| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
೪. ಖತ್ತಿಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
4. Khattiyasuttavaṇṇanā
೧೪. ಚತುತ್ಥೇ ಖತ್ತಿಯೋ ದ್ವಿಪದನ್ತಿ ದ್ವಿಪದಾನಂ ರಾಜಾ ಸೇಟ್ಠೋ। ಕೋಮಾರೀತಿ ಕುಮಾರಿಕಾಲೇ ಗಹಿತಾ। ಅಯಂ ಸೇಸಭರಿಯಾನಂ ಸೇಟ್ಠಾತಿ ವದತಿ। ಪುಬ್ಬಜೋತಿ ಪಠಮಂ ಜಾತೋ ಕಾಣೋ ವಾಪಿ ಹೋತು ಕುಣಿಆದೀನಂ ವಾ ಅಞ್ಞತರೋ, ಯೋ ಪಠಮಂ ಜಾತೋ, ಅಯಮೇವ ಪುತ್ತೋ ಇಮಿಸ್ಸಾ ದೇವತಾಯ ವಾದೇ ಸೇಟ್ಠೋ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ದ್ವಿಪದಾದೀನಂ ಬುದ್ಧಾದಯೋ ಸೇಟ್ಠಾ, ತಸ್ಮಾ ಭಗವಾ ಪಟಿಗಾಥಂ ಆಹ। ತತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಭಗವಾ ಸಬ್ಬೇಸಂಯೇವ ಅಪದಾದಿಭೇದಾನಂ ಸತ್ತಾನಂ ಸೇಟ್ಠೋ, ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನೋ ಪನೇಸ ಸಬ್ಬಸತ್ತಸೇಟ್ಠೋ ದ್ವಿಪದೇಸುಯೇವ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ದ್ವಿಪದಂ ಸೇಟ್ಠೋತಿ ಆಹ। ದ್ವಿಪದೇಸು ಉಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಚಸ್ಸ ಸಬ್ಬಸತ್ತಸೇಟ್ಠಭಾವೋ ಅಪ್ಪಟಿಹತೋವ ಹೋತಿ। ಆಜಾನೀಯೋತಿ ಹತ್ಥೀ ವಾ ಹೋತು ಅಸ್ಸಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರೋ ವಾ, ಯೋ ಕಾರಣಂ ಜಾನಾತಿ, ಅಯಂ ಆಜಾನೀಯೋವ ಚತುಪ್ಪದಾನಂ ಸೇಟ್ಠೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕೂಟಕಣ್ಣರಞ್ಞೋ ಗುಳವಣ್ಣಅಸ್ಸೋ ವಿಯ। ರಾಜಾ ಕಿರ ಪಾಚೀನದ್ವಾರೇನ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಚೇತಿಯಪಬ್ಬತಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಕಲಮ್ಬನದೀತೀರಂ ಸಮ್ಪತ್ತೋ, ಅಸ್ಸೋ ತೀರೇ ಠತ್ವಾ ಉದಕಂ ಓತರಿತುಂ ನ ಇಚ್ಛತಿ , ರಾಜಾ ಅಸ್ಸಾಚರಿಯಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ, ‘‘ಅಹೋ ವತ ತಯಾ ಅಸ್ಸೋ ಸಿಕ್ಖಾಪಿತೋ ಉದಕಂ ಓತರಿತುಂ ನ ಇಚ್ಛತೀ’’ತಿ ಆಹ। ಆಚರಿಯೋ ‘‘ಸುಸಿಕ್ಖಾಪಿತೋ ದೇವ ಅಸ್ಸೋ, ಏತಸ್ಸ ಹಿ ಚಿತ್ತಂ – ‘ಸಚಾಹಂ ಉದಕಂ ಓತರಿಸ್ಸಾಮಿ, ವಾಲಂ ತೇಮಿಸ್ಸತಿ, ವಾಲೇ ತಿನ್ತೇ ರಞ್ಞೋ ಅಙ್ಗೇ ಉದಕಂ ಪಾತೇಯ್ಯಾ’ತಿ, ಏವಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸರೀರೇ ಉದಕಪಾತನಭಯೇನ ನ ಓತರತಿ, ವಾಲಂ ಗಣ್ಹಾಪೇಥಾ’’ತಿ ಆಹ। ರಾಜಾ ತಥಾ ಕಾರೇಸಿ। ಅಸ್ಸೋ ವೇಗೇನ ಓತರಿತ್ವಾ ಪಾರಂ ಗತೋ। ಸುಸ್ಸೂಸಾತಿ ಸುಸ್ಸೂಸಮಾನಾ। ಕುಮಾರಿಕಾಲೇ ವಾ ಗಹಿತಾ ಹೋತು ಪಚ್ಛಾ ವಾ, ಸುರೂಪಾ ವಾ ವಿರೂಪಾ ವಾ, ಯಾ ಸಾಮಿಕಂ ಸುಸ್ಸೂಸತಿ ಪರಿಚರತಿ ತೋಸೇತಿ, ಸಾ ಭರಿಯಾನಂ ಸೇಟ್ಠಾ। ಅಸ್ಸವೋತಿ ಆಸುಣಮಾನೋ। ಜೇಟ್ಠೋ ವಾ ಹಿ ಹೋತು ಕನಿಟ್ಠೋ ವಾ, ಯೋ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ವಚನಂ ಸುಣಾತಿ, ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತಿ, ಓವಾದಪಟಿಕರೋ ಹೋತಿ, ಅಯಂ ಪುತ್ತಾನಂ ಸೇಟ್ಠೋ, ಅಞ್ಞೇಹಿ ಸನ್ಧಿಚ್ಛೇದಕಾದಿಚೋರೇಹಿ ಪುತ್ತೇಹಿ ಕೋ ಅತ್ಥೋ ದೇವತೇತಿ।
14. Catutthe khattiyo dvipadanti dvipadānaṃ rājā seṭṭho. Komārīti kumārikāle gahitā. Ayaṃ sesabhariyānaṃ seṭṭhāti vadati. Pubbajoti paṭhamaṃ jāto kāṇo vāpi hotu kuṇiādīnaṃ vā aññataro, yo paṭhamaṃ jāto, ayameva putto imissā devatāya vāde seṭṭho nāma hoti. Yasmā pana dvipadādīnaṃ buddhādayo seṭṭhā, tasmā bhagavā paṭigāthaṃ āha. Tattha kiñcāpi bhagavā sabbesaṃyeva apadādibhedānaṃ sattānaṃ seṭṭho, uppajjamāno panesa sabbasattaseṭṭho dvipadesuyeva uppajjati, tasmā sambuddho dvipadaṃ seṭṭhoti āha. Dvipadesu uppannassa cassa sabbasattaseṭṭhabhāvo appaṭihatova hoti. Ājānīyoti hatthī vā hotu assādīsu aññataro vā, yo kāraṇaṃ jānāti, ayaṃ ājānīyova catuppadānaṃ seṭṭhoti attho. Kūṭakaṇṇarañño guḷavaṇṇaasso viya. Rājā kira pācīnadvārena nikkhamitvā cetiyapabbataṃ gamissāmīti kalambanadītīraṃ sampatto, asso tīre ṭhatvā udakaṃ otarituṃ na icchati , rājā assācariyaṃ āmantetvā, ‘‘aho vata tayā asso sikkhāpito udakaṃ otarituṃ na icchatī’’ti āha. Ācariyo ‘‘susikkhāpito deva asso, etassa hi cittaṃ – ‘sacāhaṃ udakaṃ otarissāmi, vālaṃ temissati, vāle tinte rañño aṅge udakaṃ pāteyyā’ti, evaṃ tumhākaṃ sarīre udakapātanabhayena na otarati, vālaṃ gaṇhāpethā’’ti āha. Rājā tathā kāresi. Asso vegena otaritvā pāraṃ gato. Sussūsāti sussūsamānā. Kumārikāle vā gahitā hotu pacchā vā, surūpā vā virūpā vā, yā sāmikaṃ sussūsati paricarati toseti, sā bhariyānaṃ seṭṭhā. Assavoti āsuṇamāno. Jeṭṭho vā hi hotu kaniṭṭho vā, yo mātāpitūnaṃ vacanaṃ suṇāti, sampaṭicchati, ovādapaṭikaro hoti, ayaṃ puttānaṃ seṭṭho, aññehi sandhicchedakādicorehi puttehi ko attho devateti.
ಖತ್ತಿಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Khattiyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೪. ಖತ್ತಿಯಸುತ್ತಂ • 4. Khattiyasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೪. ಖತ್ತಿಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 4. Khattiyasuttavaṇṇanā
