| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya |
10. ඛත්‌තියසුත්‌තං
10. Khattiyasuttaṃ
52. අථ ඛො ජාණුස්‌සොණි 1 බ්‍රාහ්‌මණො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවතා සද්‌ධිං සම්‌මොදි. සම්‌මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො ජාණුස්‌සොණි බ්‍රාහ්‌මණො භගවන්‌තං එතදවොච –
52. Atha kho jāṇussoṇi 2 brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho jāṇussoṇi brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘ඛත්‌තියා , භො ගොතම, කිංඅධිප්‌පායා, කිංඋපවිචාරා, කිංඅධිට්‌ඨානා, කිංඅභිනිවෙසා, කිංපරියොසානා’’ති? ‘‘ඛත්‌තියා ඛො, බ්‍රාහ්‌මණ, භොගාධිප්‌පායා පඤ්‌ඤූපවිචාරා බලාධිට්‌ඨානා පථවීභිනිවෙසා ඉස්‌සරියපරියොසානා’’ති.
‘‘Khattiyā , bho gotama, kiṃadhippāyā, kiṃupavicārā, kiṃadhiṭṭhānā, kiṃabhinivesā, kiṃpariyosānā’’ti? ‘‘Khattiyā kho, brāhmaṇa, bhogādhippāyā paññūpavicārā balādhiṭṭhānā pathavībhinivesā issariyapariyosānā’’ti.
‘‘බ්‍රාහ්‌මණා පන, භො ගොතම, කිංඅධිප්‌පායා, කිංඋපවිචාරා, කිංඅධිට්‌ඨානා, කිංඅභිනිවෙසා, කිංපරියොසානා’’ති? ‘‘බ්‍රාහ්‌මණා ඛො, බ්‍රාහ්‌මණ, භොගාධිප්‌පායා පඤ්‌ඤූපවිචාරා මන්‌තාධිට්‌ඨානා යඤ්‌ඤාභිනිවෙසා බ්‍රහ්‌මලොකපරියොසානා’’ති.
‘‘Brāhmaṇā pana, bho gotama, kiṃadhippāyā, kiṃupavicārā, kiṃadhiṭṭhānā, kiṃabhinivesā, kiṃpariyosānā’’ti? ‘‘Brāhmaṇā kho, brāhmaṇa, bhogādhippāyā paññūpavicārā mantādhiṭṭhānā yaññābhinivesā brahmalokapariyosānā’’ti.
‘‘ගහපතිකා පන, භො ගොතම, කිංඅධිප්‌පායා, කිංඋපවිචාරා, කිංඅධිට්‌ඨානා, කිංඅභිනිවෙසා, කිංපරියොසානා’’ති? ‘‘ගහපතිකා ඛො, බ්‍රාහ්‌මණ, භොගාධිප්‌පායා පඤ්‌ඤූපවිචාරා සිප්‌පාධිට්‌ඨානා කම්‌මන්‌තාභිනිවෙසා නිට්‌ඨිතකම්‌මන්‌තපරියොසානා’’ති.
‘‘Gahapatikā pana, bho gotama, kiṃadhippāyā, kiṃupavicārā, kiṃadhiṭṭhānā, kiṃabhinivesā, kiṃpariyosānā’’ti? ‘‘Gahapatikā kho, brāhmaṇa, bhogādhippāyā paññūpavicārā sippādhiṭṭhānā kammantābhinivesā niṭṭhitakammantapariyosānā’’ti.
‘‘ඉත්‌ථී පන, භො ගොතම, කිංඅධිප්‌පායා, කිංඋපවිචාරා, කිංඅධිට්‌ඨානා, කිංඅභිනිවෙසා, කිංපරියොසානා’’ති? ‘‘ඉත්‌ථී ඛො, බ්‍රාහ්‌මණ, පුරිසාධිප්‌පායා අලඞ්‌කාරූපවිචාරා පුත්‌තාධිට්‌ඨානා අසපතීභිනිවෙසා ඉස්‌සරියපරියොසානා’’ති.
‘‘Itthī pana, bho gotama, kiṃadhippāyā, kiṃupavicārā, kiṃadhiṭṭhānā, kiṃabhinivesā, kiṃpariyosānā’’ti? ‘‘Itthī kho, brāhmaṇa, purisādhippāyā alaṅkārūpavicārā puttādhiṭṭhānā asapatībhinivesā issariyapariyosānā’’ti.
‘‘චොරා පන, භො ගොතම, කිංඅධිප්‌පායා, කිංඋපවිචාරා, කිංඅධිට්‌ඨානා, කිංඅභිනිවෙසා, කිංපරියොසානා’’ති? ‘‘චොරා ඛො, බ්‍රාහ්‌මණ, ආදානාධිප්‌පායා ගහනූපවිචාරා සත්‌ථාධිට්‌ඨානා අන්‌ධකාරාභිනිවෙසා අදස්‌සනපරියොසානා’’ති.
‘‘Corā pana, bho gotama, kiṃadhippāyā, kiṃupavicārā, kiṃadhiṭṭhānā, kiṃabhinivesā, kiṃpariyosānā’’ti? ‘‘Corā kho, brāhmaṇa, ādānādhippāyā gahanūpavicārā satthādhiṭṭhānā andhakārābhinivesā adassanapariyosānā’’ti.
‘‘සමණා පන, භො ගොතම, කිංඅධිප්‌පායා, කිංඋපවිචාරා, කිංඅධිට්‌ඨානා, කිංඅභිනිවෙසා, කිංපරියොසානා’’ති? ‘‘සමණා ඛො, බ්‍රාහ්‌මණ, ඛන්‌තිසොරච්‌චාධිප්‌පායා පඤ්‌ඤූපවිචාරා සීලාධිට්‌ඨානා ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤාභිනිවෙසා 3 නිබ්‌බානපරියොසානා’’ති.
‘‘Samaṇā pana, bho gotama, kiṃadhippāyā, kiṃupavicārā, kiṃadhiṭṭhānā, kiṃabhinivesā, kiṃpariyosānā’’ti? ‘‘Samaṇā kho, brāhmaṇa, khantisoraccādhippāyā paññūpavicārā sīlādhiṭṭhānā ākiñcaññābhinivesā 4 nibbānapariyosānā’’ti.
‘‘අච්‌ඡරියං, භො ගොතම, අබ්‌භුතං, භො ගොතම! ඛත්‌තියානම්‌පි භවං ගොතමො ජානාති අධිප්‌පායඤ්‌ච උපවිචාරඤ්‌ච අධිට්‌ඨානඤ්‌ච අභිනිවෙසඤ්‌ච පරියොසානඤ්‌ච. බ්‍රාහ්‌මණානම්‌පි භවං ගොතමො ජානාති…පෙ.… ගහපතීනම්‌පි භවං ගොතමො ජානාති… ඉත්‌ථීනම්‌පි භවං ගොතමො ජානාති… චොරානම්‌පි භවං ගොතමො ජානාති … සමණානම්‌පි භවං ගොතමො ජානාති අධිප්‌පායඤ්‌ච උපවිචාරඤ්‌ච අධිට්‌ඨානඤ්‌ච අභිනිවෙසඤ්‌ච පරියොසානඤ්‌ච. අභික්‌කන්‌තං, භො ගොතම…පෙ.… උපාසකං මං භවං ගොතමො ධාරෙතු අජ්‌ජතග්‌ගෙ පාණුපෙතං සරණං ගත’’න්‌ති. දසමං.
‘‘Acchariyaṃ, bho gotama, abbhutaṃ, bho gotama! Khattiyānampi bhavaṃ gotamo jānāti adhippāyañca upavicārañca adhiṭṭhānañca abhinivesañca pariyosānañca. Brāhmaṇānampi bhavaṃ gotamo jānāti…pe… gahapatīnampi bhavaṃ gotamo jānāti… itthīnampi bhavaṃ gotamo jānāti… corānampi bhavaṃ gotamo jānāti … samaṇānampi bhavaṃ gotamo jānāti adhippāyañca upavicārañca adhiṭṭhānañca abhinivesañca pariyosānañca. Abhikkantaṃ, bho gotama…pe… upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. Dasamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 10. ඛත්‌තියසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Khattiyasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 10. ඛත්‌තියසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Khattiyasuttavaṇṇanā
