| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๗. เขมสุตฺตวณฺณนา
7. Khemasuttavaṇṇanā
๔๙. สตฺตเม วุสิตวาติ วุตฺถพฺรหฺมจริยวาโสฯ กตกรณีโยติ จตูหิ มเคฺคหิ กตฺตพฺพํ กตฺวา ฐิโตฯ โอหิตภาโรติ ขนฺธภารํ กิเลสภารํ อภิสงฺขารภารญฺจ โอตาเรตฺวา ฐิโตฯ อนุปฺปตฺตสทโตฺถติ สทโตฺถ วุจฺจติ อรหตฺตํ, ตํ ปโตฺตติ อโตฺถฯ ปริกฺขีณภวสํโยชโนติ ขีณภวพนฺธโนฯ สมฺมทญฺญา วิมุโตฺตติ สมฺมา เหตุนา การเณน ชานิตฺวา วิมุโตฺตฯ ตสฺส น เอวํ โหติ อตฺถิ เม เสโยฺยติ วาติอาทีหิ เสยฺยสฺส เสโยฺยหมสฺมีติ มานาทโย ตโย มานา ปฎิกฺขิตฺตาฯ น หิ ขีณาสวสฺส ‘‘อตฺถิ มยฺหํ เสโยฺย, อตฺถิ สทิโส, อตฺถิ หีโน’’ติ มาโน โหติฯ นตฺถิ เม เสโยฺยติอาทีหิปิ เตเยว ปฎิกฺขิตฺตาฯ น หิ ขีณาสวสฺส ‘‘อหเมว เสโยฺย, อหํ สทิโส, อหํ หีโน, อเญฺญ เสยฺยาทโย นตฺถี’’ติ เอวํ มาโน โหติฯ
49. Sattame vusitavāti vutthabrahmacariyavāso. Katakaraṇīyoti catūhi maggehi kattabbaṃ katvā ṭhito. Ohitabhāroti khandhabhāraṃ kilesabhāraṃ abhisaṅkhārabhārañca otāretvā ṭhito. Anuppattasadatthoti sadattho vuccati arahattaṃ, taṃ pattoti attho. Parikkhīṇabhavasaṃyojanoti khīṇabhavabandhano. Sammadaññā vimuttoti sammā hetunā kāraṇena jānitvā vimutto. Tassa na evaṃ hoti atthi me seyyoti vātiādīhi seyyassa seyyohamasmīti mānādayo tayo mānā paṭikkhittā. Na hi khīṇāsavassa ‘‘atthi mayhaṃ seyyo, atthi sadiso, atthi hīno’’ti māno hoti. Natthi me seyyotiādīhipi teyeva paṭikkhittā. Na hi khīṇāsavassa ‘‘ahameva seyyo, ahaṃ sadiso, ahaṃ hīno, aññe seyyādayo natthī’’ti evaṃ māno hoti.
อจิรปกฺกเนฺตสูติ อรหตฺตํ พฺยากริตฺวา อจิรํเยว ปกฺกเนฺตสุฯ อญฺญํ พฺยากโรนฺตีติ อรหตฺตํ กเถนฺติฯ หสมานกา มเญฺญ อญฺญํ พฺยากโรนฺตีติ หสมานา วิย กเถนฺติฯ วิฆาตํ อาปชฺชนฺตีติ ทุกฺขํ อาปชฺชนฺติฯ
Acirapakkantesūti arahattaṃ byākaritvā aciraṃyeva pakkantesu. Aññaṃ byākarontīti arahattaṃ kathenti. Hasamānakā maññe aññaṃ byākarontīti hasamānā viya kathenti. Vighātaṃ āpajjantīti dukkhaṃ āpajjanti.
น อุเสฺสสุ น โอเมสุ, สมเตฺต โนปนียเรติ เอตฺถ อุสฺสาติ อุสฺสิตตา เสยฺยปุคฺคลาฯ โอมาติ หีนาฯ สมโตฺตติ สทิโสฯ อิติ อิเมสุ ตีสุปิ เสยฺยหีนสทิเสสุ ขีณาสวา มาเนน น อุปนียเร, น อุปเนนฺติ, น อุปคจฺฉนฺตีติ อโตฺถฯ ขีณา ชาตีติ ขีณา เตสํ ชาติฯ วุสิตํ พฺรหฺมจริยนฺติ วุตฺถํ มคฺคพฺรหฺมจริยํฯ จรนฺติ สํโยชนวิปฺปมุตฺตาติ สพฺพสํโยชเนหิ วิมุตฺตา หุตฺวา จรนฺติฯ สุเตฺตปิ คาถายมฺปิ ขีณาสโว กถิโตฯ
Na ussesu na omesu, samatte nopanīyareti ettha ussāti ussitatā seyyapuggalā. Omāti hīnā. Samattoti sadiso. Iti imesu tīsupi seyyahīnasadisesu khīṇāsavā mānena na upanīyare, na upanenti, na upagacchantīti attho. Khīṇā jātīti khīṇā tesaṃ jāti. Vusitaṃ brahmacariyanti vutthaṃ maggabrahmacariyaṃ. Caranti saṃyojanavippamuttāti sabbasaṃyojanehi vimuttā hutvā caranti. Suttepi gāthāyampi khīṇāsavo kathito.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๗. เขมสุตฺตํ • 7. Khemasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๗. เขมสุตฺตวณฺณนา • 7. Khemasuttavaṇṇanā
