| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā |
๑๐. โขมทายกเตฺถรอปทานวณฺณนา
10. Khomadāyakattheraapadānavaṇṇanā
นคเร พนฺธุมติยาติอาทิกํ อายสฺมโต โขมทายกเตฺถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุเทฺธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฎฺฎูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินโนฺต วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล เอกสฺมิํ กุลเคเห นิพฺพโตฺต วยปฺปโตฺต สาสเน อภิปฺปสโนฺน รตนตฺตยมามโก วิปสฺสิสฺส ภควโต สนฺติเก ธมฺมํ สุตฺวา ปสนฺนมานโส โขมทุเสฺสน ปูชํ อกาสิฯ โส ตเทว มูลํ กตฺวา ยาวชีวํ ปุญฺญานิ กตฺวา ตโต เทวโลเก นิพฺพโตฺตฯ ฉสุ เทเวสุ อปราปรํ ทิพฺพสุขํ อนุภวิตฺวา ตโต จวิตฺวา มนุสฺสโลเก จกฺกวตฺติอาทิอเนกวิธมนุสฺสสมฺปตฺติํ อนุภวิตฺวา ปริปากคเต ปุญฺญสมฺภาเร อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท กุลเคเห นิพฺพโตฺต วยปฺปโตฺต สตฺถุ สนฺติเก ธมฺมํ สุตฺวา ปฎิลทฺธสโทฺธ ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนํ วเฑฺฒตฺวา นจิรเสฺสว อรหตฺตํ ปาปุณิฯ กตปุญฺญนาเมน โขมทายกเตฺถโรติ ปากโฎฯ
Nagare bandhumatiyātiādikaṃ āyasmato khomadāyakattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto vipassissa bhagavato kāle ekasmiṃ kulagehe nibbatto vayappatto sāsane abhippasanno ratanattayamāmako vipassissa bhagavato santike dhammaṃ sutvā pasannamānaso khomadussena pūjaṃ akāsi. So tadeva mūlaṃ katvā yāvajīvaṃ puññāni katvā tato devaloke nibbatto. Chasu devesu aparāparaṃ dibbasukhaṃ anubhavitvā tato cavitvā manussaloke cakkavattiādianekavidhamanussasampattiṃ anubhavitvā paripākagate puññasambhāre imasmiṃ buddhuppāde kulagehe nibbatto vayappatto satthu santike dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Katapuññanāmena khomadāyakattheroti pākaṭo.
๑๘๔. โส อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ทเสฺสโนฺต นคเร พนฺธุมติยาติอาทิมาหฯ ตตฺถ พนฺธุ วุจฺจติ ญาตโก, เต พนฺธู ยสฺมิํ นคเร อญฺญมญฺญํ สงฺฆฎิตา วสนฺติ, ตํ นครํ ‘‘พนฺธุมตี’’ติ วุจฺจติฯ โรเปมิ พีชสมฺปทนฺติ ทานสีลาทิปุญฺญพีชสมฺปตฺติํ โรเปมิ ปฎฺฐเปมีติ อโตฺถฯ
184. So attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ dassento nagare bandhumatiyātiādimāha. Tattha bandhu vuccati ñātako, te bandhū yasmiṃ nagare aññamaññaṃ saṅghaṭitā vasanti, taṃ nagaraṃ ‘‘bandhumatī’’ti vuccati. Ropemi bījasampadanti dānasīlādipuññabījasampattiṃ ropemi paṭṭhapemīti attho.
โขมทายกเตฺถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ
Khomadāyakattheraapadānavaṇṇanā samattā.
ตติยสฺส สุภูติวคฺคสฺส วณฺณนา สมตฺตาฯ
Tatiyassa subhūtivaggassa vaṇṇanā samattā.
จตุภาณวารวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Catubhāṇavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi / ๑๐. โขมทายกเตฺถรอปทานํ • 10. Khomadāyakattheraapadānaṃ
