| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya |
4. ඛීරරුක්‌ඛොපමසුත්‌තං
4. Khīrarukkhopamasuttaṃ
231. ‘‘යස්‌ස කස්‌සචි, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුස්‌ස වා භික්‌ඛුනියා වා චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යෙසු රූපෙසු යො රාගො සො අත්‌ථි, යො දොසො සො අත්‌ථි, යො මොහො සො අත්‌ථි, යො රාගො සො අප්‌පහීනො, යො දොසො සො අප්‌පහීනො, යො මොහො සො අප්‌පහීනො තස්‌ස පරිත්‌තා චෙපි චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යා රූපා චක්‌ඛුස්‌ස ආපාථං ආගච්‌ඡන්‌ති පරියාදියන්‌තෙවස්‌ස චිත්‌තං; කො පන වාදො අධිමත්‌තානං! තං කිස්‌ස හෙතු? යො, භික්‌ඛවෙ, රාගො, සො අත්‌ථි, යො දොසො සො අත්‌ථි, යො මොහො සො අත්‌ථි, යො රාගො සො අප්‌පහීනො, යො දොසො සො අප්‌පහීනො, යො මොහො සො අප්‌පහීනො…පෙ.….
231. ‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā cakkhuviññeyyesu rūpesu yo rāgo so atthi, yo doso so atthi, yo moho so atthi, yo rāgo so appahīno, yo doso so appahīno, yo moho so appahīno tassa parittā cepi cakkhuviññeyyā rūpā cakkhussa āpāthaṃ āgacchanti pariyādiyantevassa cittaṃ; ko pana vādo adhimattānaṃ! Taṃ kissa hetu? Yo, bhikkhave, rāgo, so atthi, yo doso so atthi, yo moho so atthi, yo rāgo so appahīno, yo doso so appahīno, yo moho so appahīno…pe….
‘‘යස්‌ස කස්‌සචි, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුස්‌ස වා භික්‌ඛුනියා වා ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤෙය්‍යෙසු රසෙසු යො රාගො සො අත්‌ථි…පෙ.….
‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā jivhāviññeyyesu rasesu yo rāgo so atthi…pe….
‘‘යස්‌ස කස්‌සචි, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුස්‌ස වා භික්‌ඛුනියා වා මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යෙසු ධම්‌මෙසු යො රාගො සො අත්‌ථි, යො දොසො සො අත්‌ථි, යො මොහො සො අත්‌ථි, යො රාගො සො අප්‌පහීනො, යො දොසො සො අප්‌පහීනො, යො මොහො සො අප්‌පහීනො, තස්‌ස පරිත්‌තා චෙපි මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යා ධම්‌මා මනස්‌ස ආපාථං ආගච්‌ඡන්‌ති පරියාදියන්‌තෙවස්‌ස චිත්‌තං; කො පන වාදො අධිමත්‌තානං! තං කිස්‌ස හෙතු? යො, භික්‌ඛවෙ, රාගො, සො අත්‌ථි, යො දොසො සො අත්‌ථි, යො මොහො සො අත්‌ථි, යො රාගො සො අප්‌පහීනො, යො දොසො සො අප්‌පහීනො, යො මොහො සො අප්‌පහීනො.
‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā manoviññeyyesu dhammesu yo rāgo so atthi, yo doso so atthi, yo moho so atthi, yo rāgo so appahīno, yo doso so appahīno, yo moho so appahīno, tassa parittā cepi manoviññeyyā dhammā manassa āpāthaṃ āgacchanti pariyādiyantevassa cittaṃ; ko pana vādo adhimattānaṃ! Taṃ kissa hetu? Yo, bhikkhave, rāgo, so atthi, yo doso so atthi, yo moho so atthi, yo rāgo so appahīno, yo doso so appahīno, yo moho so appahīno.
‘‘සෙය්‍යථාපි , භික්‌ඛවෙ, ඛීරරුක්‌ඛො අස්‌සත්‌ථො වා නිග්‍රොධො වා පිලක්‌ඛො වා උදුම්‌බරො වා දහරො තරුණො කොමාරකො. තමෙනං පුරිසො තිණ්‌හාය කුඨාරියා යතො යතො ආභින්‌දෙය්‍ය 1 ආගච්‌ඡෙය්‍ය ඛීර’’න්‌ති? ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’. ‘‘තං කිස්‌ස හෙතු’’? ‘‘යඤ්‌හි, භන්‌තෙ, ඛීරං තං අත්‌ථී’’ති.
‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, khīrarukkho assattho vā nigrodho vā pilakkho vā udumbaro vā daharo taruṇo komārako. Tamenaṃ puriso tiṇhāya kuṭhāriyā yato yato ābhindeyya 2 āgaccheyya khīra’’nti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Yañhi, bhante, khīraṃ taṃ atthī’’ti.
‘‘එවමෙව ඛො, භික්‌ඛවෙ, යස්‌ස කස්‌සචි භික්‌ඛුස්‌ස වා භික්‌ඛුනියා වා චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යෙසු රූපෙසු යො රාගො සො අත්‌ථි, යො දොසො සො අත්‌ථි, යො මොහො සො අත්‌ථි, යො රාගො සො අප්‌පහීනො, යො දොසො සො අප්‌පහීනො, යො මොහො සො අප්‌පහීනො, තස්‌ස පරිත්‌තා චෙපි චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යා රූපා චක්‌ඛුස්‌ස ආපාථං ආගච්‌ඡන්‌ති පරියාදියන්‌තෙවස්‌ස චිත්‌තං; කො පන වාදො අධිමත්‌තානං! තං කිස්‌ස හෙතු? යො, භික්‌ඛවෙ, රාගො සො අත්‌ථි, යො දොසො සො අත්‌ථි , යො මොහො සො අත්‌ථි, යො රාගො සො අප්‌පහීනො, යො දොසො සො අප්‌පහීනො, යො මොහො සො අප්‌පහීනො…පෙ.….
‘‘Evameva kho, bhikkhave, yassa kassaci bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā cakkhuviññeyyesu rūpesu yo rāgo so atthi, yo doso so atthi, yo moho so atthi, yo rāgo so appahīno, yo doso so appahīno, yo moho so appahīno, tassa parittā cepi cakkhuviññeyyā rūpā cakkhussa āpāthaṃ āgacchanti pariyādiyantevassa cittaṃ; ko pana vādo adhimattānaṃ! Taṃ kissa hetu? Yo, bhikkhave, rāgo so atthi, yo doso so atthi , yo moho so atthi, yo rāgo so appahīno, yo doso so appahīno, yo moho so appahīno…pe….
‘‘යස්‌ස කස්‌සචි, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුස්‌ස වා භික්‌ඛුනියා වා ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤෙය්‍යෙසු රසෙසු යො රාගො සො අත්‌ථි…පෙ.….
‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā jivhāviññeyyesu rasesu yo rāgo so atthi…pe….
‘‘යස්‌ස කස්‌සචි, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුස්‌ස වා භික්‌ඛුනියා වා මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යෙසු ධම්‌මෙසු යො රාගො සො අත්‌ථි, යො දොසො සො අත්‌ථි, යො මොහො සො අත්‌ථි, යො රාගො සො අප්‌පහීනො, යො දොසො සො අප්‌පහීනො, යො මොහො සො අප්‌පහීනො, තස්‌ස පරිත්‌තා චෙපි මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යා ධම්‌මා මනස්‌ස ආපාථං ආගච්‌ඡන්‌ති පරියාදියන්‌තෙවස්‌ස චිත්‌තං; කො පන වාදො අධිමත්‌තානං! තං කිස්‌ස හෙතු? යො, භික්‌ඛවෙ, රාගො සො අත්‌ථි, යො දොසො සො අත්‌ථි, යො මොහො සො අත්‌ථි, යො රාගො සො අප්‌පහීනො, යො දොසො සො අප්‌පහීනො, යො මොහො සො අප්‌පහීනො.
‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā manoviññeyyesu dhammesu yo rāgo so atthi, yo doso so atthi, yo moho so atthi, yo rāgo so appahīno, yo doso so appahīno, yo moho so appahīno, tassa parittā cepi manoviññeyyā dhammā manassa āpāthaṃ āgacchanti pariyādiyantevassa cittaṃ; ko pana vādo adhimattānaṃ! Taṃ kissa hetu? Yo, bhikkhave, rāgo so atthi, yo doso so atthi, yo moho so atthi, yo rāgo so appahīno, yo doso so appahīno, yo moho so appahīno.
‘‘යස්‌ස කස්‌සචි, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුස්‌ස වා භික්‌ඛුනියා වා චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යෙසු රූපෙසු යො රාගො සො නත්‌ථි, යො දොසො සො නත්‌ථි, යො මොහො සො නත්‌ථි, යො රාගො සො පහීනො, යො දොසො සො පහීනො, යො මොහො සො පහීනො, තස්‌ස අධිමත්‌තා චෙපි චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යා රූපා චක්‌ඛුස්‌ස ආපාථං ආගච්‌ඡන්‌ති නෙවස්‌ස චිත්‌තං පරියාදියන්‌ති; කො පන වාදො පරිත්‌තානං! තං කිස්‌ස හෙතු? යො, භික්‌ඛවෙ, රාගො සො නත්‌ථි, යො දොසො සො නත්‌ථි, යො මොහො සො නත්‌ථි, යො රාගො සො පහීනො, යො දොසො සො පහීනො, යො මොහො සො පහීනො…පෙ.….
‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā cakkhuviññeyyesu rūpesu yo rāgo so natthi, yo doso so natthi, yo moho so natthi, yo rāgo so pahīno, yo doso so pahīno, yo moho so pahīno, tassa adhimattā cepi cakkhuviññeyyā rūpā cakkhussa āpāthaṃ āgacchanti nevassa cittaṃ pariyādiyanti; ko pana vādo parittānaṃ! Taṃ kissa hetu? Yo, bhikkhave, rāgo so natthi, yo doso so natthi, yo moho so natthi, yo rāgo so pahīno, yo doso so pahīno, yo moho so pahīno…pe….
‘‘යස්‌ස කස්‌සචි, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුස්‌ස වා භික්‌ඛුනියා වා ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤෙය්‍යෙසු රසෙසු…පෙ.… මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යෙසු ධම්‌මෙසු යො රාගො සො නත්‌ථි, යො දොසො සො නත්‌ථි, යො මොහො සො නත්‌ථි, යො රාගො සො පහීනො, යො දොසො සො පහීනො, යො මොහො සො පහීනො, තස්‌ස අධිමත්‌තා චෙපි මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යා ධම්‌මා මනස්‌ස ආපාථං ආගච්‌ඡන්‌ති නෙවස්‌ස චිත්‌තං පරියාදියන්‌ති; කො පන වාදො පරිත්‌තානං! තං කිස්‌ස හෙතු? යො, භික්‌ඛවෙ, රාගො සො නත්‌ථි, යො දොසො සො නත්‌ථි, යො මොහො සො නත්‌ථි, යො රාගො සො පහීනො, යො දොසො සො පහීනො, යො මොහො සො පහීනො. සෙය්‍යථාපි , භික්‌ඛවෙ, ඛීරරුක්‌ඛො අස්‌සත්‌ථො වා නිග්‍රොධො වා පිලක්‌ඛො වා උදුම්‌බරො වා සුක්‌ඛො කොලාපො තෙරොවස්‌සිකො. තමෙනං පුරිසො තිණ්‌හාය කුඨාරියා යතො යතො ආභින්‌දෙය්‍ය ආගච්‌ඡෙය්‍ය ඛීර’’න්‌ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’. ‘‘තං කිස්‌ස හෙතු’’? ‘‘යඤ්‌හි, භන්‌තෙ, ඛීරං තං නත්‌ථී’’ති.
‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā jivhāviññeyyesu rasesu…pe… manoviññeyyesu dhammesu yo rāgo so natthi, yo doso so natthi, yo moho so natthi, yo rāgo so pahīno, yo doso so pahīno, yo moho so pahīno, tassa adhimattā cepi manoviññeyyā dhammā manassa āpāthaṃ āgacchanti nevassa cittaṃ pariyādiyanti; ko pana vādo parittānaṃ! Taṃ kissa hetu? Yo, bhikkhave, rāgo so natthi, yo doso so natthi, yo moho so natthi, yo rāgo so pahīno, yo doso so pahīno, yo moho so pahīno. Seyyathāpi , bhikkhave, khīrarukkho assattho vā nigrodho vā pilakkho vā udumbaro vā sukkho kolāpo terovassiko. Tamenaṃ puriso tiṇhāya kuṭhāriyā yato yato ābhindeyya āgaccheyya khīra’’nti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Yañhi, bhante, khīraṃ taṃ natthī’’ti.
‘‘එවමෙව ඛො, භික්‌ඛවෙ, යස්‌ස කස්‌සචි භික්‌ඛුස්‌ස වා භික්‌ඛුනියා වා චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යෙසු රූපෙසු යො රාගො සො නත්‌ථි, යො දොසො සො නත්‌ථි, යො මොහො සො නත්‌ථි, යො රාගො සො පහීනො, යො දොසො සො පහීනො, යො මොහො සො පහීනො, තස්‌ස අධිමත්‌තා චෙපි චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යා රූපා චක්‌ඛුස්‌ස ආපාථං ආගච්‌ඡන්‌ති නෙවස්‌ස චිත්‌තං පරියාදියන්‌ති; කො පන වාදො පරිත්‌තානං! තං කිස්‌ස හෙතු? යො, භික්‌ඛවෙ, රාගො සො නත්‌ථි, යො දොසො සො නත්‌ථි, යො මොහො සො නත්‌ථි, යො රාගො සො පහීනො, යො දොසො සො පහීනො, යො මොහො සො පහීනො…පෙ.….
‘‘Evameva kho, bhikkhave, yassa kassaci bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā cakkhuviññeyyesu rūpesu yo rāgo so natthi, yo doso so natthi, yo moho so natthi, yo rāgo so pahīno, yo doso so pahīno, yo moho so pahīno, tassa adhimattā cepi cakkhuviññeyyā rūpā cakkhussa āpāthaṃ āgacchanti nevassa cittaṃ pariyādiyanti; ko pana vādo parittānaṃ! Taṃ kissa hetu? Yo, bhikkhave, rāgo so natthi, yo doso so natthi, yo moho so natthi, yo rāgo so pahīno, yo doso so pahīno, yo moho so pahīno…pe….
‘‘යස්‌ස කස්‌සචි, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුස්‌ස වා භික්‌ඛුනියා වා ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤෙය්‍යෙසු රසෙසු…පෙ.….
‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā jivhāviññeyyesu rasesu…pe….
‘‘යස්‌ස කස්‌සචි, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුස්‌ස වා භික්‌ඛුනියා වා මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යෙසු ධම්‌මෙසු යො රාගො සො නත්‌ථි, යො දොසො සො නත්‌ථි, යො මොහො සො නත්‌ථි, යො රාගො සො පහීනො, යො දොසො සො පහීනො, යො මොහො සො පහීනො, තස්‌ස අධිමත්‌තා චෙපි මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යා ධම්‌මා මනස්‌ස ආපාථං ආගච්‌ඡන්‌ති, නෙවස්‌ස චිත්‌තං පරියාදියන්‌ති; කො පන වාදො පරිත්‌තානං! තං කිස්‌ස හෙතු? යො, භික්‌ඛවෙ, රාගො සො නත්‌ථි , යො දොසො සො නත්‌ථි, යො මොහො සො නත්‌ථි, යො රාගො සො පහීනො, යො දොසො සො පහීනො, යො මොහො සො පහීනො’’ති. චතුත්‌ථං.
‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā manoviññeyyesu dhammesu yo rāgo so natthi, yo doso so natthi, yo moho so natthi, yo rāgo so pahīno, yo doso so pahīno, yo moho so pahīno, tassa adhimattā cepi manoviññeyyā dhammā manassa āpāthaṃ āgacchanti, nevassa cittaṃ pariyādiyanti; ko pana vādo parittānaṃ! Taṃ kissa hetu? Yo, bhikkhave, rāgo so natthi , yo doso so natthi, yo moho so natthi, yo rāgo so pahīno, yo doso so pahīno, yo moho so pahīno’’ti. Catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 4-6. ඛීරරුක්‌ඛොපමසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 4-6. Khīrarukkhopamasuttādivaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 4-6. ඛීරරුක්‌ඛොපමසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 4-6. Khīrarukkhopamasuttādivaṇṇanā
