| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya |
๑๐. ขตฺติยสุตฺตํ
10. Khattiyasuttaṃ
๕๒. อถ โข ชาณุโสฺสณิ 1 พฺราหฺมโณ เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควตา สทฺธิํ สโมฺมทิฯ สโมฺมทนียํ กถํ สารณียํ วีติสาเรตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสิโนฺน โข ชาณุโสฺสณิ พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ เอตทโวจ –
52. Atha kho jāṇussoṇi 2 brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho jāṇussoṇi brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘ขตฺติยา , โภ โคตม, กิํอธิปฺปายา, กิํอุปวิจารา, กิํอธิฎฺฐานา, กิํอภินิเวสา, กิํปริโยสานา’’ติ? ‘‘ขตฺติยา โข, พฺราหฺมณ, โภคาธิปฺปายา ปญฺญูปวิจารา พลาธิฎฺฐานา ปถวีภินิเวสา อิสฺสริยปริโยสานา’’ติฯ
‘‘Khattiyā , bho gotama, kiṃadhippāyā, kiṃupavicārā, kiṃadhiṭṭhānā, kiṃabhinivesā, kiṃpariyosānā’’ti? ‘‘Khattiyā kho, brāhmaṇa, bhogādhippāyā paññūpavicārā balādhiṭṭhānā pathavībhinivesā issariyapariyosānā’’ti.
‘‘พฺราหฺมณา ปน, โภ โคตม, กิํอธิปฺปายา, กิํอุปวิจารา, กิํอธิฎฺฐานา, กิํอภินิเวสา, กิํปริโยสานา’’ติ? ‘‘พฺราหฺมณา โข, พฺราหฺมณ, โภคาธิปฺปายา ปญฺญูปวิจารา มนฺตาธิฎฺฐานา ยญฺญาภินิเวสา พฺรหฺมโลกปริโยสานา’’ติฯ
‘‘Brāhmaṇā pana, bho gotama, kiṃadhippāyā, kiṃupavicārā, kiṃadhiṭṭhānā, kiṃabhinivesā, kiṃpariyosānā’’ti? ‘‘Brāhmaṇā kho, brāhmaṇa, bhogādhippāyā paññūpavicārā mantādhiṭṭhānā yaññābhinivesā brahmalokapariyosānā’’ti.
‘‘คหปติกา ปน, โภ โคตม, กิํอธิปฺปายา, กิํอุปวิจารา, กิํอธิฎฺฐานา, กิํอภินิเวสา, กิํปริโยสานา’’ติ? ‘‘คหปติกา โข, พฺราหฺมณ, โภคาธิปฺปายา ปญฺญูปวิจารา สิปฺปาธิฎฺฐานา กมฺมนฺตาภินิเวสา นิฎฺฐิตกมฺมนฺตปริโยสานา’’ติฯ
‘‘Gahapatikā pana, bho gotama, kiṃadhippāyā, kiṃupavicārā, kiṃadhiṭṭhānā, kiṃabhinivesā, kiṃpariyosānā’’ti? ‘‘Gahapatikā kho, brāhmaṇa, bhogādhippāyā paññūpavicārā sippādhiṭṭhānā kammantābhinivesā niṭṭhitakammantapariyosānā’’ti.
‘‘อิตฺถี ปน, โภ โคตม, กิํอธิปฺปายา, กิํอุปวิจารา, กิํอธิฎฺฐานา, กิํอภินิเวสา, กิํปริโยสานา’’ติ? ‘‘อิตฺถี โข, พฺราหฺมณ, ปุริสาธิปฺปายา อลงฺการูปวิจารา ปุตฺตาธิฎฺฐานา อสปตีภินิเวสา อิสฺสริยปริโยสานา’’ติฯ
‘‘Itthī pana, bho gotama, kiṃadhippāyā, kiṃupavicārā, kiṃadhiṭṭhānā, kiṃabhinivesā, kiṃpariyosānā’’ti? ‘‘Itthī kho, brāhmaṇa, purisādhippāyā alaṅkārūpavicārā puttādhiṭṭhānā asapatībhinivesā issariyapariyosānā’’ti.
‘‘โจรา ปน, โภ โคตม, กิํอธิปฺปายา, กิํอุปวิจารา, กิํอธิฎฺฐานา, กิํอภินิเวสา, กิํปริโยสานา’’ติ? ‘‘โจรา โข, พฺราหฺมณ, อาทานาธิปฺปายา คหนูปวิจารา สตฺถาธิฎฺฐานา อนฺธการาภินิเวสา อทสฺสนปริโยสานา’’ติฯ
‘‘Corā pana, bho gotama, kiṃadhippāyā, kiṃupavicārā, kiṃadhiṭṭhānā, kiṃabhinivesā, kiṃpariyosānā’’ti? ‘‘Corā kho, brāhmaṇa, ādānādhippāyā gahanūpavicārā satthādhiṭṭhānā andhakārābhinivesā adassanapariyosānā’’ti.
‘‘สมณา ปน, โภ โคตม, กิํอธิปฺปายา, กิํอุปวิจารา, กิํอธิฎฺฐานา, กิํอภินิเวสา, กิํปริโยสานา’’ติ? ‘‘สมณา โข, พฺราหฺมณ, ขนฺติโสรจฺจาธิปฺปายา ปญฺญูปวิจารา สีลาธิฎฺฐานา อากิญฺจญฺญาภินิเวสา 3 นิพฺพานปริโยสานา’’ติฯ
‘‘Samaṇā pana, bho gotama, kiṃadhippāyā, kiṃupavicārā, kiṃadhiṭṭhānā, kiṃabhinivesā, kiṃpariyosānā’’ti? ‘‘Samaṇā kho, brāhmaṇa, khantisoraccādhippāyā paññūpavicārā sīlādhiṭṭhānā ākiñcaññābhinivesā 4 nibbānapariyosānā’’ti.
‘‘อจฺฉริยํ, โภ โคตม, อพฺภุตํ, โภ โคตม! ขตฺติยานมฺปิ ภวํ โคตโม ชานาติ อธิปฺปายญฺจ อุปวิจารญฺจ อธิฎฺฐานญฺจ อภินิเวสญฺจ ปริโยสานญฺจฯ พฺราหฺมณานมฺปิ ภวํ โคตโม ชานาติ…เป.… คหปตีนมฺปิ ภวํ โคตโม ชานาติ… อิตฺถีนมฺปิ ภวํ โคตโม ชานาติ… โจรานมฺปิ ภวํ โคตโม ชานาติ … สมณานมฺปิ ภวํ โคตโม ชานาติ อธิปฺปายญฺจ อุปวิจารญฺจ อธิฎฺฐานญฺจ อภินิเวสญฺจ ปริโยสานญฺจฯ อภิกฺกนฺตํ, โภ โคตม…เป.… อุปาสกํ มํ ภวํ โคตโม ธาเรตุ อชฺชตเคฺค ปาณุเปตํ สรณํ คต’’นฺติฯ ทสมํฯ
‘‘Acchariyaṃ, bho gotama, abbhutaṃ, bho gotama! Khattiyānampi bhavaṃ gotamo jānāti adhippāyañca upavicārañca adhiṭṭhānañca abhinivesañca pariyosānañca. Brāhmaṇānampi bhavaṃ gotamo jānāti…pe… gahapatīnampi bhavaṃ gotamo jānāti… itthīnampi bhavaṃ gotamo jānāti… corānampi bhavaṃ gotamo jānāti … samaṇānampi bhavaṃ gotamo jānāti adhippāyañca upavicārañca adhiṭṭhānañca abhinivesañca pariyosānañca. Abhikkantaṃ, bho gotama…pe… upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. Dasamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ๑๐. ขตฺติยสุตฺตวณฺณนา • 10. Khattiyasuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๑๐. ขตฺติยสุตฺตวณฺณนา • 10. Khattiyasuttavaṇṇanā
