Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മിലിന്ദപഞ്ഹപാളി • Milindapañhapāḷi |
൩. ഖീണാസവസതിസമ്മോസപഞ്ഹോ
3. Khīṇāsavasatisammosapañho
൩. ‘‘ഭന്തേ നാഗസേന, അത്ഥി അരഹതോ സതിസമ്മോസോ’’തി? ‘‘വിഗതസതിസമ്മോസാ ഖോ, മഹാരാജ, അരഹന്തോ, നത്ഥി അരഹന്താനം സതിസമ്മോസോ’’തി. ‘‘ആപജ്ജേയ്യ പന, ഭന്തേ, അരഹാ ആപത്തി’’ന്തി? ‘‘ആമ, മഹാരാജാ’’തി. ‘‘കിസ്മിം വത്ഥുസ്മി’’ന്തി? ‘‘കുടികാരേ, മഹാരാജ, സഞ്ചരിത്തേ, വികാലേ കാലസഞ്ഞായ, പവാരിതേ അപ്പവാരിതസഞ്ഞായ, അനതിരിത്തേ അതിരിത്തസഞ്ഞായാ’’തി.
3. ‘‘Bhante nāgasena, atthi arahato satisammoso’’ti? ‘‘Vigatasatisammosā kho, mahārāja, arahanto, natthi arahantānaṃ satisammoso’’ti. ‘‘Āpajjeyya pana, bhante, arahā āpatti’’nti? ‘‘Āma, mahārājā’’ti. ‘‘Kismiṃ vatthusmi’’nti? ‘‘Kuṭikāre, mahārāja, sañcaritte, vikāle kālasaññāya, pavārite appavāritasaññāya, anatiritte atirittasaññāyā’’ti.
‘‘ഭന്തേ നാഗസേന, തുമ്ഹേ ഭണഥ ‘യേ ആപത്തിം ആപജ്ജന്തി, തേ ദ്വീഹി കാരണേഹി ആപജ്ജന്തി അനാദരിയേന വാ അജാനനേന വാ’തി. അപി നു ഖോ, ഭന്തേ, അരഹതോ അനാദരിയം ഹോതി, യം അരഹാ ആപത്തിം ആപജ്ജതീ’’തി? ‘‘ന ഹി, മഹാരാജാ’’തി.
‘‘Bhante nāgasena, tumhe bhaṇatha ‘ye āpattiṃ āpajjanti, te dvīhi kāraṇehi āpajjanti anādariyena vā ajānanena vā’ti. Api nu kho, bhante, arahato anādariyaṃ hoti, yaṃ arahā āpattiṃ āpajjatī’’ti? ‘‘Na hi, mahārājā’’ti.
‘‘യദി, ഭന്തേ നാഗസേന, അരഹാ ആപത്തിം ആപജ്ജതി, നത്ഥി ച അരഹതോ അനാദരിയം, തേന ഹി അത്ഥി അരഹതോ സതിസമ്മോസോ’’തി? ‘‘നത്ഥി, മഹാരാജ, അരഹതോ സതിസമ്മോസോ, ആപത്തിഞ്ച അരഹാ ആപജ്ജതീ’’തി.
‘‘Yadi, bhante nāgasena, arahā āpattiṃ āpajjati, natthi ca arahato anādariyaṃ, tena hi atthi arahato satisammoso’’ti? ‘‘Natthi, mahārāja, arahato satisammoso, āpattiñca arahā āpajjatī’’ti.
‘‘തേന ഹി, ഭന്തേ, കാരണേന മം സഞ്ഞാപേഹി, കിം തത്ഥ കാരണ’’ന്തി? ‘‘ദ്വേമേ, മഹാരാജ, കിലേസാ ലോകവജ്ജം പണ്ണത്തിവജ്ജഞ്ചാതി. കതമം, മഹാരാജ, ലോകവജ്ജം? ദസ അകുസലകമ്മപഥാ, ഇദം വുച്ചതി ലോകവജ്ജം. കതമം പണ്ണത്തിവജ്ജം? യം ലോകേ അത്ഥി സമണാനം അനനുച്ഛവികം അനനുലോമികം, ഗിഹീനം അനവജ്ജം. തത്ഥ ഭഗവാ സാവകാനം സിക്ഖാപദം പഞ്ഞപേതി ‘യാവജീവം അനതിക്കമനീയ’ന്തി. വികാലഭോജനം, മഹാരാജ, ലോകസ്സ അനവജ്ജം, തം ജിനസാസനേ വജ്ജം. ഭൂതഗാമവികോപനം, മഹാരാജ, ലോകസ്സ അനവജ്ജം, തം ജിനസാസനേ വജ്ജം. ഉദകേ ഹസ്സധമ്മം, മഹാരാജ, ലോകസ്സ അനവജ്ജം, തം ജിനസാസനേ വജ്ജം. ഇതി ഏവരൂപാനി ഏവരൂപാനി, മഹാരാജ , ജിനസാസനേ വജ്ജാനി, ഇദം വുച്ചതി പണ്ണത്തിവജ്ജം.
‘‘Tena hi, bhante, kāraṇena maṃ saññāpehi, kiṃ tattha kāraṇa’’nti? ‘‘Dveme, mahārāja, kilesā lokavajjaṃ paṇṇattivajjañcāti. Katamaṃ, mahārāja, lokavajjaṃ? Dasa akusalakammapathā, idaṃ vuccati lokavajjaṃ. Katamaṃ paṇṇattivajjaṃ? Yaṃ loke atthi samaṇānaṃ ananucchavikaṃ ananulomikaṃ, gihīnaṃ anavajjaṃ. Tattha bhagavā sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññapeti ‘yāvajīvaṃ anatikkamanīya’nti. Vikālabhojanaṃ, mahārāja, lokassa anavajjaṃ, taṃ jinasāsane vajjaṃ. Bhūtagāmavikopanaṃ, mahārāja, lokassa anavajjaṃ, taṃ jinasāsane vajjaṃ. Udake hassadhammaṃ, mahārāja, lokassa anavajjaṃ, taṃ jinasāsane vajjaṃ. Iti evarūpāni evarūpāni, mahārāja , jinasāsane vajjāni, idaṃ vuccati paṇṇattivajjaṃ.
‘‘ലോകവജ്ജം അഭബ്ബോ ഖീണാസവോ തം അജ്ഝാചരിതും, യം കിലേസം പണ്ണത്തിവജ്ജം, തം അജാനന്തോ ആപജ്ജേയ്യ. അവിസയോ, മഹാരാജ, ഏകച്ചസ്സ അരഹതോ സബ്ബം ജാനിതും, ന ഹി തസ്സ ബലം അത്ഥി സബ്ബം ജാനിതും. അനഞ്ഞാതം, മഹാരാജ, അരഹതോ ഇത്ഥിപുരിസാനം നാമമ്പി ഗോത്തമ്പി, മഗ്ഗോപി തസ്സ മഹിയാ അനഞ്ഞാതോ; വിമുത്തിം യേവ, മഹാരാജ, ഏകച്ചോ അരഹാ ജാനേയ്യ; ഛളഭിഞ്ഞോ അരഹാ സകവിസയം ജാനേയ്യ; സബ്ബഞ്ഞൂ, മഹാരാജ, തഥാഗതോവ സബ്ബം ജാനാതീ’’തി. ‘‘സാധു, ഭന്തേ നാഗസേന, ഏവമേതം തഥാ സമ്പടിച്ഛാമീ’’തി.
‘‘Lokavajjaṃ abhabbo khīṇāsavo taṃ ajjhācarituṃ, yaṃ kilesaṃ paṇṇattivajjaṃ, taṃ ajānanto āpajjeyya. Avisayo, mahārāja, ekaccassa arahato sabbaṃ jānituṃ, na hi tassa balaṃ atthi sabbaṃ jānituṃ. Anaññātaṃ, mahārāja, arahato itthipurisānaṃ nāmampi gottampi, maggopi tassa mahiyā anaññāto; vimuttiṃ yeva, mahārāja, ekacco arahā jāneyya; chaḷabhiñño arahā sakavisayaṃ jāneyya; sabbaññū, mahārāja, tathāgatova sabbaṃ jānātī’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
ഖീണാസവസതിസമ്മോസപഞ്ഹോ തതിയോ.
Khīṇāsavasatisammosapañho tatiyo.