| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๔. เขตฺตสุตฺตวณฺณนา
4. Khettasuttavaṇṇanā
๓๔. จตุเตฺถ น มหปฺผลํ โหตีติ ธญฺญผเลน มหปฺผลํ น โหติฯ น มหสฺสาทนฺติ ยมฺปิสฺส ผลํ โหติ, ตสฺส อสฺสาโท น มหา โหติ มนฺทสฺสาทํ น มธุรํฯ น ผาติเสยฺยนฺติ เสยฺยาปิสฺส น โหติ วุฑฺฒิ, ตสฺส มหนฺตํ วีหิถมฺภสนฺนิเวสํ น โหตีติ อโตฺถฯ อุนฺนามนินฺนามีติ ถลนินฺนวเสน วิสมตลํฯ ตตฺถ ถเล อุทกํ น สณฺฐาติ, นิเนฺน อติพหุ ติฎฺฐติฯ ปาสาณสกฺขริกนฺติ ปตฺถริตฺวา ฐิตปิฎฺฐิปาสาเณหิ จ ขุทฺทกปาสาเณหิ จ สกฺขราหิ จ สมนฺนาคตํฯ อูสรนฺติ อุพฺภินฺนโลณํฯ น จ คมฺภีรสิตนฺติ ถทฺธภูมิตาย คมฺภีรานุคตํ, นงฺคลมคฺคํ กตฺวา กสิตุํ น สกฺกา โหติ, อุตฺตานนงฺคลมคฺคเมว โหติฯ น อายสมฺปนฺนนฺติ น อุทกาคมนสมฺปนฺนํฯ น อปายสมฺปนฺนนฺติ ปจฺฉาภาเค อุทกนิคฺคมนมคฺคสมฺปนฺนํ น โหติฯ น มาติกาสมฺปนฺนนฺติ น ขุทฺทกมหนฺตีหิ อุทกมาติกาหิ สมฺปนฺนํ โหติ ฯ น มริยาทสมฺปนฺนนฺติ น เกทารมริยาทาหิ สมฺปนฺนํฯ น มหปฺผลนฺติอาทีนิ สพฺพานิ วิปากผลวเสเนว เวทิตพฺพานิฯ
34. Catutthe na mahapphalaṃ hotīti dhaññaphalena mahapphalaṃ na hoti. Na mahassādanti yampissa phalaṃ hoti, tassa assādo na mahā hoti mandassādaṃ na madhuraṃ. Na phātiseyyanti seyyāpissa na hoti vuḍḍhi, tassa mahantaṃ vīhithambhasannivesaṃ na hotīti attho. Unnāmaninnāmīti thalaninnavasena visamatalaṃ. Tattha thale udakaṃ na saṇṭhāti, ninne atibahu tiṭṭhati. Pāsāṇasakkharikanti pattharitvā ṭhitapiṭṭhipāsāṇehi ca khuddakapāsāṇehi ca sakkharāhi ca samannāgataṃ. Ūsaranti ubbhinnaloṇaṃ. Na ca gambhīrasitanti thaddhabhūmitāya gambhīrānugataṃ, naṅgalamaggaṃ katvā kasituṃ na sakkā hoti, uttānanaṅgalamaggameva hoti. Na āyasampannanti na udakāgamanasampannaṃ. Na apāyasampannanti pacchābhāge udakaniggamanamaggasampannaṃ na hoti. Na mātikāsampannanti na khuddakamahantīhi udakamātikāhi sampannaṃ hoti . Na mariyādasampannanti na kedāramariyādāhi sampannaṃ. Na mahapphalantiādīni sabbāni vipākaphalavaseneva veditabbāni.
สมฺปเนฺนติ ปริปุเณฺณ สมฺปตฺติยุเตฺตฯ ปวุตฺตา พีชสมฺปทาติ สมฺปนฺนํ พีชํ โรปิตํฯ เทเว สมฺปาทยนฺตมฺหีติ เทเว สมฺมา วสฺสเนฺตฯ อนีติสมฺปทา โหตีติ กีฎกิมิอาทิปาณกอีติยา อภาโว เอกา สมฺปทา โหติฯ วิรูฬฺหีติ วฑฺฒิ ทุติยา สมฺปทา โหติฯ เวปุลฺลนฺติ วิปุลภาโว ตติยา สมฺปทา โหติฯ ผลนฺติ ปริปุณฺณผลํ จตุตฺถี สมฺปทา โหติฯ สมฺปนฺนสีเลสูติ ปริปุณฺณสีเลสุฯ โภชนสมฺปทาติ สมฺปนฺนํ วิวิธโภชนํฯ สมฺปทานนฺติ ติวิธํ กุสลสมฺปทํฯ อุปเนตีติ สา โภชนสมฺปทา อุปนยติฯ กสฺมา? สมฺปนฺนญฺหิสฺส ตํ กตํ, ยสฺมาสฺส ตํ กตกมฺมํ สมฺปนฺนํ ปริปุณฺณนฺติ อโตฺถฯ สมฺปนฺนตฺถูธาติ สมฺปโนฺน อตฺถุ อิธฯ วิชฺชาจรณสมฺปโนฺนติ ตีหิ วิชฺชาหิ จ ปญฺจทสหิ จรณธเมฺมหิ จ สมนฺนาคโตฯ ลทฺธาติ เอวรูโป ปุคฺคโล จิตฺตสฺส สมฺปทํ อเวกลฺลปริปุณฺณภาวํ ลภิตฺวาฯ กโรติ กมฺมสมฺปทนฺติ ปริปุณฺณกมฺมํ กโรติฯ ลภติ จตฺถสมฺปทนฺติ อตฺถญฺจ ปริปุณฺณํ ลภติฯ ทิฎฺฐิสมฺปทนฺติ วิปสฺสนาทิฎฺฐิํฯ มคฺคสมฺปทนฺติ โสตาปตฺติมคฺคํฯ ยาติ สมฺปนฺนมานโสติ ปริปุณฺณจิโตฺต หุตฺวา อรหตฺตํ ยาติฯ สา โหติ สพฺพสมฺปทาติ สา สพฺพทุเกฺขหิ วิมุตฺติ สพฺพสมฺปทา นาม โหตีติฯ
Sampanneti paripuṇṇe sampattiyutte. Pavuttā bījasampadāti sampannaṃ bījaṃ ropitaṃ. Devesampādayantamhīti deve sammā vassante. Anītisampadā hotīti kīṭakimiādipāṇakaītiyā abhāvo ekā sampadā hoti. Virūḷhīti vaḍḍhi dutiyā sampadā hoti. Vepullanti vipulabhāvo tatiyā sampadā hoti. Phalanti paripuṇṇaphalaṃ catutthī sampadā hoti. Sampannasīlesūti paripuṇṇasīlesu. Bhojanasampadāti sampannaṃ vividhabhojanaṃ. Sampadānanti tividhaṃ kusalasampadaṃ. Upanetīti sā bhojanasampadā upanayati. Kasmā? Sampannañhissa taṃ kataṃ, yasmāssa taṃ katakammaṃ sampannaṃ paripuṇṇanti attho. Sampannatthūdhāti sampanno atthu idha. Vijjācaraṇasampannoti tīhi vijjāhi ca pañcadasahi caraṇadhammehi ca samannāgato. Laddhāti evarūpo puggalo cittassa sampadaṃ avekallaparipuṇṇabhāvaṃ labhitvā. Karoti kammasampadanti paripuṇṇakammaṃ karoti. Labhati catthasampadanti atthañca paripuṇṇaṃ labhati. Diṭṭhisampadanti vipassanādiṭṭhiṃ. Maggasampadanti sotāpattimaggaṃ. Yāti sampannamānasoti paripuṇṇacitto hutvā arahattaṃ yāti. Sā hoti sabbasampadāti sā sabbadukkhehi vimutti sabbasampadā nāma hotīti.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๔. เขตฺตสุตฺตํ • 4. Khettasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๑-๔. ปฐมทานสุตฺตาทิวณฺณนา • 1-4. Paṭhamadānasuttādivaṇṇanā
