Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മിലിന്ദപഞ്ഹപാളി • Milindapañhapāḷi |
൪. ഖേത്തങ്ഗപഞ്ഹോ
4. Khettaṅgapañho
൪. ‘‘ഭന്തേ നാഗസേന, ‘ഖേത്തസ്സ തീണി അങ്ഗാനി ഗഹേതബ്ബാനീ’തി യം വദേസി, കതമാനി താനി തീണി അങ്ഗാനി ഗഹേതബ്ബാനീ’’തി? ‘‘യഥാ, മഹാരാജ, ഖേത്തം മാതികാസമ്പന്നം ഹോതി, ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, യോഗിനാ യോഗാവചരേന സുചരിതവത്തപ്പടിവത്തമാതികാസമ്പന്നേന ഭവിതബ്ബം. ഇദം, മഹാരാജ, ഖേത്തസ്സ പഠമം അങ്ഗം ഗഹേതബ്ബം.
4. ‘‘Bhante nāgasena, ‘khettassa tīṇi aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni tīṇi aṅgāni gahetabbānī’’ti? ‘‘Yathā, mahārāja, khettaṃ mātikāsampannaṃ hoti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sucaritavattappaṭivattamātikāsampannena bhavitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, khettassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘പുന ചപരം, മഹാരാജ, ഖേത്തം മരിയാദാസമ്പന്നം ഹോതി, തായ ച മരിയാദായ ഉദകം രക്ഖിത്വാ ധഞ്ഞം പരിപാചേതി, ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, യോഗിനാ യോഗാവചരേന സീലഹിരിമരിയാദാസമ്പന്നേന ഭവിതബ്ബം, തായ ച സീലഹിരിമരിയാദായ സാമഞ്ഞം രക്ഖിത്വാ ചത്താരി സാമഞ്ഞഫലാനി ഗഹേതബ്ബാനി. ഇദം, മഹാരാജ, ഖേത്തസ്സ ദുതിയം അങ്ഗം ഗഹേതബ്ബം.
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, khettaṃ mariyādāsampannaṃ hoti, tāya ca mariyādāya udakaṃ rakkhitvā dhaññaṃ paripāceti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sīlahirimariyādāsampannena bhavitabbaṃ, tāya ca sīlahirimariyādāya sāmaññaṃ rakkhitvā cattāri sāmaññaphalāni gahetabbāni. Idaṃ, mahārāja, khettassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘പുന ചപരം, മഹാരാജ, ഖേത്തം ഉട്ഠാനസമ്പന്നം ഹോതി, കസ്സകസ്സ ഹാസജനകം അപ്പമ്പി ബീജം വുത്തം ബഹു ഹോതി, ബഹു വുത്തം ബഹുതരം ഹോതി, ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, യോഗിനാ യോഗാവചരേന ഉട്ഠാനസമ്പന്നേന വിപുലഫലദായിനാ ഭവിതബ്ബം, ദായകാനം ഹാസജനകേന ഭവിതബ്ബം, യഥാ അപ്പം ദിന്നം ബഹു ഹോതി, ബഹു ദിന്നം ബഹുതരം ഹോതി. ഇദം, മഹാരാജ, ഖേത്തസ്സ തതിയം അങ്ഗം ഗഹേതബ്ബം. ഭാസിതമ്പേതം, മഹാരാജ, ഥേരേന ഉപാലിനാ വിനയധരേന –
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, khettaṃ uṭṭhānasampannaṃ hoti, kassakassa hāsajanakaṃ appampi bījaṃ vuttaṃ bahu hoti, bahu vuttaṃ bahutaraṃ hoti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena uṭṭhānasampannena vipulaphaladāyinā bhavitabbaṃ, dāyakānaṃ hāsajanakena bhavitabbaṃ, yathā appaṃ dinnaṃ bahu hoti, bahu dinnaṃ bahutaraṃ hoti. Idaṃ, mahārāja, khettassa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, therena upālinā vinayadharena –
‘‘‘ഖേത്തൂപമേന ഭവിതബ്ബം, ഉട്ഠാനവിപുലദായിനാ;
‘‘‘Khettūpamena bhavitabbaṃ, uṭṭhānavipuladāyinā;
ഏസ ഖേത്തവരോ നാമ, യോ ദദാതി വിപുലം ഫല’’’ന്തി.
Esa khettavaro nāma, yo dadāti vipulaṃ phala’’’nti.
ഖേത്തങ്ഗപഞ്ഹോ ചതുത്ഥോ.
Khettaṅgapañho catuttho.