| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਿਲਿਨ੍ਦਪਞ੍ਹਪਾਲ਼ਿ • Milindapañhapāḷi |
੩. ਖੀਣਾਸવਸਤਿਸਮ੍ਮੋਸਪਞ੍ਹੋ
3. Khīṇāsavasatisammosapañho
੩. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਰਹਤੋ ਸਤਿਸਮ੍ਮੋਸੋ’’ਤਿ? ‘‘વਿਗਤਸਤਿਸਮ੍ਮੋਸਾ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਰਹਨ੍ਤੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ ਸਤਿਸਮ੍ਮੋਸੋ’’ਤਿ। ‘‘ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਰਹਾ ਆਪਤ੍ਤਿ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ। ‘‘ਕਿਸ੍ਮਿਂ વਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਕੁਟਿਕਾਰੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਞ੍ਚਰਿਤ੍ਤੇ, વਿਕਾਲੇ ਕਾਲਸਞ੍ਞਾਯ, ਪવਾਰਿਤੇ ਅਪ੍ਪવਾਰਿਤਸਞ੍ਞਾਯ, ਅਨਤਿਰਿਤ੍ਤੇ ਅਤਿਰਿਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਯਾ’’ਤਿ।
3. ‘‘Bhante nāgasena, atthi arahato satisammoso’’ti? ‘‘Vigatasatisammosā kho, mahārāja, arahanto, natthi arahantānaṃ satisammoso’’ti. ‘‘Āpajjeyya pana, bhante, arahā āpatti’’nti? ‘‘Āma, mahārājā’’ti. ‘‘Kismiṃ vatthusmi’’nti? ‘‘Kuṭikāre, mahārāja, sañcaritte, vikāle kālasaññāya, pavārite appavāritasaññāya, anatiritte atirittasaññāyā’’ti.
‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਣਥ ‘ਯੇ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਦ੍વੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਅਨਾਦਰਿਯੇਨ વਾ ਅਜਾਨਨੇਨ વਾ’ਤਿ। ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਰਹਤੋ ਅਨਾਦਰਿਯਂ ਹੋਤਿ, ਯਂ ਅਰਹਾ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ।
‘‘Bhante nāgasena, tumhe bhaṇatha ‘ye āpattiṃ āpajjanti, te dvīhi kāraṇehi āpajjanti anādariyena vā ajānanena vā’ti. Api nu kho, bhante, arahato anādariyaṃ hoti, yaṃ arahā āpattiṃ āpajjatī’’ti? ‘‘Na hi, mahārājā’’ti.
‘‘ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਰਹਾ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਚ ਅਰਹਤੋ ਅਨਾਦਰਿਯਂ, ਤੇਨ ਹਿ ਅਤ੍ਥਿ ਅਰਹਤੋ ਸਤਿਸਮ੍ਮੋਸੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਰਹਤੋ ਸਤਿਸਮ੍ਮੋਸੋ, ਆਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਅਰਹਾ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ।
‘‘Yadi, bhante nāgasena, arahā āpattiṃ āpajjati, natthi ca arahato anādariyaṃ, tena hi atthi arahato satisammoso’’ti? ‘‘Natthi, mahārāja, arahato satisammoso, āpattiñca arahā āpajjatī’’ti.
‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਾਰਣੇਨ ਮਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਹਿ, ਕਿਂ ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਦ੍વੇਮੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਿਲੇਸਾ ਲੋਕવਜ੍ਜਂ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿવਜ੍ਜਞ੍ਚਾਤਿ। ਕਤਮਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਲੋਕવਜ੍ਜਂ? ਦਸ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਾ, ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਲੋਕવਜ੍ਜਂ। ਕਤਮਂ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿવਜ੍ਜਂ? ਯਂ ਲੋਕੇ ਅਤ੍ਥਿ ਸਮਣਾਨਂ ਅਨਨੁਚ੍ਛવਿਕਂ ਅਨਨੁਲੋਮਿਕਂ, ਗਿਹੀਨਂ ਅਨવਜ੍ਜਂ। ਤਤ੍ਥ ਭਗવਾ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤਿ ‘ਯਾવਜੀવਂ ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਨੀਯ’ਨ੍ਤਿ। વਿਕਾਲਭੋਜਨਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਨવਜ੍ਜਂ, ਤਂ ਜਿਨਸਾਸਨੇ વਜ੍ਜਂ। ਭੂਤਗਾਮવਿਕੋਪਨਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਨવਜ੍ਜਂ, ਤਂ ਜਿਨਸਾਸਨੇ વਜ੍ਜਂ। ਉਦਕੇ ਹਸ੍ਸਧਮ੍ਮਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਨવਜ੍ਜਂ, ਤਂ ਜਿਨਸਾਸਨੇ વਜ੍ਜਂ। ਇਤਿ ਏવਰੂਪਾਨਿ ਏવਰੂਪਾਨਿ, ਮਹਾਰਾਜ , ਜਿਨਸਾਸਨੇ વਜ੍ਜਾਨਿ, ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿવਜ੍ਜਂ।
‘‘Tena hi, bhante, kāraṇena maṃ saññāpehi, kiṃ tattha kāraṇa’’nti? ‘‘Dveme, mahārāja, kilesā lokavajjaṃ paṇṇattivajjañcāti. Katamaṃ, mahārāja, lokavajjaṃ? Dasa akusalakammapathā, idaṃ vuccati lokavajjaṃ. Katamaṃ paṇṇattivajjaṃ? Yaṃ loke atthi samaṇānaṃ ananucchavikaṃ ananulomikaṃ, gihīnaṃ anavajjaṃ. Tattha bhagavā sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññapeti ‘yāvajīvaṃ anatikkamanīya’nti. Vikālabhojanaṃ, mahārāja, lokassa anavajjaṃ, taṃ jinasāsane vajjaṃ. Bhūtagāmavikopanaṃ, mahārāja, lokassa anavajjaṃ, taṃ jinasāsane vajjaṃ. Udake hassadhammaṃ, mahārāja, lokassa anavajjaṃ, taṃ jinasāsane vajjaṃ. Iti evarūpāni evarūpāni, mahārāja , jinasāsane vajjāni, idaṃ vuccati paṇṇattivajjaṃ.
‘‘ਲੋਕવਜ੍ਜਂ ਅਭਬ੍ਬੋ ਖੀਣਾਸવੋ ਤਂ ਅਜ੍ਝਾਚਰਿਤੁਂ, ਯਂ ਕਿਲੇਸਂ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿવਜ੍ਜਂ, ਤਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ। ਅવਿਸਯੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਅਰਹਤੋ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਿਤੁਂ, ਨ ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਬਲਂ ਅਤ੍ਥਿ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਿਤੁਂ। ਅਨਞ੍ਞਾਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਰਹਤੋ ਇਤ੍ਥਿਪੁਰਿਸਾਨਂ ਨਾਮਮ੍ਪਿ ਗੋਤ੍ਤਮ੍ਪਿ, ਮਗ੍ਗੋਪਿ ਤਸ੍ਸ ਮਹਿਯਾ ਅਨਞ੍ਞਾਤੋ; વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਯੇવ, ਮਹਾਰਾਜ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਅਰਹਾ ਜਾਨੇਯ੍ਯ; ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਅਰਹਾ ਸਕવਿਸਯਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯ; ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋવ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ। ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏવਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ।
‘‘Lokavajjaṃ abhabbo khīṇāsavo taṃ ajjhācarituṃ, yaṃ kilesaṃ paṇṇattivajjaṃ, taṃ ajānanto āpajjeyya. Avisayo, mahārāja, ekaccassa arahato sabbaṃ jānituṃ, na hi tassa balaṃ atthi sabbaṃ jānituṃ. Anaññātaṃ, mahārāja, arahato itthipurisānaṃ nāmampi gottampi, maggopi tassa mahiyā anaññāto; vimuttiṃ yeva, mahārāja, ekacco arahā jāneyya; chaḷabhiñño arahā sakavisayaṃ jāneyya; sabbaññū, mahārāja, tathāgatova sabbaṃ jānātī’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
ਖੀਣਾਸવਸਤਿਸਮ੍ਮੋਸਪਞ੍ਹੋ ਤਤਿਯੋ।
Khīṇāsavasatisammosapañho tatiyo.
