Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā

    5. ඛුද්‌දකවත්‌ථුක්‌ඛන්‌ධකං

    5. Khuddakavatthukkhandhakaṃ

    ඛුද්‌දකවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා

    Khuddakavatthukathāvaṇṇanā

    243. ඛුද්‌දකවත්‌ථුක්‌ඛන්‌ධකෙ අට්‌ඨපදාකාරෙනාති අට්‌ඨපදඵලකාකාරෙන, ජූතඵලකසදිසන්‌ති වුත්‌තං හොති. මල්‌ලකමූලසණ්‌ඨානෙනාති ඛෙළමල්‌ලකමූලසණ්‌ඨානෙන.

    243. Khuddakavatthukkhandhake aṭṭhapadākārenāti aṭṭhapadaphalakākārena, jūtaphalakasadisanti vuttaṃ hoti. Mallakamūlasaṇṭhānenāti kheḷamallakamūlasaṇṭhānena.

    245. මුත්‌තොලම්‌බකාදීනන්‌ති ආදි-සද්‌දෙන කුණ්‌ඩලාදිං සඞ්‌ගණ්‌හාති. පලම්‌බකසුත්‌තන්‌ති යඤ්‌ඤොපචිතාකාරෙන ඔලම්‌බකසුත්‌තං.

    245.Muttolambakādīnanti ādi-saddena kuṇḍalādiṃ saṅgaṇhāti. Palambakasuttanti yaññopacitākārena olambakasuttaṃ.

    246. චික්‌කලෙනාති සිලෙසෙන.

    246.Cikkalenāti silesena.

    248. සාධුගීතන්‌ති අනිච්‌චතාදිපටිසංයුත්‌තගීතං.

    248.Sādhugītanti aniccatādipaṭisaṃyuttagītaṃ.

    249. චතුරස්‌සෙන වත්‌තෙනාති පරිපුණ්‌ණෙන උච්‌චාරණවත්‌තෙන. තරඞ්‌ගවත්‌තාදීනං උච්‌චාරණවිධානානි නට්‌ඨප්‌පයොගානි. බාහිරලොමින්‌ති භාවනපුංසකනිද්‌දෙසො, යථා තස්‌ස උණ්‌ණපාවාරස්‌ස බහිද්‌ධා ලොමානි දිස්‌සන්‌ති, තථා ධාරෙන්‌තස්‌ස දුක්‌කටන්‌ති වුත්‌තං හොති.

    249.Caturassena vattenāti paripuṇṇena uccāraṇavattena. Taraṅgavattādīnaṃ uccāraṇavidhānāni naṭṭhappayogāni. Bāhiralominti bhāvanapuṃsakaniddeso, yathā tassa uṇṇapāvārassa bahiddhā lomāni dissanti, tathā dhārentassa dukkaṭanti vuttaṃ hoti.

    251. ඉමානි චත්‌තාරි අහිරාජකුලානීති (අ. නි. අට්‌ඨ. 2.4.67) ඉදං දට්‌ඨවිසෙ සන්‌ධාය වුත්‌තං. යෙ හි කෙචි දට්‌ඨවිසා, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙසං චතුන්‌නං අහිරාජකුලානං අබ්‌භන්‌තරගතාව හොන්‌ති. අත්‌තගුත්‌තියාති අත්‌තනො ගුත්‌තත්‌ථාය. අත්‌තරක්‌ඛායාති අත්‌තනො රක්‌ඛණත්‌ථාය. අත්‌තපරිත්‌තංකාතුන්‌ති අත්‌තනො පරිත්‌තාණත්‌ථාය අත්‌තපරිත්‌තං නාම කාතුං අනුජානාමීති අත්‌ථො.

    251.Imāni cattāri ahirājakulānīti (a. ni. aṭṭha. 2.4.67) idaṃ daṭṭhavise sandhāya vuttaṃ. Ye hi keci daṭṭhavisā, sabbe te imesaṃ catunnaṃ ahirājakulānaṃ abbhantaragatāva honti. Attaguttiyāti attano guttatthāya. Attarakkhāyāti attano rakkhaṇatthāya. Attaparittaṃkātunti attano parittāṇatthāya attaparittaṃ nāma kātuṃ anujānāmīti attho.

    ඉදානි යථා තං පරිත්‌තං කාතබ්‌බං, තං දස්‌සෙතුං ‘‘එවඤ්‌ච පන භික්‌ඛවෙ’’තිආදිමාහ. තත්‌ථ (ජා. අට්‌ඨ. 2.2.105) විරූපක්‌ඛෙහීති විරූපක්‌ඛනාගකුලෙහි. සෙසෙසුපි එසෙව නයො. සහයොගෙ චෙතං කරණවචනං, එතෙහි සහ මය්‌හං මිත්‌තභාවොති වුත්‌තං හොති අපාදකෙහීති අපාදකසත්‌තෙහි. සෙසෙසුපි එසෙව නයො. සබ්‌බෙ සත්‌තාති ඉතො පුබ්‌බෙ එත්‌තකෙන ඨානෙන ඔදිස්‌සකමෙත්‌තං කථෙත්‌වා ඉදානි අනොදිස්‌සකමෙත්‌තං කථෙතුං ඉදමාරද්‌ධං. තත්‌ථ සත්‌තා පාණා භූතාති සබ්‌බානෙතානි පුග්‌ගලවෙවචනානෙව. භද්‍රානි පස්‌සන්‌තූති භද්‍රානි ආරම්‌මණානි පස්‌සන්‌තු. මා කඤ්‌චි පාපමාගමාති කඤ්‌චි සත්‌තං පාපකං ලාමකං මා ආගච්‌ඡතු.

    Idāni yathā taṃ parittaṃ kātabbaṃ, taṃ dassetuṃ ‘‘evañca pana bhikkhave’’tiādimāha. Tattha (jā. aṭṭha. 2.2.105) virūpakkhehīti virūpakkhanāgakulehi. Sesesupi eseva nayo. Sahayoge cetaṃ karaṇavacanaṃ, etehi saha mayhaṃ mittabhāvoti vuttaṃ hoti apādakehīti apādakasattehi. Sesesupi eseva nayo. Sabbe sattāti ito pubbe ettakena ṭhānena odissakamettaṃ kathetvā idāni anodissakamettaṃ kathetuṃ idamāraddhaṃ. Tattha sattā pāṇā bhūtāti sabbānetāni puggalavevacanāneva. Bhadrāni passantūti bhadrāni ārammaṇāni passantu. Mā kañci pāpamāgamāti kañci sattaṃ pāpakaṃ lāmakaṃ mā āgacchatu.

    අප්‌පමාණො බුද්‌ධොති එත්‌ථ බුද්‌ධොති බුද්‌ධගුණා වෙදිතබ්‌බා, තෙ හි අප්‌පමාණා නාම. සෙසද්‌වයෙසුපි එසෙව නයො, පමාණවන්‌තානීති ගුණප්‌පමාණෙන යුත්‌තානි. උණ්‌ණනාභීති ලොමසනාභිකො මක්‌කටකො. සරබූති ඝරගොළිකා. කතා මෙ රක්‌ඛා කතං මෙ පරිත්‌තන්‌ති මයා එත්‌තකස්‌ස ජනස්‌ස රක්‌ඛා ච පරිත්‌තාණඤ්‌ච කතං. පටික්‌කමන්‌තු භූතානීති සබ්‌බෙපි මෙ කතපරිත්‌තාණා සත්‌තා අපගච්‌ඡන්‌තු, මා මං විහෙඨයිංසූති අත්‌ථො. සොහන්‌ති යස්‌ස මම එතෙහි සබ්‌බෙහිපි මෙත්‌තං, සො අහං භගවතො නමො කරොමි, විපස්‌සීආදීනඤ්‌ච සත්‌තන්‌නං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධානං නමො කරොමීති සම්‌බන්‌ධො.

    Appamāṇo buddhoti ettha buddhoti buddhaguṇā veditabbā, te hi appamāṇā nāma. Sesadvayesupi eseva nayo, pamāṇavantānīti guṇappamāṇena yuttāni. Uṇṇanābhīti lomasanābhiko makkaṭako. Sarabūti gharagoḷikā. Katā me rakkhā kataṃ me parittanti mayā ettakassa janassa rakkhā ca parittāṇañca kataṃ. Paṭikkamantu bhūtānīti sabbepi me kataparittāṇā sattā apagacchantu, mā maṃ viheṭhayiṃsūti attho. Sohanti yassa mama etehi sabbehipi mettaṃ, so ahaṃ bhagavato namo karomi, vipassīādīnañca sattannaṃ sammāsambuddhānaṃ namo karomīti sambandho.

    අඤ්‌ඤම්‌හි ඡෙතබ්‌බම්‌හීති රාගානුසයං සන්‌ධාය වදති. තාදිසං වා දුක්‌ඛන්‌ති මුට්‌ඨිආදීහි දුක්‌ඛං උප්‌පාදෙන්‌තස්‌ස.

    Aññamhi chetabbamhīti rāgānusayaṃ sandhāya vadati. Tādisaṃ vā dukkhanti muṭṭhiādīhi dukkhaṃ uppādentassa.

    252. ජාලානි පරික්‌ඛිපාපෙත්‌වාති පරිස්‌සයමොචනත්‌ථඤ්‌චෙව පමාදෙන ගළිතානං ආභරණාදීනං රක්‌ඛණත්‌ථඤ්‌ච ජාලානි කරණ්‌ඩකාකාරෙන පරික්‌ඛිපාපෙත්‌වා. චන්‌දනගණ්‌ඨි ආගන්‌ත්‌වා ජාලෙ ලග්‌ගාති එකො කිර රත්‌තචන්‌දනරුක්‌ඛො ගඞ්‌ගාය උපරිතීරෙ ජාතො ගඞ්‌ගොදකෙන ධොතමූලො පතිත්‌වා තත්‌ථ තත්‌ථ පාසාණෙසු සම්‌භිජ්‌ජමානො විප්‌පකිරි. තතො එකා ඝටප්‌පමාණා ඝටිකා පාසාණෙසු ඝංසියමානා උදකඌමීහි පොථියමානා මට්‌ඨා හුත්‌වා අනුපුබ්‌බෙන වුය්‌හමානා සෙවාලපරියොනද්‌ධා ආගන්‌ත්‌වා තස්‌මිං ජාලෙ ලග්‌ගි. තං සන්‌ධායෙතං වුත්‌තං. ලෙඛන්‌ති ලිඛිතගහිතං චුණ්‌ණං. උඩ්‌ඩිත්‌වාති වෙළුපරම්‌පරාය උද්‌ධං පාපෙත්‌වා, උට්‌ඨාපෙත්‌වාති වුත්‌තං හොති. ඔහරතූති ඉද්‌ධියා ඔතාරෙත්‌වා ගණ්‌හතු.

    252.Jālāni parikkhipāpetvāti parissayamocanatthañceva pamādena gaḷitānaṃ ābharaṇādīnaṃ rakkhaṇatthañca jālāni karaṇḍakākārena parikkhipāpetvā. Candanagaṇṭhi āgantvā jāle laggāti eko kira rattacandanarukkho gaṅgāya uparitīre jāto gaṅgodakena dhotamūlo patitvā tattha tattha pāsāṇesu sambhijjamāno vippakiri. Tato ekā ghaṭappamāṇā ghaṭikā pāsāṇesu ghaṃsiyamānā udakaūmīhi pothiyamānā maṭṭhā hutvā anupubbena vuyhamānā sevālapariyonaddhā āgantvā tasmiṃ jāle laggi. Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Lekhanti likhitagahitaṃ cuṇṇaṃ. Uḍḍitvāti veḷuparamparāya uddhaṃ pāpetvā, uṭṭhāpetvāti vuttaṃ hoti. Oharatūti iddhiyā otāretvā gaṇhatu.

    පූරණකස්‌සපාදයො ඡ සත්‌ථාරො. තත්‌ථ (දී. නි. අට්‌ඨ. 1.151-152; ම. නි. අට්‌ඨ. 1.312) පූරණොති තස්‌ස සත්‌ථුපටිඤ්‌ඤස්‌ස නාමං. කස්‌සපොති ගොත්‌තං. සො කිර අඤ්‌ඤතරස්‌ස කුලස්‌ස එකූනදාසසතං පූරයමානො ජාතො. තෙනස්‌ස ‘‘පූරණො’’ති නාමං අකංසු. මඞ්‌ගලදාසත්‌තා චස්‌ස කතං ‘‘දුක්‌කට’’න්‌ති වත්‌තා නත්‌ථි, අකතං වා ‘‘න කත’’න්‌ති . සො ‘‘කිමහං එත්‌ථ වසාමී’’ති පලායි. අථස්‌ස චොරා වත්‌ථානි අච්‌ඡින්‌දිංසු. සො පණ්‌ණෙන වා තිණෙන වා පටිච්‌ඡාදෙතුම්‌පි අජානන්‌තො ජාතරූපෙනෙව එකං ගාමං පාවිසි. මනුස්‌සා තං දිස්‌වා ‘‘අයං සමණො අරහා අප්‌පිච්‌ඡො, නත්‌ථි ඉමිනා සදිසො’’ති පූවභත්‌තාදීනි ගහෙත්‌වා උපසඞ්‌කමන්‌ති. සො ‘‘මය්‌හං සාටකං අනිවත්‌ථභාවෙන ඉදං උප්‌පන්‌න’’න්‌ති තතො පට්‌ඨාය සාටකං ලභිත්‌වාපි න නිවාසෙසි, තදෙව පබ්‌බජ්‌ජං අග්‌ගහෙසි. තස්‌ස සන්‌තිකෙ අඤ්‌ඤෙපි අඤ්‌ඤෙපීති පඤ්‌චසතා මනුස්‌සා පබ්‌බජිංසු. එවමයං ගණාචරියො හුත්‌වා ‘‘සත්‌ථා’’ති ලොකෙ පාකටො අහොසි.

    Pūraṇakassapādayo cha satthāro. Tattha (dī. ni. aṭṭha. 1.151-152; ma. ni. aṭṭha. 1.312) pūraṇoti tassa satthupaṭiññassa nāmaṃ. Kassapoti gottaṃ. So kira aññatarassa kulassa ekūnadāsasataṃ pūrayamāno jāto. Tenassa ‘‘pūraṇo’’ti nāmaṃ akaṃsu. Maṅgaladāsattā cassa kataṃ ‘‘dukkaṭa’’nti vattā natthi, akataṃ vā ‘‘na kata’’nti . So ‘‘kimahaṃ ettha vasāmī’’ti palāyi. Athassa corā vatthāni acchindiṃsu. So paṇṇena vā tiṇena vā paṭicchādetumpi ajānanto jātarūpeneva ekaṃ gāmaṃ pāvisi. Manussā taṃ disvā ‘‘ayaṃ samaṇo arahā appiccho, natthi iminā sadiso’’ti pūvabhattādīni gahetvā upasaṅkamanti. So ‘‘mayhaṃ sāṭakaṃ anivatthabhāvena idaṃ uppanna’’nti tato paṭṭhāya sāṭakaṃ labhitvāpi na nivāsesi, tadeva pabbajjaṃ aggahesi. Tassa santike aññepi aññepīti pañcasatā manussā pabbajiṃsu. Evamayaṃ gaṇācariyo hutvā ‘‘satthā’’ti loke pākaṭo ahosi.

    මක්‌ඛලීති තස්‌ස නාමං. ගොසාලාය ජාතත්‌තා ගොසාලොති දුතියනාමං. තං කිර සකද්‌දමාය භූමියා තෙලඝටං ගහෙත්‌වා ගච්‌ඡන්‌තං ‘‘තාත මා ඛලී’’ති සාමිකො ආහ. සො පමාදෙන ඛලිත්‌වා පතිත්‌වා සාමිකස්‌ස භයෙන පලායිතුං ආරද්‌ධො. සාමිකො උපධාවිත්‌වා සාටකකණ්‌ණෙ අග්‌ගහෙසි, සො සාටකං ඡඩ්‌ඩෙත්‌වා අචෙලකො හුත්‌වා පලායි. සෙසං පූරණසදිසමෙව.

    Makkhalīti tassa nāmaṃ. Gosālāya jātattā gosāloti dutiyanāmaṃ. Taṃ kira sakaddamāya bhūmiyā telaghaṭaṃ gahetvā gacchantaṃ ‘‘tāta mā khalī’’ti sāmiko āha. So pamādena khalitvā patitvā sāmikassa bhayena palāyituṃ āraddho. Sāmiko upadhāvitvā sāṭakakaṇṇe aggahesi, so sāṭakaṃ chaḍḍetvā acelako hutvā palāyi. Sesaṃ pūraṇasadisameva.

    අජිතොති තස්‌ස නාමං. කෙසකම්‌බලං ධාරෙතීති කෙසකම්‌බලො. ඉති නාමද්‌වයං සංසන්‌දිත්‌වා ‘‘අජිතො කෙසකම්‌බලො’’ති වුච්‌චති. තත්‌ථ කෙසකම්‌බලො නාම මනුස්‌සානං කෙසෙහි කතකම්‌බලො. තතො පටිකිට්‌ඨතරං වත්‌ථං නාම නත්‌ථි. යථාහ ‘‘සෙය්‍යථාපි, භික්‌ඛවෙ, යානි කානිචි තන්‌තාවුතානං වත්‌ථානං, කෙසකම්‌බලො තෙසං පටිකිට්‌ඨො අක්‌ඛායති. කෙසකම්‌බලො, භික්‌ඛවෙ, සීතෙ සීතො උණ්‌හෙ උණ්‌හො දුබ්‌බණ්‌ණො දුග්‌ගන්‌ධො දුක්‌ඛසම්‌ඵස්‌සො’’ති (අ. නි. 3.138).

    Ajitoti tassa nāmaṃ. Kesakambalaṃ dhāretīti kesakambalo. Iti nāmadvayaṃ saṃsanditvā ‘‘ajito kesakambalo’’ti vuccati. Tattha kesakambalo nāma manussānaṃ kesehi katakambalo. Tato paṭikiṭṭhataraṃ vatthaṃ nāma natthi. Yathāha ‘‘seyyathāpi, bhikkhave, yāni kānici tantāvutānaṃ vatthānaṃ, kesakambalo tesaṃ paṭikiṭṭho akkhāyati. Kesakambalo, bhikkhave, sīte sīto uṇhe uṇho dubbaṇṇo duggandho dukkhasamphasso’’ti (a. ni. 3.138).

    පකුධොති තස්‌ස නාමං. කච්‌චායනොති ගොත්‌තං. ඉති නාමගොත්‌තං සංසන්‌දිත්‌වා ‘‘පකුධො කච්‌චායනො’’ති වුච්‌චති. සීතූදකපටික්‌ඛිත්‌තකො එස, වච්‌චං කත්‌වාපි උදකකිච්‌චං න කරොති, උණ්‌හොදකං වා කඤ්‌ජියං වා ලභිත්‌වා කරොති, නදිං වා මග්‌ගොදකං වා අතික්‌කම්‌ම ‘‘සීලං මෙ භින්‌න’’න්‌ති වාලිකථූපං කත්‌වා සීලං අධිට්‌ඨාය ගච්‌ඡති. එවරූපනිස්‌සිරිකලද්‌ධිකො එස.

    Pakudhoti tassa nāmaṃ. Kaccāyanoti gottaṃ. Iti nāmagottaṃ saṃsanditvā ‘‘pakudho kaccāyano’’ti vuccati. Sītūdakapaṭikkhittako esa, vaccaṃ katvāpi udakakiccaṃ na karoti, uṇhodakaṃ vā kañjiyaṃ vā labhitvā karoti, nadiṃ vā maggodakaṃ vā atikkamma ‘‘sīlaṃ me bhinna’’nti vālikathūpaṃ katvā sīlaṃ adhiṭṭhāya gacchati. Evarūpanissirikaladdhiko esa.

    සඤ්‌චයොති තස්‌ස නාමං. බෙලට්‌ඨස්‌ස පුත්‌තො බෙලට්‌ඨපුත්‌තො. ‘‘අම්‌හාකං ගණ්‌ඨනකිලෙසො පලිබුන්‌ධනකිලෙසො නත්‌ථි, කිලෙසගණ්‌ඨිරහිතා මය’’න්‌ති එවංවාදිතාය ලද්‌ධනාමවසෙන නිගණ්‌ඨො. නාටස්‌ස පුත්‌තොති නාටපුත්‌තො.

    Sañcayoti tassa nāmaṃ. Belaṭṭhassa putto belaṭṭhaputto. ‘‘Amhākaṃ gaṇṭhanakileso palibundhanakileso natthi, kilesagaṇṭhirahitā maya’’nti evaṃvāditāya laddhanāmavasena nigaṇṭho. Nāṭassa puttoti nāṭaputto.

    පිණ්‌ඩොලභාරද්‌වාජොති (උදා. අට්‌ඨ. 36) පිණ්‌ඩං උලමානො පරියෙසමානො පබ්‌බජිතොති පිණ්‌ඩොලො. සො කිර පරිජිණ්‌ණභොගො බ්‍රාහ්‌මණො හුත්‌වා මහන්‌තං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝස්‌ස ලාභසක්‌කාරං දිස්‌වා පිණ්‌ඩත්‌ථාය නික්‌ඛමිත්‌වා පබ්‌බජිතො. සො මහන්‌තං කපල්‌ලපත්‌තං ‘‘පත්‌ත’’න්‌ති ගහෙත්‌වා චරති, කපල්‌ලපූරං යාගුං පිවති, භත්‌තං භුඤ්‌ජති, පූවඛජ්‌ජකඤ්‌ච ඛාදති. අථස්‌ස මහග්‌ඝසභාවං සත්‌ථු ආරොචයිංසු. සත්‌ථා තස්‌ස පත්‌තත්‌ථවිකං නානුජානි. ථෙරො හෙට්‌ඨාමඤ්‌චෙ පත්‌තං නිකුජ්‌ජිත්‌වා ඨපෙති. සො ඨපෙන්‌තොපි ඝංසෙන්‌තොව පණාමෙත්‌වා ඨපෙති, ගණ්‌හන්‌තොපි ඝංසෙන්‌තොව ආකඩ්‌ඪිත්‌වා ගණ්‌හාති. තං ගච්‌ඡන්‌තෙ ගච්‌ඡන්‌තෙ කාලෙ ඝංසනෙන පරික්‌ඛීණං නාළිකොදනමත්‌තස්‌සෙව ගණ්‌හනකං ජාතං. තතො සත්‌ථු ආරොචෙසුං. අථස්‌ස සත්‌ථා පත්‌තත්‌ථවිකං අනුජානි. ථෙරො අපරෙන සමයෙන ඉන්‌ද්‍රියභාවනං භාවෙන්‌තො අග්‌ගඵලෙ අරහත්‌තෙ පතිට්‌ඨාසි. ඉති සො පුබ්‌බෙ සවිසෙසං පිණ්‌ඩත්‌ථාය උලතීති පිණ්‌ඩොලො. ගොත්‌තෙන පන භාරද්‌වාජොති උභයං එකතො කත්‌වා ‘‘පිණ්‌ඩොලභාරද්‌වාජො’’ති වුච්‌චති.

    Piṇḍolabhāradvājoti (udā. aṭṭha. 36) piṇḍaṃ ulamāno pariyesamāno pabbajitoti piṇḍolo. So kira parijiṇṇabhogo brāhmaṇo hutvā mahantaṃ bhikkhusaṅghassa lābhasakkāraṃ disvā piṇḍatthāya nikkhamitvā pabbajito. So mahantaṃ kapallapattaṃ ‘‘patta’’nti gahetvā carati, kapallapūraṃ yāguṃ pivati, bhattaṃ bhuñjati, pūvakhajjakañca khādati. Athassa mahagghasabhāvaṃ satthu ārocayiṃsu. Satthā tassa pattatthavikaṃ nānujāni. Thero heṭṭhāmañce pattaṃ nikujjitvā ṭhapeti. So ṭhapentopi ghaṃsentova paṇāmetvā ṭhapeti, gaṇhantopi ghaṃsentova ākaḍḍhitvā gaṇhāti. Taṃ gacchante gacchante kāle ghaṃsanena parikkhīṇaṃ nāḷikodanamattasseva gaṇhanakaṃ jātaṃ. Tato satthu ārocesuṃ. Athassa satthā pattatthavikaṃ anujāni. Thero aparena samayena indriyabhāvanaṃ bhāvento aggaphale arahatte patiṭṭhāsi. Iti so pubbe savisesaṃ piṇḍatthāya ulatīti piṇḍolo. Gottena pana bhāradvājoti ubhayaṃ ekato katvā ‘‘piṇḍolabhāradvājo’’ti vuccati.

    ‘‘අථ ඛො ආයස්‌මා පිණ්‌ඩොලභාරද්‌වාජො…පෙ.… එතදවොචා’’ති කස්‌මා එවමාහංසු? සො කිර (ධ. ප. අට්‌ඨ. 2.180 දෙවොරොහණවත්‌ථු) සෙට්‌ඨි නෙව සම්‌මාදිට්‌ඨි, න මිච්‌ඡාදිට්‌ඨි, මජ්‌ඣත්‌තධාතුකො. සො චින්‌තෙසි ‘‘මය්‌හං ගෙහෙ චන්‌දනං බහු, කිං නු ඛො ඉමිනා කරිස්‌සාමී’’ති. අථස්‌ස එතදහොසි ‘‘ඉමස්‌මිං ලොකෙ ‘මයං අරහන්‌තො, මයං අරහන්‌තො’ති වත්‌තාරො බහූ, අහං එකං අරහන්‌තම්‌පි න ජානාමි, ගෙහෙ භමං යොජෙත්‌වා පත්‌තං ලිඛාපෙත්‌වා සික්‌කාය ඨපෙත්‌වා වෙළුපරම්‌පරාය සට්‌ඨිහත්‌ථමත්‌තෙ ආකාසෙ ඔලම්‌බාපෙත්‌වා ‘සචෙ අරහා අත්‌ථි, ආකාසෙනාගන්‌ත්‌වා ගණ්‌හාතූ’ති වක්‌ඛාමි. යො තං ගහෙස්‌සති, තස්‌ස සපුත්‌තදාරො සරණං ගමිස්‌සාමී’’ති. සො චින්‌තිතනියාමෙනෙව පත්‌තං ලිඛාපෙත්‌වා වෙළුපරම්‌පරාය උස්‌සාපෙත්‌වා ‘‘යො ඉමස්‌මිං ලොකෙ අරහා, සො ආකාසෙන ආගන්‌ත්‌වා ඉමං පත්‌තං ගණ්‌හාතූ’’ති ආහ.

    ‘‘Atha kho āyasmā piṇḍolabhāradvājo…pe… etadavocā’’ti kasmā evamāhaṃsu? So kira (dha. pa. aṭṭha. 2.180 devorohaṇavatthu) seṭṭhi neva sammādiṭṭhi, na micchādiṭṭhi, majjhattadhātuko. So cintesi ‘‘mayhaṃ gehe candanaṃ bahu, kiṃ nu kho iminā karissāmī’’ti. Athassa etadahosi ‘‘imasmiṃ loke ‘mayaṃ arahanto, mayaṃ arahanto’ti vattāro bahū, ahaṃ ekaṃ arahantampi na jānāmi, gehe bhamaṃ yojetvā pattaṃ likhāpetvā sikkāya ṭhapetvā veḷuparamparāya saṭṭhihatthamatte ākāse olambāpetvā ‘sace arahā atthi, ākāsenāgantvā gaṇhātū’ti vakkhāmi. Yo taṃ gahessati, tassa saputtadāro saraṇaṃ gamissāmī’’ti. So cintitaniyāmeneva pattaṃ likhāpetvā veḷuparamparāya ussāpetvā ‘‘yo imasmiṃ loke arahā, so ākāsena āgantvā imaṃ pattaṃ gaṇhātū’’ti āha.

    තදා ඡ සත්‌ථාරො ‘‘අම්‌හාකං එස අනුච්‌ඡවිකො, අම්‌හාකමෙව නං දෙහී’’ති වදිංසු. සො ‘‘ආකාසෙනාගන්‌ත්‌වා ගණ්‌හථා’’ති ආහ. ඡට්‌ඨෙ දිවසෙ නිගණ්‌ඨො නාටපුත්‌තො අන්‌තෙවාසිකෙ පෙසෙසි ‘‘ගච්‌ඡථ සෙට්‌ඨිං එවං වදෙථ ‘අම්‌හාකං ආචරියස්‌සෙව අනුච්‌ඡවිකො, මා අප්‌පමත්‌තකස්‌ස කාරණා ආකාසෙන ආගමනං කරි, දෙහි කිර තෙ පත්‌ත’න්‌ති’’. තෙ ගන්‌ත්‌වා සෙට්‌ඨිං තථා වදිංසු. සෙට්‌ඨි ‘‘ආකාසෙනාගන්‌ත්‌වා ගණ්‌හිතුං සමත්‌ථොව ගණ්‌හාතූ’’ති ආහ. නාටපුත්‌තො සයං ගන්‌තුකාමො හුත්‌වා අන්‌තෙවාසිකානං සඤ්‌ඤං අදාසි ‘‘අහං එකං හත්‌ථඤ්‌ච පාදඤ්‌ච උක්‌ඛිපිත්‌වා උප්‌පතිතුකාමො විය භවිස්‌සාමි, තුම්‌හෙ මං ‘ආචරිය කිං කරොථ, දාරුමයපත්‌තස්‌ස කාරණා පටිච්‌ඡන්‌නං අරහත්‌තගුණං මහාජනස්‌ස මා දස්‌සයිත්‌ථා’ති වත්‌වා මං හත්‌ථෙසු ච පාදෙසු ච ගහෙත්‌වා ආකඩ්‌ඪන්‌තා භූමියං පාතෙය්‍යාථා’’ති. සො තත්‌ථ ගන්‌ත්‌වා සෙට්‌ඨිං ආහ ‘‘මහාසෙට්‌ඨි අයං පත්‌තො අඤ්‌ඤෙසං නානුච්‌ඡවිකො, මා තෙ අප්‌පමත්‌තකස්‌ස කාරණා මම ආකාසෙ උප්‌පතනං රුච්‌චි, දෙහි මෙ පත්‌ත’’න්‌ති. භන්‌තෙ, ආකාසෙන උප්‌පතිත්‌වාව ගණ්‌හථාති. තතො නාටපුත්‌තො ‘‘තෙන හි අපෙථ අපෙථා’’ති අන්‌තෙවාසිකෙ අපනෙත්‌වා ‘‘ආකාසෙ උප්‌පතිස්‌සාමී’’ති එකං හත්‌ථඤ්‌ච පාදඤ්‌ච උක්‌ඛිපි. අථ නං අන්‌තෙවාසිකා ‘‘ආචරිය, කිං නාමෙතං කරොථ, ඡවස්‌ස දාරුමයපත්‌තස්‌ස කාරණා පටිච්‌ඡන්‌නගුණෙන තුම්‌හෙහි මහාජනස්‌ස දස්‌සිතෙන කො අත්‌ථො’’ති තං හත්‌ථපාදෙසු ගහෙත්‌වා ආකඩ්‌ඪිත්‌වා භූමියං පාතෙසුං. සො සෙට්‌ඨිං ආහ ‘‘මහාසෙට්‌ඨි, ඉමෙ මෙ උප්‌පතිතුං න දෙන්‌ති, දෙහි මෙ පත්‌ත’’න්‌ති. උප්‌පතිත්‌වාව ගණ්‌හථ භන්‌තෙති. එවං තිත්‌ථියා ඡ දිවසානි වායමිත්‌වාපි පත්‌තං න ලභිංසුයෙව.

    Tadā cha satthāro ‘‘amhākaṃ esa anucchaviko, amhākameva naṃ dehī’’ti vadiṃsu. So ‘‘ākāsenāgantvā gaṇhathā’’ti āha. Chaṭṭhe divase nigaṇṭho nāṭaputto antevāsike pesesi ‘‘gacchatha seṭṭhiṃ evaṃ vadetha ‘amhākaṃ ācariyasseva anucchaviko, mā appamattakassa kāraṇā ākāsena āgamanaṃ kari, dehi kira te patta’nti’’. Te gantvā seṭṭhiṃ tathā vadiṃsu. Seṭṭhi ‘‘ākāsenāgantvā gaṇhituṃ samatthova gaṇhātū’’ti āha. Nāṭaputto sayaṃ gantukāmo hutvā antevāsikānaṃ saññaṃ adāsi ‘‘ahaṃ ekaṃ hatthañca pādañca ukkhipitvā uppatitukāmo viya bhavissāmi, tumhe maṃ ‘ācariya kiṃ karotha, dārumayapattassa kāraṇā paṭicchannaṃ arahattaguṇaṃ mahājanassa mā dassayitthā’ti vatvā maṃ hatthesu ca pādesu ca gahetvā ākaḍḍhantā bhūmiyaṃ pāteyyāthā’’ti. So tattha gantvā seṭṭhiṃ āha ‘‘mahāseṭṭhi ayaṃ patto aññesaṃ nānucchaviko, mā te appamattakassa kāraṇā mama ākāse uppatanaṃ rucci, dehi me patta’’nti. Bhante, ākāsena uppatitvāva gaṇhathāti. Tato nāṭaputto ‘‘tena hi apetha apethā’’ti antevāsike apanetvā ‘‘ākāse uppatissāmī’’ti ekaṃ hatthañca pādañca ukkhipi. Atha naṃ antevāsikā ‘‘ācariya, kiṃ nāmetaṃ karotha, chavassa dārumayapattassa kāraṇā paṭicchannaguṇena tumhehi mahājanassa dassitena ko attho’’ti taṃ hatthapādesu gahetvā ākaḍḍhitvā bhūmiyaṃ pātesuṃ. So seṭṭhiṃ āha ‘‘mahāseṭṭhi, ime me uppatituṃ na denti, dehi me patta’’nti. Uppatitvāva gaṇhatha bhanteti. Evaṃ titthiyā cha divasāni vāyamitvāpi pattaṃ na labhiṃsuyeva.

    අථ සත්‌තමෙ දිවසෙ ආයස්‌මතො ච මොග්‌ගල්‌ලානස්‌ස ආයස්‌මතො ච පිණ්‌ඩොලභාරද්‌වාජස්‌ස ‘‘රාජගහෙ පිණ්‌ඩාය චරිස්‌සාමා’’ති ගන්‌ත්‌වා එකස්‌මිං පිට්‌ඨිපාසාණෙ ඨත්‌වා චීවරං පාරුපනකාලෙ ධුත්‌තකා කථං සමුට්‌ඨාපෙසුං ‘‘හම්‌භො පුබ්‌බෙ ඡ සත්‌ථාරො ‘මයං අරහන්‌තාම්‌හා’ති විචරිංසු, රාජගහසෙට්‌ඨිනො පන අජ්‌ජ සත්‌තමො දිවසො පත්‌තං උස්‌සාපෙත්‌වා ඨපයතො ‘සචෙ අරහා අත්‌ථි, ආකාසෙනාගන්‌ත්‌වා ගණ්‌හාතූ’ති වදන්‌තස්‌ස, එකොපි ‘අහං අරහා’ති ආකාසෙ උප්‌පතන්‌තො නත්‌ථි, අජ්‌ජ නො ලොකෙ අරහන්‌තානං නත්‌ථිභාවො ඤාතො’’ති. තං කථං සුත්‌වා ආයස්‌මා මහාමොග්‌ගල්‌ලානො ආයස්‌මන්‌තං පිණ්‌ඩොලභාරද්‌වාජං ආහ ‘‘සුතං තෙ, ආවුසො භාරද්‌වාජ, ඉමෙසං වචනං, ඉමෙ බුද්‌ධසාසනං පරිග්‌ගණ්‌හන්‌තා විය වදන්‌ති, ත්‌වඤ්‌ච මහිද්‌ධිකො මහානුභාවො, ගච්‌ඡෙතං පත්‌තං ආකාසෙන ගන්‌ත්‌වා ගණ්‌හාහී’’ති. ‘‘ආවුසො මොග්‌ගල්‌ලාන, ත්‌වං ‘ඉද්‌ධිමන්‌තානං අග්‌ගො’ති පාකටො, ත්‌වං එතං ගණ්‌හ, තයි පන අග්‌ගණ්‌හන්‌තෙ අහං ගණ්‌හිස්‌සාමී’’ති ආහ. අථ ආයස්‌මා මහාමොග්‌ගල්‌ලානො ‘‘ගණ්‌හාවුසො’’ති ආහ. ඉති තෙ ලොකස්‌ස අරහන්‌තෙහි අසුඤ්‌ඤභාවදස්‌සනත්‌ථං එවමාහංසු.

    Atha sattame divase āyasmato ca moggallānassa āyasmato ca piṇḍolabhāradvājassa ‘‘rājagahe piṇḍāya carissāmā’’ti gantvā ekasmiṃ piṭṭhipāsāṇe ṭhatvā cīvaraṃ pārupanakāle dhuttakā kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ ‘‘hambho pubbe cha satthāro ‘mayaṃ arahantāmhā’ti vicariṃsu, rājagahaseṭṭhino pana ajja sattamo divaso pattaṃ ussāpetvā ṭhapayato ‘sace arahā atthi, ākāsenāgantvā gaṇhātū’ti vadantassa, ekopi ‘ahaṃ arahā’ti ākāse uppatanto natthi, ajja no loke arahantānaṃ natthibhāvo ñāto’’ti. Taṃ kathaṃ sutvā āyasmā mahāmoggallāno āyasmantaṃ piṇḍolabhāradvājaṃ āha ‘‘sutaṃ te, āvuso bhāradvāja, imesaṃ vacanaṃ, ime buddhasāsanaṃ pariggaṇhantā viya vadanti, tvañca mahiddhiko mahānubhāvo, gacchetaṃ pattaṃ ākāsena gantvā gaṇhāhī’’ti. ‘‘Āvuso moggallāna, tvaṃ ‘iddhimantānaṃ aggo’ti pākaṭo, tvaṃ etaṃ gaṇha, tayi pana aggaṇhante ahaṃ gaṇhissāmī’’ti āha. Atha āyasmā mahāmoggallāno ‘‘gaṇhāvuso’’ti āha. Iti te lokassa arahantehi asuññabhāvadassanatthaṃ evamāhaṃsu.

    තික්‌ඛත්‌තුං රාජගහං අනුපරියායීති තික්‌ඛත්‌තුං රාජගහං අනුගන්‌ත්‌වා පරිබ්‌භමි. ‘‘සත්‌තක්‌ඛත්‌තු’’න්‌තිපි වදන්‌ති. ථෙරො කිර අභිඤ්‌ඤාපාදකං ඣානං සමාපජ්‌ජිත්‌වා උට්‌ඨාය තිගාවුතං පිට්‌ඨිපාසාණං අන්‌තන්‌තෙන පරිච්‌ඡින්‌දන්‌තො තූලපිචු විය ආකාසෙ උට්‌ඨාපෙත්‌වා රාජගහනගරස්‌ස උපරි සත්‌තක්‌ඛත්‌තුං අනුපරියායි. සො තිගාවුතප්‌පමාණස්‌ස නගරස්‌ස අපිධානං විය පඤ්‌ඤායි. නගරවාසිනො ‘‘පාසාණො නො අවත්‌ථරිත්‌වා ගණ්‌හාතී’’ති භීතා සුප්‌පාදීනි මත්‌ථකෙ කත්‌වා තත්‌ථ තත්‌ථ නිලීයිංසු. සත්‌තමෙ වාරෙ ථෙරො පිට්‌ඨිපාසාණං භින්‌දිත්‌වා අත්‌තානං දස්‌සෙති. මහාජනො ථෙරං දිස්‌වා ‘‘භන්‌තෙ පිණ්‌ඩොලභාරද්‌වාජ, තව පාසාණං ගාළ්‌හං කත්‌වා ගණ්‌හ, මා නො සබ්‌බෙ නාසයී’’ති ආහ. ථෙරො පාසාණං පාදන්‌තෙන ඛිපිත්‌වා විස්‌සජ්‌ජෙසි. සො ගන්‌ත්‌වා යථාඨානෙයෙව පතිට්‌ඨාසි. ථෙරො සෙට්‌ඨිස්‌ස ගෙහමත්‌ථකෙ අට්‌ඨාසි. තං දිස්‌වා සෙට්‌ඨි උරෙන නිපජ්‌ජිත්‌වා ‘‘ඔතර සාමී’’ති වත්‌වා ආකාසතො ඔතිණ්‌ණං ථෙරං නිසීදාපෙත්‌වා පත්‌තං ගහෙත්‌වා චතුමධුරපුණ්‌ණං කත්‌වා ථෙරස්‌ස අදාසි. ථෙරො පත්‌තං ගහෙත්‌වා විහාරාභිමුඛො පායාසි. අථස්‌ස යෙ අරඤ්‌ඤගතා පාටිහාරියං නාද්‌දසංසු, තෙ සන්‌නිපතිත්‌වා ‘‘භන්‌තෙ, අම්‌හාකම්‌පි පාටිහාරියං දස්‌සෙහී’’ති ථෙරං අනුබන්‌ධිංසු. සො තෙසං තෙසං පාටිහාරියං දස්‌සෙන්‌තො විහාරං අගමාසි. සත්‌ථා තං අනුබන්‌ධිත්‌වා උන්‌නාදෙන්‌තස්‌ස මහාජනස්‌ස සද්‌දං සුත්‌වා ‘‘ආනන්‌ද, කස්‌සෙසො සද්‌දො’’ති පුච්‌ඡි. තෙන වුත්‌තං ‘‘අස්‌සොසි ඛො භගවා…පෙ.… කිං නු ඛො සො, ආනන්‌ද, උච්‌චාසද්‌දො මහාසද්‌දො’’ති.

    Tikkhattuṃ rājagahaṃ anupariyāyīti tikkhattuṃ rājagahaṃ anugantvā paribbhami. ‘‘Sattakkhattu’’ntipi vadanti. Thero kira abhiññāpādakaṃ jhānaṃ samāpajjitvā uṭṭhāya tigāvutaṃ piṭṭhipāsāṇaṃ antantena paricchindanto tūlapicu viya ākāse uṭṭhāpetvā rājagahanagarassa upari sattakkhattuṃ anupariyāyi. So tigāvutappamāṇassa nagarassa apidhānaṃ viya paññāyi. Nagaravāsino ‘‘pāsāṇo no avattharitvā gaṇhātī’’ti bhītā suppādīni matthake katvā tattha tattha nilīyiṃsu. Sattame vāre thero piṭṭhipāsāṇaṃ bhinditvā attānaṃ dasseti. Mahājano theraṃ disvā ‘‘bhante piṇḍolabhāradvāja, tava pāsāṇaṃ gāḷhaṃ katvā gaṇha, mā no sabbe nāsayī’’ti āha. Thero pāsāṇaṃ pādantena khipitvā vissajjesi. So gantvā yathāṭhāneyeva patiṭṭhāsi. Thero seṭṭhissa gehamatthake aṭṭhāsi. Taṃ disvā seṭṭhi urena nipajjitvā ‘‘otara sāmī’’ti vatvā ākāsato otiṇṇaṃ theraṃ nisīdāpetvā pattaṃ gahetvā catumadhurapuṇṇaṃ katvā therassa adāsi. Thero pattaṃ gahetvā vihārābhimukho pāyāsi. Athassa ye araññagatā pāṭihāriyaṃ nāddasaṃsu, te sannipatitvā ‘‘bhante, amhākampi pāṭihāriyaṃ dassehī’’ti theraṃ anubandhiṃsu. So tesaṃ tesaṃ pāṭihāriyaṃ dassento vihāraṃ agamāsi. Satthā taṃ anubandhitvā unnādentassa mahājanassa saddaṃ sutvā ‘‘ānanda, kasseso saddo’’ti pucchi. Tena vuttaṃ ‘‘assosi kho bhagavā…pe… kiṃ nu kho so, ānanda, uccāsaddo mahāsaddo’’ti.

    විකුබ්‌බනිද්‌ධියා පාටිහාරියං පටික්‌ඛිත්‌තන්‌ති එත්‌ථ විකුබ්‌බනිද්‌ධි නාම ‘‘සො පකතිවණ්‌ණං විජහිත්‌වා කුමාරකවණ්‌ණං වා දස්‌සෙති නාගවණ්‌ණං වා, විවිධම්‌පි සෙනාබ්‍යූහං දස්‌සෙතී’’ති (පටි. ම. 3.13) එවමාගතා පකතිවණ්‌ණවිජහනවිකාරවසෙන පවත්‌තා ඉද්‌ධි. අධිට්‌ඨානිද්‌ධි පන ‘‘පකතියා එකො බහුකං ආවජ්‌ජති සතං වා සහස්‌සං වා සතසහස්‌සං වා, ආවජ්‌ජිත්‌වා ඤාණෙන අධිට්‌ඨාති ‘බහුකො හොමී’’’ති (පටි. ම. 3.10 දසඉද්‌ධිනිද්‌දෙස) එවං විභජිත්‌වා දස්‌සිතා අධිට්‌ඨානවසෙන නිප්‌ඵන්‌නා ඉද්‌ධි.

    Vikubbaniddhiyā pāṭihāriyaṃ paṭikkhittanti ettha vikubbaniddhi nāma ‘‘so pakativaṇṇaṃ vijahitvā kumārakavaṇṇaṃ vā dasseti nāgavaṇṇaṃ vā, vividhampi senābyūhaṃ dassetī’’ti (paṭi. ma. 3.13) evamāgatā pakativaṇṇavijahanavikāravasena pavattā iddhi. Adhiṭṭhāniddhi pana ‘‘pakatiyā eko bahukaṃ āvajjati sataṃ vā sahassaṃ vā satasahassaṃ vā, āvajjitvā ñāṇena adhiṭṭhāti ‘bahuko homī’’’ti (paṭi. ma. 3.10 dasaiddhiniddesa) evaṃ vibhajitvā dassitā adhiṭṭhānavasena nipphannā iddhi.

    253-254. න අච්‌ඡුපියන්‌තීති න සුඵස්‌සිතානි හොන්‌ති. රූපකාකිණ්‌ණානීති ඉත්‌ථිරූපාදීහි ආකිණ්‌ණානි. භූමිආධාරකෙති වලයාධාරකෙ. දාරුආධාරකදණ්‌ඩාධාරකෙසූති එකදාරුනා කතආධාරකෙ බහූහි දණ්‌ඩකෙහි කතආධාරකෙ වාති අත්‌ථො, තීහි දණ්‌ඩෙහි කතො පන න වට්‌ටති. භූමියං පන නික්‌කුජ්‌ජිත්‌වා එකමෙව ඨපෙතබ්‌බන්‌ති එත්‌ථ ද්‌වෙ ඨපෙන්‌තෙන උපරි ඨපිතපත්‌තං එකෙන පස්‌සෙන භූමියං ඵුසාපෙත්‌වා ඨපෙතුං වට්‌ටතීති වදන්‌ති. ආලින්‌දකමිඩ්‌ඪිකාදීනන්‌ති පමුඛමිඩ්‌ඪිකානං. පරිවත්‌තිත්‌වා තත්‌ථෙව පතිට්‌ඨාතීති එත්‌ථ ‘‘පරිවත්‌තිත්‌වා තතියවාරෙ තත්‌ථෙව මිඩ්‌ඪියා පතිට්‌ඨාතී’’ති ගණ්‌ඨිපදෙසු වුත්‌තං. පරිභණ්‌ඩං නාම ගෙහස්‌ස බහි කුට්‌ටපාදස්‌ස ථිරභාවත්‌ථං කතා තනුකමිඩ්‌ඪිකා වුච්‌චති. තනුකමිඩ්‌ඪිකායාති ඛුද්‌දකමිඩ්‌ඪිකාය. මිඩ්‌ඪන්‌තෙපි ආධාරකෙ ඨපෙතුං වට්‌ටති. ‘‘අනුජානාමි, භික්‌ඛවෙ, ආධාරක’’න්‌ති හි වචනතො මිඩ්‌ඪාදීසු යත්‌ථ කත්‌ථචි ආධාරකං ඨපෙත්‌වා තත්‌ථ පත්‌තං ඨපෙතුං වට්‌ටති ආධාරකෙ ඨපනොකාසස්‌ස අනියමිතත්‌තාති වදන්‌ති. ‘‘පත්‌තමාළො නාම වට්‌ටෙත්‌වා පත්‌තානං අගමනත්‌ථං වට්‌ටං වා චතුරස්‌සං වා ඉට්‌ඨකාදීහි පරික්‌ඛිපිත්‌වා කතො’’ති ගණ්‌ඨිපදෙසු වුත්‌තං.

    253-254.Na acchupiyantīti na suphassitāni honti. Rūpakākiṇṇānīti itthirūpādīhi ākiṇṇāni. Bhūmiādhāraketi valayādhārake. Dāruādhārakadaṇḍādhārakesūti ekadārunā kataādhārake bahūhi daṇḍakehi kataādhārake vāti attho, tīhi daṇḍehi kato pana na vaṭṭati. Bhūmiyaṃ pana nikkujjitvā ekameva ṭhapetabbanti ettha dve ṭhapentena upari ṭhapitapattaṃ ekena passena bhūmiyaṃ phusāpetvā ṭhapetuṃ vaṭṭatīti vadanti. Ālindakamiḍḍhikādīnanti pamukhamiḍḍhikānaṃ. Parivattitvā tattheva patiṭṭhātīti ettha ‘‘parivattitvā tatiyavāre tattheva miḍḍhiyā patiṭṭhātī’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Paribhaṇḍaṃ nāma gehassa bahi kuṭṭapādassa thirabhāvatthaṃ katā tanukamiḍḍhikā vuccati. Tanukamiḍḍhikāyāti khuddakamiḍḍhikāya. Miḍḍhantepi ādhārake ṭhapetuṃ vaṭṭati. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ādhāraka’’nti hi vacanato miḍḍhādīsu yattha katthaci ādhārakaṃ ṭhapetvā tattha pattaṃ ṭhapetuṃ vaṭṭati ādhārake ṭhapanokāsassa aniyamitattāti vadanti. ‘‘Pattamāḷo nāma vaṭṭetvā pattānaṃ agamanatthaṃ vaṭṭaṃ vā caturassaṃ vā iṭṭhakādīhi parikkhipitvā kato’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ.

    255. ඝටිකන්‌ති උපරි යොජිතං අග්‌ගළං. තාවකාලිකං පරිභුඤ්‌ජිතුං වට්‌ටතීති සකිදෙව ගහෙත්‌වා තෙන ආමිසං පරිභුඤ්‌ජිත්‌වා ඡඩ්‌ඩෙතුං වට්‌ටතීති අධිප්‌පායො. ඝටිකටාහෙති භාජනකපාලෙ. අභුං මෙති එත්‌ථ භවතීති භූ, වඩ්‌ඪි. න භූති අභූ, අවඩ්‌ඪි. භයවසෙන පන සා ඉත්‌ථී ‘‘අභු’’න්‌ති ආහ, විනාසො මය්‌හන්‌ති අත්‌ථො. ඡවසීසස්‌ස පත්‌තන්‌ති ඡවසීසමයං පත්‌තං. පකතිවිකාරසම්‌බන්‌ධෙ චෙතං සාමිවචනං, අභෙදෙපි වා භෙදූපචාරෙනායං වොහාරො ‘‘සිලාපුත්‌තකස්‌ස සරීර’’න්‌තිආදීසු විය.

    255.Ghaṭikanti upari yojitaṃ aggaḷaṃ. Tāvakālikaṃ paribhuñjituṃ vaṭṭatīti sakideva gahetvā tena āmisaṃ paribhuñjitvā chaḍḍetuṃ vaṭṭatīti adhippāyo. Ghaṭikaṭāheti bhājanakapāle. Abhuṃ meti ettha bhavatīti bhū, vaḍḍhi. Na bhūti abhū, avaḍḍhi. Bhayavasena pana sā itthī ‘‘abhu’’nti āha, vināso mayhanti attho. Chavasīsassa pattanti chavasīsamayaṃ pattaṃ. Pakativikārasambandhe cetaṃ sāmivacanaṃ, abhedepi vā bhedūpacārenāyaṃ vohāro ‘‘silāputtakassa sarīra’’ntiādīsu viya.

    චබ්‌බෙත්‌වාති ඛාදිත්‌වා. එකං උදකගණ්‌ඩුසං ගහෙත්‌වාති වාමහත්‌ථෙනෙව පත්‌තං උක්‌ඛිපිත්‌වා මුඛෙන ගණ්‌ඩුසං ගහෙත්‌වා. උච්‌ඡිට්‌ඨහත්‌ථෙනාති සාමිසෙන හත්‌ථෙන. එත්‌තාවතාති එකගණ්‌ඩුසගහණමත්‌තෙන. ලුඤ්‌චිත්‌වාති තතො මංසං උද්‌ධරිත්‌වා. එතෙසු සබ්‌බෙසු පණ්‌ණත්‌තිං ජානාතු වා මා වා, ආපත්‌තියෙව.

    Cabbetvāti khāditvā. Ekaṃ udakagaṇḍusaṃ gahetvāti vāmahattheneva pattaṃ ukkhipitvā mukhena gaṇḍusaṃ gahetvā. Ucchiṭṭhahatthenāti sāmisena hatthena. Ettāvatāti ekagaṇḍusagahaṇamattena. Luñcitvāti tato maṃsaṃ uddharitvā. Etesu sabbesu paṇṇattiṃ jānātu vā mā vā, āpattiyeva.

    256. කිණ්‌ණචුණ්‌ණෙනාති සුරාකිණ්‌ණචුණ්‌ණෙන. ‘‘අනුවාතං පරිභණ්‌ඩන්‌ති කිලඤ්‌ජාදීසු කරොන්‌තී’’ති ගණ්‌ඨිපදෙසු වුත්‌තං. බිදලකන්‌ති දුගුණකරණසඞ්‌ඛාතස්‌ස කිරියාවිසෙසස්‌ස අධිවචනං. කස්‌ස දුගුණකරණං? යෙන කිලඤ්‌ජාදිනා මහන්‌තං කථිනං අත්‌ථතං, තස්‌ස. තඤ්‌හි දණ්‌ඩකථිනප්‌පමාණෙන පරියන්‌තෙ සංහරිත්‌වා දුගුණං කාතබ්‌බං. පටිග්‌ගහන්‌ති අඞ්‌ගුලිකඤ්‌චුකං.

    256.Kiṇṇacuṇṇenāti surākiṇṇacuṇṇena. ‘‘Anuvātaṃ paribhaṇḍanti kilañjādīsu karontī’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Bidalakanti duguṇakaraṇasaṅkhātassa kiriyāvisesassa adhivacanaṃ. Kassa duguṇakaraṇaṃ? Yena kilañjādinā mahantaṃ kathinaṃ atthataṃ, tassa. Tañhi daṇḍakathinappamāṇena pariyante saṃharitvā duguṇaṃ kātabbaṃ. Paṭiggahanti aṅgulikañcukaṃ.

    257-259. පාති නාම පටිග්‌ගහණසණ්‌ඨානෙන කතො භාජනවිසෙසො. න සම්‌මතීති නප්‌පහොති.

    257-259.Pāti nāma paṭiggahaṇasaṇṭhānena kato bhājanaviseso. Na sammatīti nappahoti.

    260-262. නීචවත්‌ථුකං චිනිතුන්‌ති බහිකුට්‌ටස්‌ස සමන්‌තතො නීචවත්‌ථුකං කත්‌වා චිනිතුං. අරහටඝටියන්‌තං නාම සකටචක්‌කසණ්‌ඨානං අරෙ අරෙ ඝටිකානි බන්‌ධිත්‌වා එකෙන ද්‌වීහි වා පරිබ්‌භමියමානං යන්‌තං.

    260-262.Nīcavatthukaṃ cinitunti bahikuṭṭassa samantato nīcavatthukaṃ katvā cinituṃ. Arahaṭaghaṭiyantaṃ nāma sakaṭacakkasaṇṭhānaṃ are are ghaṭikāni bandhitvā ekena dvīhi vā paribbhamiyamānaṃ yantaṃ.

    263. ආවිද්‌ධපක්‌ඛපාසකන්‌ති කණ්‌ණිකමණ්‌ඩලස්‌ස සමන්‌තා ඨපිතපක්‌ඛපාසකං. මණ්‌ඩලෙති කණ්‌ණිකමණ්‌ඩලෙ. පක්‌ඛපාසකෙ ඨපෙත්‌වාති සමන්‌තා පක්‌ඛපාසකඵලකානි ඨපෙත්‌වා.

    263.Āviddhapakkhapāsakanti kaṇṇikamaṇḍalassa samantā ṭhapitapakkhapāsakaṃ. Maṇḍaleti kaṇṇikamaṇḍale. Pakkhapāsake ṭhapetvāti samantā pakkhapāsakaphalakāni ṭhapetvā.

    264. ‘‘නමතකං සන්‌ථතසදිස’’න්‌ති ගණ්‌ඨිපදෙසු වුත්‌තං. චම්‌මඛණ්‌ඩපරිහාරෙන පරිභුඤ්‌ජිතබ්‌බන්‌ති අනධිට්‌ඨහිත්‌වා පරිභුඤ්‌ජිතබ්‌බං. එත්‌ථෙව පවිට්‌ඨානීති මළොරිකාය එව අන්‌තොගධානි. පුබ්‌බෙ පත්‌තසඞ්‌ගොපනත්‌ථං ආධාරකො අනුඤ්‌ඤාතො, ඉදානි භුඤ්‌ජනත්‌ථං.

    264. ‘‘Namatakaṃ santhatasadisa’’nti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Cammakhaṇḍaparihārena paribhuñjitabbanti anadhiṭṭhahitvā paribhuñjitabbaṃ. Ettheva paviṭṭhānīti maḷorikāya eva antogadhāni. Pubbe pattasaṅgopanatthaṃ ādhārako anuññāto, idāni bhuñjanatthaṃ.

    265. නික්‌කුජ්‌ජිතබ්‌බොති තෙන දින්‌නස්‌ස දෙය්‍යධම්‌මස්‌ස අප්‌පටිග්‌ගහණත්‌ථං පත්‌තනික්‌කුජ්‌ජනකම්‌මවාචාය නික්‌කුජ්‌ජිතබ්‌බො, න අධොමුඛඨපනෙන. තෙනෙවාහ ‘‘එවඤ්‌ච පන, භික්‌ඛවෙ, නික්‌කුජ්‌ජිතබ්‌බො’’තිආදි. අලාභායාති චතුන්‌නං පච්‌චයානං අලාභත්‌ථාය. අනත්‌ථායාති උපද්‌දවාය අවඩ්‌ඪියා.

    265.Nikkujjitabboti tena dinnassa deyyadhammassa appaṭiggahaṇatthaṃ pattanikkujjanakammavācāya nikkujjitabbo, na adhomukhaṭhapanena. Tenevāha ‘‘evañca pana, bhikkhave, nikkujjitabbo’’tiādi. Alābhāyāti catunnaṃ paccayānaṃ alābhatthāya. Anatthāyāti upaddavāya avaḍḍhiyā.

    266. පසාදෙස්‌සාමාති ආයාචිස්‌සාම. එතදවොචාති ‘‘අප්‌පතිරූපං මයා කතං, භගවා පන මහන්‌තෙපි අගුණෙ අචින්‌තෙත්‌වා මය්‌හං අච්‌චයං පටිග්‌ගණ්‌හිස්‌සතී’’ති මඤ්‌ඤමානො එතං ‘‘අච්‌චයො මං භන්‌තෙ’’තිආදිවචනං අවොච . තත්‌ථ ඤායපටිපත්‌තිං අතිච්‌ච එති පවත්‌තතීති අච්‌චයො, අපරාධො. මං අච්‌චගමාති මං අතික්‌කම්‌ම අභිභවිත්‌වා පවත්‌තො. පුරිසෙන මද්‌දිත්‌වා අභිභවිත්‌වා පවත්‌තිතොපි හි අපරාධො අත්‌ථතො පුරිසං අතිච්‌ච අභිභවිත්‌වා පවත්‌තො නාම හොති. පටිග්‌ගණ්‌හාතූති ඛමතු. ආයතිං සංවරායාති අනාගතෙ සංවරණත්‌ථාය පුන එවරූපස්‌ස අපරාධස්‌ස දොසස්‌ස ඛලිතස්‌ස අකරණත්‌ථාය. තග්‌ඝාති එකංසෙන. යථාධම්‌මං පටිකරොසීති යථා ධම්‌මො ඨිතො, තථෙව කරොසි, ඛමාපෙසීති වුත්‌තං හොති. තං තෙ මයං පටිග්‌ගණ්‌හාමාති තං තව අපරාධං මයං ඛමාම. වුඩ්‌ඪි හෙසා, ආවුසො වඩ්‌ඪ, අරියස්‌ස විනයෙති එසා, ආවුසො වඩ්‌ඪ, අරියස්‌ස විනයෙ බුද්‌ධස්‌ස භගවතො සාසනෙ වුඩ්‌ඪි නාම. කතමා? අච්‌චයං අච්‌චයතො දිස්‌වා යථාධම්‌මං පටිකරිත්‌වා ආයතිං සංවරාපජ්‌ජනා. දෙසනං පන පුග්‌ගලාධිට්‌ඨානං කරොන්‌තො ‘‘යො අච්‌චයං අච්‌චයතො දිස්‌වා යථාධම්‌මං පටිකරොති, ආයතිං සංවරං ආපජ්‌ජතී’’ති ආහ.

    266.Pasādessāmāti āyācissāma. Etadavocāti ‘‘appatirūpaṃ mayā kataṃ, bhagavā pana mahantepi aguṇe acintetvā mayhaṃ accayaṃ paṭiggaṇhissatī’’ti maññamāno etaṃ ‘‘accayo maṃ bhante’’tiādivacanaṃ avoca . Tattha ñāyapaṭipattiṃ aticca eti pavattatīti accayo, aparādho. Maṃ accagamāti maṃ atikkamma abhibhavitvā pavatto. Purisena madditvā abhibhavitvā pavattitopi hi aparādho atthato purisaṃ aticca abhibhavitvā pavatto nāma hoti. Paṭiggaṇhātūti khamatu. Āyatiṃ saṃvarāyāti anāgate saṃvaraṇatthāya puna evarūpassa aparādhassa dosassa khalitassa akaraṇatthāya. Tagghāti ekaṃsena. Yathādhammaṃ paṭikarosīti yathā dhammo ṭhito, tatheva karosi, khamāpesīti vuttaṃ hoti. Taṃ te mayaṃ paṭiggaṇhāmāti taṃ tava aparādhaṃ mayaṃ khamāma. Vuḍḍhi hesā, āvuso vaḍḍha, ariyassa vinayeti esā, āvuso vaḍḍha, ariyassa vinaye buddhassa bhagavato sāsane vuḍḍhi nāma. Katamā? Accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikaritvā āyatiṃ saṃvarāpajjanā. Desanaṃ pana puggalādhiṭṭhānaṃ karonto ‘‘yo accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikaroti, āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjatī’’ti āha.

    268. බොධිරාජකුමාරවත්‌ථුම්‌හි (ම. නි. අට්‌ඨ. 2.324 ආදයො) කොකනදොති කොකනදං වුච්‌චති පදුමං, සො ච මඞ්‌ගලපාසාදො ඔලොකනපදුමං දස්‌සෙත්‌වා කතො, තස්‌මා ‘‘කොකනදො’’ති සඞ්‌ඛං ලභි. යාව පච්‌ඡිමසොපානකළෙවරාති එත්‌ථ පච්‌ඡිමසොපානකළෙවරන්‌ති පඨමසොපානඵලකං වුත්‌තං තස්‌ස සබ්‌බපච්‌ඡා දුස්‌සෙන සන්‌ථතත්‌තා. උපරිමසොපානඵලකතො පට්‌ඨාය හි සොපානං සන්‌ථතං. අද්‌දසා ඛොති ඔලොකනත්‌ථංයෙව ද්‌වාරකොට්‌ඨකෙ ඨිතො අද්‌දස.

    268. Bodhirājakumāravatthumhi (ma. ni. aṭṭha. 2.324 ādayo) kokanadoti kokanadaṃ vuccati padumaṃ, so ca maṅgalapāsādo olokanapadumaṃ dassetvā kato, tasmā ‘‘kokanado’’ti saṅkhaṃ labhi. Yāva pacchimasopānakaḷevarāti ettha pacchimasopānakaḷevaranti paṭhamasopānaphalakaṃ vuttaṃ tassa sabbapacchā dussena santhatattā. Uparimasopānaphalakato paṭṭhāya hi sopānaṃ santhataṃ. Addasā khoti olokanatthaṃyeva dvārakoṭṭhake ṭhito addasa.

    භගවා තුණ්‌හී අහොසීති ‘‘කිස්‌ස නු ඛො අත්‌ථාය රාජකුමාරෙන අයං මහාසක්‌කාරො කතො’’ති ආවජ්‌ජෙන්‌තො පුත්‌තපත්‌ථනාය කතභාවං අඤ්‌ඤාසි. සො හි රාජපුත්‌තො අපුත්‌තකො. සුතඤ්‌චානෙන අහොසි ‘‘බුද්‌ධානං කිර අධිකාරං කත්‌වා මනසා ඉච්‌ඡිතං ලභන්‌තී’’ති. සො ‘‘සචාහං පුත්‌තං ලභිස්‌සාමි, සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො ඉමං චෙලපටිකං අක්‌කමිස්‌සති. නො චෙ ලභිස්‌සාමි, න අක්‌කමිස්‌සතී’’ති පත්‌ථනං කත්‌වා සන්‌ථරාපෙසි. අථ භගවා ‘‘නිබ්‌බත්‌තිස්‌සති නු ඛො එතස්‌ස පුත්‌තො’’ති ආවජ්‌ජෙත්‌වා ‘‘න නිබ්‌බත්‌තිස්‌සතී’’ති අද්‌දස. පුබ්‌බෙ කිර සො එකස්‌මිං දීපෙ වසමානො සමානච්‌ඡන්‌දෙන සකුණපොතකෙ ඛාදි. සචස්‌ස මාතුගාමො පුඤ්‌ඤවා භවෙය්‍ය, පුත්‌තං ලභෙය්‍ය. උභොහි පන සමානච්‌ඡන්‌දෙහි හුත්‌වා පාපකම්‌මං කතං, තෙනස්‌ස පුත්‌තො න නිබ්‌බත්‌තිස්‌සතීති අඤ්‌ඤාසි. දුස්‌සෙ පන අක්‌කන්‌තෙ ‘‘බුද්‌ධානං අධිකාරං කත්‌වා පත්‌ථිතං ලභන්‌තීති ලොකෙ අනුස්‌සවො, මයා ච මහාඅධිකාරො කතො, න ච පුත්‌තං ලභාමි, තුච්‌ඡං ඉදං වචන’’න්‌ති මිච්‌ඡාගහණං ගණ්‌හෙය්‍ය. තිත්‌ථියාපි ‘‘නත්‌ථි සමණානං අකත්‌තබ්‌බං නාම, චෙලපටිකං මද්‌දන්‌තා ආහිණ්‌ඩන්‌තී’’ති උජ්‌ඣායෙය්‍යුං. එතරහි ච අක්‌කමන්‌තෙසු බහූ භික්‌ඛූ පරචිත්‌තවිදුනො, තෙ භබ්‌බතං ජානිත්‌වා අක්‌කමිස්‌සන්‌ති, අභබ්‌බතං ජානිත්‌වා න අක්‌කමිස්‌සන්‌ති. අනාගතෙ පන උපනිස්‌සයො මන්‌දො භවිස්‌සති, අනාගතං න ජානිස්‌සන්‌ති, තෙසු අක්‌කමන්‌තෙසු සචෙ පත්‌ථිතං ඉජ්‌ඣිස්‌සති, ඉච්‌චෙතං කුසලං. නො චෙ ඉජ්‌ඣිස්‌සති, ‘‘පුබ්‌බෙ භික්‌ඛුසඞ්‌ඝස්‌ස අධිකාරං කත්‌වා ඉච්‌ඡිතිච්‌ඡිතං ලභන්‌ති, ඉදානි න ලභන්‌ති, තෙයෙව මඤ්‌ඤෙ භික්‌ඛූ පටිපත්‌තිපූරකා අහෙසුං, ඉමෙ පන පටිපත්‌තිං පූරෙතුං න සක්‌කොන්‌තී’’ති මනුස්‌සා විප්‌පටිසාරිනො භවිස්‌සන්‌තීති ඉමෙහි තීහි කාරණෙහි භගවා අක්‌කමිතුං අනිච්‌ඡන්‌තො තුණ්‌හී අහොසි. පච්‌ඡිමං ජනතං තථාගතො අනුකම්‌පතීති ඉදං පන ථෙරො වුත්‌තෙසු කාරණෙසු තතියං කාරණං සන්‌ධායාහ. මඞ්‌ගලං ඉච්‌ඡන්‌තීති මඞ්‌ගලිකා.

    Bhagavā tuṇhī ahosīti ‘‘kissa nu kho atthāya rājakumārena ayaṃ mahāsakkāro kato’’ti āvajjento puttapatthanāya katabhāvaṃ aññāsi. So hi rājaputto aputtako. Sutañcānena ahosi ‘‘buddhānaṃ kira adhikāraṃ katvā manasā icchitaṃ labhantī’’ti. So ‘‘sacāhaṃ puttaṃ labhissāmi, sammāsambuddho imaṃ celapaṭikaṃ akkamissati. No ce labhissāmi, na akkamissatī’’ti patthanaṃ katvā santharāpesi. Atha bhagavā ‘‘nibbattissati nu kho etassa putto’’ti āvajjetvā ‘‘na nibbattissatī’’ti addasa. Pubbe kira so ekasmiṃ dīpe vasamāno samānacchandena sakuṇapotake khādi. Sacassa mātugāmo puññavā bhaveyya, puttaṃ labheyya. Ubhohi pana samānacchandehi hutvā pāpakammaṃ kataṃ, tenassa putto na nibbattissatīti aññāsi. Dusse pana akkante ‘‘buddhānaṃ adhikāraṃ katvā patthitaṃ labhantīti loke anussavo, mayā ca mahāadhikāro kato, na ca puttaṃ labhāmi, tucchaṃ idaṃ vacana’’nti micchāgahaṇaṃ gaṇheyya. Titthiyāpi ‘‘natthi samaṇānaṃ akattabbaṃ nāma, celapaṭikaṃ maddantā āhiṇḍantī’’ti ujjhāyeyyuṃ. Etarahi ca akkamantesu bahū bhikkhū paracittaviduno, te bhabbataṃ jānitvā akkamissanti, abhabbataṃ jānitvā na akkamissanti. Anāgate pana upanissayo mando bhavissati, anāgataṃ na jānissanti, tesu akkamantesu sace patthitaṃ ijjhissati, iccetaṃ kusalaṃ. No ce ijjhissati, ‘‘pubbe bhikkhusaṅghassa adhikāraṃ katvā icchiticchitaṃ labhanti, idāni na labhanti, teyeva maññe bhikkhū paṭipattipūrakā ahesuṃ, ime pana paṭipattiṃ pūretuṃ na sakkontī’’ti manussā vippaṭisārino bhavissantīti imehi tīhi kāraṇehi bhagavā akkamituṃ anicchanto tuṇhī ahosi. Pacchimaṃ janataṃ tathāgato anukampatīti idaṃ pana thero vuttesu kāraṇesu tatiyaṃ kāraṇaṃ sandhāyāha. Maṅgalaṃ icchantīti maṅgalikā.

    269. බීජනින්‌ති චතුරස්‌සබීජනිං. තාලවණ්‌ටන්‌ති තාලපත්‌තාදීහි කතං මණ්‌ඩලිකබීජනිං.

    269.Bījaninti caturassabījaniṃ. Tālavaṇṭanti tālapattādīhi kataṃ maṇḍalikabījaniṃ.

    270-275. ‘‘එකපණ්‌ණච්‌ඡත්‌තං නාම තාලපත්‌ත’’න්‌ති ගණ්‌ඨිපදෙසු වුත්‌තං. කම්‌මසතෙනාති එත්‌ථ සත-සද්‌දො අනෙකපරියායො, අනෙකෙන කම්‌මෙනාති අත්‌ථො, මහතා උස්‌සාහෙනාති වුත්‌තං හොති. රුධීති ඛුද්‌දකවණං.

    270-275.‘‘Ekapaṇṇacchattaṃ nāma tālapatta’’nti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Kammasatenāti ettha sata-saddo anekapariyāyo, anekena kammenāti attho, mahatā ussāhenāti vuttaṃ hoti. Rudhīti khuddakavaṇaṃ.

    278. ‘‘අකායබන්‌ධනෙන සඤ්‌චිච්‌ච අසඤ්‌චිච්‌ච වා ගාමප්‌පවෙසනෙ ආපත්‌ති. සරිතට්‌ඨානතො බන්‌ධිත්‌වා පවිසිතබ්‌බං නිවත්‌තිතබ්‌බං වා’’ති ගණ්‌ඨිපදෙසු වුත්‌තං. මුරජවට්‌ටිසණ්‌ඨානං වෙඨෙත්‌වා කතන්‌ති බහූ රජ්‌ජුකෙ එකතො කත්‌වා නානාවණ්‌ණෙහි සුත්‌තෙහි වෙඨෙත්‌වා මුරජවට්‌ටිසදිසං කතං. තෙනෙව දුතියපාරාජිකවණ්‌ණනායං (පාරා. අට්‌ඨ. 1.85 පාළිමුත්‌තකවිනිච්‌ඡය) වුත්‌තං ‘‘බහූ රජ්‌ජුකෙ එකතො කත්‌වා එකෙන නිරන්‌තරං වෙඨෙත්‌වා කතං බහුරජ්‌ජුකන්‌ති න වත්‌තබ්‌බං, තං වට්‌ටතී’’ති. තත්‌ථ යං වත්‌තබ්‌බං, තං හෙට්‌ඨා වුත්‌තමෙව. මුද්‌දිකකායබන්‌ධනං නාම චතුරස්‌සං අකත්‌වා සජ්‌ජිතං. පාමඞ්‌ගදසා චතුරස්‌සා. මුදිඞ්‌ගසණ්‌ඨානෙනාති වරකසීසාකාරෙන. පාසන්‌තොති දසාමූලං.

    278. ‘‘Akāyabandhanena sañcicca asañcicca vā gāmappavesane āpatti. Saritaṭṭhānato bandhitvā pavisitabbaṃ nivattitabbaṃ vā’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Murajavaṭṭisaṇṭhānaṃ veṭhetvā katanti bahū rajjuke ekato katvā nānāvaṇṇehi suttehi veṭhetvā murajavaṭṭisadisaṃ kataṃ. Teneva dutiyapārājikavaṇṇanāyaṃ (pārā. aṭṭha. 1.85 pāḷimuttakavinicchaya) vuttaṃ ‘‘bahū rajjuke ekato katvā ekena nirantaraṃ veṭhetvā kataṃ bahurajjukanti na vattabbaṃ, taṃ vaṭṭatī’’ti. Tattha yaṃ vattabbaṃ, taṃ heṭṭhā vuttameva. Muddikakāyabandhanaṃ nāma caturassaṃ akatvā sajjitaṃ. Pāmaṅgadasā caturassā. Mudiṅgasaṇṭhānenāti varakasīsākārena. Pāsantoti dasāmūlaṃ.

    280-282. මුණ්‌ඩවට්‌ටීති මල්‌ලකම්‌මකරාදයො. පමාණඞ්‌ගුලෙනාති වඩ්‌ඪකීඅඞ්‌ගුලං සන්‌ධාය වුත්‌තං. සෙසමෙත්‌ථ පාළිතො අට්‌ඨකථාතො ච සුවිඤ්‌ඤෙය්‍යමෙව.

    280-282.Muṇḍavaṭṭīti mallakammakarādayo. Pamāṇaṅgulenāti vaḍḍhakīaṅgulaṃ sandhāya vuttaṃ. Sesamettha pāḷito aṭṭhakathāto ca suviññeyyameva.

    ඛුද්‌දකවත්‌ථුක්‌ඛන්‌ධකවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.

    Khuddakavatthukkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / චූළවග්‌ගපාළි • Cūḷavaggapāḷi / ඛුද්‌දකවත්‌ථූනි • Khuddakavatthūni

    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / චූළවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ඛුද්‌දකවත්‌ථුකථා • Khuddakavatthukathā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / ඛුද්‌දකවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Khuddakavatthukathāvaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / ඛුද්‌දකවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Khuddakavatthukathāvaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / ඛුද්‌දකවත්‌ථුකථා • Khuddakavatthukathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact