| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
१०. खत्तियसुत्तवण्णना
10. Khattiyasuttavaṇṇanā
५२. दसमे भोगाधिप्पायाति भोगसंहरणत्थं ठपिताधिप्पाया पवत्तअज्झासया। पञ्ञूपविचाराति पञ्ञवन्तो भवेय्यामाति एवं पञ्ञत्थाय पवत्तूपविचारा। अयमेव नेसं विचारो चित्ते उपविचरति। बलाधिट्ठानाति बलकायाधिट्ठाना। बलकायञ्हि लद्धा ते लद्धपतिट्ठा नाम होन्ति। पथविभिनिवेसाति पथविसामिनो भविस्सामाति एवं पथविअत्थाय कतचित्ताभिनिवेसा। इस्सरियपरियोसानाति रज्जाभिसेकपरियोसाना। अभिसेकञ्हि पत्वा ते परियोसानप्पत्ता नाम होन्ति। इमिना नयेन सब्बत्थ अत्थो वेदितब्बो।
52. Dasame bhogādhippāyāti bhogasaṃharaṇatthaṃ ṭhapitādhippāyā pavattaajjhāsayā. Paññūpavicārāti paññavanto bhaveyyāmāti evaṃ paññatthāya pavattūpavicārā. Ayameva nesaṃ vicāro citte upavicarati. Balādhiṭṭhānāti balakāyādhiṭṭhānā. Balakāyañhi laddhā te laddhapatiṭṭhā nāma honti. Pathavibhinivesāti pathavisāmino bhavissāmāti evaṃ pathaviatthāya katacittābhinivesā. Issariyapariyosānāti rajjābhisekapariyosānā. Abhisekañhi patvā te pariyosānappattā nāma honti. Iminā nayena sabbattha attho veditabbo.
सेसपदेसु पनेत्थ अयमधिप्पायो – ब्राह्मणा ताव मन्ते लभित्वा लद्धपतिट्ठा नाम होन्ति, गहपतिका यंकिञ्चि सिप्पं, इत्थी कुलदायज्जसामिकं पुत्तं, चोरा यंकिञ्चि आवुधसत्थं , समणा सीलपरिपुण्णा लद्धपतिट्ठा नाम होन्ति। तस्मा मन्ताधिट्ठानातिआदीनि वुत्तानि।
Sesapadesu panettha ayamadhippāyo – brāhmaṇā tāva mante labhitvā laddhapatiṭṭhā nāma honti, gahapatikā yaṃkiñci sippaṃ, itthī kuladāyajjasāmikaṃ puttaṃ, corā yaṃkiñci āvudhasatthaṃ , samaṇā sīlaparipuṇṇā laddhapatiṭṭhā nāma honti. Tasmā mantādhiṭṭhānātiādīni vuttāni.
ब्राह्मणानञ्च ‘‘यञ्ञं यजिस्सामा’’ति चित्तं अभिनिविसति, ब्रह्मलोके पत्ते परियोसानप्पत्ता नाम होन्ति। तस्मा ते यञ्ञाभिनिवेसा ब्रह्मलोकपरियोसानाति वुत्ता। कम्मन्तकरणत्थाय मनो एतेसं अभिनिविसतीति कम्मन्ताभिनिवेसा। कम्मे निट्ठिते परियोसानप्पत्ता नाम होन्तीति निट्ठितकम्मन्तपरियोसाना।
Brāhmaṇānañca ‘‘yaññaṃ yajissāmā’’ti cittaṃ abhinivisati, brahmaloke patte pariyosānappattā nāma honti. Tasmā te yaññābhinivesā brahmalokapariyosānāti vuttā. Kammantakaraṇatthāya mano etesaṃ abhinivisatīti kammantābhinivesā. Kamme niṭṭhite pariyosānappattā nāma hontīti niṭṭhitakammantapariyosānā.
पुरिसाधिप्पायाति पुरिसेसु पवत्तअज्झासया। अलङ्कारत्थाय मनो उपविचरति एतिस्साति अलङ्कारूपविचारा। असपत्ती हुत्वा एकिकाव घरे वसेय्यन्ति एवमस्सा चित्तं अभिनिविसतीति असपत्तीभिनिवेसा। घरावासिस्सरिये लद्धे परियोसानप्पत्ता नाम होन्तीति इस्सरियपरियोसाना।
Purisādhippāyāti purisesu pavattaajjhāsayā. Alaṅkāratthāya mano upavicarati etissāti alaṅkārūpavicārā. Asapattī hutvā ekikāva ghare vaseyyanti evamassā cittaṃ abhinivisatīti asapattībhinivesā. Gharāvāsissariye laddhe pariyosānappattā nāma hontīti issariyapariyosānā.
परभण्डस्स आदाने अधिप्पायो एतेसन्ति आदानाधिप्पाया। गहने निलीयनट्ठाने एतेसं मनो उपविचरतीति गहनूपविचारा। अन्धकारत्थाय एतेसं चित्तं अभिनिविसतीति अन्धकाराभिनिवेसा। अदस्सनप्पत्ता परियोसानप्पत्ता होन्तीति अदस्सनपरियोसाना।
Parabhaṇḍassa ādāne adhippāyo etesanti ādānādhippāyā. Gahane nilīyanaṭṭhāne etesaṃ mano upavicaratīti gahanūpavicārā. Andhakāratthāya etesaṃ cittaṃ abhinivisatīti andhakārābhinivesā. Adassanappattā pariyosānappattā hontīti adassanapariyosānā.
अधिवासनक्खन्तियञ्च सुचिभावसीले च अधिप्पायो एतेसन्ति खन्तिसोरच्चाधिप्पाया। अकिञ्चनभावे निग्गहणभावे चित्तं एतेसं अभिनिविसतीति आकिञ्चञ्ञाभिनिवेसा। निब्बानप्पत्ता परियोसानप्पत्ता होन्तीति निब्बानपरियोसाना।
Adhivāsanakkhantiyañca sucibhāvasīle ca adhippāyo etesanti khantisoraccādhippāyā. Akiñcanabhāve niggahaṇabhāve cittaṃ etesaṃ abhinivisatīti ākiñcaññābhinivesā. Nibbānappattā pariyosānappattā hontīti nibbānapariyosānā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / १०. खत्तियसुत्तं • 10. Khattiyasuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / १०. खत्तियसुत्तवण्णना • 10. Khattiyasuttavaṇṇanā
