Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā |
౫. ఖుద్దకవత్థుక్ఖన్ధకో
5. Khuddakavatthukkhandhako
ఖుద్దకవత్థుకథావణ్ణనా
Khuddakavatthukathāvaṇṇanā
౨౪౩. ఖుద్దకవత్థుక్ఖన్ధకే అట్ఠపదాకారేనాతి జూతఫలకే అట్ఠగబ్భరాజిఆకారేన. మల్లకమూలసణ్ఠానేనాతి ఖేళమల్లకమూలసణ్ఠానేన. ఇదఞ్చ వట్టాధారకం సన్ధాయ వుత్తం, కణ్టకే ఉట్ఠాపేత్వా కతవట్టకపాలస్సేతం అధివచనం.
243. Khuddakavatthukkhandhake aṭṭhapadākārenāti jūtaphalake aṭṭhagabbharājiākārena. Mallakamūlasaṇṭhānenāti kheḷamallakamūlasaṇṭhānena. Idañca vaṭṭādhārakaṃ sandhāya vuttaṃ, kaṇṭake uṭṭhāpetvā katavaṭṭakapālassetaṃ adhivacanaṃ.
౨౪౪. పుథుపాణికన్తి ముట్ఠిం అకత్వా వికసితహత్థతలేహి పిట్ఠిపరికమ్మం వుచ్చతి. ఏతమేవ సన్ధాయ ‘‘హత్థపరికమ్మ’’న్తి వుత్తం.
244.Puthupāṇikanti muṭṭhiṃ akatvā vikasitahatthatalehi piṭṭhiparikammaṃ vuccati. Etameva sandhāya ‘‘hatthaparikamma’’nti vuttaṃ.
౨౪౫. ముత్తోలమ్బకాదీనన్తి ఆది-సద్దేన కుణ్డలాదిం సఙ్గణ్హాతి. పలమ్బకసుత్తన్తి బ్రాహ్మణానం యఞ్ఞోపచితసుత్తాదిఆకారం వుచ్చతి. వలయన్తి హత్థపాదవలయం.
245.Muttolambakādīnanti ādi-saddena kuṇḍalādiṃ saṅgaṇhāti. Palambakasuttanti brāhmaṇānaṃ yaññopacitasuttādiākāraṃ vuccati. Valayanti hatthapādavalayaṃ.
౨౪౬. ద్వఙ్గులేతి ఉపయోగబహువచనం, ద్వఙ్గులప్పమాణం అతిక్కామేతుం న వట్టతీతి అత్థో. ఏత్థ చ దుమాసస్స వా ద్వఙ్గులస్స వా అతిక్కన్తభావం అజానన్తస్సాపి కేసమస్సుగణనాయ అచిత్తకాపత్తియో హోన్తీతి వదన్తి.
246.Dvaṅguleti upayogabahuvacanaṃ, dvaṅgulappamāṇaṃ atikkāmetuṃ na vaṭṭatīti attho. Ettha ca dumāsassa vā dvaṅgulassa vā atikkantabhāvaṃ ajānantassāpi kesamassugaṇanāya acittakāpattiyo hontīti vadanti.
కోచ్ఛేనాతి ఉసీరతిణాదీని బన్ధిత్వా సమం ఛిన్దిత్వా గహితకోచ్ఛేన. చిక్కలేనాతి సిలేసయుత్తతేలేన. ఉణ్హాభితత్తరజసిరానమ్పీతి ఉణ్హాభితత్తానం రజోకిణ్ణసిరానం. అద్దహత్థేనాతి అల్లహత్థేన.
Kocchenāti usīratiṇādīni bandhitvā samaṃ chinditvā gahitakocchena. Cikkalenāti silesayuttatelena. Uṇhābhitattarajasirānampīti uṇhābhitattānaṃ rajokiṇṇasirānaṃ. Addahatthenāti allahatthena.
౨౪౮-౯. సాధుగీతన్తి అనిచ్చతాదిపటిసఞ్ఞుత్తం గీతం. చతురస్సేన వత్తేనాతి పరిపుణ్ణేన ఉచ్చారణవత్తేన. తరఙ్గవత్తాదీనం సబ్బేసమ్పి సామఞ్ఞలక్ఖణం దస్సేతుం ‘‘సబ్బేసం…పే॰… లక్ఖణ’’న్తి వుత్తం. యత్తకాహి మత్తాహి అక్ఖరం పరిపుణ్ణం హోతి, తతోపి అధికమత్తాయుత్తం కత్వా కథనం వికారకథనం నామ, తథా అకత్వా కథనమేవ లక్ఖణన్తి అత్థో. బాహిరలోమిన్తి భావనపుంసకనిద్దేసో, యథా బహిద్ధా లోమాని దిస్సన్తి, ఏవం ధారేన్తస్స దుక్కటన్తి అత్థో.
248-9.Sādhugītanti aniccatādipaṭisaññuttaṃ gītaṃ. Caturassena vattenāti paripuṇṇena uccāraṇavattena. Taraṅgavattādīnaṃ sabbesampi sāmaññalakkhaṇaṃ dassetuṃ ‘‘sabbesaṃ…pe… lakkhaṇa’’nti vuttaṃ. Yattakāhi mattāhi akkharaṃ paripuṇṇaṃ hoti, tatopi adhikamattāyuttaṃ katvā kathanaṃ vikārakathanaṃ nāma, tathā akatvā kathanameva lakkhaṇanti attho. Bāhiralominti bhāvanapuṃsakaniddeso, yathā bahiddhā lomāni dissanti, evaṃ dhārentassa dukkaṭanti attho.
౨౫౦. పాళియం తరుణఞ్ఞేవ అమ్బన్తి తరుణం అసఞ్జాతబీజం ఏవ అమ్బఫలం. పాతాపేత్వాతి ఛిన్దాపేత్వావ. ‘‘మత్తావణ్ణితా’’తి ఇదం ‘‘పరే నిన్దన్తీ’’తి సాసనహితేసితాయ వుత్తం. న పరియాపుణింసూతి నాసిక్ఖింసు.
250. Pāḷiyaṃ taruṇaññeva ambanti taruṇaṃ asañjātabījaṃ eva ambaphalaṃ. Pātāpetvāti chindāpetvāva. ‘‘Mattāvaṇṇitā’’ti idaṃ ‘‘pare nindantī’’ti sāsanahitesitāya vuttaṃ. Na pariyāpuṇiṃsūti nāsikkhiṃsu.
౨౫౧. చత్తారి అహిరాజకులానీతి సబ్బేసం అహిభేదానం చతూసు ఏవ సఙ్గహతో వుత్తం. అత్తపరిత్తం కాతున్తి అత్తనో పరిత్తాణం కాతుం.
251.Cattāri ahirājakulānīti sabbesaṃ ahibhedānaṃ catūsu eva saṅgahato vuttaṃ. Attaparittaṃ kātunti attano parittāṇaṃ kātuṃ.
విరూపక్ఖేహి మే మేత్తన్తి విరూపక్ఖజాతికేహి నాగేహి సహ మయ్హం మిత్తభావో హోతు, మేత్తా హోతూతి అత్థో, తే సుఖితా నిద్దుక్ఖా అవేరా హోన్తూతి అధిప్పాయో. ఏవఞ్హి మేత్తాఫరణం హోతి. సేసేసుపి ఏసేవ నయో. అపాదకేహీతి అహికులేహి సహ సబ్బసత్తేసు ఓధిసో మేత్తాఫరణదస్సనం. మా మం అపాదకో హింసీతి తాయ మేత్తాయ అత్తరక్ఖావిధానదస్సనం.
Virūpakkhehi me mettanti virūpakkhajātikehi nāgehi saha mayhaṃ mittabhāvo hotu, mettā hotūti attho, te sukhitā niddukkhā averā hontūti adhippāyo. Evañhi mettāpharaṇaṃ hoti. Sesesupi eseva nayo. Apādakehīti ahikulehi saha sabbasattesu odhiso mettāpharaṇadassanaṃ. Mā maṃ apādako hiṃsīti tāya mettāya attarakkhāvidhānadassanaṃ.
సబ్బే సత్తాతిఆది అత్తానం ఉపమం కత్వా సబ్బసత్తేసు అనోధిసో మేత్తాఫరణదస్సనం. తత్థ మా కఞ్చి పాపమాగమాతి కఞ్చి సత్తం లామకం దుక్ఖహేతు, దుక్ఖఞ్చ మా ఆగచ్ఛతు.
Sabbe sattātiādi attānaṃ upamaṃ katvā sabbasattesu anodhiso mettāpharaṇadassanaṃ. Tattha mā kañci pāpamāgamāti kañci sattaṃ lāmakaṃ dukkhahetu, dukkhañca mā āgacchatu.
ఏవం మేత్తాయ అత్తగుత్తిం దస్సేత్వా ఇదాని రతనత్తయానుస్సరణేన దస్సేతుం ‘‘అప్పమాణో’’తిఆది వుత్తం. తత్థ పమాణకరధమ్మా అకుసలా, తబ్బిపాకా చ పమాణా, తప్పటిపక్ఖా సీలాదయో గుణా, తబ్బిపాకా చ లోకియలోకుత్తరఫలాని అప్పమాణా, తే అస్స అత్థీతి అప్పమాణో, అప్పమాణా వా అపరిమేయ్యగుణా అస్సాతిపి అప్పమాణో. పమాణవన్తానీతి యథావుత్తపమాణకరధమ్మయుత్తాని. అహివిచ్ఛికాతి సరీసపానఞ్ఞేవ పభేదదస్సనం. ఉణ్ణనాభీతి లోమసనాభికో మక్కటో. సరబూతి ఘరగోళికా.
Evaṃ mettāya attaguttiṃ dassetvā idāni ratanattayānussaraṇena dassetuṃ ‘‘appamāṇo’’tiādi vuttaṃ. Tattha pamāṇakaradhammā akusalā, tabbipākā ca pamāṇā, tappaṭipakkhā sīlādayo guṇā, tabbipākā ca lokiyalokuttaraphalāni appamāṇā, te assa atthīti appamāṇo, appamāṇā vā aparimeyyaguṇā assātipi appamāṇo. Pamāṇavantānīti yathāvuttapamāṇakaradhammayuttāni. Ahivicchikāti sarīsapānaññeva pabhedadassanaṃ. Uṇṇanābhīti lomasanābhiko makkaṭo. Sarabūti gharagoḷikā.
పటిక్కమన్తూతి అపగచ్ఛన్తు, మా మం విహేసయింసూతి అత్థో. సోహం నమోతి ఏత్థ ‘‘కరోమీ’’తి పాఠసేసో. యస్మా మయా మేత్తాదీహి తుమ్హాకఞ్చ మయ్హఞ్చ రక్ఖా కతా, యస్మా చ సోహం భగవతో నమో కరోమి, విపస్సీఆదీనం సత్తన్నమ్పి నమో కరోమి, తస్మా పటిక్కమన్తు భూతానీతి యోజనా.
Paṭikkamantūti apagacchantu, mā maṃ vihesayiṃsūti attho. Sohaṃ namoti ettha ‘‘karomī’’ti pāṭhaseso. Yasmā mayā mettādīhi tumhākañca mayhañca rakkhā katā, yasmā ca sohaṃ bhagavato namo karomi, vipassīādīnaṃ sattannampi namo karomi, tasmā paṭikkamantu bhūtānīti yojanā.
అఞ్ఞమ్హీతి కామరాగే అసుభమనసికారాదినా ఛేతబ్బేతి అత్థో. అఙ్గజాతన్తి బీజవిరహితం పురిసనిమిత్తం. బీజే హి ఛిన్నే ఓపక్కమికపణ్డకో నామ అభబ్బో హోతీతి వదన్తి. ఏకే పన ‘‘బీజస్సాపి ఛేదనక్ఖణే దుక్కటాపత్తి ఏవ కమేన పురిసిన్ద్రియాదికే అన్తరహితే పణ్డకో నామ అభబ్బో హోతి, తదా లిఙ్గనాసనాయ నాసేతబ్బో’’తి వదన్తి. తాదిసం వా దుక్ఖం ఉప్పాదేన్తస్సాతి ముట్ఠిప్పహారాదీహి అత్తనో దుక్ఖం ఉప్పాదేన్తస్స.
Aññamhīti kāmarāge asubhamanasikārādinā chetabbeti attho. Aṅgajātanti bījavirahitaṃ purisanimittaṃ. Bīje hi chinne opakkamikapaṇḍako nāma abhabbo hotīti vadanti. Eke pana ‘‘bījassāpi chedanakkhaṇe dukkaṭāpatti eva kamena purisindriyādike antarahite paṇḍako nāma abhabbo hoti, tadā liṅganāsanāya nāsetabbo’’ti vadanti. Tādisaṃ vā dukkhaṃ uppādentassāti muṭṭhippahārādīhi attano dukkhaṃ uppādentassa.
౨౫౨. పాళియం తుయ్హేసో పత్తోతి ‘‘యో చ అరహా చేవ ఇద్ధిమా చ, తస్స దిన్నమేవా’’తి సేట్ఠినా వుత్తం, తం సన్ధాయ వదతి. తం పత్తం గహేత్వా తిక్ఖత్తుం రాజగహం అనుపరియాయీతి ఏత్థ వేళుపరమ్పరాయ బద్ధపత్తస్స ఉపరిభాగే ఆకాసే నగరం తిక్ఖత్తుం అనుపరియాయిత్వా ఠితభావం సన్ధాయ ‘‘పత్తం గహేత్వా’’తి వుత్తం, న పన థేరో హత్థేన పత్తం సయమేవ అగ్గహేసి. కేచి పన వదన్తి ‘‘ఇద్ధిబలేన తం పత్తం వేళుపరమ్పరతో ముఞ్చిత్వా థేరం అనుబన్ధమానో అట్ఠాసి, సో చ అనేన హత్థేన గహితో వియ అహోసీ’’తి. తథా ఠితమేవ పన సన్ధాయ ‘‘భారద్వాజస్స హత్థతో పత్తం గహేత్వా’’తి వుత్తం. తే చ మనుస్సా…పే॰… అనుబన్ధింసూతి యే చ మనుస్సా పఠమం పాటిహారియం నాద్దసంసు, తే అమ్హాకమ్పి పాటిహారియం దస్సేహీతి థేరమనుబన్ధింసు. థేరో చ సీహబ్యగ్ఘాదిరూపం గహేత్వా వికుబ్బనిద్ధిం దస్సేతి, తే చ అచ్ఛరియబ్భుతజాతా ఉచ్చాసద్దా మహాసద్దా అహేసుం. తేనాహ ‘‘కిం ను ఖో సో, ఆనన్ద, ఉచ్చాసద్దో మహాసద్దో’’తి. ఇద్ధిపాటిహారియం న దస్సేతబ్బన్తి ఏత్థ ‘‘యో పకతివణ్ణం విజహిత్వా కుమారవణ్ణం వా దస్సేతి, నాగవణ్ణం వా…పే॰… వివిధమ్పి సేనాబ్యూహం దస్సేతీ’’తి (పటి॰ మ॰ ౩.౧౩) ఏవమాగతా అత్తనో సరీరస్స వికారాపాదనవసప్పవత్తా వికుబ్బనిద్ధి అధిప్పేతాతి ఆహ ‘‘అధిట్ఠానిద్ధి పన అప్పటిక్ఖిత్తా’’తి. పకతియా ఏకో బహుకం ఆవజ్జతి, సతం వా సహస్సం వా సతసహస్సం వా ఆవజ్జేత్వా ఞాణేన అధిట్ఠాతి ‘‘బహుకో హోమీ’’తి (పటి॰ మ॰ ౩.౧౦) ఏవం దస్సితా అధిట్ఠానవసేన నిప్ఫన్నా అధిట్ఠానిద్ధి నామ. గిహివికటానీతి గిహిసన్తకాని.
252. Pāḷiyaṃ tuyheso pattoti ‘‘yo ca arahā ceva iddhimā ca, tassa dinnamevā’’ti seṭṭhinā vuttaṃ, taṃ sandhāya vadati. Taṃ pattaṃ gahetvā tikkhattuṃ rājagahaṃ anupariyāyīti ettha veḷuparamparāya baddhapattassa uparibhāge ākāse nagaraṃ tikkhattuṃ anupariyāyitvā ṭhitabhāvaṃ sandhāya ‘‘pattaṃ gahetvā’’ti vuttaṃ, na pana thero hatthena pattaṃ sayameva aggahesi. Keci pana vadanti ‘‘iddhibalena taṃ pattaṃ veḷuparamparato muñcitvā theraṃ anubandhamāno aṭṭhāsi, so ca anena hatthena gahito viya ahosī’’ti. Tathā ṭhitameva pana sandhāya ‘‘bhāradvājassa hatthato pattaṃ gahetvā’’ti vuttaṃ. Te ca manussā…pe… anubandhiṃsūti ye ca manussā paṭhamaṃ pāṭihāriyaṃ nāddasaṃsu, te amhākampi pāṭihāriyaṃ dassehīti theramanubandhiṃsu. Thero ca sīhabyagghādirūpaṃ gahetvā vikubbaniddhiṃ dasseti, te ca acchariyabbhutajātā uccāsaddā mahāsaddā ahesuṃ. Tenāha ‘‘kiṃ nu kho so, ānanda, uccāsaddo mahāsaddo’’ti. Iddhipāṭihāriyaṃ na dassetabbanti ettha ‘‘yo pakativaṇṇaṃ vijahitvā kumāravaṇṇaṃ vā dasseti, nāgavaṇṇaṃ vā…pe… vividhampi senābyūhaṃ dassetī’’ti (paṭi. ma. 3.13) evamāgatā attano sarīrassa vikārāpādanavasappavattā vikubbaniddhi adhippetāti āha ‘‘adhiṭṭhāniddhi pana appaṭikkhittā’’ti. Pakatiyā eko bahukaṃ āvajjati, sataṃ vā sahassaṃ vā satasahassaṃ vā āvajjetvā ñāṇena adhiṭṭhāti ‘‘bahuko homī’’ti (paṭi. ma. 3.10) evaṃ dassitā adhiṭṭhānavasena nipphannā adhiṭṭhāniddhi nāma. Gihivikaṭānīti gihisantakāni.
౨౫౩. పాళియం న అచ్ఛుపియన్తీతి న ఫుసితాని హోన్తి. రూపకాకిణ్ణానీతి ఇత్థిరూపాదీహి ఆకిణ్ణాని.
253. Pāḷiyaṃ na acchupiyantīti na phusitāni honti. Rūpakākiṇṇānīti itthirūpādīhi ākiṇṇāni.
౨౫౪. భూమిఆధారకేతి దన్తాదీహి కతే వలయాధారకే. ఏతస్స వలయాధారకస్స అనుచ్చతాయ ఠపితా పత్తా న పరిపతన్తీతి ‘‘తయో పత్తే ఠపేతుం వట్టతీ’’తి వుత్తం. అనుచ్చతఞ్హి సన్ధాయ అయం ‘‘భూమిఆధారకో’’తి వుత్తో. దారుఆధారకదణ్డాధారకేసూతి ఏకదారునా కతఆధారకే, బహూహి దణ్డేహి కతఆధారకే చ. ఏతే చ ఉచ్చతరా హోన్తి పత్తేహి సహ పతనసభావా. తేన ‘‘సుసజ్జితేసూ’’తి వుత్తం. భమకోటిసదిసోతి యత్థ ధమకరణాదిం పవేసేత్వా లిఖన్తి, తస్స భమకస్స కోటియా సదిసో. తాదిసస్స దారుఆధారకస్స అవిత్థిణ్ణతాయ ఠపితోపి పత్తో పతతీతి ‘‘అనోకాసో’’తి వుత్తో.
254.Bhūmiādhāraketi dantādīhi kate valayādhārake. Etassa valayādhārakassa anuccatāya ṭhapitā pattā na paripatantīti ‘‘tayo patteṭhapetuṃ vaṭṭatī’’ti vuttaṃ. Anuccatañhi sandhāya ayaṃ ‘‘bhūmiādhārako’’ti vutto. Dāruādhārakadaṇḍādhārakesūti ekadārunā kataādhārake, bahūhi daṇḍehi kataādhārake ca. Ete ca uccatarā honti pattehi saha patanasabhāvā. Tena ‘‘susajjitesū’’ti vuttaṃ. Bhamakoṭisadisoti yattha dhamakaraṇādiṃ pavesetvā likhanti, tassa bhamakassa koṭiyā sadiso. Tādisassa dāruādhārakassa avitthiṇṇatāya ṭhapitopi patto patatīti ‘‘anokāso’’ti vutto.
ఆలిన్దకమిడ్ఢికాదీనన్తి పముఖమిడ్ఢికాదీనం, ఉచ్చవత్థుకానన్తి అత్థో. బాహిరపస్సేతి పాసాదాదీనం బహికుట్టే. తనుకమిడ్ఢికాయాతి వేదికాయ. సబ్బత్థ పన హత్థప్పమాణతో అబ్భన్తరే ఠపేతుం వట్టతి. ఆధారే పన తతో బహిపి వట్టతి.
Ālindakamiḍḍhikādīnanti pamukhamiḍḍhikādīnaṃ, uccavatthukānanti attho. Bāhirapasseti pāsādādīnaṃ bahikuṭṭe. Tanukamiḍḍhikāyāti vedikāya. Sabbattha pana hatthappamāṇato abbhantare ṭhapetuṃ vaṭṭati. Ādhāre pana tato bahipi vaṭṭati.
పాళియం ఓట్ఠోతి ముఖవట్టి. పత్తమాళకన్తి ఉపచికానం అనుట్ఠహనత్థాయ భూమితో ఉచ్చతరం కతం వేదికాకారమాళకం. మహాముఖకుణ్డసణ్ఠానాతి మహాముఖచాటిసణ్ఠానా. లగ్గేన్తస్స దుక్కటన్తి కేవలం పత్తం లగ్గేన్తస్స, న థవికాయ లగ్గేన్తస్సాతి వదన్తి. వీమంసితబ్బం. అఞ్ఞేన పన భణ్డకేనాతి అఞ్ఞేన భారబన్ధనేన భణ్డకేన. ‘‘బన్ధిత్వా ఓలమ్బేతు’’న్తి వుత్తత్తా పత్తత్థవికాయ అంసబద్ధకో యథా లగ్గితట్ఠానతో న పరిగళతి, తథా సబ్బథాపి బన్ధిత్వా ఠపేతుం వట్టతి. బన్ధిత్వాపి ఉపరి ఠపేతుం న వట్టతీతి ఉపరి నిసీదన్తా ఓత్థరిత్వా భిన్దన్తీతి వుత్తం. తత్థ ఠపేతుం వట్టతీతి నిసీదనసఙ్కాభావతో వుత్తం. బన్ధిత్వా వాతి బన్ధిత్వా ఠపితఛత్తే వా. యో కోచీతి భత్తపూరోపి తుచ్ఛపత్తోపి.
Pāḷiyaṃ oṭṭhoti mukhavaṭṭi. Pattamāḷakanti upacikānaṃ anuṭṭhahanatthāya bhūmito uccataraṃ kataṃ vedikākāramāḷakaṃ. Mahāmukhakuṇḍasaṇṭhānāti mahāmukhacāṭisaṇṭhānā. Laggentassa dukkaṭanti kevalaṃ pattaṃ laggentassa, na thavikāya laggentassāti vadanti. Vīmaṃsitabbaṃ. Aññena pana bhaṇḍakenāti aññena bhārabandhanena bhaṇḍakena. ‘‘Bandhitvā olambetu’’nti vuttattā pattatthavikāya aṃsabaddhako yathā laggitaṭṭhānato na parigaḷati, tathā sabbathāpi bandhitvā ṭhapetuṃ vaṭṭati. Bandhitvāpi upari ṭhapetuṃ na vaṭṭatīti upari nisīdantā ottharitvā bhindantīti vuttaṃ. Tattha ṭhapetuṃ vaṭṭatīti nisīdanasaṅkābhāvato vuttaṃ. Bandhitvā vāti bandhitvā ṭhapitachatte vā. Yo kocīti bhattapūropi tucchapattopi.
౨౫౫. పరిహరితున్తి దివసే దివసే పిణ్డాయ చరణత్థాయ ఠపేతుం. పత్తం అలభన్తేన పన ఏకదివసం పిణ్డాయ చరిత్వా భుఞ్జిత్వా ఛడ్డేతుం వట్టతి. తేనాహ ‘‘తావకాలికం పరిభుఞ్జితుం వట్టతీ’’తి. పణ్ణపుటాదీసుపి ఏసేవ నయో. అభుం మేతి అభూతి మయ్హం, వినాసో మయ్హన్తి అత్థో. పాళియం పిసాచో వతమన్తి పిసాచో వతాయం, అయమేవ వా పాఠో. పిసాచిల్లికాతి పిసాచదారకా. ఛవసీసస్స పత్తోతి ఛవసీసమయో పత్తో. పకతివికారసమ్బన్ధే చేతం సామివచనం.
255.Pariharitunti divase divase piṇḍāya caraṇatthāya ṭhapetuṃ. Pattaṃ alabhantena pana ekadivasaṃ piṇḍāya caritvā bhuñjitvā chaḍḍetuṃ vaṭṭati. Tenāha ‘‘tāvakālikaṃ paribhuñjituṃ vaṭṭatī’’ti. Paṇṇapuṭādīsupi eseva nayo. Abhuṃ meti abhūti mayhaṃ, vināso mayhanti attho. Pāḷiyaṃ pisāco vatamanti pisāco vatāyaṃ, ayameva vā pāṭho. Pisācillikāti pisācadārakā. Chavasīsassa pattoti chavasīsamayo patto. Pakativikārasambandhe cetaṃ sāmivacanaṃ.
చబ్బేత్వాతి నిట్ఠుభిత్వా. ‘‘పటిగ్గహం కత్వా’’తి వుత్తత్తా ఉచ్ఛిట్ఠహత్థేన ఉదకం గహేత్వా పత్తం పరిప్ఫోసిత్వా ధోవనఘంసనవసేన హత్థం ధోవితుం వట్టతి, ఏత్తకేన పత్తం పటిగ్గహం కత్వా హత్థో ధోవితో నామ న హోతి. ఏకం ఉదకగణ్డుసం గహేత్వాతి పత్తం అఫుసిత్వా తత్థ ఉదకమేవ ఉచ్ఛిట్ఠహత్థేన ఉక్ఖిపిత్వా గణ్డుసం కత్వా, వామహత్థేనేవ వా పత్తం ఉక్ఖిపిత్వా ముఖేన గణ్డుసం గహేతుమ్పి వట్టతి. బహి ఉదకేన విక్ఖాలేత్వాతి ద్వీసు అఙ్గులీసు ఆమిసమత్తం విక్ఖాలేత్వా బహి గహేతుమ్పి వట్టతి. పటిఖాదితుకామోతి ఏత్థ న సయం ఖాదితుకామోపి అఞ్ఞేసం ఖాదనారహం ఠపేతుం లభతి . తత్థేవ కత్వాతి పత్తేయేవ యథాఠపితట్ఠానతో అనుద్ధరిత్వా. లుఞ్చిత్వాతి తతో మంసమేవ నిరవసేసం ఉప్పట్టేత్వా.
Cabbetvāti niṭṭhubhitvā. ‘‘Paṭiggahaṃ katvā’’ti vuttattā ucchiṭṭhahatthena udakaṃ gahetvā pattaṃ paripphositvā dhovanaghaṃsanavasena hatthaṃ dhovituṃ vaṭṭati, ettakena pattaṃ paṭiggahaṃ katvā hattho dhovito nāma na hoti. Ekaṃ udakagaṇḍusaṃ gahetvāti pattaṃ aphusitvā tattha udakameva ucchiṭṭhahatthena ukkhipitvā gaṇḍusaṃ katvā, vāmahattheneva vā pattaṃ ukkhipitvā mukhena gaṇḍusaṃ gahetumpi vaṭṭati. Bahi udakena vikkhāletvāti dvīsu aṅgulīsu āmisamattaṃ vikkhāletvā bahi gahetumpi vaṭṭati. Paṭikhāditukāmoti ettha na sayaṃ khāditukāmopi aññesaṃ khādanārahaṃ ṭhapetuṃ labhati . Tattheva katvāti patteyeva yathāṭhapitaṭṭhānato anuddharitvā. Luñcitvāti tato maṃsameva niravasesaṃ uppaṭṭetvā.
౨౫౬. కిణ్ణచుణ్ణేనాతి సురాకిణ్ణచుణ్ణేన. మక్ఖేతున్తి సూచిం మక్ఖేతుం. నిస్సేణిమ్పీతి చతూహి దణ్డేహి చీవరప్పమాణేన ఆయతచతురస్సం కత్వా బద్ధపటలమ్పి. ఏత్థ హి చీవరకోటియో సమకం బన్ధిత్వా చీవరం యథాసుఖం సిబ్బన్తి. తత్థ అత్థరితబ్బన్తి తస్సా నిస్సేణియా ఉపరి చీవరస్స ఉపత్థమ్భనత్థాయ అత్థరితబ్బం. కథినసఙ్ఖాతాయ నిస్సేణియా చీవరస్స బన్ధనకరజ్జు కథినరజ్జూతి మజ్ఝిమపదలోపీసమాసోతి ఆహ ‘‘యాయా’’తిఆది. తత్థ యస్మా ద్విన్నం పటలానం ఏకస్మిం అధికే జాతే తత్థ వలియో హోన్తి, తస్మా దుపట్టచీవరస్స పటలద్వయమ్పి సమకం కత్వా బన్ధనకరజ్జు కథినరజ్జూతి వేదితబ్బం.
256.Kiṇṇacuṇṇenāti surākiṇṇacuṇṇena. Makkhetunti sūciṃ makkhetuṃ. Nisseṇimpīti catūhi daṇḍehi cīvarappamāṇena āyatacaturassaṃ katvā baddhapaṭalampi. Ettha hi cīvarakoṭiyo samakaṃ bandhitvā cīvaraṃ yathāsukhaṃ sibbanti. Tattha attharitabbanti tassā nisseṇiyā upari cīvarassa upatthambhanatthāya attharitabbaṃ. Kathinasaṅkhātāya nisseṇiyā cīvarassa bandhanakarajju kathinarajjūti majjhimapadalopīsamāsoti āha ‘‘yāyā’’tiādi. Tattha yasmā dvinnaṃ paṭalānaṃ ekasmiṃ adhike jāte tattha valiyo honti, tasmā dupaṭṭacīvarassa paṭaladvayampi samakaṃ katvā bandhanakarajju kathinarajjūti veditabbaṃ.
పాళియం కథినస్స అన్తో జీరతీతి కథినే బద్ధస్స చీవరస్స పరియన్తో జీరతి. కథిననిస్సితఞ్హి చీవరం ఇధ నిస్సయవోహారేన ‘‘కథిన’’న్తి వుత్తం ‘‘మఞ్చా ఘోసన్తీ’’తిఆదీసు వియ. అనువాతం పరిభణ్డన్తి కథినే బన్ధనరజ్జూహి చీవరస్స సమన్తా పరియన్తస్స అజీరణత్థం యేహి కేహిచి చోళకేహి దీఘతో అనువాతం, తిరియతో పరిభణ్డఞ్చ సిబ్బిత్వా కాతుం యత్థ రజ్జుకే పవేసేత్వా దణ్డేసు పలివేఠేత్వా చీవరసమకం ఆకడ్ఢితుం సక్కా, తాదిసన్తి అత్థో. కేచి పన ‘‘కథినసఙ్ఖాతేసు కిలఞ్జాదీసు ఏవ అజీరణత్థాయ అనువాతపరిభణ్డకరణం అనుఞ్ఞాత’’న్తి వదన్తి. తస్స మజ్ఝేతి పురాణకథినస్సేవ అన్తో. భిక్ఖునో పమాణేనాతి భిక్ఖునో చీవరస్స పమాణేన. అఞ్ఞం నిస్సేణిన్తి దీఘతో చ తిరియతో చ అఞ్ఞం దణ్డం ఠపేత్వా బన్ధితుం.
Pāḷiyaṃ kathinassa anto jīratīti kathine baddhassa cīvarassa pariyanto jīrati. Kathinanissitañhi cīvaraṃ idha nissayavohārena ‘‘kathina’’nti vuttaṃ ‘‘mañcā ghosantī’’tiādīsu viya. Anuvātaṃ paribhaṇḍanti kathine bandhanarajjūhi cīvarassa samantā pariyantassa ajīraṇatthaṃ yehi kehici coḷakehi dīghato anuvātaṃ, tiriyato paribhaṇḍañca sibbitvā kātuṃ yattha rajjuke pavesetvā daṇḍesu paliveṭhetvā cīvarasamakaṃ ākaḍḍhituṃ sakkā, tādisanti attho. Keci pana ‘‘kathinasaṅkhātesu kilañjādīsu eva ajīraṇatthāya anuvātaparibhaṇḍakaraṇaṃ anuññāta’’nti vadanti. Tassa majjheti purāṇakathinasseva anto. Bhikkhuno pamāṇenāti bhikkhuno cīvarassa pamāṇena. Aññaṃ nisseṇinti dīghato ca tiriyato ca aññaṃ daṇḍaṃ ṭhapetvā bandhituṃ.
బిదలకన్తి దిగుణకరణసఙ్ఖాతకిరియావిసేసస్స అధివచనం. తేనాహ ‘‘దుగుణకరణ’’న్తి. పవేసనసలాకన్తి వలీనం అగ్గహణత్థాయ పవేసనకవేళుసలాకాది. పాళియం పటిగ్గహన్తి అఙ్గులికఞ్చుకం.
Bidalakanti diguṇakaraṇasaṅkhātakiriyāvisesassa adhivacanaṃ. Tenāha ‘‘duguṇakaraṇa’’nti. Pavesanasalākanti valīnaṃ aggahaṇatthāya pavesanakaveḷusalākādi. Pāḷiyaṃ paṭiggahanti aṅgulikañcukaṃ.
౨౫౭. పాతి నామ భణ్డట్ఠపనకో భాజనవిసేసో. పాళియం పటిగ్గహథవికన్తి పాతిఆదిభాజనత్థవికం. చినితున్తి ఉచ్చవత్థుపరియన్తస్స అపతనత్థాయ ఇట్ఠకాదీహి చినితుం. ఆలమ్బనబాహన్తి ఆలమ్బనరజ్జుదణ్డాది. పరిభిజ్జతీతి కటసారాదికం కథినమజ్ఝే భఙ్గం హోతి. ఉస్సాపేత్వాతి దణ్డకథినం సన్ధాయ వుత్తం.
257.Pāti nāma bhaṇḍaṭṭhapanako bhājanaviseso. Pāḷiyaṃ paṭiggahathavikanti pātiādibhājanatthavikaṃ. Cinitunti uccavatthupariyantassa apatanatthāya iṭṭhakādīhi cinituṃ. Ālambanabāhanti ālambanarajjudaṇḍādi. Paribhijjatīti kaṭasārādikaṃ kathinamajjhe bhaṅgaṃ hoti. Ussāpetvāti daṇḍakathinaṃ sandhāya vuttaṃ.
౨౫౮-౯. ఉదకం అకప్పియన్తి సప్పాణకం. ఉపనన్ధీతి వేరం బన్ధి. అద్ధానమగ్గో పటిపజ్జితబ్బోతి ఏత్థ అద్ధయోజనం అద్ధానమగ్గో నామ, తం పటిపజ్జితుకామస్స సఞ్చిచ్చ విహారూపచారాతిక్కమనే ఆపత్తి. అసఞ్చిచ్చ గతస్స పన యత్థ సరతి, తత్థ ఠత్వా సఙ్ఘాటికణ్ణాదిం అనధిట్ఠహిత్వా గమనే పదవారేన ఆపత్తీతి వేదితబ్బం. న సమ్మతీతి న పహోతి.
258-9.Udakaṃakappiyanti sappāṇakaṃ. Upanandhīti veraṃ bandhi. Addhānamaggo paṭipajjitabboti ettha addhayojanaṃ addhānamaggo nāma, taṃ paṭipajjitukāmassa sañcicca vihārūpacārātikkamane āpatti. Asañcicca gatassa pana yattha sarati, tattha ṭhatvā saṅghāṭikaṇṇādiṃ anadhiṭṭhahitvā gamane padavārena āpattīti veditabbaṃ. Na sammatīti na pahoti.
౨౬౦. అభిసన్నకాయాతి సేమ్హాదిదోససన్నిచితకాయా. తత్థ మజ్ఝేతి అగ్గళపాసకస్స మజ్ఝే. ఉపరీతి అగ్గళపాసకస్స ఉపరిభాగే. ఉదకట్ఠపనట్ఠానన్తి ఉదకట్ఠపనత్థాయ పరిచ్ఛిన్దిత్వా కతట్ఠానం.
260.Abhisannakāyāti semhādidosasannicitakāyā. Tattha majjheti aggaḷapāsakassa majjhe. Uparīti aggaḷapāsakassa uparibhāge. Udakaṭṭhapanaṭṭhānanti udakaṭṭhapanatthāya paricchinditvā kataṭṭhānaṃ.
౨౬౧. పాళియం ఉదపానన్తి కూపం. నీచవత్థుకోతి కూపస్స సమన్తా కూలట్ఠానం, భూమిసమం తిట్ఠతీతి అత్థో. ఉదకేన ఓత్థరియ్యతీతి సమన్తా వస్సోదకం ఆగన్త్వా కూపే పతతీతి అత్థో.
261. Pāḷiyaṃ udapānanti kūpaṃ. Nīcavatthukoti kūpassa samantā kūlaṭṭhānaṃ, bhūmisamaṃ tiṭṭhatīti attho. Udakena otthariyyatīti samantā vassodakaṃ āgantvā kūpe patatīti attho.
౨౬౨. వాహేన్తీతి ఉస్సిఞ్చన్తి. అరహటఘటియన్తం నామ చక్కసణ్ఠానం అనేకారం అరే అరే ఘటికాని బన్ధిత్వా ఏకేన, ద్వీహి వా పరిబ్భమియమానయన్తం.
262.Vāhentīti ussiñcanti. Arahaṭaghaṭiyantaṃ nāma cakkasaṇṭhānaṃ anekāraṃ are are ghaṭikāni bandhitvā ekena, dvīhi vā paribbhamiyamānayantaṃ.
౨౬౩. ఆవిద్ధపక్ఖపాసకన్తి కణ్ణికమణ్డలస్స సమన్తా ఠపితపక్ఖపాసకం. మణ్డలేతి కణ్ణికమణ్డలే. పక్ఖపాసకే ఠపేత్వాతి సమన్తా చతురస్సాకారేన ఫలకాదీని ఠపేత్వా.
263.Āviddhapakkhapāsakanti kaṇṇikamaṇḍalassa samantā ṭhapitapakkhapāsakaṃ. Maṇḍaleti kaṇṇikamaṇḍale. Pakkhapāsake ṭhapetvāti samantā caturassākārena phalakādīni ṭhapetvā.
౨౬౪. నమతకం నామ సన్థతసదిసన్తి కేచి వదన్తి. కేచి పన ‘‘రుక్ఖతచమయ’’న్తి. చమ్మఖణ్డపరిహారేనాతి అనధిట్ఠహిత్వా సయనాసనవిధినాతి అత్థో. పేళాయాతి అట్ఠంససోళసంసాదిఆకారేన కతాయ భాజనాకారాయ పేళాయ. యత్థ ఉణ్హపాయాసాదిం పక్ఖిపిత్వా ఉపరి భోజనపాతిం ఠపేన్తి భత్తస్స ఉణ్హభావావిగమనత్థం, తాదిసస్స భాజనాకారస్స ఆధారస్సేతం అధివచనం. తేనేవ పాళియం ‘‘ఆసిత్తకూపధాన’’న్తి వుత్తం. తస్స చ పాయాసాదీహి ఆసిత్తకాధారోతి అత్థో. ఇదఞ్చ ఆసిత్తకూపధానం పచ్చన్తేసు న జానన్తి కాతుం, మజ్ఝిమదేసేయేవ కరోన్తి. కేచి పన ‘‘గిహిపరిభోగో అయోమయాది సబ్బోపి ఆధారో ఆసిత్తకూపధానమేవ అనులోమేతీ’’తి వదన్తి, ఏకే పన ‘‘కప్పియలోహమయో ఆధారో మళోరికమేవ అనులోమేతీ’’తి. వీమంసిత్వా గహేతబ్బం. పుబ్బే పత్తగుత్తియా ఆధారో అనుఞ్ఞాతో. ఇదాని భుఞ్జితుం మళోరికా అనుఞ్ఞాతా. ఛిద్దన్తి ఛిద్దయుత్తం. విద్ధన్తి అన్తోవినివిద్ధఛిద్దం. ఆవిద్ధన్తి సమన్తతో ఛిద్దం.
264.Namatakaṃ nāma santhatasadisanti keci vadanti. Keci pana ‘‘rukkhatacamaya’’nti. Cammakhaṇḍaparihārenāti anadhiṭṭhahitvā sayanāsanavidhināti attho. Peḷāyāti aṭṭhaṃsasoḷasaṃsādiākārena katāya bhājanākārāya peḷāya. Yattha uṇhapāyāsādiṃ pakkhipitvā upari bhojanapātiṃ ṭhapenti bhattassa uṇhabhāvāvigamanatthaṃ, tādisassa bhājanākārassa ādhārassetaṃ adhivacanaṃ. Teneva pāḷiyaṃ ‘‘āsittakūpadhāna’’nti vuttaṃ. Tassa ca pāyāsādīhi āsittakādhāroti attho. Idañca āsittakūpadhānaṃ paccantesu na jānanti kātuṃ, majjhimadeseyeva karonti. Keci pana ‘‘gihiparibhogo ayomayādi sabbopi ādhāro āsittakūpadhānameva anulometī’’ti vadanti, eke pana ‘‘kappiyalohamayo ādhāro maḷorikameva anulometī’’ti. Vīmaṃsitvā gahetabbaṃ. Pubbe pattaguttiyā ādhāro anuññāto. Idāni bhuñjituṃ maḷorikā anuññātā. Chiddanti chiddayuttaṃ. Viddhanti antovinividdhachiddaṃ. Āviddhanti samantato chiddaṃ.
౨౬౫. పత్తం నిక్కుజ్జితున్తి ఏత్థ కమ్మవాచాయ అసమ్భోగకరణవసేనేవ నిక్కుజ్జనం, న పత్తానం అధోముఖట్ఠపనేన. తేనాహ ‘‘అసమ్భోగం సఙ్ఘేన కరోతూ’’తిఆది, తం వడ్ఢం కమ్మవాచాయ సఙ్ఘేన సద్ధిం అసమ్భోగం సఙ్ఘో కరోతూతి అత్థో.
265.Pattaṃ nikkujjitunti ettha kammavācāya asambhogakaraṇavaseneva nikkujjanaṃ, na pattānaṃ adhomukhaṭṭhapanena. Tenāha ‘‘asambhogaṃ saṅghena karotū’’tiādi, taṃ vaḍḍhaṃ kammavācāya saṅghena saddhiṃ asambhogaṃ saṅgho karotūti attho.
పత్తం నిక్కుజ్జేయ్యాతి వడ్ఢస్స పత్తనిక్కుజ్జనదణ్డకమ్మం కరేయ్య. అసమ్భోగం సఙ్ఘేన కరణన్తి సఙ్ఘేన వడ్ఢస్స అసమ్భోగకరణం. యథా అసమ్భోగో హోతి, తథా కరణన్తి అత్థో. నిక్కుజ్జితో…పే॰… అసమ్భోగం సఙ్ఘేనాతి ఏత్థ సఙ్ఘేన అసమ్భోగో హోతీతి అత్థో దట్ఠబ్బో. ఏవం భగవతా అసమ్భోగకరణస్స ఆణత్తత్తా, కమ్మవాచాయ చ సావితత్తా, అట్ఠకథాయఞ్చ ‘‘కోచి దేయ్యధమ్మో న గహేతబ్బో’’తి వుత్తత్తా పత్తే నిక్కుజ్జితే తస్స సన్తకం ఞత్వా గణ్హన్తస్స దుక్కటమేవాతి గహేతబ్బం.
Pattaṃ nikkujjeyyāti vaḍḍhassa pattanikkujjanadaṇḍakammaṃ kareyya. Asambhogaṃ saṅghena karaṇanti saṅghena vaḍḍhassa asambhogakaraṇaṃ. Yathā asambhogo hoti, tathā karaṇanti attho. Nikkujjito…pe… asambhogaṃ saṅghenāti ettha saṅghena asambhogo hotīti attho daṭṭhabbo. Evaṃ bhagavatā asambhogakaraṇassa āṇattattā, kammavācāya ca sāvitattā, aṭṭhakathāyañca ‘‘koci deyyadhammo na gahetabbo’’ti vuttattā patte nikkujjite tassa santakaṃ ñatvā gaṇhantassa dukkaṭamevāti gahetabbaṃ.
అచ్చయోతి ఞాయప్పటిపత్తిం అతిక్కమిత్వా పవత్తి, అపరాధోతి అత్థో. మం అచ్చగమాతి మం అతిక్కమ్మ పవత్తో. తం తే మయం పటిగ్గణ్హామాతి తం తే అపరాధం మయం ఖమామ. భిక్ఖూనం అలాభాయ పరిసక్కతీతిఆదీసు అలాభాయ పరిసక్కనాదితో విరతోతి ఏవమత్థో గహేతబ్బో. అసమ్భోగం భిక్ఖుసఙ్ఘేనాతి ఏత్థ ‘‘కతో’’తి పాఠసేసో.
Accayoti ñāyappaṭipattiṃ atikkamitvā pavatti, aparādhoti attho. Maṃ accagamāti maṃ atikkamma pavatto. Taṃ te mayaṃ paṭiggaṇhāmāti taṃ te aparādhaṃ mayaṃ khamāma. Bhikkhūnaṃ alābhāya parisakkatītiādīsu alābhāya parisakkanādito viratoti evamattho gahetabbo. Asambhogaṃ bhikkhusaṅghenāti ettha ‘‘kato’’ti pāṭhaseso.
౨౬౮. యావ పచ్ఛిమా సోపానకళేవరాతి పఠమసోపానఫలకం సన్ధాయ వుత్తం. తఞ్హి పచ్ఛా దుస్సేన సన్థతత్తా ఏవ వుత్తం. ‘‘పచ్ఛిమం జనతం తథాగతో అనుకమ్పతీ’’తి ఇదం థేరో అనాగతే భిక్ఖూనం చేలపటికస్స అక్కమనపచ్చయా అపవాదం సిక్ఖాపదపఞ్ఞత్తియా నివారణేన భగవతో అనుకమ్పం సన్ధాయాహ. అపగతగబ్భాతి విజాతపుత్తా. తేనాహ ‘‘మఙ్గలత్థాయా’’తి.
268.Yāva pacchimā sopānakaḷevarāti paṭhamasopānaphalakaṃ sandhāya vuttaṃ. Tañhi pacchā dussena santhatattā eva vuttaṃ. ‘‘Pacchimaṃ janataṃ tathāgato anukampatī’’ti idaṃ thero anāgate bhikkhūnaṃ celapaṭikassa akkamanapaccayā apavādaṃ sikkhāpadapaññattiyā nivāraṇena bhagavato anukampaṃ sandhāyāha. Apagatagabbhāti vijātaputtā. Tenāha ‘‘maṅgalatthāyā’’ti.
౨౬౯-౨౭౦. బీజనిన్తి చతురస్సబీజనిం. ఏకపణ్ణచ్ఛత్తన్తి తాలపణ్ణాదినా ఏకేన పత్తేన కతఛత్తం.
269-270.Bījaninti caturassabījaniṃ. Ekapaṇṇacchattanti tālapaṇṇādinā ekena pattena katachattaṃ.
౨౭౪-౫. అనురక్ఖణత్థన్తి పరిగ్గహేత్వా గోపనత్థం. దీఘం కారేన్తీతి కేసేహి సద్ధిం అచ్ఛిన్దిత్వా ఠపాపేన్తి. చతుకోణన్తి యథా ఉపరి నలాటన్తేసు ద్వే, హేట్ఠా హనుకపస్సే ద్వేతి చత్తారో కోణా పఞ్ఞాయన్తి, ఏవం చతురస్సం కత్వా కప్పాపనం. పాళియం దాఠికం ఠపాపేన్తీతి ఉత్తరోట్ఠే మస్సుం అచ్ఛిన్దిత్వా ఠపాపేన్తి. రుధీతి ఖుద్దకవణం.
274-5.Anurakkhaṇatthanti pariggahetvā gopanatthaṃ. Dīghaṃ kārentīti kesehi saddhiṃ acchinditvā ṭhapāpenti. Catukoṇanti yathā upari nalāṭantesu dve, heṭṭhā hanukapasse dveti cattāro koṇā paññāyanti, evaṃ caturassaṃ katvā kappāpanaṃ. Pāḷiyaṃ dāṭhikaṃ ṭhapāpentīti uttaroṭṭhe massuṃ acchinditvā ṭhapāpenti. Rudhīti khuddakavaṇaṃ.
౨౭౭. పాళియం లోహభణ్డకంసభణ్డసన్నిచయోతి లోహభణ్డస్స, కంసభణ్డస్స చ సన్నిచయోతి అత్థో. బన్ధనమత్తన్తి వాసిదణ్డాదీనం కోటీసు అపాతనత్థం లోహేహి బన్ధనం. తన్తకన్తి ఆయోగవాయనత్థం తదాకారేన పసారితతన్తం.
277. Pāḷiyaṃ lohabhaṇḍakaṃsabhaṇḍasannicayoti lohabhaṇḍassa, kaṃsabhaṇḍassa ca sannicayoti attho. Bandhanamattanti vāsidaṇḍādīnaṃ koṭīsu apātanatthaṃ lohehi bandhanaṃ. Tantakanti āyogavāyanatthaṃ tadākārena pasāritatantaṃ.
౨౭౮. ‘‘యత్థ సరతి, తత్థ బన్ధితబ్బ’’న్తి ఏతేన అసఞ్చిచ్చ కాయబన్ధనం అబన్ధిత్వా పవిట్ఠస్స అనాపత్తీతి దస్సేతి. మురజవట్టిసణ్ఠానం వేఠేత్వా కతన్తి ఏవం బహురజ్జుకే ఏకతో కత్వా నానావణ్ణేహి సుత్తేహి కతన్తి కేచి వదన్తి. ఏకవణ్ణసుత్తేనాపి వలయఘటకాదివికారం దస్సేత్వా వేఠితమ్పి మురజమేవ. వికారం పన అదస్సేత్వా మట్ఠం కత్వా నిరన్తరం వేఠితం వట్టతి. తేనేవ దుతియపారాజికసంవణ్ణనాయం వుత్తం ‘‘బహురజ్జుకే ఏకతో కత్వా ఏకేన నిరన్తరం వేఠేత్వా కతం ‘బహురజ్జుక’న్తి న వత్తబ్బం, వట్టతీ’’తి. ముద్దికకాయబన్ధనం నామ చతురస్సం అకత్వా సజ్జితం. పామఙ్గదసా చతురస్సా. ముదిఙ్గసణ్ఠానేనాతి వరకసీసాకారేన. పాసన్తోతి దసాపరియోసానం.
278.‘‘Yattha sarati, tattha bandhitabba’’nti etena asañcicca kāyabandhanaṃ abandhitvā paviṭṭhassa anāpattīti dasseti. Murajavaṭṭisaṇṭhānaṃ veṭhetvā katanti evaṃ bahurajjuke ekato katvā nānāvaṇṇehi suttehi katanti keci vadanti. Ekavaṇṇasuttenāpi valayaghaṭakādivikāraṃ dassetvā veṭhitampi murajameva. Vikāraṃ pana adassetvā maṭṭhaṃ katvā nirantaraṃ veṭhitaṃ vaṭṭati. Teneva dutiyapārājikasaṃvaṇṇanāyaṃ vuttaṃ ‘‘bahurajjuke ekato katvā ekena nirantaraṃ veṭhetvā kataṃ ‘bahurajjuka’nti na vattabbaṃ, vaṭṭatī’’ti. Muddikakāyabandhanaṃ nāma caturassaṃ akatvā sajjitaṃ. Pāmaṅgadasā caturassā. Mudiṅgasaṇṭhānenāti varakasīsākārena. Pāsantoti dasāpariyosānaṃ.
౨౭౯. పాళియం గణ్ఠికఫలకం పాసకఫలకన్తి ఏత్థ దారుదన్తాదిమయేసు ఫలకేసు గణ్ఠికపాసకాని అప్పేత్వా చీవరే ఠపేతుం అనుఞ్ఞాతం. కోట్టో వివరియతీతి అనువాతో వివరియతి.
279. Pāḷiyaṃ gaṇṭhikaphalakaṃ pāsakaphalakanti ettha dārudantādimayesu phalakesu gaṇṭhikapāsakāni appetvā cīvare ṭhapetuṃ anuññātaṃ. Koṭṭo vivariyatīti anuvāto vivariyati.
౨౮౦-౧. పాళికారకోతి భిక్ఖూనం యథావుడ్ఢం పాళియా పతిట్ఠాపకో. తస్సాపి తథా పారుపితుం న వట్టతి. పాళియం ముణ్డవట్టీతి మల్లాదయో.
280-1.Pāḷikārakoti bhikkhūnaṃ yathāvuḍḍhaṃ pāḷiyā patiṭṭhāpako. Tassāpi tathā pārupituṃ na vaṭṭati. Pāḷiyaṃ muṇḍavaṭṭīti mallādayo.
౨౮౨. పమాణఙ్గులేనాతి వడ్ఢకీఅఙ్గులేన. కేచి పన ‘‘పకతిఅఙ్గులేనా’’తి వదన్తి, తం చతురఙ్గులపచ్ఛిమకవచనేన న సమేతి. న హి పకతఙ్గులేన చతురఙ్గులప్పమాణం దన్తకట్ఠం కణ్ఠే అవిలగ్గం ఖాదితుం సకాతి.
282.Pamāṇaṅgulenāti vaḍḍhakīaṅgulena. Keci pana ‘‘pakatiaṅgulenā’’ti vadanti, taṃ caturaṅgulapacchimakavacanena na sameti. Na hi pakataṅgulena caturaṅgulappamāṇaṃ dantakaṭṭhaṃ kaṇṭhe avilaggaṃ khādituṃ sakāti.
౨౮౫. పాళియం సకాయ నిరుత్తియా బుద్ధవచనం దూసేన్తీతి మాగధభాసాయ సబ్బేసం వత్తుం సుకరతాయ హీనజచ్చాపి ఉగ్గణ్హన్తా దూసేన్తీతి అత్థో.
285. Pāḷiyaṃ sakāya niruttiyā buddhavacanaṃ dūsentīti māgadhabhāsāya sabbesaṃ vattuṃ sukaratāya hīnajaccāpi uggaṇhantā dūsentīti attho.
౨౮౯. మా భిక్ఖూ బ్యాబాధయింసూతి లసుణగన్ధేన భిక్ఖూ మా బాధయింసు.
289.Mā bhikkhū byābādhayiṃsūti lasuṇagandhena bhikkhū mā bādhayiṃsu.
౨౯౧. అవలేఖనపీఠరోతి అవలేఖనకట్ఠానం ఠపనభాజనవిసేసో. అపిధానన్తి పిధానఫలకాది.
291.Avalekhanapīṭharoti avalekhanakaṭṭhānaṃ ṭhapanabhājanaviseso. Apidhānanti pidhānaphalakādi.
ఖుద్దకవత్థుకథావణ్ణనా నిట్ఠితా.
Khuddakavatthukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ఖుద్దకవత్థుక్ఖన్ధకవణ్ణనానయో నిట్ఠితో.
Khuddakavatthukkhandhakavaṇṇanānayo niṭṭhito.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / చూళవగ్గపాళి • Cūḷavaggapāḷi / ఖుద్దకవత్థూని • Khuddakavatthūni
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / చూళవగ్గ-అట్ఠకథా • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ఖుద్దకవత్థుకథా • Khuddakavatthukathā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ఖుద్దకవత్థుకథావణ్ణనా • Khuddakavatthukathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / ఖుద్దకవత్థుకథావణ్ణనా • Khuddakavatthukathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / ఖుద్దకవత్థుకథా • Khuddakavatthukathā