| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
१०. अब्याकतसंयुत्तं
10. Abyākatasaṃyuttaṃ
१. खेमासुत्तवण्णना
1. Khemāsuttavaṇṇanā
४१०. बिम्बिसारस्स उपासिकाति बिम्बिसारस्स ओरोधभूता उपासिका। पण्डिच्चं सिक्खितभावेन। वेय्यत्तियं विसारदभावेन। विसारदा नाम तिहेतुकपटिसन्धिसिद्धसाभाविकपञ्ञा, ताय समन्नागता।
410.Bimbisārassaupāsikāti bimbisārassa orodhabhūtā upāsikā. Paṇḍiccaṃ sikkhitabhāvena. Veyyattiyaṃ visāradabhāvena. Visāradā nāma tihetukapaṭisandhisiddhasābhāvikapaññā, tāya samannāgatā.
अच्छिद्दकगणनाय कुसलोति नवन्तगणनाय कुसलो। अङ्गुलिमुद्दाय गणनाय कुसलोति अङ्गुलिकाय एव गणनाय कुसलो सेय्यथापि पादसिका। पिण्डगणनायाति सङ्कलनपटुप्पन्नकारिनो पिण्डवसेन गणना। तथागतोति खीणासवो, तथागतं सन्धाय पुच्छतीति खीणासवोति चस्स अरहत्तफलवसिभावितखन्धे उपादाय अयं पञ्ञत्ति होति। तेसु खन्धेसु सति खीणासवा सत्तसङ्खाता होन्तीति वोहारेन पञ्ञपेतुं सक्का भवेय्य, असन्तेसु न सक्का, तस्मा परं मरणाति वुत्तत्ता तेसं अभावा ‘‘अब्याकतमेत’’न्ति वुत्तं। यदि एवं तेसं अभावतो ‘‘न होति तथागतो परं मरणा’’ति पुट्ठाय ‘‘आमा’’ति पटिजानितब्बा सिया, तं पन सत्तसङ्खातस्स पुच्छितत्ता न पटिञ्ञातन्ति दट्ठब्बं। येन रूपेनाति सत्ततथागते वुत्तरूपं सब्बञ्ञुतथागते पटिक्खिपितुं ‘‘तं रूप’’न्तिआदि वुत्तं। यं उपादायाति यं खन्धपञ्चकं उपादाय। तदभावेनाति तस्स खन्धपञ्चकस्स अभावेन। तस्सा पञ्ञत्तियाति सत्तपञ्ञत्तिया अभावं। निरुद्धं न निदस्सेति।
Acchiddakagaṇanāya kusaloti navantagaṇanāya kusalo. Aṅgulimuddāya gaṇanāya kusaloti aṅgulikāya eva gaṇanāya kusalo seyyathāpi pādasikā. Piṇḍagaṇanāyāti saṅkalanapaṭuppannakārino piṇḍavasena gaṇanā. Tathāgatoti khīṇāsavo, tathāgataṃ sandhāya pucchatīti khīṇāsavoti cassa arahattaphalavasibhāvitakhandhe upādāya ayaṃ paññatti hoti. Tesu khandhesu sati khīṇāsavā sattasaṅkhātā hontīti vohārena paññapetuṃ sakkā bhaveyya, asantesu na sakkā, tasmā paraṃ maraṇāti vuttattā tesaṃ abhāvā ‘‘abyākatameta’’nti vuttaṃ. Yadi evaṃ tesaṃ abhāvato ‘‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti puṭṭhāya ‘‘āmā’’ti paṭijānitabbā siyā, taṃ pana sattasaṅkhātassa pucchitattā na paṭiññātanti daṭṭhabbaṃ. Yena rūpenāti sattatathāgate vuttarūpaṃ sabbaññutathāgate paṭikkhipituṃ ‘‘taṃ rūpa’’ntiādi vuttaṃ. Yaṃ upādāyāti yaṃ khandhapañcakaṃ upādāya. Tadabhāvenāti tassa khandhapañcakassa abhāvena. Tassā paññattiyāti sattapaññattiyā abhāvaṃ. Niruddhaṃ na nidasseti.
खेमाय थेरिया वुत्तं पठमं सुत्तं भगवतो सेट्ठत्थदीपनतो अग्गपदावचरंव होतीति वुत्तं ‘‘अग्गपदस्मि’’न्ति।
Khemāya theriyā vuttaṃ paṭhamaṃ suttaṃ bhagavato seṭṭhatthadīpanato aggapadāvacaraṃva hotīti vuttaṃ ‘‘aggapadasmi’’nti.
खेमासुत्तवण्णना निट्ठिता।
Khemāsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / १. खेमासुत्तं • 1. Khemāsuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / १. खेमासुत्तवण्णना • 1. Khemāsuttavaṇṇanā
