| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๑๐. อพฺยากตสํยุตฺตํ
10. Abyākatasaṃyuttaṃ
๑. เขมาสุตฺตวณฺณนา
1. Khemāsuttavaṇṇanā
๔๑๐. พิมฺพิสารสฺส อุปาสิกาติ พิมฺพิสารสฺส โอโรธภูตา อุปาสิกาฯ ปณฺฑิจฺจํ สิกฺขิตภาเวนฯ เวยฺยตฺติยํ วิสารทภาเวนฯ วิสารทา นาม ติเหตุกปฎิสนฺธิสิทฺธสาภาวิกปญฺญา, ตาย สมนฺนาคตาฯ
410.Bimbisārassaupāsikāti bimbisārassa orodhabhūtā upāsikā. Paṇḍiccaṃ sikkhitabhāvena. Veyyattiyaṃ visāradabhāvena. Visāradā nāma tihetukapaṭisandhisiddhasābhāvikapaññā, tāya samannāgatā.
อจฺฉิทฺทกคณนาย กุสโลติ นวนฺตคณนาย กุสโลฯ องฺคุลิมุทฺทาย คณนาย กุสโลติ องฺคุลิกาย เอว คณนาย กุสโล เสยฺยถาปิ ปาทสิกาฯ ปิณฺฑคณนายาติ สงฺกลนปฎุปฺปนฺนการิโน ปิณฺฑวเสน คณนาฯ ตถาคโตติ ขีณาสโว, ตถาคตํ สนฺธาย ปุจฺฉตีติ ขีณาสโวติ จสฺส อรหตฺตผลวสิภาวิตขเนฺธ อุปาทาย อยํ ปญฺญตฺติ โหติฯ เตสุ ขเนฺธสุ สติ ขีณาสวา สตฺตสงฺขาตา โหนฺตีติ โวหาเรน ปญฺญเปตุํ สกฺกา ภเวยฺย, อสเนฺตสุ น สกฺกา, ตสฺมา ปรํ มรณาติ วุตฺตตฺตา เตสํ อภาวา ‘‘อพฺยากตเมต’’นฺติ วุตฺตํฯ ยทิ เอวํ เตสํ อภาวโต ‘‘น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’’ติ ปุฎฺฐาย ‘‘อามา’’ติ ปฎิชานิตพฺพา สิยา, ตํ ปน สตฺตสงฺขาตสฺส ปุจฺฉิตตฺตา น ปฎิญฺญาตนฺติ ทฎฺฐพฺพํฯ เยน รูเปนาติ สตฺตตถาคเต วุตฺตรูปํ สพฺพญฺญุตถาคเต ปฎิกฺขิปิตุํ ‘‘ตํ รูป’’นฺติอาทิ วุตฺตํฯ ยํ อุปาทายาติ ยํ ขนฺธปญฺจกํ อุปาทายฯ ตทภาเวนาติ ตสฺส ขนฺธปญฺจกสฺส อภาเวนฯ ตสฺสา ปญฺญตฺติยาติ สตฺตปญฺญตฺติยา อภาวํฯ นิรุทฺธํ น นิทเสฺสติฯ
Acchiddakagaṇanāya kusaloti navantagaṇanāya kusalo. Aṅgulimuddāya gaṇanāya kusaloti aṅgulikāya eva gaṇanāya kusalo seyyathāpi pādasikā. Piṇḍagaṇanāyāti saṅkalanapaṭuppannakārino piṇḍavasena gaṇanā. Tathāgatoti khīṇāsavo, tathāgataṃ sandhāya pucchatīti khīṇāsavoti cassa arahattaphalavasibhāvitakhandhe upādāya ayaṃ paññatti hoti. Tesu khandhesu sati khīṇāsavā sattasaṅkhātā hontīti vohārena paññapetuṃ sakkā bhaveyya, asantesu na sakkā, tasmā paraṃ maraṇāti vuttattā tesaṃ abhāvā ‘‘abyākatameta’’nti vuttaṃ. Yadi evaṃ tesaṃ abhāvato ‘‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti puṭṭhāya ‘‘āmā’’ti paṭijānitabbā siyā, taṃ pana sattasaṅkhātassa pucchitattā na paṭiññātanti daṭṭhabbaṃ. Yena rūpenāti sattatathāgate vuttarūpaṃ sabbaññutathāgate paṭikkhipituṃ ‘‘taṃ rūpa’’ntiādi vuttaṃ. Yaṃ upādāyāti yaṃ khandhapañcakaṃ upādāya. Tadabhāvenāti tassa khandhapañcakassa abhāvena. Tassā paññattiyāti sattapaññattiyā abhāvaṃ. Niruddhaṃ na nidasseti.
เขมาย เถริยา วุตฺตํ ปฐมํ สุตฺตํ ภควโต เสฎฺฐตฺถทีปนโต อคฺคปทาวจรํว โหตีติ วุตฺตํ ‘‘อคฺคปทสฺมิ’’นฺติฯ
Khemāya theriyā vuttaṃ paṭhamaṃ suttaṃ bhagavato seṭṭhatthadīpanato aggapadāvacaraṃva hotīti vuttaṃ ‘‘aggapadasmi’’nti.
เขมาสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Khemāsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๑. เขมาสุตฺตํ • 1. Khemāsuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๑. เขมาสุตฺตวณฺณนา • 1. Khemāsuttavaṇṇanā
