| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya |
៤. ខីររុក្ខោបមសុត្តំ
4. Khīrarukkhopamasuttaṃ
២៣១. ‘‘យស្ស កស្សចិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុស្ស វា ភិក្ខុនិយា វា ចក្ខុវិញ្ញេយ្យេសុ រូបេសុ យោ រាគោ សោ អត្ថិ, យោ ទោសោ សោ អត្ថិ, យោ មោហោ សោ អត្ថិ, យោ រាគោ សោ អប្បហីនោ, យោ ទោសោ សោ អប្បហីនោ, យោ មោហោ សោ អប្បហីនោ តស្ស បរិត្តា ចេបិ ចក្ខុវិញ្ញេយ្យា រូបា ចក្ខុស្ស អាបាថំ អាគច្ឆន្តិ បរិយាទិយន្តេវស្ស ចិត្តំ; កោ បន វាទោ អធិមត្តានំ! តំ កិស្ស ហេតុ? យោ, ភិក្ខវេ, រាគោ, សោ អត្ថិ, យោ ទោសោ សោ អត្ថិ, យោ មោហោ សោ អត្ថិ, យោ រាគោ សោ អប្បហីនោ, យោ ទោសោ សោ អប្បហីនោ, យោ មោហោ សោ អប្បហីនោ…បេ.…។
231. ‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā cakkhuviññeyyesu rūpesu yo rāgo so atthi, yo doso so atthi, yo moho so atthi, yo rāgo so appahīno, yo doso so appahīno, yo moho so appahīno tassa parittā cepi cakkhuviññeyyā rūpā cakkhussa āpāthaṃ āgacchanti pariyādiyantevassa cittaṃ; ko pana vādo adhimattānaṃ! Taṃ kissa hetu? Yo, bhikkhave, rāgo, so atthi, yo doso so atthi, yo moho so atthi, yo rāgo so appahīno, yo doso so appahīno, yo moho so appahīno…pe….
‘‘យស្ស កស្សចិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុស្ស វា ភិក្ខុនិយា វា ជិវ្ហាវិញ្ញេយ្យេសុ រសេសុ យោ រាគោ សោ អត្ថិ…បេ.…។
‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā jivhāviññeyyesu rasesu yo rāgo so atthi…pe….
‘‘យស្ស កស្សចិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុស្ស វា ភិក្ខុនិយា វា មនោវិញ្ញេយ្យេសុ ធម្មេសុ យោ រាគោ សោ អត្ថិ, យោ ទោសោ សោ អត្ថិ, យោ មោហោ សោ អត្ថិ, យោ រាគោ សោ អប្បហីនោ, យោ ទោសោ សោ អប្បហីនោ, យោ មោហោ សោ អប្បហីនោ, តស្ស បរិត្តា ចេបិ មនោវិញ្ញេយ្យា ធម្មា មនស្ស អាបាថំ អាគច្ឆន្តិ បរិយាទិយន្តេវស្ស ចិត្តំ; កោ បន វាទោ អធិមត្តានំ! តំ កិស្ស ហេតុ? យោ, ភិក្ខវេ, រាគោ, សោ អត្ថិ, យោ ទោសោ សោ អត្ថិ, យោ មោហោ សោ អត្ថិ, យោ រាគោ សោ អប្បហីនោ, យោ ទោសោ សោ អប្បហីនោ, យោ មោហោ សោ អប្បហីនោ។
‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā manoviññeyyesu dhammesu yo rāgo so atthi, yo doso so atthi, yo moho so atthi, yo rāgo so appahīno, yo doso so appahīno, yo moho so appahīno, tassa parittā cepi manoviññeyyā dhammā manassa āpāthaṃ āgacchanti pariyādiyantevassa cittaṃ; ko pana vādo adhimattānaṃ! Taṃ kissa hetu? Yo, bhikkhave, rāgo, so atthi, yo doso so atthi, yo moho so atthi, yo rāgo so appahīno, yo doso so appahīno, yo moho so appahīno.
‘‘សេយ្យថាបិ , ភិក្ខវេ, ខីររុក្ខោ អស្សត្ថោ វា និគ្រោធោ វា បិលក្ខោ វា ឧទុម្ពរោ វា ទហរោ តរុណោ កោមារកោ។ តមេនំ បុរិសោ តិណ្ហាយ កុឋារិយា យតោ យតោ អាភិន្ទេយ្យ 1 អាគច្ឆេយ្យ ខីរ’’ន្តិ? ‘‘ឯវំ, ភន្តេ’’។ ‘‘តំ កិស្ស ហេតុ’’? ‘‘យញ្ហិ, ភន្តេ, ខីរំ តំ អត្ថី’’តិ។
‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, khīrarukkho assattho vā nigrodho vā pilakkho vā udumbaro vā daharo taruṇo komārako. Tamenaṃ puriso tiṇhāya kuṭhāriyā yato yato ābhindeyya 2 āgaccheyya khīra’’nti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Yañhi, bhante, khīraṃ taṃ atthī’’ti.
‘‘ឯវមេវ ខោ, ភិក្ខវេ, យស្ស កស្សចិ ភិក្ខុស្ស វា ភិក្ខុនិយា វា ចក្ខុវិញ្ញេយ្យេសុ រូបេសុ យោ រាគោ សោ អត្ថិ, យោ ទោសោ សោ អត្ថិ, យោ មោហោ សោ អត្ថិ, យោ រាគោ សោ អប្បហីនោ, យោ ទោសោ សោ អប្បហីនោ, យោ មោហោ សោ អប្បហីនោ, តស្ស បរិត្តា ចេបិ ចក្ខុវិញ្ញេយ្យា រូបា ចក្ខុស្ស អាបាថំ អាគច្ឆន្តិ បរិយាទិយន្តេវស្ស ចិត្តំ; កោ បន វាទោ អធិមត្តានំ! តំ កិស្ស ហេតុ? យោ, ភិក្ខវេ, រាគោ សោ អត្ថិ, យោ ទោសោ សោ អត្ថិ , យោ មោហោ សោ អត្ថិ, យោ រាគោ សោ អប្បហីនោ, យោ ទោសោ សោ អប្បហីនោ, យោ មោហោ សោ អប្បហីនោ…បេ.…។
‘‘Evameva kho, bhikkhave, yassa kassaci bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā cakkhuviññeyyesu rūpesu yo rāgo so atthi, yo doso so atthi, yo moho so atthi, yo rāgo so appahīno, yo doso so appahīno, yo moho so appahīno, tassa parittā cepi cakkhuviññeyyā rūpā cakkhussa āpāthaṃ āgacchanti pariyādiyantevassa cittaṃ; ko pana vādo adhimattānaṃ! Taṃ kissa hetu? Yo, bhikkhave, rāgo so atthi, yo doso so atthi , yo moho so atthi, yo rāgo so appahīno, yo doso so appahīno, yo moho so appahīno…pe….
‘‘យស្ស កស្សចិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុស្ស វា ភិក្ខុនិយា វា ជិវ្ហាវិញ្ញេយ្យេសុ រសេសុ យោ រាគោ សោ អត្ថិ…បេ.…។
‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā jivhāviññeyyesu rasesu yo rāgo so atthi…pe….
‘‘យស្ស កស្សចិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុស្ស វា ភិក្ខុនិយា វា មនោវិញ្ញេយ្យេសុ ធម្មេសុ យោ រាគោ សោ អត្ថិ, យោ ទោសោ សោ អត្ថិ, យោ មោហោ សោ អត្ថិ, យោ រាគោ សោ អប្បហីនោ, យោ ទោសោ សោ អប្បហីនោ, យោ មោហោ សោ អប្បហីនោ, តស្ស បរិត្តា ចេបិ មនោវិញ្ញេយ្យា ធម្មា មនស្ស អាបាថំ អាគច្ឆន្តិ បរិយាទិយន្តេវស្ស ចិត្តំ; កោ បន វាទោ អធិមត្តានំ! តំ កិស្ស ហេតុ? យោ, ភិក្ខវេ, រាគោ សោ អត្ថិ, យោ ទោសោ សោ អត្ថិ, យោ មោហោ សោ អត្ថិ, យោ រាគោ សោ អប្បហីនោ, យោ ទោសោ សោ អប្បហីនោ, យោ មោហោ សោ អប្បហីនោ។
‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā manoviññeyyesu dhammesu yo rāgo so atthi, yo doso so atthi, yo moho so atthi, yo rāgo so appahīno, yo doso so appahīno, yo moho so appahīno, tassa parittā cepi manoviññeyyā dhammā manassa āpāthaṃ āgacchanti pariyādiyantevassa cittaṃ; ko pana vādo adhimattānaṃ! Taṃ kissa hetu? Yo, bhikkhave, rāgo so atthi, yo doso so atthi, yo moho so atthi, yo rāgo so appahīno, yo doso so appahīno, yo moho so appahīno.
‘‘យស្ស កស្សចិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុស្ស វា ភិក្ខុនិយា វា ចក្ខុវិញ្ញេយ្យេសុ រូបេសុ យោ រាគោ សោ នត្ថិ, យោ ទោសោ សោ នត្ថិ, យោ មោហោ សោ នត្ថិ, យោ រាគោ សោ បហីនោ, យោ ទោសោ សោ បហីនោ, យោ មោហោ សោ បហីនោ, តស្ស អធិមត្តា ចេបិ ចក្ខុវិញ្ញេយ្យា រូបា ចក្ខុស្ស អាបាថំ អាគច្ឆន្តិ នេវស្ស ចិត្តំ បរិយាទិយន្តិ; កោ បន វាទោ បរិត្តានំ! តំ កិស្ស ហេតុ? យោ, ភិក្ខវេ, រាគោ សោ នត្ថិ, យោ ទោសោ សោ នត្ថិ, យោ មោហោ សោ នត្ថិ, យោ រាគោ សោ បហីនោ, យោ ទោសោ សោ បហីនោ, យោ មោហោ សោ បហីនោ…បេ.…។
‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā cakkhuviññeyyesu rūpesu yo rāgo so natthi, yo doso so natthi, yo moho so natthi, yo rāgo so pahīno, yo doso so pahīno, yo moho so pahīno, tassa adhimattā cepi cakkhuviññeyyā rūpā cakkhussa āpāthaṃ āgacchanti nevassa cittaṃ pariyādiyanti; ko pana vādo parittānaṃ! Taṃ kissa hetu? Yo, bhikkhave, rāgo so natthi, yo doso so natthi, yo moho so natthi, yo rāgo so pahīno, yo doso so pahīno, yo moho so pahīno…pe….
‘‘យស្ស កស្សចិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុស្ស វា ភិក្ខុនិយា វា ជិវ្ហាវិញ្ញេយ្យេសុ រសេសុ…បេ.… មនោវិញ្ញេយ្យេសុ ធម្មេសុ យោ រាគោ សោ នត្ថិ, យោ ទោសោ សោ នត្ថិ, យោ មោហោ សោ នត្ថិ, យោ រាគោ សោ បហីនោ, យោ ទោសោ សោ បហីនោ, យោ មោហោ សោ បហីនោ, តស្ស អធិមត្តា ចេបិ មនោវិញ្ញេយ្យា ធម្មា មនស្ស អាបាថំ អាគច្ឆន្តិ នេវស្ស ចិត្តំ បរិយាទិយន្តិ; កោ បន វាទោ បរិត្តានំ! តំ កិស្ស ហេតុ? យោ, ភិក្ខវេ, រាគោ សោ នត្ថិ, យោ ទោសោ សោ នត្ថិ, យោ មោហោ សោ នត្ថិ, យោ រាគោ សោ បហីនោ, យោ ទោសោ សោ បហីនោ, យោ មោហោ សោ បហីនោ។ សេយ្យថាបិ , ភិក្ខវេ, ខីររុក្ខោ អស្សត្ថោ វា និគ្រោធោ វា បិលក្ខោ វា ឧទុម្ពរោ វា សុក្ខោ កោលាបោ តេរោវស្សិកោ។ តមេនំ បុរិសោ តិណ្ហាយ កុឋារិយា យតោ យតោ អាភិន្ទេយ្យ អាគច្ឆេយ្យ ខីរ’’ន្តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘តំ កិស្ស ហេតុ’’? ‘‘យញ្ហិ, ភន្តេ, ខីរំ តំ នត្ថី’’តិ។
‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā jivhāviññeyyesu rasesu…pe… manoviññeyyesu dhammesu yo rāgo so natthi, yo doso so natthi, yo moho so natthi, yo rāgo so pahīno, yo doso so pahīno, yo moho so pahīno, tassa adhimattā cepi manoviññeyyā dhammā manassa āpāthaṃ āgacchanti nevassa cittaṃ pariyādiyanti; ko pana vādo parittānaṃ! Taṃ kissa hetu? Yo, bhikkhave, rāgo so natthi, yo doso so natthi, yo moho so natthi, yo rāgo so pahīno, yo doso so pahīno, yo moho so pahīno. Seyyathāpi , bhikkhave, khīrarukkho assattho vā nigrodho vā pilakkho vā udumbaro vā sukkho kolāpo terovassiko. Tamenaṃ puriso tiṇhāya kuṭhāriyā yato yato ābhindeyya āgaccheyya khīra’’nti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Yañhi, bhante, khīraṃ taṃ natthī’’ti.
‘‘ឯវមេវ ខោ, ភិក្ខវេ, យស្ស កស្សចិ ភិក្ខុស្ស វា ភិក្ខុនិយា វា ចក្ខុវិញ្ញេយ្យេសុ រូបេសុ យោ រាគោ សោ នត្ថិ, យោ ទោសោ សោ នត្ថិ, យោ មោហោ សោ នត្ថិ, យោ រាគោ សោ បហីនោ, យោ ទោសោ សោ បហីនោ, យោ មោហោ សោ បហីនោ, តស្ស អធិមត្តា ចេបិ ចក្ខុវិញ្ញេយ្យា រូបា ចក្ខុស្ស អាបាថំ អាគច្ឆន្តិ នេវស្ស ចិត្តំ បរិយាទិយន្តិ; កោ បន វាទោ បរិត្តានំ! តំ កិស្ស ហេតុ? យោ, ភិក្ខវេ, រាគោ សោ នត្ថិ, យោ ទោសោ សោ នត្ថិ, យោ មោហោ សោ នត្ថិ, យោ រាគោ សោ បហីនោ, យោ ទោសោ សោ បហីនោ, យោ មោហោ សោ បហីនោ…បេ.…។
‘‘Evameva kho, bhikkhave, yassa kassaci bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā cakkhuviññeyyesu rūpesu yo rāgo so natthi, yo doso so natthi, yo moho so natthi, yo rāgo so pahīno, yo doso so pahīno, yo moho so pahīno, tassa adhimattā cepi cakkhuviññeyyā rūpā cakkhussa āpāthaṃ āgacchanti nevassa cittaṃ pariyādiyanti; ko pana vādo parittānaṃ! Taṃ kissa hetu? Yo, bhikkhave, rāgo so natthi, yo doso so natthi, yo moho so natthi, yo rāgo so pahīno, yo doso so pahīno, yo moho so pahīno…pe….
‘‘យស្ស កស្សចិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុស្ស វា ភិក្ខុនិយា វា ជិវ្ហាវិញ្ញេយ្យេសុ រសេសុ…បេ.…។
‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā jivhāviññeyyesu rasesu…pe….
‘‘យស្ស កស្សចិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុស្ស វា ភិក្ខុនិយា វា មនោវិញ្ញេយ្យេសុ ធម្មេសុ យោ រាគោ សោ នត្ថិ, យោ ទោសោ សោ នត្ថិ, យោ មោហោ សោ នត្ថិ, យោ រាគោ សោ បហីនោ, យោ ទោសោ សោ បហីនោ, យោ មោហោ សោ បហីនោ, តស្ស អធិមត្តា ចេបិ មនោវិញ្ញេយ្យា ធម្មា មនស្ស អាបាថំ អាគច្ឆន្តិ, នេវស្ស ចិត្តំ បរិយាទិយន្តិ; កោ បន វាទោ បរិត្តានំ! តំ កិស្ស ហេតុ? យោ, ភិក្ខវេ, រាគោ សោ នត្ថិ , យោ ទោសោ សោ នត្ថិ, យោ មោហោ សោ នត្ថិ, យោ រាគោ សោ បហីនោ, យោ ទោសោ សោ បហីនោ, យោ មោហោ សោ បហីនោ’’តិ។ ចតុត្ថំ។
‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā manoviññeyyesu dhammesu yo rāgo so natthi, yo doso so natthi, yo moho so natthi, yo rāgo so pahīno, yo doso so pahīno, yo moho so pahīno, tassa adhimattā cepi manoviññeyyā dhammā manassa āpāthaṃ āgacchanti, nevassa cittaṃ pariyādiyanti; ko pana vādo parittānaṃ! Taṃ kissa hetu? Yo, bhikkhave, rāgo so natthi , yo doso so natthi, yo moho so natthi, yo rāgo so pahīno, yo doso so pahīno, yo moho so pahīno’’ti. Catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៤-៦. ខីររុក្ខោបមសុត្តាទិវណ្ណនា • 4-6. Khīrarukkhopamasuttādivaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៤-៦. ខីររុក្ខោបមសុត្តាទិវណ្ណនា • 4-6. Khīrarukkhopamasuttādivaṇṇanā
