| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya |
៧. ខេត្តូបមសុត្តំ
7. Khettūpamasuttaṃ
៣៥៩. ឯកំ សមយំ ភគវា នាឡន្ទាយំ វិហរតិ បាវារិកម្ពវនេ។ អថ ខោ អសិពន្ធកបុត្តោ គាមណិ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ អសិពន្ធកបុត្តោ គាមណិ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘ននុ, ភន្តេ, ភគវា សព្ពបាណភូតហិតានុកម្បី វិហរតី’’តិ? ‘‘ឯវំ, គាមណិ, តថាគតោ សព្ពបាណភូតហិតានុកម្បី វិហរតី’’តិ។ ‘‘អថ កិញ្ចរហិ, ភន្តេ, ភគវា ឯកច្ចានំ សក្កច្ចំ ធម្មំ ទេសេតិ, ឯកច្ចានំ នោ តថា សក្កច្ចំ ធម្មំ ទេសេតី’’តិ? ‘‘តេន ហិ, គាមណិ, តញ្ញេវេត្ថ បដិបុច្ឆិស្សាមិ។ យថា តេ ខមេយ្យ តថា នំ ព្យាករេយ្យាសិ។ តំ កិំ មញ្ញសិ, គាមណិ, ឥធស្សុ 1 កស្សកស្ស គហបតិនោ តីណិ ខេត្តានិ – ឯកំ ខេត្តំ អគ្គំ, ឯកំ ខេត្តំ មជ្ឈិមំ, ឯកំ ខេត្តំ ហីនំ ជង្គលំ ឩសរំ បាបភូមិ។ តំ កិំ មញ្ញសិ, គាមណិ, អសុ កស្សកោ គហបតិ ពីជានិ បតិដ្ឋាបេតុកាមោ កត្ថ បឋមំ បតិដ្ឋាបេយ្យ, យំ វា អទុំ ខេត្តំ អគ្គំ , យំ វា អទុំ ខេត្តំ មជ្ឈិមំ, យំ វា អទុំ ខេត្តំ ហីនំ ជង្គលំ ឩសរំ បាបភូមី’’តិ? ‘‘អសុ, ភន្តេ, កស្សកោ គហបតិ ពីជានិ បតិដ្ឋាបេតុកាមោ យំ អទុំ ខេត្តំ អគ្គំ តត្ថ បតិដ្ឋាបេយ្យ ។ តត្ថ បតិដ្ឋាបេត្វា យំ អទុំ ខេត្តំ មជ្ឈិមំ តត្ថ បតិដ្ឋាបេយ្យ។ តត្ថ បតិដ្ឋាបេត្វា យំ អទុំ ខេត្តំ ហីនំ ជង្គលំ ឩសរំ បាបភូមិ តត្ថ បតិដ្ឋាបេយ្យបិ, នោបិ បតិដ្ឋាបេយ្យ។ តំ កិស្ស ហេតុ? អន្តមសោ គោភត្តម្បិ ភវិស្សតី’’តិ។
359. Ekaṃ samayaṃ bhagavā nāḷandāyaṃ viharati pāvārikambavane. Atha kho asibandhakaputto gāmaṇi yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho asibandhakaputto gāmaṇi bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘nanu, bhante, bhagavā sabbapāṇabhūtahitānukampī viharatī’’ti? ‘‘Evaṃ, gāmaṇi, tathāgato sabbapāṇabhūtahitānukampī viharatī’’ti. ‘‘Atha kiñcarahi, bhante, bhagavā ekaccānaṃ sakkaccaṃ dhammaṃ deseti, ekaccānaṃ no tathā sakkaccaṃ dhammaṃ desetī’’ti? ‘‘Tena hi, gāmaṇi, taññevettha paṭipucchissāmi. Yathā te khameyya tathā naṃ byākareyyāsi. Taṃ kiṃ maññasi, gāmaṇi, idhassu 2 kassakassa gahapatino tīṇi khettāni – ekaṃ khettaṃ aggaṃ, ekaṃ khettaṃ majjhimaṃ, ekaṃ khettaṃ hīnaṃ jaṅgalaṃ ūsaraṃ pāpabhūmi. Taṃ kiṃ maññasi, gāmaṇi, asu kassako gahapati bījāni patiṭṭhāpetukāmo kattha paṭhamaṃ patiṭṭhāpeyya, yaṃ vā aduṃ khettaṃ aggaṃ , yaṃ vā aduṃ khettaṃ majjhimaṃ, yaṃ vā aduṃ khettaṃ hīnaṃ jaṅgalaṃ ūsaraṃ pāpabhūmī’’ti? ‘‘Asu, bhante, kassako gahapati bījāni patiṭṭhāpetukāmo yaṃ aduṃ khettaṃ aggaṃ tattha patiṭṭhāpeyya . Tattha patiṭṭhāpetvā yaṃ aduṃ khettaṃ majjhimaṃ tattha patiṭṭhāpeyya. Tattha patiṭṭhāpetvā yaṃ aduṃ khettaṃ hīnaṃ jaṅgalaṃ ūsaraṃ pāpabhūmi tattha patiṭṭhāpeyyapi, nopi patiṭṭhāpeyya. Taṃ kissa hetu? Antamaso gobhattampi bhavissatī’’ti.
‘‘សេយ្យថាបិ, គាមណិ, យំ អទុំ ខេត្តំ អគ្គំ; ឯវមេវ មយ្ហំ ភិក្ខុភិក្ខុនិយោ។ តេសាហំ ធម្មំ ទេសេមិ – អាទិកល្យាណំ មជ្ឈេកល្យាណំ បរិយោសានកល្យាណំ, សាត្ថំ សព្យញ្ជនំ កេវលបរិបុណ្ណំ បរិសុទ្ធំ ព្រហ្មចរិយំ បកាសេមិ។ តំ កិស្ស ហេតុ? ឯតេ ហិ, គាមណិ, មំទីបា មំលេណា មំតាណា មំសរណា វិហរន្តិ។ សេយ្យថាបិ, គាមណិ, យំ អទុំ ខេត្តំ មជ្ឈិមំ; ឯវមេវ មយ្ហំ ឧបាសកឧបាសិកាយោ។ តេសំ បាហំ ធម្មំ ទេសេមិ – អាទិកល្យាណំ មជ្ឈេកល្យាណំ បរិយោសានកល្យាណំ, សាត្ថំ សព្យញ្ជនំ កេវលបរិបុណ្ណំ បរិសុទ្ធំ ព្រហ្មចរិយំ បកាសេមិ។ តំ កិស្ស ហេតុ? ឯតេ ហិ, គាមណិ, មំទីបា មំលេណា មំតាណា មំសរណា វិហរន្តិ។ សេយ្យថាបិ, គាមណិ, យំ អទុំ ខេត្តំ ហីនំ ជង្គលំ ឩសរំ បាបភូមិ; ឯវមេវ មយ្ហំ អញ្ញតិត្ថិយា សមណព្រាហ្មណបរិព្ពាជកា ។ តេសំ បាហំ ធម្មំ ទេសេមិ – អាទិកល្យាណំ មជ្ឈេកល្យាណំ បរិយោសានកល្យាណំ សាត្ថំ សព្យញ្ជនំ, កេវលបរិបុណ្ណំ បរិសុទ្ធំ ព្រហ្មចរិយំ បកាសេមិ។ តំ កិស្ស ហេតុ? អប្បេវ នាម ឯកំ បទម្បិ អាជានេយ្យុំ តំ នេសំ អស្ស ទីឃរត្តំ ហិតាយ សុខាយា’’តិ។
‘‘Seyyathāpi, gāmaṇi, yaṃ aduṃ khettaṃ aggaṃ; evameva mayhaṃ bhikkhubhikkhuniyo. Tesāhaṃ dhammaṃ desemi – ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ, sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsemi. Taṃ kissa hetu? Ete hi, gāmaṇi, maṃdīpā maṃleṇā maṃtāṇā maṃsaraṇā viharanti. Seyyathāpi, gāmaṇi, yaṃ aduṃ khettaṃ majjhimaṃ; evameva mayhaṃ upāsakaupāsikāyo. Tesaṃ pāhaṃ dhammaṃ desemi – ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ, sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsemi. Taṃ kissa hetu? Ete hi, gāmaṇi, maṃdīpā maṃleṇā maṃtāṇā maṃsaraṇā viharanti. Seyyathāpi, gāmaṇi, yaṃ aduṃ khettaṃ hīnaṃ jaṅgalaṃ ūsaraṃ pāpabhūmi; evameva mayhaṃ aññatitthiyā samaṇabrāhmaṇaparibbājakā . Tesaṃ pāhaṃ dhammaṃ desemi – ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsemi. Taṃ kissa hetu? Appeva nāma ekaṃ padampi ājāneyyuṃ taṃ nesaṃ assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’ti.
‘‘សេយ្យថាបិ, គាមណិ, បុរិសស្ស តយោ ឧទកមណិកា – ឯកោ ឧទកមណិកោ អច្ឆិទ្ទោ អហារី អបរិហារី, ឯកោ ឧទកមណិកោ អច្ឆិទ្ទោ ហារី បរិហារី, ឯកោ ឧទកមណិកោ ឆិទ្ទោ ហារី បរិហារី។ តំ កិំ មញ្ញសិ, គាមណិ, អសុ បុរិសោ ឧទកំ និក្ខិបិតុកាមោ កត្ថ បឋមំ និក្ខិបេយ្យ, យោ វា សោ ឧទកមណិកោ អច្ឆិទ្ទោ អហារី អបរិហារី, យោ វា សោ ឧទកមណិកោ អច្ឆិទ្ទោ ហារី បរិហារី, យោ វា សោ ឧទកមណិកោ ឆិទ្ទោ ហារី បរិហារី’’តិ? ‘‘អសុ, ភន្តេ, បុរិសោ ឧទកំ និក្ខិបិតុកាមោ, យោ សោ ឧទកមណិកោ អច្ឆិទ្ទោ អហារី អបរិហារី តត្ថ និក្ខិបេយ្យ, តត្ថ និក្ខិបិត្វា, យោ សោ ឧទកមណិកោ អច្ឆិទ្ទោ ហារី បរិហារី តត្ថ និក្ខិបេយ្យ, តត្ថ និក្ខិបិត្វា, យោ សោ ឧទកមណិកោ ឆិទ្ទោ ហារី បរិហារី តត្ថ និក្ខិបេយ្យបិ, នោបិ និក្ខិបេយ្យ។ តំ កិស្ស ហេតុ? អន្តមសោ ភណ្ឌធោវនម្បិ ភវិស្សតី’’តិ។
‘‘Seyyathāpi, gāmaṇi, purisassa tayo udakamaṇikā – eko udakamaṇiko acchiddo ahārī aparihārī, eko udakamaṇiko acchiddo hārī parihārī, eko udakamaṇiko chiddo hārī parihārī. Taṃ kiṃ maññasi, gāmaṇi, asu puriso udakaṃ nikkhipitukāmo kattha paṭhamaṃ nikkhipeyya, yo vā so udakamaṇiko acchiddo ahārī aparihārī, yo vā so udakamaṇiko acchiddo hārī parihārī, yo vā so udakamaṇiko chiddo hārī parihārī’’ti? ‘‘Asu, bhante, puriso udakaṃ nikkhipitukāmo, yo so udakamaṇiko acchiddo ahārī aparihārī tattha nikkhipeyya, tattha nikkhipitvā, yo so udakamaṇiko acchiddo hārī parihārī tattha nikkhipeyya, tattha nikkhipitvā, yo so udakamaṇiko chiddo hārī parihārī tattha nikkhipeyyapi, nopi nikkhipeyya. Taṃ kissa hetu? Antamaso bhaṇḍadhovanampi bhavissatī’’ti.
‘‘សេយ្យថាបិ, គាមណិ, យោ សោ ឧទកមណិកោ អច្ឆិទ្ទោ អហារី អបរិហារី; ឯវមេវ មយ្ហំ ភិក្ខុភិក្ខុនិយោ។ តេសាហំ ធម្មំ ទេសេមិ – អាទិកល្យាណំ មជ្ឈេកល្យាណំ បរិយោសានកល្យាណំ សាត្ថំ សព្យញ្ជនំ , កេវលបរិបុណ្ណំ បរិសុទ្ធំ ព្រហ្មចរិយំ បកាសេមិ។ តំ កិស្ស ហេតុ? ឯតេ ហិ, គាមណិ, មំទីបា មំលេណា មំតាណា មំសរណា វិហរន្តិ។ សេយ្យថាបិ, គាមណិ, យោ សោ ឧទកមណិកោ អច្ឆិទ្ទោ ហារី បរិហារី; ឯវមេវ មយ្ហំ ឧបាសកឧបាសិកាយោ។ តេសាហំ ធម្មំ ទេសេមិ – អាទិកល្យាណំ មជ្ឈេកល្យាណំ បរិយោសានកល្យាណំ សាត្ថំ សព្យញ្ជនំ, កេវលបរិបុណ្ណំ បរិសុទ្ធំ ព្រហ្មចរិយំ បកាសេមិ។ តំ កិស្ស ហេតុ? ឯតេ ហិ, គាមណិ, មំទីបា មំលេណា មំតាណា មំសរណា វិហរន្តិ។ សេយ្យថាបិ, គាមណិ, យោ សោ ឧទកមណិកោ ឆិទ្ទោ ហារី បរិហារី; ឯវមេវ មយ្ហំ អញ្ញតិត្ថិយា សមណព្រាហ្មណបរិព្ពាជកា។ តេសាហំ ធម្មំ ទេសេមិ – អាទិកល្យាណំ មជ្ឈេកល្យាណំ បរិយោសានកល្យាណំ សាត្ថំ សព្យញ្ជនំ កេវលបរិបុណ្ណំ បរិសុទ្ធំ ព្រហ្មចរិយំ បកាសេមិ។ តំ កិស្ស ហេតុ? អប្បេវ នាម ឯកំ បទម្បិ អាជានេយ្យុំ, តំ នេសំ អស្ស ទីឃរត្តំ ហិតាយ សុខាយា’’តិ។ ឯវំ វុត្តេ, អសិពន្ធកបុត្តោ គាមណិ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘អភិក្កន្តំ, ភន្តេ…បេ.… អជ្ជតគ្គេ បាណុបេតំ សរណំ គត’’ន្តិ។ សត្តមំ។
‘‘Seyyathāpi, gāmaṇi, yo so udakamaṇiko acchiddo ahārī aparihārī; evameva mayhaṃ bhikkhubhikkhuniyo. Tesāhaṃ dhammaṃ desemi – ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ , kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsemi. Taṃ kissa hetu? Ete hi, gāmaṇi, maṃdīpā maṃleṇā maṃtāṇā maṃsaraṇā viharanti. Seyyathāpi, gāmaṇi, yo so udakamaṇiko acchiddo hārī parihārī; evameva mayhaṃ upāsakaupāsikāyo. Tesāhaṃ dhammaṃ desemi – ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsemi. Taṃ kissa hetu? Ete hi, gāmaṇi, maṃdīpā maṃleṇā maṃtāṇā maṃsaraṇā viharanti. Seyyathāpi, gāmaṇi, yo so udakamaṇiko chiddo hārī parihārī; evameva mayhaṃ aññatitthiyā samaṇabrāhmaṇaparibbājakā. Tesāhaṃ dhammaṃ desemi – ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsemi. Taṃ kissa hetu? Appeva nāma ekaṃ padampi ājāneyyuṃ, taṃ nesaṃ assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’ti. Evaṃ vutte, asibandhakaputto gāmaṇi bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante…pe… ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. Sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៧. ខេត្តូបមសុត្តវណ្ណនា • 7. Khettūpamasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៧. ខេត្តូបមសុត្តវណ្ណនា • 7. Khettūpamasuttavaṇṇanā
