| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๑๐. ขตฺติยสุตฺตวณฺณนา
10. Khattiyasuttavaṇṇanā
๕๒. ทสเม โภคาธิปฺปายาติ โภคสํหรณตฺถํ ฐปิตาธิปฺปายา ปวตฺตอชฺฌาสยาฯ ปญฺญูปวิจาราติ ปญฺญวโนฺต ภเวยฺยามาติ เอวํ ปญฺญตฺถาย ปวตฺตูปวิจาราฯ อยเมว เนสํ วิจาโร จิเตฺต อุปวิจรติฯ พลาธิฎฺฐานาติ พลกายาธิฎฺฐานาฯ พลกายญฺหิ ลทฺธา เต ลทฺธปติฎฺฐา นาม โหนฺติฯ ปถวิภินิเวสาติ ปถวิสามิโน ภวิสฺสามาติ เอวํ ปถวิอตฺถาย กตจิตฺตาภินิเวสาฯ อิสฺสริยปริโยสานาติ รชฺชาภิเสกปริโยสานาฯ อภิเสกญฺหิ ปตฺวา เต ปริโยสานปฺปตฺตา นาม โหนฺติฯ อิมินา นเยน สพฺพตฺถ อโตฺถ เวทิตโพฺพฯ
52. Dasame bhogādhippāyāti bhogasaṃharaṇatthaṃ ṭhapitādhippāyā pavattaajjhāsayā. Paññūpavicārāti paññavanto bhaveyyāmāti evaṃ paññatthāya pavattūpavicārā. Ayameva nesaṃ vicāro citte upavicarati. Balādhiṭṭhānāti balakāyādhiṭṭhānā. Balakāyañhi laddhā te laddhapatiṭṭhā nāma honti. Pathavibhinivesāti pathavisāmino bhavissāmāti evaṃ pathaviatthāya katacittābhinivesā. Issariyapariyosānāti rajjābhisekapariyosānā. Abhisekañhi patvā te pariyosānappattā nāma honti. Iminā nayena sabbattha attho veditabbo.
เสสปเทสุ ปเนตฺถ อยมธิปฺปาโย – พฺราหฺมณา ตาว มเนฺต ลภิตฺวา ลทฺธปติฎฺฐา นาม โหนฺติ, คหปติกา ยํกิญฺจิ สิปฺปํ, อิตฺถี กุลทายชฺชสามิกํ ปุตฺตํ, โจรา ยํกิญฺจิ อาวุธสตฺถํ , สมณา สีลปริปุณฺณา ลทฺธปติฎฺฐา นาม โหนฺติฯ ตสฺมา มนฺตาธิฎฺฐานาติอาทีนิ วุตฺตานิฯ
Sesapadesu panettha ayamadhippāyo – brāhmaṇā tāva mante labhitvā laddhapatiṭṭhā nāma honti, gahapatikā yaṃkiñci sippaṃ, itthī kuladāyajjasāmikaṃ puttaṃ, corā yaṃkiñci āvudhasatthaṃ , samaṇā sīlaparipuṇṇā laddhapatiṭṭhā nāma honti. Tasmā mantādhiṭṭhānātiādīni vuttāni.
พฺราหฺมณานญฺจ ‘‘ยญฺญํ ยชิสฺสามา’’ติ จิตฺตํ อภินิวิสติ, พฺรหฺมโลเก ปเตฺต ปริโยสานปฺปตฺตา นาม โหนฺติฯ ตสฺมา เต ยญฺญาภินิเวสา พฺรหฺมโลกปริโยสานาติ วุตฺตาฯ กมฺมนฺตกรณตฺถาย มโน เอเตสํ อภินิวิสตีติ กมฺมนฺตาภินิเวสาฯ กเมฺม นิฎฺฐิเต ปริโยสานปฺปตฺตา นาม โหนฺตีติ นิฎฺฐิตกมฺมนฺตปริโยสานาฯ
Brāhmaṇānañca ‘‘yaññaṃ yajissāmā’’ti cittaṃ abhinivisati, brahmaloke patte pariyosānappattā nāma honti. Tasmā te yaññābhinivesā brahmalokapariyosānāti vuttā. Kammantakaraṇatthāya mano etesaṃ abhinivisatīti kammantābhinivesā. Kamme niṭṭhite pariyosānappattā nāma hontīti niṭṭhitakammantapariyosānā.
ปุริสาธิปฺปายาติ ปุริเสสุ ปวตฺตอชฺฌาสยาฯ อลงฺการตฺถาย มโน อุปวิจรติ เอติสฺสาติ อลงฺการูปวิจาราฯ อสปตฺตี หุตฺวา เอกิกาว ฆเร วเสยฺยนฺติ เอวมสฺสา จิตฺตํ อภินิวิสตีติ อสปตฺตีภินิเวสาฯ ฆราวาสิสฺสริเย ลเทฺธ ปริโยสานปฺปตฺตา นาม โหนฺตีติ อิสฺสริยปริโยสานาฯ
Purisādhippāyāti purisesu pavattaajjhāsayā. Alaṅkāratthāya mano upavicarati etissāti alaṅkārūpavicārā. Asapattī hutvā ekikāva ghare vaseyyanti evamassā cittaṃ abhinivisatīti asapattībhinivesā. Gharāvāsissariye laddhe pariyosānappattā nāma hontīti issariyapariyosānā.
ปรภณฺฑสฺส อาทาเน อธิปฺปาโย เอเตสนฺติ อาทานาธิปฺปายาฯ คหเน นิลียนฎฺฐาเน เอเตสํ มโน อุปวิจรตีติ คหนูปวิจาราฯ อนฺธการตฺถาย เอเตสํ จิตฺตํ อภินิวิสตีติ อนฺธการาภินิเวสาฯ อทสฺสนปฺปตฺตา ปริโยสานปฺปตฺตา โหนฺตีติ อทสฺสนปริโยสานาฯ
Parabhaṇḍassa ādāne adhippāyo etesanti ādānādhippāyā. Gahane nilīyanaṭṭhāne etesaṃ mano upavicaratīti gahanūpavicārā. Andhakāratthāya etesaṃ cittaṃ abhinivisatīti andhakārābhinivesā. Adassanappattā pariyosānappattā hontīti adassanapariyosānā.
อธิวาสนกฺขนฺติยญฺจ สุจิภาวสีเล จ อธิปฺปาโย เอเตสนฺติ ขนฺติโสรจฺจาธิปฺปายาฯ อกิญฺจนภาเว นิคฺคหณภาเว จิตฺตํ เอเตสํ อภินิวิสตีติ อากิญฺจญฺญาภินิเวสาฯ นิพฺพานปฺปตฺตา ปริโยสานปฺปตฺตา โหนฺตีติ นิพฺพานปริโยสานาฯ
Adhivāsanakkhantiyañca sucibhāvasīle ca adhippāyo etesanti khantisoraccādhippāyā. Akiñcanabhāve niggahaṇabhāve cittaṃ etesaṃ abhinivisatīti ākiñcaññābhinivesā. Nibbānappattā pariyosānappattā hontīti nibbānapariyosānā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๑๐. ขตฺติยสุตฺตํ • 10. Khattiyasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๑๐. ขตฺติยสุตฺตวณฺณนา • 10. Khattiyasuttavaṇṇanā
