| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / मिलिन्दपञ्हपाळि • Milindapañhapāḷi |
४. खेत्तङ्गपञ्हो
4. Khettaṅgapañho
४. ‘‘भन्ते नागसेन, ‘खेत्तस्स तीणि अङ्गानि गहेतब्बानी’ति यं वदेसि, कतमानि तानि तीणि अङ्गानि गहेतब्बानी’’ति? ‘‘यथा, महाराज, खेत्तं मातिकासम्पन्नं होति, एवमेव खो, महाराज, योगिना योगावचरेन सुचरितवत्तप्पटिवत्तमातिकासम्पन्नेन भवितब्बं। इदं, महाराज, खेत्तस्स पठमं अङ्गं गहेतब्बं।
4. ‘‘Bhante nāgasena, ‘khettassa tīṇi aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni tīṇi aṅgāni gahetabbānī’’ti? ‘‘Yathā, mahārāja, khettaṃ mātikāsampannaṃ hoti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sucaritavattappaṭivattamātikāsampannena bhavitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, khettassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘पुन चपरं, महाराज, खेत्तं मरियादासम्पन्नं होति, ताय च मरियादाय उदकं रक्खित्वा धञ्ञं परिपाचेति, एवमेव खो, महाराज, योगिना योगावचरेन सीलहिरिमरियादासम्पन्नेन भवितब्बं, ताय च सीलहिरिमरियादाय सामञ्ञं रक्खित्वा चत्तारि सामञ्ञफलानि गहेतब्बानि। इदं, महाराज, खेत्तस्स दुतियं अङ्गं गहेतब्बं।
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, khettaṃ mariyādāsampannaṃ hoti, tāya ca mariyādāya udakaṃ rakkhitvā dhaññaṃ paripāceti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sīlahirimariyādāsampannena bhavitabbaṃ, tāya ca sīlahirimariyādāya sāmaññaṃ rakkhitvā cattāri sāmaññaphalāni gahetabbāni. Idaṃ, mahārāja, khettassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘पुन चपरं, महाराज, खेत्तं उट्ठानसम्पन्नं होति, कस्सकस्स हासजनकं अप्पम्पि बीजं वुत्तं बहु होति, बहु वुत्तं बहुतरं होति, एवमेव खो, महाराज, योगिना योगावचरेन उट्ठानसम्पन्नेन विपुलफलदायिना भवितब्बं, दायकानं हासजनकेन भवितब्बं, यथा अप्पं दिन्नं बहु होति, बहु दिन्नं बहुतरं होति। इदं, महाराज, खेत्तस्स ततियं अङ्गं गहेतब्बं। भासितम्पेतं, महाराज, थेरेन उपालिना विनयधरेन –
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, khettaṃ uṭṭhānasampannaṃ hoti, kassakassa hāsajanakaṃ appampi bījaṃ vuttaṃ bahu hoti, bahu vuttaṃ bahutaraṃ hoti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena uṭṭhānasampannena vipulaphaladāyinā bhavitabbaṃ, dāyakānaṃ hāsajanakena bhavitabbaṃ, yathā appaṃ dinnaṃ bahu hoti, bahu dinnaṃ bahutaraṃ hoti. Idaṃ, mahārāja, khettassa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, therena upālinā vinayadharena –
‘‘‘खेत्तूपमेन भवितब्बं, उट्ठानविपुलदायिना।
‘‘‘Khettūpamena bhavitabbaṃ, uṭṭhānavipuladāyinā;
एस खेत्तवरो नाम, यो ददाति विपुलं फल’’’न्ति॥
Esa khettavaro nāma, yo dadāti vipulaṃ phala’’’nti.
खेत्तङ्गपञ्हो चतुत्थो।
Khettaṅgapañho catuttho.
