaṇe, bhaṅgakkhaṇe uppannaṃ aññassa bhaṅgakkhaṇe nirujjhatī’’ti idaṃ aṭṭhakathāyaṃ āgatattā vuttanti adhippāyo. Attano panādhippāyaṃ uppādakkhaṇe uppannaṃ nirodhakkhaṇe, ṭhitikkhaṇe uppannañca uppādakkhaṇe, bhaṅgakkhaṇe uppannaṃ ṭhitikkhaṇe nirujjhatīti dīpetiyeva. Evañca katvā addhānaparicchede ‘‘taṃ pana sattarasamena cittena saddhiṃ nirujjhatī’’ti (vibha. aṭṭha. 26 pakiṇṇakakathā) vuttaṃ. Imāya pāḷiyā virujjhati, kasmā? Catusamuṭṭhānikarūpassapi samānāyukatāya bhavitabbattāti adhippāyo. Yathā pana etehi yojitaṃ, tathā rūpassa ekuppādanānānirodhatā nānuppādekanirodhatā ca natthiyeva.

    யா பன ஏதேஹி ரூபஸ்ஸ ஸத்தரஸசித்தக்க²ணாயுகதா வுத்தா, யா ச அட்ட²கதா²யங் ததியபா⁴கா³தி⁴கஸோளஸசித்தக்க²ணாயுகதா, ஸா படிச்சஸமுப்பாத³விப⁴ங்க³ட்ட²கதா²யங் (விப⁴॰ அட்ட²॰ 227) அதீதாரம்மணாய சுதியா அனந்தரா பச்சுப்பன்னாரம்மணங் படிஸந்தி⁴ங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘எத்தாவதா ஏகாத³ஸ சித்தக்க²ணா அதீதா ஹொந்தி, ததா² பஞ்சத³ஸ சித்தக்க²ணா அதீதா ஹொந்தி, அதா²வஸேஸபஞ்சசித்தஏகசித்தக்க²ணாயுகே தஸ்மிங் யேவாரம்மணே படிஸந்தி⁴சித்தங் உப்பஜ்ஜதீ’’தி த³ஸ்ஸிதேன ஸோளஸசித்தக்க²ணாயுகபா⁴வேன விருஜ்ஜ²தி. ந ஹி ஸக்கா ‘‘டி²திக்க²ணே ஏவ ரூபங் ஆபாத²மாக³ச்ச²தீ’’தி வத்துங். ததா² ஹி ஸதி ந ரூபஸ்ஸ ஏகாத³ஸ வா பஞ்சத³ஸேவ வா சித்தக்க²ணா அதீதா, அத² கோ² அதிரேகஏகாத³ஸபஞ்சத³ஸசித்தக்க²ணா. தஸ்மா யதி³பி பஞ்சத்³வாரே டி²திப்பத்தமேவ ரூபங் பஸாத³ங் க⁴ட்டேதீதி யுஜ்ஜெய்ய, மனொத்³வாரே பன உப்பாத³க்க²ணேபி ஆபாத²மாக³ச்ச²தீதி இச்சி²தப்³ப³மேதங். ந ஹி மனொத்³வாரே அதீதாதீ³ஸு கிஞ்சி ஆபாத²ங் நாக³ச்ச²தீதி. மனொத்³வாரே ச ஏவங் வுத்தங் ‘‘ஏகாத³ஸ சித்தக்க²ணா அதீதா, அதா²வஸேஸபஞ்சசித்தக்க²ணாயுகே’’தி (விப⁴॰ அட்ட²॰ 227).

    Yā pana etehi rūpassa sattarasacittakkhaṇāyukatā vuttā, yā ca aṭṭhakathāyaṃ tatiyabhāgādhikasoḷasacittakkhaṇāyukatā, sā paṭiccasamuppādavibhaṅgaṭṭhakathāyaṃ (vibha. aṭṭha. 227) atītārammaṇāya cutiyā anantarā paccuppannārammaṇaṃ paṭisandhiṃ dassetuṃ ‘‘ettāvatā ekādasa cittakkhaṇā atītā honti, tathā pañcadasa cittakkhaṇā atītā honti, athāvasesapañcacittaekacittakkhaṇāyuke tasmiṃ yevārammaṇe paṭisandhicittaṃ uppajjatī’’ti dassitena soḷasacittakkhaṇāyukabhāvena virujjhati. Na hi sakkā ‘‘ṭhitikkhaṇe eva rūpaṃ āpāthamāgacchatī’’ti vattuṃ. Tathā hi sati na rūpassa ekādasa vā pañcadaseva vā cittakkhaṇā atītā, atha kho atirekaekādasapañcadasacittakkhaṇā. Tasmā yadipi pañcadvāre ṭhitippattameva rūpaṃ pasādaṃ ghaṭṭetīti yujjeyya, manodvāre pana uppādakkhaṇepi āpāthamāgacchatīti icchitabbametaṃ. Na hi manodvāre atītādīsu kiñci āpāthaṃ nāgacchatīti. Manodvāre ca evaṃ vuttaṃ ‘‘ekādasa cittakkhaṇā atītā, athāvasesapañcacittakkhaṇāyuke’’ti (vibha. aṭṭha. 227).

    யோ செத்த² சித்தஸ்ஸ டி²திக்க²ணோ வுத்தோ, ஸோ ச அத்தி² நத்தீ²தி விசாரேதப்³போ³. சித்தயமகே (யம॰ 2.சித்தயமக.102) ஹி ‘‘உப்பன்னங் உப்பஜ்ஜமானந்தி? ப⁴ங்க³க்க²ணே உப்பன்னங், நோ ச உப்பஜ்ஜமான’’ந்தி எத்தகமேவ வுத்தங், ந வுத்தங் ‘‘டி²திக்க²ணே ப⁴ங்க³க்க²ணே சா’’தி. ததா² ‘‘நுப்பஜ்ஜமானங் நுப்பன்னந்தி? ப⁴ங்க³க்க²ணே நுப்பஜ்ஜமானங், நோ ச நுப்பன்ன’’ந்தி எத்தகமேவ வுத்தங், ந வுத்தங் ‘‘டி²திக்க²ணே ப⁴ங்க³க்க²ணே சா’’தி. ஏவங் ‘‘ந நிருத்³த⁴ங் ந நிருஜ்ஜ²மானங், ந நிருஜ்ஜ²மானங் ந நிருத்³த⁴’’ந்தி ஏதேஸங் பரிபுண்ணவிஸ்ஸஜ்ஜனே ‘‘உப்பாத³க்க²ணே அனாக³தஞ்சா’’தி வத்வா ‘‘டி²திக்க²ணே’’தி அவசனங், அதிக்கந்தகாலவாரே ச ‘‘ப⁴ங்க³க்க²ணே சித்தங் உப்பாத³க்க²ணங் வீதிக்கந்த’’ந்தி வத்வா ‘‘டி²திக்க²ணே’’தி அவசனங் டி²திக்க²ணாபா⁴வங் சித்தஸ்ஸ தீ³பேதி. ஸுத்தேஸுபி ஹி ‘‘டி²தஸ்ஸ அஞ்ஞத²த்தங் பஞ்ஞாயதீ’’தி தஸ்ஸேவ (ஸங்॰ நி॰ 3.38; அ॰ நி॰ 3.47) ஏகஸ்ஸ அஞ்ஞத²த்தாபா⁴வதோ ‘‘யஸ்ஸா அஞ்ஞத²த்தங் பஞ்ஞாயதி, ஸா ஸந்ததிடி²தீ’’தி ந ந ஸக்கா வத்துந்தி, விஜ்ஜமானங் வா க²ணத்³வயஸமங்கி³ங் டி²தந்தி.

    Yo cettha cittassa ṭhitikkhaṇo vutto, so ca atthi natthīti vicāretabbo. Cittayamake (yama. 2.cittayamaka.102) hi ‘‘uppannaṃ uppajjamānanti? Bhaṅgakkhaṇe uppannaṃ, no ca uppajjamāna’’nti ettakameva vuttaṃ, na vuttaṃ ‘‘ṭhitikkhaṇe bhaṅgakkhaṇe cā’’ti. Tathā ‘‘nuppajjamānaṃ nuppannanti? Bhaṅgakkhaṇe nuppajjamānaṃ, no ca nuppanna’’nti ettakameva vuttaṃ, na vuttaṃ ‘‘ṭhitikkhaṇe bhaṅgakkhaṇe cā’’ti. Evaṃ ‘‘na niruddhaṃ na nirujjhamānaṃ, na nirujjhamānaṃ na niruddha’’nti etesaṃ paripuṇṇavissajjane ‘‘uppādakkhaṇe anāgatañcā’’ti vatvā ‘‘ṭhitikkhaṇe’’ti avacanaṃ, atikkantakālavāre ca ‘‘bhaṅgakkhaṇe cittaṃ uppādakkhaṇaṃ vītikkanta’’nti vatvā ‘‘ṭhitikkhaṇe’’ti avacanaṃ ṭhitikkhaṇābhāvaṃ cittassa dīpeti. Suttesupi hi ‘‘ṭhitassa aññathattaṃ paññāyatī’’ti tasseva (saṃ. ni. 3.38; a. ni. 3.47) ekassa aññathattābhāvato ‘‘yassā aññathattaṃ paññāyati, sā santatiṭhitī’’ti na na sakkā vattunti, vijjamānaṃ vā khaṇadvayasamaṅgiṃ ṭhitanti.

    யோ செத்த² சித்தனிரோத⁴க்க²ணே ரூபுப்பாதோ³ வுத்தோ, ஸோ ச விசாரேதப்³போ³ ‘‘யஸ்ஸ வா பன ஸமுத³யஸச்சங் நிருஜ்ஜ²தி, தஸ்ஸ து³க்க²ஸச்சங் உப்பஜ்ஜதீதி? நோதி வுத்த’’ந்தி (யம॰ 1.ஸச்சயமக.136). யோ ச சித்தஸ்ஸ உப்பாத³க்க²ணே ரூபனிரோதோ⁴ வுத்தோ, ஸோ ச விசாரேதப்³போ³ ‘‘யஸ்ஸ குஸலா த⁴ம்மா உப்பஜ்ஜந்தி, தஸ்ஸ அப்³யாகதா த⁴ம்மா நிருஜ்ஜ²ந்தீதி? நோதிஆதி³ (யம॰ 3.த⁴ம்மயமக.163) வுத்த’’ந்தி. ந ச சித்தஸமுட்டா²னரூபமேவ ஸந்தா⁴ய படிக்கே²போ கதோதி ஸக்கா வத்துங் சித்தஸமுட்டா²னரூபாதி⁴காரஸ்ஸ அபா⁴வா, அப்³யாகதஸத்³த³ஸ்ஸ ச சித்தஸமுட்டா²னரூபெஸ்வேவ அப்பவத்திதோ. யதி³ ஸங்கா²ரயமகே காயஸங்கா²ரஸ்ஸ சித்தஸங்கா²ரேன ஸஹுப்பாதே³கனிரோத⁴வசனதோ அப்³யாகத-ஸத்³தே³ன சித்தஸமுட்டா²னமேவெத்த² க³ஹிதந்தி காரணங் வதெ³ய்ய, தம்பி அகாரணங். ந ஹி தேன வசனேன அஞ்ஞரூபானங் சித்தேன ஸஹுப்பாத³ஸஹனிரோத⁴படிக்கே²போ கதோ, நாபி நானுப்பாத³னானானிரோதா⁴னுஜானநங், நேவ சித்தஸமுட்டா²னதோ அஞ்ஞஸ்ஸ அப்³யாகதபா⁴வனிவாரணஞ்ச கதங், தஸ்மா ததா² அப்படிக்கி²த்தானானுஞ்ஞாதானிவாரிதாப்³யாகதபா⁴வானங் ஸஹுப்பாத³ஸஹனிரோதா⁴தி³கானங் கம்மஜாதீ³னங் ஏதேன சித்தஸ்ஸ உப்பாத³க்க²ணே நிரோதோ⁴ படிக்கி²த்தோதி ந ஸக்கா கம்மஜாதீ³னங் சித்தஸ்ஸ உப்பாத³க்க²ணே நிரோத⁴ங் வத்துங். யமகபாளிஅனுஸ்ஸரணே ச ஸதி உப்பாதா³னந்தரங் சித்தஸ்ஸ பி⁴ஜ்ஜமானதாதி தஸ்மிங் க²ணே சித்தங் ந ச ரூபங் ஸமுட்டா²பேதி வினஸ்ஸமானத்தா, நாபி ச அஞ்ஞஸ்ஸ ரூபஸமுட்டா²பகஸ்ஸ ஸஹாயபா⁴வங் க³ச்ச²தீதி படிஸந்தி⁴சித்தேன ஸஹுப்பன்னோ உது தத³னந்தரஸ்ஸ சித்தஸ்ஸ உப்பாத³க்க²ணே ரூபங் ஸமுட்டா²பெய்ய. ஏவஞ்ச ஸதி ரூபாரூபானங் ஆதி³ம்ஹி ஸஹ ரூபஸமுட்டா²பனதோ புப்³பா³பரதோதி இத³ம்பி நத்தி², அதிலஹுபரிவத்தஞ்ச சித்தந்தி யேன ஸஹுப்பஜ்ஜதி, தங் சித்தக்க²ணே ரூபங் உப்பஜ்ஜமானமேவாதி ஸக்கா வத்துங். தேனேவ ஹி தங் படிஸந்தி⁴தோ உத்³த⁴ங் அசித்தஸமுட்டா²னானங் அத்தனா ஸஹ உப்பஜ்ஜமானானங் ந கேனசி பச்சயேன பச்சயோ ஹோதி, தத³னந்தரஞ்ச தங் டி²திப்பத்தந்தி தத³னந்தரங் சித்தங் தஸ்ஸ பச்சா²ஜாதபச்சயோ ஹோதி, ந ஸஹஜாதபச்சயோதி. யதி³ ஏவங் ‘‘யஸ்ஸ காயஸங்கா²ரோ உப்பஜ்ஜதி, தஸ்ஸ வசீஸங்கா²ரோ நிருஜ்ஜ²தீதி? நோ’’தி (யம॰ 2.ஸங்கா²ரயமக.128), வத்தப்³ப³ந்தி சே? ந, சித்தனிரோத⁴க்க²ணே ரூபுப்பாதா³ரம்பா⁴பா⁴வதோதி. நிப்பரியாயேன ஹி சித்தஸ்ஸ உப்பாத³க்க²ணே ஏவ ரூபங் உப்பஜ்ஜமானங் ஹோதி, சித்தக்க²ணே பன அவீதிவத்தே தங் அத்தனோ ரூபஸமுட்டா²பனபுரேஜாதபச்சயகிச்சங் ந கரோதி, அரூபஞ்ச தஸ்ஸ பச்சா²ஜாதபச்சயோ ந ஹோதீதி டி²திப்பத்திவிஸேஸாலாப⁴ங் ஸந்தா⁴ய பரியாயேன இத³ங் வுத்தந்தி.

    Yo cettha cittanirodhakkhaṇe rūpuppādo vutto, so ca vicāretabbo ‘‘yassa vā pana samudayasaccaṃ nirujjhati, tassa dukkhasaccaṃ uppajjatīti? Noti vutta’’nti (yama. 1.saccayamaka.136). Yo ca cittassa uppādakkhaṇe rūpanirodho vutto, so ca vicāretabbo ‘‘yassa kusalā dhammā uppajjanti, tassa abyākatā dhammā nirujjhantīti? Notiādi (yama. 3.dhammayamaka.163) vutta’’nti. Na ca cittasamuṭṭhānarūpameva sandhāya paṭikkhepo katoti sakkā vattuṃ cittasamuṭṭhānarūpādhikārassa abhāvā, abyākatasaddassa ca cittasamuṭṭhānarūpesveva appavattito. Yadi saṅkhārayamake kāyasaṅkhārassa cittasaṅkhārena sahuppādekanirodhavacanato abyākata-saddena cittasamuṭṭhānamevettha gahitanti kāraṇaṃ vadeyya, tampi akāraṇaṃ. Na hi tena vacanena aññarūpānaṃ cittena sahuppādasahanirodhapaṭikkhepo kato, nāpi nānuppādanānānirodhānujānanaṃ, neva cittasamuṭṭhānato aññassa abyākatabhāvanivāraṇañca kataṃ, tasmā tathā appaṭikkhittānānuññātānivāritābyākatabhāvānaṃ sahuppādasahanirodhādikānaṃ kammajādīnaṃ etena cittassa uppādakkhaṇe nirodho paṭikkhittoti na sakkā kammajādīnaṃ cittassa uppādakkhaṇe nirodhaṃ vattuṃ. Yamakapāḷianussaraṇe ca sati uppādānantaraṃ cittassa bhijjamānatāti tasmiṃ khaṇe cittaṃ na ca rūpaṃ samuṭṭhāpeti vinassamānattā, nāpi ca aññassa rūpasamuṭṭhāpakassa sahāyabhāvaṃ gacchatīti paṭisandhicittena sahuppanno utu tadanantarassa cittassa uppādakkhaṇe rūpaṃ samuṭṭhāpeyya. Evañca sati rūpārūpānaṃ ādimhi saha rūpasamuṭṭhāpanato pubbāparatoti idampi natthi, atilahuparivattañca cittanti yena sahuppajjati, taṃ cittakkhaṇe rūpaṃ uppajjamānamevāti sakkā vattuṃ. Teneva hi taṃ paṭisandhito uddhaṃ acittasamuṭṭhānānaṃ attanā saha uppajjamānānaṃ na kenaci paccayena paccayo hoti, tadanantarañca taṃ ṭhitippattanti tadanantaraṃ cittaṃ tassa pacchājātapaccayo hoti, na sahajātapaccayoti. Yadi evaṃ ‘‘yassa kāyasaṅkhāro uppajjati, tassa vacīsaṅkhāro nirujjhatīti? No’’ti (yama. 2.saṅkhārayamaka.128), vattabbanti ce? Na, cittanirodhakkhaṇe rūpuppādārambhābhāvatoti. Nippariyāyena hi cittassa uppādakkhaṇe eva rūpaṃ uppajjamānaṃ hoti, cittakkhaṇe pana avītivatte taṃ attano rūpasamuṭṭhāpanapurejātapaccayakiccaṃ na karoti, arūpañca tassa pacchājātapaccayo na hotīti ṭhitippattivisesālābhaṃ sandhāya pariyāyena idaṃ vuttanti.

    ததோ பரங் பனாதி ஏதஸ்ஸ ‘‘எத்த² பன யதே³த’’ந்திஆதி³காயபி ஸங்க³ஹகதா²ய நிட்டி²தாய புரிமகதா²ய ஸன்னிட்டா²னதோ ‘‘ததோ பட்டா²ய கம்மஜரூபபவேணீ ந பவத்ததீ’’தி ஏதேன ஸஹ ஸம்ப³ந்தோ⁴தி சுதிதோ பரந்தி அத்தோ².

    Tato paraṃ panāti etassa ‘‘ettha pana yadeta’’ntiādikāyapi saṅgahakathāya niṭṭhitāya purimakathāya sanniṭṭhānato ‘‘tato paṭṭhāya kammajarūpapaveṇī na pavattatī’’ti etena saha sambandhoti cutito paranti attho.

    ரூபங் பன ரூபேன ஸஹாதிஆதி³னா யதா² அட்ட²கதா²யங் வுத்தங், ததா² ஏகுப்பாதே³கனிரோத⁴தா ரூபானங் அரூபேஹி, அரூபானங் ரூபேஹி ச நத்தீ²தி கத்வா ரூபானங் ரூபேஹேவ, அரூபானஞ்ச அரூபேஹி யோஜிதா.

    Rūpaṃ pana rūpena sahātiādinā yathā aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ, tathā ekuppādekanirodhatā rūpānaṃ arūpehi, arūpānaṃ rūpehi ca natthīti katvā rūpānaṃ rūpeheva, arūpānañca arūpehi yojitā.

    ஸரீரஸ்ஸ ரூபங் அவயவபூ⁴தந்தி அத்தோ², க⁴னபூ⁴தோ புஞ்ஜபா⁴வோ க⁴னபுஞ்ஜபா⁴வோ, ந திலமுக்³கா³தி³புஞ்ஜா விய ஸிதி²லஸம்ப³ந்த⁴னானங் புஞ்ஜோதி அத்தோ². ஏகுப்பாதா³தி³தாதி யதா²வுத்தே தயோ பகாரே ஆஹ.

    Sarīrassarūpaṃ avayavabhūtanti attho, ghanabhūto puñjabhāvo ghanapuñjabhāvo, na tilamuggādipuñjā viya sithilasambandhanānaṃ puñjoti attho. Ekuppādāditāti yathāvutte tayo pakāre āha.

    ஹெட்டா²தி ரூபகண்ட³வண்ணனாயங். பரினிப்ப²ன்னாவ ஹொந்தீதி விகாரரூபாதீ³னஞ்ச ரூபகண்ட³வண்ணனாயங் பரினிப்ப²ன்னதாபரியாயோ வுத்தோதி கத்வா வுத்தங். பரினிப்ப²ன்னநிப்ப²ன்னானங் கோ விஸேஸோதி? புப்³ப³ந்தாபரந்தபரிச்சி²ன்னோ பச்சயேஹி நிப்பா²தி³தோ திலக்க²ணாஹதோ ஸபா⁴வத⁴ம்மோ பரினிப்ப²ன்னோ, நிப்ப²ன்னோ பன அஸபா⁴வத⁴ம்மோபி ஹோதி நாமக்³க³ஹணஸமாபஜ்ஜனாதி³வஸேன நிப்பா²தி³யமானோதி. நிரோத⁴ஸமாபத்தி பனாதி ஏதேன ஸப்³ப³ம்பி உபாதா³பஞ்ஞத்திங் ததே³கதே³ஸேன த³ஸ்ஸேதீதி வேதி³தப்³ப³ங்.

    Heṭṭhāti rūpakaṇḍavaṇṇanāyaṃ. Parinipphannāva hontīti vikārarūpādīnañca rūpakaṇḍavaṇṇanāyaṃ parinipphannatāpariyāyo vuttoti katvā vuttaṃ. Parinipphannanipphannānaṃ ko visesoti? Pubbantāparantaparicchinno paccayehi nipphādito tilakkhaṇāhato sabhāvadhammo parinipphanno, nipphanno pana asabhāvadhammopi hoti nāmaggahaṇasamāpajjanādivasena nipphādiyamānoti. Nirodhasamāpatti panāti etena sabbampi upādāpaññattiṃ tadekadesena dassetīti veditabbaṃ.

    பகிண்ணககதா²வண்ணனா நிட்டி²தா.

    Pakiṇṇakakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    கமாதி³வினிச்ச²யகதா²வண்ணனா

    Kamādivinicchayakathāvaṇṇanā

    த³ஸ்ஸனேன பஹாதப்³பா³திஆதி³னா பட²மங் பஹாதப்³பா³ பட²மங் வுத்தா, து³தியங் பஹாதப்³பா³ து³தியந்தி அயங் பஹானக்கமோ. அனுபுப்³ப³பணீதா பூ⁴மியோ அனுபுப்³பே³ன வவத்தி²தாதி தாஸங் வஸேன தே³ஸனாய பூ⁴மிக்கமோ. ‘‘சத்தாரோ ஸதிபட்டா²னா’’திஆதி³கோ (ஸங்॰ நி॰ 5.372, 382, 383; விப⁴॰ 355) ஏகக்க²ணேபி ஸதிபட்டா²னாதி³ஸம்ப⁴வதோ தே³ஸனாக்கமோவ. தா³னகதா²த³யோ அனுபுப்³பு³க்கங்ஸதோ கதி²தா, உப்பத்திஆதி³வவத்தா²னாபா⁴வதோ பன தா³னாதீ³னங் இத⁴ தே³ஸனாக்கமவசனங். தே³ஸனாக்கமோதி ச யதா²வுத்தவவத்தா²னாபா⁴வதோ அனேகேஸங் வசனானங் ஸஹ பவத்தியா அஸம்ப⁴வதோ யேன கேனசி புப்³பா³பரியேன தே³ஸேதப்³ப³த்தா தேன தேனாதி⁴ப்பாயேன தே³ஸனாமத்தஸ்ஸேவ கமோ வுச்சதி. அபே⁴தே³ன ஹீதி ரூபாதீ³னங் பே⁴த³ங் அகத்வா பிண்ட³க்³க³ஹணேனாதி அத்தோ². சக்கு²ஆதீ³னம்பி விஸயபூ⁴தந்தி ஏகதே³ஸேன ரூபக்க²ந்த⁴ங் ஸமுதா³யபூ⁴தங் வத³தி. ஏவந்தி எத்த² வுத்தனயேனாதி அதி⁴ப்பாயோ. ‘‘ச²த்³வாராதி⁴பதி ராஜா’’தி (த⁴॰ ப॰ அட்ட²॰ 2.ஏரகபத்தனாக³ராஜவத்து²) ‘‘மனோபுப்³ப³ங்க³மா த⁴ம்மா’’தி (த⁴॰ ப॰ 1-2) ச வசனதோ விஞ்ஞாணங் அதி⁴பதி.

    Dassanenapahātabbātiādinā paṭhamaṃ pahātabbā paṭhamaṃ vuttā, dutiyaṃ pahātabbā dutiyanti ayaṃ pahānakkamo. Anupubbapaṇītā bhūmiyo anupubbena vavatthitāti tāsaṃ vasena desanāya bhūmikkamo. ‘‘Cattāro satipaṭṭhānā’’tiādiko (saṃ. ni. 5.372, 382, 383; vibha. 355) ekakkhaṇepi satipaṭṭhānādisambhavato desanākkamova. Dānakathādayo anupubbukkaṃsato kathitā, uppattiādivavatthānābhāvato pana dānādīnaṃ idha desanākkamavacanaṃ. Desanākkamoti ca yathāvuttavavatthānābhāvato anekesaṃ vacanānaṃ saha pavattiyā asambhavato yena kenaci pubbāpariyena desetabbattā tena tenādhippāyena desanāmattasseva kamo vuccati. Abhedena hīti rūpādīnaṃ bhedaṃ akatvā piṇḍaggahaṇenāti attho. Cakkhuādīnampi visayabhūtanti ekadesena rūpakkhandhaṃ samudāyabhūtaṃ vadati. Evanti ettha vuttanayenāti adhippāyo. ‘‘Chadvārādhipati rājā’’ti (dha. pa. aṭṭha. 2.erakapattanāgarājavatthu) ‘‘manopubbaṅgamā dhammā’’ti (dha. pa. 1-2) ca vacanato viññāṇaṃ adhipati.

    ரூபக்க²ந்தே⁴ ‘‘ஸாஸவங் உபாதா³னிய’’ந்தி வசனங் அனாஸவானங் த⁴ம்மானங் ஸப்³பா⁴வதோ ரூபக்க²ந்த⁴ஸ்ஸ தங்ஸபா⁴வதானிவத்தனத்த²ங், ந அனாஸவரூபனிவத்தனத்த²ந்தி. அனாஸவாவ க²ந்தே⁴ஸு வுத்தாதி எத்த² அட்டா²னப்பயுத்தோ ஏவ-ஸத்³தோ³ த³ட்ட²ப்³போ³, அனாஸவா க²ந்தெ⁴ஸ்வேவ வுத்தாதி அத்தோ².

    Rūpakkhandhe ‘‘sāsavaṃ upādāniya’’nti vacanaṃ anāsavānaṃ dhammānaṃ sabbhāvato rūpakkhandhassa taṃsabhāvatānivattanatthaṃ, na anāsavarūpanivattanatthanti. Anāsavāva khandhesu vuttāti ettha aṭṭhānappayutto eva-saddo daṭṭhabbo, anāsavā khandhesveva vuttāti attho.

    ஸப்³ப³ஸங்க²தானங் ஸபா⁴கே³ன ஏகஜ்ஜ²ங் ஸங்க³ஹோ ஸப்³ப³ஸங்க²தஸபா⁴கே³கஸங்க³ஹோ. ஸபா⁴க³ஸபா⁴கே³ன ஹி ஸங்க³ய்ஹமானா ஸப்³ப³ஸங்க²தா ப²ஸ்ஸாத³யோ பஞ்சக்க²ந்தா⁴ ஹொந்தி. தத்த² ருப்பனாதி³ஸாமஞ்ஞேன ஸமானகொட்டா²ஸா ‘‘ஸபா⁴கா³’’தி வேதி³தப்³பா³. தேஸு ஸங்க²தாபி⁴ஸங்க²ரணகிச்சங் ஆயூஹனரஸாய சேதனாய ப³லவந்தி ஸா ‘‘ஸங்கா²ரக்க²ந்தோ⁴’’தி வுத்தா, அஞ்ஞே ச ருப்பனாதி³விஸேஸலக்க²ணரஹிதா ப²ஸ்ஸாத³யோ ஸங்க²தாபி⁴ஸங்க²ரணஸாமஞ்ஞேனாதி த³ட்ட²ப்³பா³. பு²ஸனாத³யோ பன ஸபா⁴வா விஸுங் க²ந்த⁴-ஸத்³த³வசனீயா ந ஹொந்தீதி த⁴ம்மஸபா⁴வவிஞ்ஞுனா ததா²க³தேன ப²ஸ்ஸக²ந்தா⁴த³யோ ந வுத்தாதி த³ட்ட²ப்³பா³தி. ‘‘யே கேசி, பி⁴க்க²வே, ஸமணா வா ப்³ராஹ்மணா வா ஸஸ்ஸதவாதா³ ஸஸ்ஸதங் லோகஞ்ச பஞ்ஞபெந்தி அத்தானஞ்ச, ஸப்³பே³ தே இமேயேவ பஞ்சுபாதா³னக்க²ந்தே⁴ நிஸ்ஸாய படிச்ச, ஏதேஸங் வா அஞ்ஞதர’’ந்திஆதீ³னஞ்ச ஸுத்தானங் வஸேன அத்தத்தனியகா³ஹவத்து²ஸ்ஸ ஏதபரமதா த³ட்ட²ப்³பா³, ஏதேன ச வக்க²மானஸுத்தவஸேன ச க²ந்தே⁴ ஏவ நிஸ்ஸாய பரித்தாரம்மணாதி³வஸேன ந வத்தப்³பா³ ச தி³ட்டி² உப்பஜ்ஜதி, க²ந்த⁴னிப்³பா³னவஜ்ஜஸ்ஸ ஸபா⁴வத⁴ம்மஸ்ஸ அபா⁴வதோதி வுத்தங் ஹோதி. அஞ்ஞேஸஞ்ச க²ந்த⁴-ஸத்³த³வசனீயானங் ஸீலக்க²ந்தா⁴தீ³னங் ஸப்³பா⁴வதோ ந பஞ்சேவாதி ஏதங் சோத³னங் நிவத்தேதுமாஹ ‘‘அஞ்ஞேஸஞ்ச தத³வரோத⁴தோ’’தி.

    Sabbasaṅkhatānaṃ sabhāgena ekajjhaṃ saṅgaho sabbasaṅkhatasabhāgekasaṅgaho. Sabhāgasabhāgena hi saṅgayhamānā sabbasaṅkhatā phassādayo pañcakkhandhā honti. Tattha ruppanādisāmaññena samānakoṭṭhāsā ‘‘sabhāgā’’ti veditabbā. Tesu saṅkhatābhisaṅkharaṇakiccaṃ āyūhanarasāya cetanāya balavanti sā ‘‘saṅkhārakkhandho’’ti vuttā, aññe ca ruppanādivisesalakkhaṇarahitā phassādayo saṅkhatābhisaṅkharaṇasāmaññenāti daṭṭhabbā. Phusanādayo pana sabhāvā visuṃ khandha-saddavacanīyā na hontīti dhammasabhāvaviññunā tathāgatena phassakhandhādayo na vuttāti daṭṭhabbāti. ‘‘Ye keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā sassatavādā sassataṃ lokañca paññapenti attānañca, sabbe te imeyeva pañcupādānakkhandhe nissāya paṭicca, etesaṃ vā aññatara’’ntiādīnañca suttānaṃ vasena attattaniyagāhavatthussa etaparamatā daṭṭhabbā, etena ca vakkhamānasuttavasena ca khandhe eva nissāya parittārammaṇādivasena na vattabbā ca diṭṭhi uppajjati, khandhanibbānavajjassa sabhāvadhammassa abhāvatoti vuttaṃ hoti. Aññesañca khandha-saddavacanīyānaṃ sīlakkhandhādīnaṃ sabbhāvato na pañcevāti etaṃ codanaṃ nivattetumāha ‘‘aññesañca tadavarodhato’’ti.

    து³க்க²து³க்க²விபரிணாமது³க்க²ஸங்கா²ரது³க்க²தாவஸேன வேத³னாய ஆபா³த⁴கத்தங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். ராகா³தி³ஸம்பயுத்தஸ்ஸ விபரிணாமாதி³து³க்க²ஸ்ஸ இத்தி²புரிஸாதி³ஆகாரக்³கா³ஹிகா தங்தங்ஸங்கப்பமூலபூ⁴தா ஸஞ்ஞா ஸமுட்டா²னங். ரோக³ஸ்ஸ பித்தாதீ³னி விய ஆஸன்னகாரணங் ஸமுட்டா²னங், உதுபோ⁴ஜனவேஸமாதீ³னி விய மூலகாரணங் நிதா³னங். ‘‘சித்தஸ்ஸங்க³பூ⁴தா சேதஸிகா’’தி சித்தங் கி³லானூபமங் வுத்தங், ஸுக²ஸஞ்ஞாதி³வஸேன வேத³னாகாரணாய ஹேதுபா⁴வதோ வேத³னாபோ⁴ஜனஸ்ஸ சா²தா³பனதோ ச ஸஞ்ஞா அபராதூ⁴பமா ப்³யஞ்ஜனூபமா ச, ‘‘பஞ்ச வத⁴கா பச்சத்தி²காதி கோ², பி⁴க்க²வே, பஞ்சன்னேதங் உபாதா³னக்க²ந்தா⁴னங் அதி⁴வசன’’ந்தி ஆஸிவிஸூபமே (ஸங்॰ நி॰ 4.238) வத⁴காதி வுத்தா, ‘‘பா⁴ரோதி கோ², பி⁴க்க²வே, பஞ்சன்னேதங் உபாதா³னக்க²ந்தா⁴னங் அதி⁴வசன’’ந்தி பா⁴ரஸுத்தே (ஸங்॰ நி॰ 3.22) பா⁴ராதி, ‘‘அதீதங்பாஹங் அத்³தா⁴னங் ரூபேன க²ஜ்ஜிங், ஸெய்யதா²பாஹங் ஏதரஹி பச்சுப்பன்னேன ரூபேன க²ஜ்ஜாமி, அஹஞ்சேவ கோ² பன அனாக³தங் ரூபங் அபி⁴னந்தெ³ய்யங், அனாக³தேனபாஹங் ரூபேன க²ஜ்ஜெய்யங். ஸெய்யதா²பேதரஹி க²ஜ்ஜாமீ’’திஆதி³னா க²ஜ்ஜனீயபரியாயேன (ஸங்॰ நி॰ 3.79) கா²த³காதி , ‘‘ஸோ அனிச்சங் ரூபங் ‘அனிச்சங் ரூப’ந்தி யதா²பூ⁴தங் நப்பஜானாதீ’’திஆதி³னா யமகஸுத்தே (ஸங்॰ நி॰ 3.85) அனிச்சாதி³காதி. யதி³பி இமஸ்மிங் விப⁴ங்கே³ அவிஸேஸேன க²ந்தா⁴ வுத்தா, பா³ஹுல்லேன பன உபாதா³னக்க²ந்தா⁴னங் தத³ந்தோக³தா⁴னங் த³ட்ட²ப்³ப³தா வுத்தாதி வேதி³தப்³பா³தி.

    Dukkhadukkhavipariṇāmadukkhasaṅkhāradukkhatāvasena vedanāya ābādhakattaṃ daṭṭhabbaṃ. Rāgādisampayuttassa vipariṇāmādidukkhassa itthipurisādiākāraggāhikā taṃtaṃsaṅkappamūlabhūtā saññā samuṭṭhānaṃ. Rogassa pittādīni viya āsannakāraṇaṃ samuṭṭhānaṃ, utubhojanavesamādīni viya mūlakāraṇaṃ nidānaṃ. ‘‘Cittassaṅgabhūtā cetasikā’’ti cittaṃ gilānūpamaṃ vuttaṃ, sukhasaññādivasena vedanākāraṇāya hetubhāvato vedanābhojanassa chādāpanato ca saññā aparādhūpamā byañjanūpamā ca, ‘‘pañca vadhakā paccatthikāti kho, bhikkhave, pañcannetaṃ upādānakkhandhānaṃ adhivacana’’nti āsivisūpame (saṃ. ni. 4.238) vadhakāti vuttā, ‘‘bhāroti kho, bhikkhave, pañcannetaṃ upādānakkhandhānaṃ adhivacana’’nti bhārasutte (saṃ. ni. 3.22) bhārāti, ‘‘atītaṃpāhaṃ addhānaṃ rūpena khajjiṃ, seyyathāpāhaṃ etarahi paccuppannena rūpena khajjāmi, ahañceva kho pana anāgataṃ rūpaṃ abhinandeyyaṃ, anāgatenapāhaṃ rūpena khajjeyyaṃ. Seyyathāpetarahi khajjāmī’’tiādinā khajjanīyapariyāyena (saṃ. ni. 3.79) khādakāti , ‘‘so aniccaṃ rūpaṃ ‘aniccaṃ rūpa’nti yathābhūtaṃ nappajānātī’’tiādinā yamakasutte (saṃ. ni. 3.85) aniccādikāti. Yadipi imasmiṃ vibhaṅge avisesena khandhā vuttā, bāhullena pana upādānakkhandhānaṃ tadantogadhānaṃ daṭṭhabbatā vuttāti veditabbāti.

    தே³ஸிதாதி³ச்சப³ந்து⁴னாதி தே³ஸிதங் ஆதி³ச்சப³ந்து⁴னா, தே³ஸிதானி வா. கா³தா²ஸுக²த்த²ங் அனுனாஸிகலோபோ, நிகாரலோபோ வா கதோ.

    Desitādiccabandhunāti desitaṃ ādiccabandhunā, desitāni vā. Gāthāsukhatthaṃ anunāsikalopo, nikāralopo vā kato.

    க³ஹேதுங் ந ஸக்காதி நிச்சாதி³வஸேன க³ஹேதுங் ந யுத்தந்தி அத்தோ².

    Gahetuṃ na sakkāti niccādivasena gahetuṃ na yuttanti attho.

    ரூபேன ஸண்டா²னேன ப²லகஸதி³ஸோ தி³ஸ்ஸமானோ க²ரபா⁴வாபா⁴வா ப²லககிச்சங் ந கரோதீதி ‘‘ந ஸக்கா தங் க³ஹெத்வா ப²லகங் வா ஆஸனங் வா காது’’ந்தி ஆஹ. ந ததா² திட்ட²தீதி நிச்சாதி³கா ந ஹோதீதி அத்தோ², தண்ஹாதி³ட்டீ²ஹி வா நிச்சாதி³க்³க³ஹணவஸேன உப்பாதா³தி³அனந்தரங் பி⁴ஜ்ஜனதோ க³ஹிதாகாரா ஹுத்வா ந திட்ட²தீதி அத்தோ². கோடிஸதஸஹஸ்ஸஸங்க்²யாதி இத³ங் ந க³ணனபரிச்சே²த³த³ஸ்ஸனங், ப³ஹுபா⁴வத³ஸ்ஸனமேவ பனேதங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். உத³கஜல்லகந்தி உத³கலஸிகங். யதா² உத³கதலே பி³ந்து³னிபாதஜனிதோ வாதோ உத³கஜல்லகங் ஸங்கட்³டி⁴த்வா புடங் கத்வா புப்பு²ளங் நாம கரோதி, ஏவங் வத்து²ம்ஹி ஆரம்மணாபாத²க³மனஜனிதோ ப²ஸ்ஸோ அனுபச்சி²ன்னங் கிலேஸஜல்லங் ஸஹகாரீபச்சயந்தரபா⁴வேன ஸங்கட்³டி⁴த்வா வேத³னங் நாம கரோதி. இத³ஞ்ச கிலேஸேஹி மூலகாரணபூ⁴தேஹி ஆரம்மணஸ்ஸாத³னபூ⁴தேஹி ச நிப்³ப³த்தங் வட்டக³தவேத³னங் ஸந்தா⁴ய வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். உக்கட்ட²பரிச்சே²தே³ன வா சத்தாரோ பச்சயா வுத்தா, ஊனேஹிபி பன உப்பஜ்ஜதேவ.

    Rūpena saṇṭhānena phalakasadiso dissamāno kharabhāvābhāvā phalakakiccaṃ na karotīti ‘‘na sakkā taṃ gahetvā phalakaṃ vā āsanaṃ vā kātu’’nti āha. Na tathā tiṭṭhatīti niccādikā na hotīti attho, taṇhādiṭṭhīhi vā niccādiggahaṇavasena uppādādianantaraṃ bhijjanato gahitākārā hutvā na tiṭṭhatīti attho. Koṭisatasahassasaṅkhyāti idaṃ na gaṇanaparicchedadassanaṃ, bahubhāvadassanameva panetaṃ daṭṭhabbaṃ. Udakajallakanti udakalasikaṃ. Yathā udakatale bindunipātajanito vāto udakajallakaṃ saṅkaḍḍhitvā puṭaṃ katvā pupphuḷaṃ nāma karoti, evaṃ vatthumhi ārammaṇāpāthagamanajanito phasso anupacchinnaṃ kilesajallaṃ sahakārīpaccayantarabhāvena saṅkaḍḍhitvā vedanaṃ nāma karoti. Idañca kilesehi mūlakāraṇabhūtehi ārammaṇassādanabhūtehi ca nibbattaṃ vaṭṭagatavedanaṃ sandhāya vuttanti veditabbaṃ. Ukkaṭṭhaparicchedena vā cattāro paccayā vuttā, ūnehipi pana uppajjateva.

    நானாலக்க²ணோதி வண்ணக³ந்த⁴ரஸப²ஸ்ஸாதீ³ஹி நானாஸபா⁴வோ. மாயாய த³ஸ்ஸிதங் ரூபங் ‘‘மாயா’’தி ஆஹ. பஞ்சபி உபாதா³னக்க²ந்தா⁴ அஸுபா⁴தி³ஸபா⁴வா ஏவ கிலேஸாஸுசிவத்து²பா⁴வாதி³தோதி அஸுபா⁴தி³தோ த³ட்ட²ப்³பா³ ஏவ. ததா²பி கத்த²சி கோசி விஸேஸோ ஸுக²க்³க³ஹணீயோ ஹோதீதி ஆஹ ‘‘விஸேஸதோ சா’’திஆதி³. தத்த² சத்தாரோ ஸதிபட்டா²னா சதுவிபல்லாஸப்பஹானகராதி தேஸங் கோ³சரபா⁴வேன ரூபக்க²ந்தா⁴தீ³ஸு அஸுபா⁴தி³வஸேன த³ட்ட²ப்³ப³தா வுத்தா.

    Nānālakkhaṇoti vaṇṇagandharasaphassādīhi nānāsabhāvo. Māyāya dassitaṃ rūpaṃ ‘‘māyā’’ti āha. Pañcapi upādānakkhandhā asubhādisabhāvā eva kilesāsucivatthubhāvāditoti asubhādito daṭṭhabbā eva. Tathāpi katthaci koci viseso sukhaggahaṇīyo hotīti āha ‘‘visesato cā’’tiādi. Tattha cattāro satipaṭṭhānā catuvipallāsappahānakarāti tesaṃ gocarabhāvena rūpakkhandhādīsu asubhādivasena daṭṭhabbatā vuttā.

    க²ந்தே⁴ஹி ந விஹஞ்ஞதி பரிவிதி³தஸபா⁴வத்தா. விபஸ்ஸகோபி ஹி தேஸங் விபத்தியங் ந து³க்க²மாபஜ்ஜதி, கீ²ணாஸவேஸு பன வத்தப்³ப³மேவ நத்தி². தே ஹி ஆயதிம்பி க²ந்தே⁴ஹி ந பா³தீ⁴யந்தீதி . கப³ளீகாராஹாரங் பரிஜானாதீதி ‘‘ஆஹாரஸமுத³யா ரூபஸமுத³யோ’’தி (ஸங்॰ நி॰ 3.56-57) வுத்தத்தா அஜ்ஜ²த்திகரூபே ச²ந்த³ராக³ங் பஜஹந்தோ தஸ்ஸ ஸமுத³யபூ⁴தே கப³ளீகாராஹாரேபி ச²ந்த³ராக³ங் பஜஹதீதி அத்தோ², அயங் பஹானபரிஞ்ஞா. அஜ்ஜ²த்திகரூபங் பன பரிக்³க³ண்ஹந்தோ தஸ்ஸ பச்சயபூ⁴தங் கப³ளீகாராஹாரம்பி பரிக்³க³ண்ஹாதீதி ஞாதபரிஞ்ஞா. தஸ்ஸ ச உத³யவயானுபஸ்ஸீ ஹோதீதி தீரணபரிஞ்ஞா ச யோஜேதப்³பா³. காமராக³பூ⁴தங் அபி⁴ஜ்ஜ²ங் ஸந்தா⁴ய ‘‘அபி⁴ஜ்ஜா²காயக³ந்த²’’ந்தி ஆஹ. அஸுபா⁴னுபஸ்ஸனாய ஹி காமராக³ப்பஹானங் ஹோதீதி. காமராக³முகே²ன வா ஸப்³ப³லோப⁴ப்பஹானங் வத³தி. ‘‘ப²ஸ்ஸபச்சயா வேத³னா’’தி வுத்தத்தா ஆஹாரபரிஜானநே வுத்தனயேன ப²ஸ்ஸபரிஜானநஞ்ச யோஜேதப்³ப³ங்.

    Khandhehi na vihaññati parividitasabhāvattā. Vipassakopi hi tesaṃ vipattiyaṃ na dukkhamāpajjati, khīṇāsavesu pana vattabbameva natthi. Te hi āyatimpi khandhehi na bādhīyantīti . Kabaḷīkārāhāraṃ parijānātīti ‘‘āhārasamudayā rūpasamudayo’’ti (saṃ. ni. 3.56-57) vuttattā ajjhattikarūpe chandarāgaṃ pajahanto tassa samudayabhūte kabaḷīkārāhārepi chandarāgaṃ pajahatīti attho, ayaṃ pahānapariññā. Ajjhattikarūpaṃ pana pariggaṇhanto tassa paccayabhūtaṃ kabaḷīkārāhārampi pariggaṇhātīti ñātapariññā. Tassa ca udayavayānupassī hotīti tīraṇapariññā ca yojetabbā. Kāmarāgabhūtaṃ abhijjhaṃ sandhāya ‘‘abhijjhākāyagantha’’nti āha. Asubhānupassanāya hi kāmarāgappahānaṃ hotīti. Kāmarāgamukhena vā sabbalobhappahānaṃ vadati. ‘‘Phassapaccayā vedanā’’ti vuttattā āhāraparijānane vuttanayena phassaparijānanañca yojetabbaṃ.

    ஸுக²த்த²மேவ ப⁴வபத்த²னா ஹோதீதி வேத³னாய தண்ஹங் பஜஹந்தோ ப⁴வோக⁴ங் உத்தரதி. ஸப்³ப³ங் வேத³னங் து³க்க²தோ பஸ்ஸந்தோ அத்தனோ பரேன அபுப்³ப³ங் து³க்க²ங் உப்பாதி³தங், ஸுக²ங் வா வினாஸிதங் ந பஸ்ஸதி, ததோ ‘‘அனத்த²ங் மே அசரீ’’திஆதி³ஆகா⁴தவத்து²ப்பஹானதோ ப்³யாபாத³காயக³ந்த²ங் பி⁴ந்த³தி. ‘‘ஸுக²ப³ஹுலே ஸுக³திப⁴வே ஸுத்³தீ⁴’’தி க³ஹெத்வா கோ³ஸீலகோ³வதாதீ³ஹி ஸுத்³தி⁴ங் பராமஸந்தோ ஸுக²பத்த²னாவஸேனேவ பராமஸதீதி வேத³னாய தண்ஹங் பஜஹந்தோ ஸீலப்³ப³துபாதா³னங் ந உபாதி³யதி. மனோஸஞ்சேதனா ஸங்கா²ரக்க²ந்தோ⁴வ, ஸஞ்ஞா பன தங்ஸம்பயுத்தாதி ஸஞ்ஞாஸங்கா²ரே அனத்ததோ பஸ்ஸந்தோ மனோஸஞ்சேதனாய ச²ந்த³ராக³ங் பஜஹதி ஏவ, தஞ்ச பரிக்³க³ண்ஹாதி தீரேதி சாதி ‘‘ஸஞ்ஞங் ஸங்கா²ரே…பே॰… பரிஜானாதீ’’தி வுத்தங்.

    Sukhatthameva bhavapatthanā hotīti vedanāya taṇhaṃ pajahanto bhavoghaṃ uttarati. Sabbaṃ vedanaṃ dukkhato passanto attano parena apubbaṃ dukkhaṃ uppāditaṃ, sukhaṃ vā vināsitaṃ na passati, tato ‘‘anatthaṃ me acarī’’tiādiāghātavatthuppahānato byāpādakāyaganthaṃ bhindati. ‘‘Sukhabahule sugatibhave suddhī’’ti gahetvā gosīlagovatādīhi suddhiṃ parāmasanto sukhapatthanāvaseneva parāmasatīti vedanāya taṇhaṃ pajahanto sīlabbatupādānaṃ na upādiyati. Manosañcetanā saṅkhārakkhandhova, saññā pana taṃsampayuttāti saññāsaṅkhāre anattato passanto manosañcetanāya chandarāgaṃ pajahati eva, tañca pariggaṇhāti tīreti cāti ‘‘saññaṃ saṅkhāre…pe… parijānātī’’ti vuttaṃ.

    அவிஜ்ஜாய விஞ்ஞாணே க⁴னக்³க³ஹணங் ஹோதீதி க⁴னவினிப்³போ⁴க³ங் கத்வா தங் அனிச்சதோ பஸ்ஸந்தோ அவிஜ்ஜோக⁴ங் உத்தரதி. மோஹப³லேனேவ ஸீலப்³ப³தபராமாஸங் ஹோதீதி தங் பஜஹந்தோ ஸீலப்³ப³தபராமாஸகாயக³ந்த²ங் பி⁴ந்த³தி.

    Avijjāya viññāṇe ghanaggahaṇaṃ hotīti ghanavinibbhogaṃ katvā taṃ aniccato passanto avijjoghaṃ uttarati. Mohabaleneva sīlabbataparāmāsaṃ hotīti taṃ pajahanto sīlabbataparāmāsakāyaganthaṃ bhindati.

    ‘‘யஞ்ச கோ² ஏதங், பி⁴க்க²வே, வுச்சதி சித்தங் இதிபி மனோ இதிபி விஞ்ஞாணங் இதிபி, தத்ராஸ்ஸுதவா புது²ஜ்ஜனோ நாலங் நிப்³பி³ந்தி³துங், நாலங் விரஜ்ஜிதுங், நாலங் விமுச்சிதுங். தங் கிஸ்ஸ ஹேது? தீ³க⁴ரத்தங்ஹேதங், பி⁴க்க²வே, அஸ்ஸுதவதோ புது²ஜ்ஜனஸ்ஸ அஜ்ஜோ²ஸிதங் மமாயிதங் பராமட்ட²ங் ‘ஏதங் மம, ஏஸோஹமஸ்மி, ஏஸோ மே அத்தா’’தி (ஸங்॰ நி॰ 2.61) –

    ‘‘Yañca kho etaṃ, bhikkhave, vuccati cittaṃ itipi mano itipi viññāṇaṃ itipi, tatrāssutavā puthujjano nālaṃ nibbindituṃ, nālaṃ virajjituṃ, nālaṃ vimuccituṃ. Taṃ kissa hetu? Dīgharattaṃhetaṃ, bhikkhave, assutavato puthujjanassa ajjhositaṃ mamāyitaṃ parāmaṭṭhaṃ ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’ti (saṃ. ni. 2.61) –

    வசனதோ விஞ்ஞாணங் நிச்சதோ பஸ்ஸந்தோ தி³ட்டு²பாதா³னங் உபாதி³யதீதி அனிச்சதோ பஸ்ஸந்தோ தங் ந உபாதி³யதீதி.

    Vacanato viññāṇaṃ niccato passanto diṭṭhupādānaṃ upādiyatīti aniccato passanto taṃ na upādiyatīti.

    கமாதி³வினிச்ச²யகதா²வண்ணனா நிட்டி²தா.

    Kamādivinicchayakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Suttantabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.

    2. அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா

    2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā

    34. ஏவங் யா ஏகவிதா⁴தி³னா வுத்தவேத³னானங் பூ⁴மிவஸேன ஜானிதப்³ப³தா, தங் வத்வா புன ஸம்பயுத்ததோ த³ஸ்ஸிததாதி³ஜானிதப்³ப³ப்பகாரங் வத்துமாஹ ‘‘அபிசா’’திஆதி³. அட்ட²விதே⁴ன தத்தா²தி தத்த²-ஸத்³த³ஸ்ஸ ஸத்தவித⁴பே⁴தே³னேவ யோஜனா ச²ப்³பி³த⁴பே⁴தே³ன யோஜனாய ஸதி அட்ட²வித⁴த்தாபா⁴வதோ.

    34. Evaṃ yā ekavidhādinā vuttavedanānaṃ bhūmivasena jānitabbatā, taṃ vatvā puna sampayuttato dassitatādijānitabbappakāraṃ vattumāha ‘‘apicā’’tiādi. Aṭṭhavidhena tatthāti tattha-saddassa sattavidhabhedeneva yojanā chabbidhabhedena yojanāya sati aṭṭhavidhattābhāvato.

    பூரணத்த²மேவ வுத்தோதி த³ஸவித⁴தாபூரணத்த²மேவ வுத்தோ, ந நவவித⁴பே⁴தே³ விய நயதா³னத்த²ங். கஸ்மா? தத்த² நயஸ்ஸ தி³ன்னத்தா. பி⁴ந்தி³தப்³ப³ஸ்ஸ ஹி பே⁴த³னங் நயதா³னங், தஞ்ச தத்த² கதந்தி. யதா² ச குஸலத்திகோ, ஏவங் ‘‘காயஸம்ப²ஸ்ஸஜா வேத³னா அத்தி² ஸுகா², அத்தி² து³க்கா²’’தி இத³ம்பி பூரணத்த²மேவாதி தீ³பிதங் ஹோதி அட்ட²வித⁴பே⁴தே³ நயஸ்ஸ தி³ன்னத்தா.

    Pūraṇatthameva vuttoti dasavidhatāpūraṇatthameva vutto, na navavidhabhede viya nayadānatthaṃ. Kasmā? Tattha nayassa dinnattā. Bhinditabbassa hi bhedanaṃ nayadānaṃ, tañca tattha katanti. Yathā ca kusalattiko, evaṃ ‘‘kāyasamphassajā vedanā atthi sukhā, atthi dukkhā’’ti idampi pūraṇatthamevāti dīpitaṃ hoti aṭṭhavidhabhede nayassa dinnattā.

    புப்³பே³ க³ஹிததோ அஞ்ஞஸ்ஸ க³ஹணங் வட்³ட⁴னங் க³ஹணவட்³ட⁴னவஸேன, ந புரிமக³ஹிதே டி²தே அஞ்ஞுபசயவஸேன. வட்³ட⁴ன-ஸத்³தோ³ வா சே²த³னத்தோ² கேஸவட்³ட⁴னாதீ³ஸு வியாதி புப்³பே³ க³ஹிதஸ்ஸ அக்³க³ஹணங் சி²ந்த³னங் வட்³ட⁴னங், து³கதிகானங் உப⁴யேஸங் வட்³ட⁴னங் உப⁴யவட்³ட⁴னங், உப⁴யதோ வா பவத்தங் வட்³ட⁴னங் உப⁴யவட்³ட⁴னங், ததே³வ உப⁴தோவட்³ட⁴னகங், தேன நயனீஹரணங் உப⁴தோவட்³ட⁴னகனீஹாரோ. வட்³ட⁴னகனயோ வா வட்³ட⁴னகனீஹாரோ, உப⁴யதோ பவத்தோ வட்³ட⁴னகனீஹாரோ உப⁴தோவட்³ட⁴னகனீஹாரோ. தத்த² து³கமூலகதிகமூலகஉப⁴தோவட்³ட⁴னகேஸு து³வித⁴திவித⁴பே⁴தா³னங்யேவ ஹி விஸேஸோ. அஞ்ஞே பே⁴தா³ அவிஸிட்டா², ததா²பி பஞ்ஞாப்பபே⁴த³ஜனநத்த²ங் த⁴ம்மவிதக்கேன ஞாதிவிதக்காதி³னிரத்த²கவிதக்கனிவாரணத்த²ங் இமஞ்ச பாளிங் விதக்கெந்தஸ்ஸ த⁴ம்முபஸங்ஹிதபாமோஜ்ஜஜனநத்த²ங் ஏகேகஸ்ஸ வாரஸ்ஸ க³ஹிதஸ்ஸ நிய்யானமுக²பா⁴வதோ ச து³வித⁴திவித⁴பே⁴த³னானத்தவஸேன இதரேபி பே⁴தா³ வுத்தாதி வேதி³தப்³பா³ அஞ்ஞமஞ்ஞாபெக்கே²ஸு ஏகஸ்ஸ விஸேஸேன இதரேஸம்பி விஸிட்ட²பா⁴வதோ. ந கேவலங் ஏகவிதோ⁴வ, அத² கோ² து³விதோ⁴ ச. ந ச ஏகது³விதோ⁴வ, அத² கோ² திவிதோ⁴பி. நாபி ஏக…பே॰… நவவிதோ⁴வ, அத² கோ² த³ஸவிதோ⁴பீதி ஹி ஏவஞ்ச தே பே⁴தா³ அஞ்ஞமஞ்ஞாபெக்கா², தஸ்மா ஏகோ பே⁴தோ³ விஸிட்டோ² அத்தனா அபெக்கி²யமானே, அத்தானஞ்ச அபெக்க²மானே அஞ்ஞபே⁴தே³ விஸேஸேதீதி தஸ்ஸ வஸேன தேபி வத்தப்³ப³தங் அரஹந்தீதி வுத்தாதி த³ட்ட²ப்³பா³.

    Pubbe gahitato aññassa gahaṇaṃ vaḍḍhanaṃ gahaṇavaḍḍhanavasena, na purimagahite ṭhite aññupacayavasena. Vaḍḍhana-saddo vā chedanattho kesavaḍḍhanādīsu viyāti pubbe gahitassa aggahaṇaṃ chindanaṃ vaḍḍhanaṃ, dukatikānaṃ ubhayesaṃ vaḍḍhanaṃ ubhayavaḍḍhanaṃ, ubhayato vā pavattaṃ vaḍḍhanaṃ ubhayavaḍḍhanaṃ, tadeva ubhatovaḍḍhanakaṃ, tena nayanīharaṇaṃ ubhatovaḍḍhanakanīhāro. Vaḍḍhanakanayo vā vaḍḍhanakanīhāro, ubhayato pavatto vaḍḍhanakanīhāro ubhatovaḍḍhanakanīhāro. Tattha dukamūlakatikamūlakaubhatovaḍḍhanakesu duvidhatividhabhedānaṃyeva hi viseso. Aññe bhedā avisiṭṭhā, tathāpi paññāppabhedajananatthaṃ dhammavitakkena ñātivitakkādiniratthakavitakkanivāraṇatthaṃ imañca pāḷiṃ vitakkentassa dhammupasaṃhitapāmojjajananatthaṃ ekekassa vārassa gahitassa niyyānamukhabhāvato ca duvidhatividhabhedanānattavasena itarepi bhedā vuttāti veditabbā aññamaññāpekkhesu ekassa visesena itaresampi visiṭṭhabhāvato. Na kevalaṃ ekavidhova, atha kho duvidho ca. Na ca ekaduvidhova, atha kho tividhopi. Nāpi eka…pe… navavidhova, atha kho dasavidhopīti hi evañca te bhedā aññamaññāpekkhā, tasmā eko bhedo visiṭṭho attanā apekkhiyamāne, attānañca apekkhamāne aññabhede visesetīti tassa vasena tepi vattabbataṃ arahantīti vuttāti daṭṭhabbā.

    ஸத்தவிதே⁴னாதிஆத³யோ அஞ்ஞப்பபே⁴த³னிரபெக்கா² கேவலங் ப³ஹுப்பகாரதாத³ஸ்ஸனத்த²ங் வுத்தாதி ஸப்³பே³ஹி தேஹி பகாரேஹி ‘‘ப³ஹுவிதே⁴ன வேத³னாக்க²ந்த⁴ங் த³ஸ்ஸேஸீ’’தி வுத்தங். மஹாவிஸயோ ராஜா விய ஸவிஸயே ப⁴க³வாபி மஹாவிஸயதாய அப்படிஹதோ யதா² யதா² இச்ச²தி, ததா² ததா² தே³ஸேதுங் ஸக்கோதி ஸப்³ப³ஞ்ஞுதானாவரணஞாணயோக³தோதி அத்தோ². து³கே வத்வா திகா வுத்தாதி திகா து³கேஸு பக்கி²த்தாதி யுத்தங், து³கா பன கத²ங் திகேஸு பக்கி²த்தாதி? பரதோ வுத்தேபி தஸ்மிங் தஸ்மிங் திகே அபெக்க²காபெக்கி²தப்³ப³வஸேன து³கானங் யோஜிதத்தா.

    Sattavidhenātiādayo aññappabhedanirapekkhā kevalaṃ bahuppakāratādassanatthaṃ vuttāti sabbehi tehi pakārehi ‘‘bahuvidhena vedanākkhandhaṃ dassesī’’ti vuttaṃ. Mahāvisayo rājā viya savisaye bhagavāpi mahāvisayatāya appaṭihato yathā yathā icchati, tathā tathā desetuṃ sakkoti sabbaññutānāvaraṇañāṇayogatoti attho. Duke vatvā tikā vuttāti tikā dukesu pakkhittāti yuttaṃ, dukā pana kathaṃ tikesu pakkhittāti? Parato vuttepi tasmiṃ tasmiṃ tike apekkhakāpekkhitabbavasena dukānaṃ yojitattā.

    கிரியமனோதா⁴து ஆவஜ்ஜனவஸேன லப்³ப⁴தீதி வுத்தங், ஆவஜ்ஜனா பன சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸபச்சயா ந ஹோதி. ந ஹி ஸமானவீதி²யங் பச்சி²மோ த⁴ம்மோ புரிமஸ்ஸ கோசி பச்சயோ ஹோதி. யே ச வத³ந்தி ‘‘ஆவஜ்ஜனவேத³னாவ சக்கு²ஸங்க⁴ட்டனாய உப்பன்னத்தா ஏவங் வுத்தா’’தி, தஞ்ச ந யுத்தங். ந ஹி ‘‘சக்கு²ரூபபடிகா⁴தோ சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸோ’’தி கத்த²சி ஸுத்தே வா அட்ட²கதா²யங் வா வுத்தங். யதி³ ஸோ ச சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸோ ஸியா, சக்கு²விஞ்ஞாணஸஹஜாதாபி வேத³னா சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸபச்சயாதி ஸா இத⁴ அட்ட²கதா²யங் ந வஜ்ஜேதப்³பா³ ஸியா. பாளியஞ்ச ‘‘சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸபச்சயா வேத³னா அத்தி² அப்³யாகதா’’தி எத்த² ஸங்க³ஹிதத்தா புன ‘‘சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸஜா வேத³னா’’தி ந வத்தப்³ப³ங் ஸியாதி. அயங் பனெத்தா²தி⁴ப்பாயோ – ஆவஜ்ஜனவேத³னங் வினா சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸஸ்ஸ உப்பத்தி நத்தீ²தி தது³ப்பாதி³கா ஸா தப்பயோஜனத்தா பரியாயேன சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸபச்சயாதி வத்துங் யுத்தாதி, நிப்பரியாயேன பன சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸஸ்ஸ பரதோவ வேத³னா லப்³ப⁴ந்தி.

    Kiriyamanodhātu āvajjanavasena labbhatīti vuttaṃ, āvajjanā pana cakkhusamphassapaccayā na hoti. Na hi samānavīthiyaṃ pacchimo dhammo purimassa koci paccayo hoti. Ye ca vadanti ‘‘āvajjanavedanāva cakkhusaṅghaṭṭanāya uppannattā evaṃ vuttā’’ti, tañca na yuttaṃ. Na hi ‘‘cakkhurūpapaṭighāto cakkhusamphasso’’ti katthaci sutte vā aṭṭhakathāyaṃ vā vuttaṃ. Yadi so ca cakkhusamphasso siyā, cakkhuviññāṇasahajātāpi vedanā cakkhusamphassapaccayāti sā idha aṭṭhakathāyaṃ na vajjetabbā siyā. Pāḷiyañca ‘‘cakkhusamphassapaccayā vedanā atthi abyākatā’’ti ettha saṅgahitattā puna ‘‘cakkhusamphassajā vedanā’’ti na vattabbaṃ siyāti. Ayaṃ panetthādhippāyo – āvajjanavedanaṃ vinā cakkhusamphassassa uppatti natthīti taduppādikā sā tappayojanattā pariyāyena cakkhusamphassapaccayāti vattuṃ yuttāti, nippariyāyena pana cakkhusamphassassa paratova vedanā labbhanti.

    சதுத்திங்ஸசித்துப்பாத³வஸேனாதி எத்த² ரூபாரூபாவசரானங் அக்³க³ஹணங் தேஸங் ஸயமேவ மனொத்³வாரபூ⁴தத்தா. ஸப்³ப³ப⁴வங்க³மனோ ஹி மனொத்³வாரங், சுதிபடிஸந்தி⁴யோ ச ததோ அனஞ்ஞாதி. இமஸ்மிங் பன சதுவீஸதிவித⁴பே⁴தே³ சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸபச்சயாதி³குஸலாதீ³னங் ஸமானவீதி²யங் லப்³ப⁴மானதா அட்ட²கதா²யங் வுத்தா, பாளியங் பன ஏகூனவீஸதிசதுவீஸதிகா ஸங்கி²பித்வா ஆக³தாதி ‘‘சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸபச்சயா வேத³னாக்க²ந்தோ⁴ அத்தி² அனுபாதி³ன்னஅனுபாதா³னியோ அஸங்கிலிட்ட²அஸங்கிலேஸிகோ அவிதக்கஅவிசாரோ’’திஆதி³னா நானாவீதி²க³தானங் லப்³ப⁴மானதாய வுத்தத்தா குஸலத்திகஸ்ஸபி நானாவீதி²யங் லப்³ப⁴மானதா யோஜேதப்³பா³. அட்ட²கதா²யங் பன ஸமானவீதி²யங் சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸபச்சயாதி³கதா ஏகந்திகாதி கத்வா எத்த² லப்³ப⁴மானதா த³ஸ்ஸிதா, ந பன அஸமானவீதி²யங் லப்³ப⁴மானதா படிக்கி²த்தா. தேனேவ ‘‘தானி ஸத்தவிதா⁴தீ³ஸு யத்த² கத்த²சி ட²த்வா கதே²துங் வட்டந்தீ’’தி ஆஹ. ந ஹி ஸமானவீதி²யங்யேவ உபனிஸ்ஸயகோடிஸமதிக்கமபா⁴வனாஹி லப்³ப⁴மானதா ஹோதி. திதா⁴பி ச லப்³ப⁴மானதங் ஸந்தா⁴ய ‘‘யத்த² கத்த²சி ட²த்வா கதே²துங் வட்டந்தீ’’தி வுச்சதி.

    Catuttiṃsacittuppādavasenāti ettha rūpārūpāvacarānaṃ aggahaṇaṃ tesaṃ sayameva manodvārabhūtattā. Sabbabhavaṅgamano hi manodvāraṃ, cutipaṭisandhiyo ca tato anaññāti. Imasmiṃ pana catuvīsatividhabhede cakkhusamphassapaccayādikusalādīnaṃ samānavīthiyaṃ labbhamānatā aṭṭhakathāyaṃ vuttā, pāḷiyaṃ pana ekūnavīsaticatuvīsatikā saṅkhipitvā āgatāti ‘‘cakkhusamphassapaccayā vedanākkhandho atthi anupādinnaanupādāniyo asaṃkiliṭṭhaasaṃkilesiko avitakkaavicāro’’tiādinā nānāvīthigatānaṃ labbhamānatāya vuttattā kusalattikassapi nānāvīthiyaṃ labbhamānatā yojetabbā. Aṭṭhakathāyaṃ pana samānavīthiyaṃ cakkhusamphassapaccayādikatā ekantikāti katvā ettha labbhamānatā dassitā, na pana asamānavīthiyaṃ labbhamānatā paṭikkhittā. Teneva ‘‘tāni sattavidhādīsu yattha katthaci ṭhatvā kathetuṃ vaṭṭantī’’ti āha. Na hi samānavīthiyaṃyeva upanissayakoṭisamatikkamabhāvanāhi labbhamānatā hoti. Tidhāpi ca labbhamānataṃ sandhāya ‘‘yattha katthaci ṭhatvā kathetuṃ vaṭṭantī’’ti vuccati.

    ஏதானீதி யதா²த³ஸ்ஸிதானி குஸலாதீ³னி சித்தானி வத³தி, வேத³னானித்³தே³ஸேபி ச ஏதஸ்மிங் புப்³ப³ங்க³மஸ்ஸ சித்தஸ்ஸ வஸேன கதே²துங் ஸுக²ந்தி சித்தஸம்ப³ந்தோ⁴ கதோ. தேனேவ பன சித்தானி ஸத்தவித⁴பே⁴தே³ திகபூ⁴மிவஸேன, சதுவீஸதிவித⁴பே⁴தே³ த்³வாரதிகவஸேன, திங்ஸவித⁴பே⁴தே³ த்³வாரபூ⁴மிவஸேன, ப³ஹுவித⁴பே⁴தே³ த்³வாரதிகபூ⁴மிவஸேன தீ³பிதானீதி ‘‘தேஸு யத்த² கத்த²சி ட²த்வா கதே²துங் வட்டந்தீ’’தி வுத்தங். குஸலாதீ³னங் தீ³பனா காமாவசராதி³பூ⁴மிவஸேன காதப்³பா³, தா ச பூ⁴மியோ திங்ஸவித⁴பே⁴தே³ ஸயமேவாக³தா, ந ச ஸத்தவித⁴பே⁴தே³ விய த்³வாரங் அனாமட்ட²ங், அதிப்³யத்தா ச எத்த² ஸமானாஸமானவீதீ²ஸு லப்³ப⁴மானதாதி திங்ஸவிதே⁴…பே॰… ஸுக²தீ³பனானி ஹொந்தீ’’தி வுத்தங். கஸ்மா பன திங்ஸவித⁴ஸ்மிங்யேவ ட²த்வா தீ³பயிங்ஸு, நனு த்³வாரதிகபூ⁴மீனங் ஆமட்ட²த்தா ப³ஹுவித⁴பே⁴தே³ ட²த்வா தீ³பேதப்³பா³னீதி? ந, தீ³பேதப்³ப³ட்டா²னாதிக்கமதோ. ஸத்தவித⁴பே⁴தோ³ ஹி த்³வாரஸ்ஸ அனாமட்ட²த்தா தீ³பனாய அட்டா²னங், சதுவீஸதிவித⁴பே⁴தே³ ஆமட்ட²த்³வாரதிகா ந பூ⁴மியோ அபெக்கி²த்வா ட²பிதா, திங்ஸவித⁴பே⁴தே³ ஆமட்ட²த்³வாரபூ⁴மியோ வுத்தா. யே ச ட²பிதா, தே செத்த² திகா அபெக்கி²தப்³ப³ரஹிதா கேவலங் பூ⁴மீஹி ஸஹ தீ³பேதப்³பா³வ. தேனேத³ங் தீ³பனாய டா²னங், தத³திக்கமே பன டா²னாதிக்கமோ ஹோதீதி.

    Etānīti yathādassitāni kusalādīni cittāni vadati, vedanāniddesepi ca etasmiṃ pubbaṅgamassa cittassa vasena kathetuṃ sukhanti cittasambandho kato. Teneva pana cittāni sattavidhabhede tikabhūmivasena, catuvīsatividhabhede dvāratikavasena, tiṃsavidhabhede dvārabhūmivasena, bahuvidhabhede dvāratikabhūmivasena dīpitānīti ‘‘tesu yatthakatthaci ṭhatvā kathetuṃ vaṭṭantī’’ti vuttaṃ. Kusalādīnaṃ dīpanā kāmāvacarādibhūmivasena kātabbā, tā ca bhūmiyo tiṃsavidhabhede sayamevāgatā, na ca sattavidhabhede viya dvāraṃ anāmaṭṭhaṃ, atibyattā ca ettha samānāsamānavīthīsu labbhamānatāti tiṃsavidhe…pe… sukhadīpanāni hontī’’ti vuttaṃ. Kasmā pana tiṃsavidhasmiṃyeva ṭhatvā dīpayiṃsu, nanu dvāratikabhūmīnaṃ āmaṭṭhattā bahuvidhabhede ṭhatvā dīpetabbānīti? Na, dīpetabbaṭṭhānātikkamato. Sattavidhabhedo hi dvārassa anāmaṭṭhattā dīpanāya aṭṭhānaṃ, catuvīsatividhabhede āmaṭṭhadvāratikā na bhūmiyo apekkhitvā ṭhapitā, tiṃsavidhabhede āmaṭṭhadvārabhūmiyo vuttā. Ye ca ṭhapitā, te cettha tikā apekkhitabbarahitā kevalaṃ bhūmīhi saha dīpetabbāva. Tenedaṃ dīpanāya ṭhānaṃ, tadatikkame pana ṭhānātikkamo hotīti.

    உபனிஸ்ஸயகோடியாதி எத்த² ‘‘ஸத்³த⁴ங் உபனிஸ்ஸாய தா³னங் தே³தீ’’திஆதி³னா (பட்டா²॰ 1.1.423) நானாவீதி²யங் பகதூபனிஸ்ஸயோ வுத்தோதி ஏகவீதி²யங் குஸலாதீ³னங் சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸாத³யோ தத³பா⁴வே அபா⁴வதோ ஜாதி விய ஜராமரணஸ்ஸ உபனிஸ்ஸயலேஸேன பச்சயோதி வத்துங் யுஜ்ஜெய்ய, இத⁴ பன ‘‘கஸிணரூபத³ஸ்ஸனஹேதுஉப்பன்னா பரிகம்மாதி³வேத³னா சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸபச்சயா’’தி வக்க²தி, தஸ்மா நானாவீதி²யங் க³தானி ஏதானி சித்தானி சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸபச்சயா லப்³ப⁴மானானீதி ந உபனிஸ்ஸயலேஸோ உபனிஸ்ஸயகோடி, ப³லவப³லவானங் பன பரிகம்மாதீ³னங் உபனிஸ்ஸயானங் ஸப்³பே³ஸங் ஆதி³பூ⁴தோ உபனிஸ்ஸயோ உபனிஸ்ஸயகோடி. ‘‘வாலகோடி ந பஞ்ஞாயதீ’’திஆதீ³ஸு விய ஹி ஆதி³, அவயவோ வா கோடி. கஸிணரூபத³ஸ்ஸனதோ பபு⁴தி ச காமாவசரகுஸலாதீ³னங் வேத³னானங் உபனிஸ்ஸயோ பவத்தோதி தங் த³ஸ்ஸனங் உபனிஸ்ஸயகோடி. பரிகம்மாதீ³னி விய வா ந ப³லவஉபனிஸ்ஸயோ த³ஸ்ஸனந்தி தஸ்ஸ உபனிஸ்ஸயந்தபா⁴வேன உபனிஸ்ஸயகோடிதா வுத்தா. கா⁴னாதி³த்³வாரேஸு தீஸு உபனிஸ்ஸயகோடியா லப்³ப⁴மானத்தாபா⁴வங் வத³ந்தோ இத⁴ ஸமானவீதி² ந க³ஹிதாதி தீ³பேதி. த³ஸ்ஸனஸவனானி விய ஹி கஸிணபரிகம்மாதீ³னங் கா⁴யனாதீ³னி உபனிஸ்ஸயா ந ஹொந்தீதி தத³லாபோ⁴ தீ³பிதோதி. யதி³பி வாயோகஸிணங் பு²ஸித்வாபி க³ஹேதப்³ப³ங், புரிமேன பன ஸவனேன வினா தங் பு²ஸனங் ஸயமேவ மூலுபனிஸ்ஸயோ யேபு⁴ய்யேன ந ஹோதீதி தஸ்ஸ உபனிஸ்ஸயகோடிதா ந வுத்தா.

    Upanissayakoṭiyāti ettha ‘‘saddhaṃ upanissāya dānaṃ detī’’tiādinā (paṭṭhā. 1.1.423) nānāvīthiyaṃ pakatūpanissayo vuttoti ekavīthiyaṃ kusalādīnaṃ cakkhusamphassādayo tadabhāve abhāvato jāti viya jarāmaraṇassa upanissayalesena paccayoti vattuṃ yujjeyya, idha pana ‘‘kasiṇarūpadassanahetuuppannā parikammādivedanā cakkhusamphassapaccayā’’ti vakkhati, tasmā nānāvīthiyaṃ gatāni etāni cittāni cakkhusamphassapaccayā labbhamānānīti na upanissayaleso upanissayakoṭi, balavabalavānaṃ pana parikammādīnaṃ upanissayānaṃ sabbesaṃ ādibhūto upanissayo upanissayakoṭi. ‘‘Vālakoṭi na paññāyatī’’tiādīsu viya hi ādi, avayavo vā koṭi. Kasiṇarūpadassanato pabhuti ca kāmāvacarakusalādīnaṃ vedanānaṃ upanissayo pavattoti taṃ dassanaṃ upanissayakoṭi. Parikammādīni viya vā na balavaupanissayo dassananti tassa upanissayantabhāvena upanissayakoṭitā vuttā. Ghānādidvāresu tīsu upanissayakoṭiyā labbhamānattābhāvaṃ vadanto idha samānavīthi na gahitāti dīpeti. Dassanasavanāni viya hi kasiṇaparikammādīnaṃ ghāyanādīni upanissayā na hontīti tadalābho dīpitoti. Yadipi vāyokasiṇaṃ phusitvāpi gahetabbaṃ, purimena pana savanena vinā taṃ phusanaṃ sayameva mūlupanissayo yebhuyyena na hotīti tassa upanissayakoṭitā na vuttā.

    அஜ்ஜா²ஸயேன ஸம்பத்திக³தோ அஜ்ஜா²ஸயஸம்பன்னோ, ஸம்பன்னஜ்ஜா²ஸயோதி வுத்தங் ஹோதி. வத்தப்படிவத்தந்தி கு²த்³த³கஞ்சேவ மஹந்தஞ்ச வத்தங், புப்³பே³ வா கதங் வத்தங், பச்சா² கதங் படிவத்தங். ஏவங் சக்கு²விஞ்ஞாணந்தி ஆதி³ம்ஹி உப்பன்னங் ஆஹ, ததோ பரங் உப்பன்னானிபி பன கஸிணரூபத³ஸ்ஸனகல்யாணமித்தத³ஸ்ஸனஸங்வேக³வத்து²த³ஸ்ஸனாதீ³னி உபனிஸ்ஸயபச்சயா ஹொந்தியேவாதி. தேன தது³பனிஸ்ஸயங் சக்கு²விஞ்ஞாணங் த³ஸ்ஸேதீதி வேதி³தப்³ப³ங்.

    Ajjhāsayena sampattigato ajjhāsayasampanno, sampannajjhāsayoti vuttaṃ hoti. Vattappaṭivattanti khuddakañceva mahantañca vattaṃ, pubbe vā kataṃ vattaṃ, pacchā kataṃ paṭivattaṃ. Evaṃ cakkhuviññāṇanti ādimhi uppannaṃ āha, tato paraṃ uppannānipi pana kasiṇarūpadassanakalyāṇamittadassanasaṃvegavatthudassanādīni upanissayapaccayā hontiyevāti. Tena tadupanissayaṃ cakkhuviññāṇaṃ dassetīti veditabbaṃ.

    யதா²பூ⁴தஸபா⁴வாத³ஸ்ஸனங் அஸமபெக்க²னா. ‘‘அஸ்மீ’’தி ரூபாதீ³ஸு வினிப³ந்த⁴ஸ்ஸ. ஸபா⁴வந்தராமஸனவஸேன பராமட்ட²ஸ்ஸ, பராமட்ட²வதோதி அத்தோ². ஆரம்மணாதி⁴க³ஹணவஸேன அனு அனு உப்பஜ்ஜனத⁴ம்மதாய தி²ரபா⁴வகிலேஸஸ்ஸ தா²மக³தஸ்ஸ, அப்பஹீனகாமராகா³தி³கஸ்ஸ வா. பரிக்³க³ஹே டி²தோதி வீமங்ஸாய டி²தோ. எத்த² ச அஸமபெக்க²னாயாதிஆதி³னா மோஹாதீ³னங் கிச்சேன பாகடேன தேஸங் உப்பத்திவஸேன விசாரணா த³ட்ட²ப்³பா³. ரூபத³ஸ்ஸனேன உப்பன்னகிலேஸஸமதிக்கமவஸேன பவத்தா ரூபத³ஸ்ஸனஹேதுகா ஹோதீதி ‘‘சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸபச்சயா நாம ஜாதா’’தி ஆஹ. எத்த² ச சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸஸ்ஸ சதுபூ⁴மிகவேத³னாய உபனிஸ்ஸயபா⁴வோ ஏவ பகாரந்தரேன கதி²தோ, ததா² ‘‘பா⁴வனாவஸேனா’’தி எத்த² ச.

    Yathābhūtasabhāvādassanaṃ asamapekkhanā. ‘‘Asmī’’ti rūpādīsu vinibandhassa. Sabhāvantarāmasanavasena parāmaṭṭhassa, parāmaṭṭhavatoti attho. Ārammaṇādhigahaṇavasena anu anu uppajjanadhammatāya thirabhāvakilesassa thāmagatassa, appahīnakāmarāgādikassa vā. Pariggahe ṭhitoti vīmaṃsāya ṭhito. Ettha ca asamapekkhanāyātiādinā mohādīnaṃ kiccena pākaṭena tesaṃ uppattivasena vicāraṇā daṭṭhabbā. Rūpadassanena uppannakilesasamatikkamavasena pavattā rūpadassanahetukā hotīti ‘‘cakkhusamphassapaccayā nāma jātā’’ti āha. Ettha ca cakkhusamphassassa catubhūmikavedanāya upanissayabhāvo eva pakārantarena kathito, tathā ‘‘bhāvanāvasenā’’ti ettha ca.

    கலாபஸம்மஸனேன தீணி லக்க²ணானி ஆரோபெத்வா உத³யப்³ப³யானுபஸ்ஸனாதி³காய விபஸ்ஸனாபடிபாடியா ஆதி³ம்ஹி ரூபாரம்மணபரிக்³க³ஹேன ரூபாரம்மணங் ஸம்மஸித்வா, தங்மூலகங் வா ஸப்³ப³ங் ஸம்மஸனங் ஆதி³பூ⁴தே ரூபாரம்மணே பவத்ததீதி கத்வா ஆஹ ‘‘ரூபாரம்மணங் ஸம்மஸித்வா’’தி. எத்த² ச நாமரூபபரிக்³க³ஹாதி³ ஸப்³ப³ங் ஸம்மஸனங் பா⁴வனாதி வேதி³தப்³பா³. ரூபாரம்மணங் ஸம்மஸித்வாதி ச யதா²வுத்தசக்கு²விஞ்ஞாணஸ்ஸ ஆரம்மணபூ⁴தங் ரூபாரம்மணங் வுத்தங், ந யங் கிஞ்சி. ஆரம்மணேன ஹி சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸங் த³ஸ்ஸேதீதி. ஏவங் ‘‘ரூபாரம்மணே உப்பன்னங் கிலேஸ’’ந்தி எத்தா²பி வேதி³தப்³ப³ங்.

    Kalāpasammasanena tīṇi lakkhaṇāni āropetvā udayabbayānupassanādikāya vipassanāpaṭipāṭiyā ādimhi rūpārammaṇapariggahena rūpārammaṇaṃ sammasitvā, taṃmūlakaṃ vā sabbaṃ sammasanaṃ ādibhūte rūpārammaṇe pavattatīti katvā āha ‘‘rūpārammaṇaṃ sammasitvā’’ti. Ettha ca nāmarūpapariggahādi sabbaṃ sammasanaṃ bhāvanāti veditabbā. Rūpārammaṇaṃ sammasitvāti ca yathāvuttacakkhuviññāṇassa ārammaṇabhūtaṃ rūpārammaṇaṃ vuttaṃ, na yaṃ kiñci. Ārammaṇena hi cakkhusamphassaṃ dassetīti. Evaṃ ‘‘rūpārammaṇe uppannaṃ kilesa’’nti etthāpi veditabbaṃ.

    இத³ங் பொ²ட்ட²ப்³ப³ங் கிங்னிஸ்ஸிதந்தி சக்கு²த்³வாரே விய யோஜனாய யதா²ஸம்ப⁴வங் ஆபோதா⁴துயா அஞ்ஞமஞ்ஞஸ்ஸ ச வஸேன மஹாபூ⁴தனிஸ்ஸிததா யோஜேதப்³பா³.

    Idaṃ phoṭṭhabbaṃ kiṃnissitanti cakkhudvāre viya yojanāya yathāsambhavaṃ āpodhātuyā aññamaññassa ca vasena mahābhūtanissitatā yojetabbā.

    ஜாதி…பே॰… ப³லவபச்சயோ ஹோதீதி யதா²வுத்தானங் ப⁴யதோ தி³ஸ்ஸமானானங் ஜாதிஆதீ³னங் ப³லவபச்சயபா⁴வேன தேஸங் ப⁴யதோ த³ஸ்ஸனேன ஸஹஜாதஸ்ஸ மனோஸம்ப²ஸ்ஸஸ்ஸ, தஸ்ஸ வா த³ஸ்ஸனஸ்ஸ த்³வாரபூ⁴தஸ்ஸ ப⁴வங்க³மனோஸம்ப²ஸ்ஸஸ்ஸ ப³லவபச்சயபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதி.

    Jāti…pe… balavapaccayo hotīti yathāvuttānaṃ bhayato dissamānānaṃ jātiādīnaṃ balavapaccayabhāvena tesaṃ bhayato dassanena sahajātassa manosamphassassa, tassa vā dassanassa dvārabhūtassa bhavaṅgamanosamphassassa balavapaccayabhāvaṃ dasseti.

    த⁴ம்மாரம்மணேதி ந புப்³பே³ வுத்தே ஜாதிஆதி³ஆரம்மணேவ, அத² கோ² ஸப்³ப³ஸ்மிங் ராகா³தி³வத்து²பூ⁴தே த⁴ம்மாரம்மணே. வத்து²னிஸ்ஸிதந்தி எத்த² வேத³னாதி³ஸங்கா²தஸ்ஸ த⁴ம்மாரம்மணேகதே³ஸஸ்ஸ பரிக்³க³ஹமுகே²ன த⁴ம்மாரம்மணபரிக்³க³ஹங் த³ஸ்ஸேதி.

    Dhammārammaṇeti na pubbe vutte jātiādiārammaṇeva, atha kho sabbasmiṃ rāgādivatthubhūte dhammārammaṇe. Vatthunissitanti ettha vedanādisaṅkhātassa dhammārammaṇekadesassa pariggahamukhena dhammārammaṇapariggahaṃ dasseti.

    மனோஸம்ப²ஸ்ஸோதி விஞ்ஞாணங் ஸம்ப²ஸ்ஸஸ்ஸ காரணபா⁴வேன க³ஹிதங், ததே³வ அத்தனோ ப²லஸ்ஸேவ ப²லபா⁴வேன வத்துங் ந யுத்தங் காரணப²லஸங்கரபா⁴வேன ஸோதூனங் ஸம்மோஹஜனகத்தாதி ஆஹ ‘‘ந ஹி ஸக்கா விஞ்ஞாணங் மனோஸம்ப²ஸ்ஸஜந்தி நித்³தி³ஸிது’’ந்தி, ந பன விஞ்ஞாணஸ்ஸ மனோஸம்ப²ஸ்ஸேன ஸஹஜாதபா⁴வஸ்ஸ அபா⁴வா. யஸ்மா வா யதா² ‘‘திண்ணங் ஸங்க³தி ப²ஸ்ஸோ’’தி (ம॰ நி॰ 1.204; 3.420, 425-426; ஸங்॰ நி॰ 4.60) வசனதோ இந்த்³ரியவிஸயா விய விஞ்ஞாணம்பி ப²ஸ்ஸஸ்ஸ விஸேஸபச்சயோ, ந ததா² ப²ஸ்ஸோ விஞ்ஞாணஸ்ஸ, தஸ்மா இந்த்³ரியவிஸயா விய விஞ்ஞாணம்பி சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸஜாதி³வசனங் ந அரஹதீதி சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸஜாதி³பா⁴வோ ந கதோதி வேதி³தப்³போ³.

    Manosamphassoti viññāṇaṃ samphassassa kāraṇabhāvena gahitaṃ, tadeva attano phalasseva phalabhāvena vattuṃ na yuttaṃ kāraṇaphalasaṅkarabhāvena sotūnaṃ sammohajanakattāti āha ‘‘na hi sakkā viññāṇaṃ manosamphassajanti niddisitu’’nti, na pana viññāṇassa manosamphassena sahajātabhāvassa abhāvā. Yasmā vā yathā ‘‘tiṇṇaṃ saṅgati phasso’’ti (ma. ni. 1.204; 3.420, 425-426; saṃ. ni. 4.60) vacanato indriyavisayā viya viññāṇampi phassassa visesapaccayo, na tathā phasso viññāṇassa, tasmā indriyavisayā viya viññāṇampi cakkhusamphassajādivacanaṃ na arahatīti cakkhusamphassajādibhāvo na katoti veditabbo.

    அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.

    3. பஞ்ஹபுச்ச²கவண்ணனா

    3. Pañhapucchakavaṇṇanā

    150. சித்துப்பாத³ரூபவஸேன தங் தங் ஸமுதா³யங் ஏகேகங் த⁴ம்மங் கத்வா ‘‘பஞ்சபண்ணாஸ காமாவசரத⁴ம்மே’’தி ஆஹ. ரஜ்ஜந்தஸ்ஸாதிஆதீ³ஸு ராகா³த³யோ ச²ஸு த்³வாரேஸு ஸீலாத³யோ ச பஞ்ச ஸங்வரா யதா²ஸம்ப⁴வங் யோஜேதப்³பா³, ஸம்மஸனங் பன மனொத்³வாரே ஏவ. ரூபாரூபாவசரத⁴ம்மேஸு அபி⁴ஜ்ஜா²தோ³மனஸ்ஸாதி³உப்பத்தி அத்தீ²தி ததோ ஸதிஸங்வரோ ஞாணவீரியஸங்வரா ச யதா²யோக³ங் யோஜேதப்³பா³. பரிக்³க³ஹவசனேன ஸம்மஸனபச்சவெக்க²ணானி ஸங்க³ண்ஹாதி. தேயேவாதி சத்தாரோ க²ந்தா⁴ வுத்தா.

    150. Cittuppādarūpavasena taṃ taṃ samudāyaṃ ekekaṃ dhammaṃ katvā ‘‘pañcapaṇṇāsa kāmāvacaradhamme’’ti āha. Rajjantassātiādīsu rāgādayo chasu dvāresu sīlādayo ca pañca saṃvarā yathāsambhavaṃ yojetabbā, sammasanaṃ pana manodvāre eva. Rūpārūpāvacaradhammesu abhijjhādomanassādiuppatti atthīti tato satisaṃvaro ñāṇavīriyasaṃvarā ca yathāyogaṃ yojetabbā. Pariggahavacanena sammasanapaccavekkhaṇāni saṅgaṇhāti. Teyevāti cattāro khandhā vuttā.

    ஸமானே தே³ஸிதப்³பே³ தே³ஸனாமத்தஸ்ஸ பரிவட்டனங் பரிவட்டோ. தீஸுபி பரிவட்டேஸு கத்த²சி கிஞ்சி ஊனங் அதி⁴கங் வா நத்தீ²தி கத்வா ஆஹ ‘‘ஏகோவ பரிச்சே²தோ³’’தி.

    Samāne desitabbe desanāmattassa parivaṭṭanaṃ parivaṭṭo. Tīsupi parivaṭṭesu katthaci kiñci ūnaṃ adhikaṃ vā natthīti katvā āha ‘‘ekova paricchedo’’ti.

    பஞ்ஹபுச்ச²கவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Pañhapucchakavaṇṇanā niṭṭhitā.

    க²ந்த⁴விப⁴ங்க³வண்ணனா நிட்டி²தா.

    Khandhavibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.




    Next: 2. ஆயதனவிப⁴ங்கோ³ • 2. Āyatanavibhaṅgo




    Related texts:



    திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / விப⁴ங்க³பாளி • Vibhaṅgapāḷi / 1. க²ந்த⁴விப⁴ங்கோ³ • 1. Khandhavibhaṅgo

    அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (அட்ட²கதா²) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ஸம்மோஹவினோத³னீ-அட்ட²கதா² • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā
    1. ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயவண்ணனா • 1. Suttantabhājanīyavaṇṇanā
    2. அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா • 2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
    3. பஞ்ஹாபுச்ச²கவண்ணனா • 3. Pañhāpucchakavaṇṇanā

    டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / விப⁴ங்க³-அனுடீகா • Vibhaṅga-anuṭīkā / 1. க²ந்த⁴விப⁴ங்கோ³ • 1. Khandhavibhaṅgo


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact