Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
੫. ਖੁਦ੍ਦਕવਤ੍ਥੁਕ੍ਖਨ੍ਧਕੋ
5. Khuddakavatthukkhandhako
ਖੁਦ੍ਦਕવਤ੍ਥੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Khuddakavatthukathāvaṇṇanā
੨੪੩. ਖੁਦ੍ਦਕવਤ੍ਥੁਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਅਟ੍ਠਪਦਾਕਾਰੇਨਾਤਿ ਜੂਤਫਲਕੇ ਅਟ੍ਠਗਬ੍ਭਰਾਜਿਆਕਾਰੇਨ। ਮਲ੍ਲਕਮੂਲਸਣ੍ਠਾਨੇਨਾਤਿ ਖੇਲ਼ਮਲ੍ਲਕਮੂਲਸਣ੍ਠਾਨੇਨ। ਇਦਞ੍ਚ વਟ੍ਟਾਧਾਰਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ, ਕਣ੍ਟਕੇ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤ੍વਾ ਕਤવਟ੍ਟਕਪਾਲਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ।
243. Khuddakavatthukkhandhake aṭṭhapadākārenāti jūtaphalake aṭṭhagabbharājiākārena. Mallakamūlasaṇṭhānenāti kheḷamallakamūlasaṇṭhānena. Idañca vaṭṭādhārakaṃ sandhāya vuttaṃ, kaṇṭake uṭṭhāpetvā katavaṭṭakapālassetaṃ adhivacanaṃ.
੨੪੪. ਪੁਥੁਪਾਣਿਕਨ੍ਤਿ ਮੁਟ੍ਠਿਂ ਅਕਤ੍વਾ વਿਕਸਿਤਹਤ੍ਥਤਲੇਹਿ ਪਿਟ੍ਠਿਪਰਿਕਮ੍ਮਂ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਏਤਮੇવ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਹਤ੍ਥਪਰਿਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
244.Puthupāṇikanti muṭṭhiṃ akatvā vikasitahatthatalehi piṭṭhiparikammaṃ vuccati. Etameva sandhāya ‘‘hatthaparikamma’’nti vuttaṃ.
੨੪੫. ਮੁਤ੍ਤੋਲਮ੍ਬਕਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਕੁਣ੍ਡਲਾਦਿਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਪਲਮ੍ਬਕਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਯਞ੍ਞੋਪਚਿਤਸੁਤ੍ਤਾਦਿਆਕਾਰਂ વੁਚ੍ਚਤਿ। વਲਯਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥਪਾਦવਲਯਂ।
245.Muttolambakādīnanti ādi-saddena kuṇḍalādiṃ saṅgaṇhāti. Palambakasuttanti brāhmaṇānaṃ yaññopacitasuttādiākāraṃ vuccati. Valayanti hatthapādavalayaṃ.
੨੪੬. ਦ੍વਙ੍ਗੁਲੇਤਿ ਉਪਯੋਗਬਹੁવਚਨਂ, ਦ੍વਙ੍ਗੁਲਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਦੁਮਾਸਸ੍ਸ વਾ ਦ੍વਙ੍ਗੁਲਸ੍ਸ વਾ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਭਾવਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਗਣਨਾਯ ਅਚਿਤ੍ਤਕਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ વਦਨ੍ਤਿ।
246.Dvaṅguleti upayogabahuvacanaṃ, dvaṅgulappamāṇaṃ atikkāmetuṃ na vaṭṭatīti attho. Ettha ca dumāsassa vā dvaṅgulassa vā atikkantabhāvaṃ ajānantassāpi kesamassugaṇanāya acittakāpattiyo hontīti vadanti.
ਕੋਚ੍ਛੇਨਾਤਿ ਉਸੀਰਤਿਣਾਦੀਨਿ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਸਮਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਗਹਿਤਕੋਚ੍ਛੇਨ। ਚਿਕ੍ਕਲੇਨਾਤਿ ਸਿਲੇਸਯੁਤ੍ਤਤੇਲੇਨ। ਉਣ੍ਹਾਭਿਤਤ੍ਤਰਜਸਿਰਾਨਮ੍ਪੀਤਿ ਉਣ੍ਹਾਭਿਤਤ੍ਤਾਨਂ ਰਜੋਕਿਣ੍ਣਸਿਰਾਨਂ। ਅਦ੍ਦਹਤ੍ਥੇਨਾਤਿ ਅਲ੍ਲਹਤ੍ਥੇਨ।
Kocchenāti usīratiṇādīni bandhitvā samaṃ chinditvā gahitakocchena. Cikkalenāti silesayuttatelena. Uṇhābhitattarajasirānampīti uṇhābhitattānaṃ rajokiṇṇasirānaṃ. Addahatthenāti allahatthena.
੨੪੮-੯. ਸਾਧੁਗੀਤਨ੍ਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾਦਿਪਟਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤਂ ਗੀਤਂ। ਚਤੁਰਸ੍ਸੇਨ વਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੇਨ ਉਚ੍ਚਾਰਣવਤ੍ਤੇਨ। ਤਰਙ੍ਗવਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਸਾਮਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਬ੍ਬੇਸਂ…ਪੇ॰… ਲਕ੍ਖਣ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਯਤ੍ਤਕਾਹਿ ਮਤ੍ਤਾਹਿ ਅਕ੍ਖਰਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਤੋਪਿ ਅਧਿਕਮਤ੍ਤਾਯੁਤ੍ਤਂ ਕਤ੍વਾ ਕਥਨਂ વਿਕਾਰਕਥਨਂ ਨਾਮ, ਤਥਾ ਅਕਤ੍વਾ ਕਥਨਮੇવ ਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਬਾਹਿਰਲੋਮਿਨ੍ਤਿ ਭਾવਨਪੁਂਸਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਯਥਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਲੋਮਾਨਿ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਏવਂ ਧਾਰੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
248-9.Sādhugītanti aniccatādipaṭisaññuttaṃ gītaṃ. Caturassena vattenāti paripuṇṇena uccāraṇavattena. Taraṅgavattādīnaṃ sabbesampi sāmaññalakkhaṇaṃ dassetuṃ ‘‘sabbesaṃ…pe… lakkhaṇa’’nti vuttaṃ. Yattakāhi mattāhi akkharaṃ paripuṇṇaṃ hoti, tatopi adhikamattāyuttaṃ katvā kathanaṃ vikārakathanaṃ nāma, tathā akatvā kathanameva lakkhaṇanti attho. Bāhiralominti bhāvanapuṃsakaniddeso, yathā bahiddhā lomāni dissanti, evaṃ dhārentassa dukkaṭanti attho.
੨੫੦. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਤਰੁਣਞ੍ਞੇવ ਅਮ੍ਬਨ੍ਤਿ ਤਰੁਣਂ ਅਸਞ੍ਜਾਤਬੀਜਂ ਏવ ਅਮ੍ਬਫਲਂ। ਪਾਤਾਪੇਤ੍વਾਤਿ ਛਿਨ੍ਦਾਪੇਤ੍વਾવ। ‘‘ਮਤ੍ਤਾવਣ੍ਣਿਤਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਪਰੇ ਨਿਨ੍ਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਸਾਸਨਹਿਤੇਸਿਤਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਨ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ ਨਾਸਿਕ੍ਖਿਂਸੁ।
250. Pāḷiyaṃ taruṇaññeva ambanti taruṇaṃ asañjātabījaṃ eva ambaphalaṃ. Pātāpetvāti chindāpetvāva. ‘‘Mattāvaṇṇitā’’ti idaṃ ‘‘pare nindantī’’ti sāsanahitesitāya vuttaṃ. Na pariyāpuṇiṃsūti nāsikkhiṃsu.
੨੫੧. ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਹਿਰਾਜਕੁਲਾਨੀਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਅਹਿਭੇਦਾਨਂ ਚਤੂਸੁ ਏવ ਸਙ੍ਗਹਤੋ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਤ੍ਤਪਰਿਤ੍ਤਂ ਕਾਤੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਤ੍ਤਾਣਂ ਕਾਤੁਂ।
251.Cattāri ahirājakulānīti sabbesaṃ ahibhedānaṃ catūsu eva saṅgahato vuttaṃ. Attaparittaṃ kātunti attano parittāṇaṃ kātuṃ.
વਿਰੂਪਕ੍ਖੇਹਿ ਮੇ ਮੇਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વਿਰੂਪਕ੍ਖਜਾਤਿਕੇਹਿ ਨਾਗੇਹਿ ਸਹ ਮਯ੍ਹਂ ਮਿਤ੍ਤਭਾવੋ ਹੋਤੁ, ਮੇਤ੍ਤਾ ਹੋਤੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਤੇ ਸੁਖਿਤਾ ਨਿਦ੍ਦੁਕ੍ਖਾ ਅવੇਰਾ ਹੋਨ੍ਤੂਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਏવਞ੍ਹਿ ਮੇਤ੍ਤਾਫਰਣਂ ਹੋਤਿ। ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਅਪਾਦਕੇਹੀਤਿ ਅਹਿਕੁਲੇਹਿ ਸਹ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੇਸੁ ਓਧਿਸੋ ਮੇਤ੍ਤਾਫਰਣਦਸ੍ਸਨਂ। ਮਾ ਮਂ ਅਪਾਦਕੋ ਹਿਂਸੀਤਿ ਤਾਯ ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਅਤ੍ਤਰਕ੍ਖਾવਿਧਾਨਦਸ੍ਸਨਂ।
Virūpakkhehi me mettanti virūpakkhajātikehi nāgehi saha mayhaṃ mittabhāvo hotu, mettā hotūti attho, te sukhitā niddukkhā averā hontūti adhippāyo. Evañhi mettāpharaṇaṃ hoti. Sesesupi eseva nayo. Apādakehīti ahikulehi saha sabbasattesu odhiso mettāpharaṇadassanaṃ. Mā maṃ apādako hiṃsīti tāya mettāya attarakkhāvidhānadassanaṃ.
ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤਾਤਿਆਦਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪਮਂ ਕਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੇਸੁ ਅਨੋਧਿਸੋ ਮੇਤ੍ਤਾਫਰਣਦਸ੍ਸਨਂ। ਤਤ੍ਥ ਮਾ ਕਞ੍ਚਿ ਪਾਪਮਾਗਮਾਤਿ ਕਞ੍ਚਿ ਸਤ੍ਤਂ ਲਾਮਕਂ ਦੁਕ੍ਖਹੇਤੁ, ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਮਾ ਆਗਚ੍ਛਤੁ।
Sabbe sattātiādi attānaṃ upamaṃ katvā sabbasattesu anodhiso mettāpharaṇadassanaṃ. Tattha mā kañci pāpamāgamāti kañci sattaṃ lāmakaṃ dukkhahetu, dukkhañca mā āgacchatu.
ਏવਂ ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਅਤ੍ਤਗੁਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਰਤਨਤ੍ਤਯਾਨੁਸ੍ਸਰਣੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਪ੍ਪਮਾਣੋ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਪਮਾਣਕਰਧਮ੍ਮਾ ਅਕੁਸਲਾ, ਤਬ੍ਬਿਪਾਕਾ ਚ ਪਮਾਣਾ, ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਾ ਸੀਲਾਦਯੋ ਗੁਣਾ, ਤਬ੍ਬਿਪਾਕਾ ਚ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਫਲਾਨਿ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾ, ਤੇ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਅਪ੍ਪਮਾਣੋ, ਅਪ੍ਪਮਾਣਾ વਾ ਅਪਰਿਮੇਯ੍ਯਗੁਣਾ ਅਸ੍ਸਾਤਿਪਿ ਅਪ੍ਪਮਾਣੋ। ਪਮਾਣવਨ੍ਤਾਨੀਤਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਪਮਾਣਕਰਧਮ੍ਮਯੁਤ੍ਤਾਨਿ। ਅਹਿવਿਚ੍ਛਿਕਾਤਿ ਸਰੀਸਪਾਨਞ੍ਞੇવ ਪਭੇਦਦਸ੍ਸਨਂ। ਉਣ੍ਣਨਾਭੀਤਿ ਲੋਮਸਨਾਭਿਕੋ ਮਕ੍ਕਟੋ। ਸਰਬੂਤਿ ਘਰਗੋਲ਼ਿਕਾ।
Evaṃ mettāya attaguttiṃ dassetvā idāni ratanattayānussaraṇena dassetuṃ ‘‘appamāṇo’’tiādi vuttaṃ. Tattha pamāṇakaradhammā akusalā, tabbipākā ca pamāṇā, tappaṭipakkhā sīlādayo guṇā, tabbipākā ca lokiyalokuttaraphalāni appamāṇā, te assa atthīti appamāṇo, appamāṇā vā aparimeyyaguṇā assātipi appamāṇo. Pamāṇavantānīti yathāvuttapamāṇakaradhammayuttāni. Ahivicchikāti sarīsapānaññeva pabhedadassanaṃ. Uṇṇanābhīti lomasanābhiko makkaṭo. Sarabūti gharagoḷikā.
ਪਟਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੂਤਿ ਅਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤੁ, ਮਾ ਮਂ વਿਹੇਸਯਿਂਸੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੋਹਂ ਨਮੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਕਰੋਮੀ’’ਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ। ਯਸ੍ਮਾ ਮਯਾ ਮੇਤ੍ਤਾਦੀਹਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਞ੍ਚ ਮਯ੍ਹਞ੍ਚ ਰਕ੍ਖਾ ਕਤਾ, ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਸੋਹਂ ਭਗવਤੋ ਨਮੋ ਕਰੋਮਿ, વਿਪਸ੍ਸੀਆਦੀਨਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਨਮੋ ਕਰੋਮਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੁ ਭੂਤਾਨੀਤਿ ਯੋਜਨਾ।
Paṭikkamantūti apagacchantu, mā maṃ vihesayiṃsūti attho. Sohaṃ namoti ettha ‘‘karomī’’ti pāṭhaseso. Yasmā mayā mettādīhi tumhākañca mayhañca rakkhā katā, yasmā ca sohaṃ bhagavato namo karomi, vipassīādīnaṃ sattannampi namo karomi, tasmā paṭikkamantu bhūtānīti yojanā.
ਅਞ੍ਞਮ੍ਹੀਤਿ ਕਾਮਰਾਗੇ ਅਸੁਭਮਨਸਿਕਾਰਾਦਿਨਾ ਛੇਤਬ੍ਬੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਙ੍ਗਜਾਤਨ੍ਤਿ ਬੀਜવਿਰਹਿਤਂ ਪੁਰਿਸਨਿਮਿਤ੍ਤਂ। ਬੀਜੇ ਹਿ ਛਿਨ੍ਨੇ ਓਪਕ੍ਕਮਿਕਪਣ੍ਡਕੋ ਨਾਮ ਅਭਬ੍ਬੋ ਹੋਤੀਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਏਕੇ ਪਨ ‘‘ਬੀਜਸ੍ਸਾਪਿ ਛੇਦਨਕ੍ਖਣੇ ਦੁਕ੍ਕਟਾਪਤ੍ਤਿ ਏવ ਕਮੇਨ ਪੁਰਿਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦਿਕੇ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੇ ਪਣ੍ਡਕੋ ਨਾਮ ਅਭਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ, ਤਦਾ ਲਿਙ੍ਗਨਾਸਨਾਯ ਨਾਸੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਤਾਦਿਸਂ વਾ ਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਮੁਟ੍ਠਿਪ੍ਪਹਾਰਾਦੀਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ।
Aññamhīti kāmarāge asubhamanasikārādinā chetabbeti attho. Aṅgajātanti bījavirahitaṃ purisanimittaṃ. Bīje hi chinne opakkamikapaṇḍako nāma abhabbo hotīti vadanti. Eke pana ‘‘bījassāpi chedanakkhaṇe dukkaṭāpatti eva kamena purisindriyādike antarahite paṇḍako nāma abhabbo hoti, tadā liṅganāsanāya nāsetabbo’’ti vadanti. Tādisaṃ vā dukkhaṃ uppādentassāti muṭṭhippahārādīhi attano dukkhaṃ uppādentassa.
੨੫੨. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਤੁਯ੍ਹੇਸੋ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ‘‘ਯੋ ਚ ਅਰਹਾ ਚੇવ ਇਦ੍ਧਿਮਾ ਚ, ਤਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਮੇવਾ’’ਤਿ ਸੇਟ੍ਠਿਨਾ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વਦਤਿ। ਤਂ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਰਾਜਗਹਂ ਅਨੁਪਰਿਯਾਯੀਤਿ ਏਤ੍ਥ વੇਲ਼ੁਪਰਮ੍ਪਰਾਯ ਬਦ੍ਧਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਰਿਭਾਗੇ ਆਕਾਸੇ ਨਗਰਂ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਅਨੁਪਰਿਯਾਯਿਤ੍વਾ ਠਿਤਭਾવਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍વਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਨ ਥੇਰੋ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਤ੍ਤਂ ਸਯਮੇવ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ। ਕੇਚਿ ਪਨ વਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਇਦ੍ਧਿਬਲੇਨ ਤਂ ਪਤ੍ਤਂ વੇਲ਼ੁਪਰਮ੍ਪਰਤੋ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਥੇਰਂ ਅਨੁਬਨ੍ਧਮਾਨੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ, ਸੋ ਚ ਅਨੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਹਿਤੋ વਿਯ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ। ਤਥਾ ਠਿਤਮੇવ ਪਨ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਭਾਰਦ੍વਾਜਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍વਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤੇ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸਾ…ਪੇ॰… ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਂਸੂਤਿ ਯੇ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਪਠਮਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਨਾਦ੍ਦਸਂਸੁ, ਤੇ ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਦਸ੍ਸੇਹੀਤਿ ਥੇਰਮਨੁਬਨ੍ਧਿਂਸੁ। ਥੇਰੋ ਚ ਸੀਹਬ੍ਯਗ੍ਘਾਦਿਰੂਪਂ ਗਹੇਤ੍વਾ વਿਕੁਬ੍ਬਨਿਦ੍ਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤੇ ਚ ਅਚ੍ਛਰਿਯਬ੍ਭੁਤਜਾਤਾ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਾ ਮਹਾਸਦ੍ਦਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਸੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦੋ ਮਹਾਸਦ੍ਦੋ’’ਤਿ। ਇਦ੍ਧਿਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਨ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਯੋ ਪਕਤਿવਣ੍ਣਂ વਿਜਹਿਤ੍વਾ ਕੁਮਾਰવਣ੍ਣਂ વਾ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਨਾਗવਣ੍ਣਂ વਾ…ਪੇ॰… વਿવਿਧਮ੍ਪਿ ਸੇਨਾਬ੍ਯੂਹਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀ’’ਤਿ (ਪਟਿ॰ ਮ॰ ੩.੧੩) ਏવਮਾਗਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਰੀਰਸ੍ਸ વਿਕਾਰਾਪਾਦਨવਸਪ੍ਪવਤ੍ਤਾ વਿਕੁਬ੍ਬਨਿਦ੍ਧਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਿਦ੍ਧਿ ਪਨ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ’’ਤਿ। ਪਕਤਿਯਾ ਏਕੋ ਬਹੁਕਂ ਆવਜ੍ਜਤਿ, ਸਤਂ વਾ ਸਹਸ੍ਸਂ વਾ ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ વਾ ਆવਜ੍ਜੇਤ੍વਾ ਞਾਣੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ ‘‘ਬਹੁਕੋ ਹੋਮੀ’’ਤਿ (ਪਟਿ॰ ਮ॰ ੩.੧੦) ਏવਂ ਦਸ੍ਸਿਤਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨવਸੇਨ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਿਦ੍ਧਿ ਨਾਮ। ਗਿਹਿવਿਕਟਾਨੀਤਿ ਗਿਹਿਸਨ੍ਤਕਾਨਿ।
252. Pāḷiyaṃ tuyheso pattoti ‘‘yo ca arahā ceva iddhimā ca, tassa dinnamevā’’ti seṭṭhinā vuttaṃ, taṃ sandhāya vadati. Taṃ pattaṃ gahetvā tikkhattuṃ rājagahaṃ anupariyāyīti ettha veḷuparamparāya baddhapattassa uparibhāge ākāse nagaraṃ tikkhattuṃ anupariyāyitvā ṭhitabhāvaṃ sandhāya ‘‘pattaṃ gahetvā’’ti vuttaṃ, na pana thero hatthena pattaṃ sayameva aggahesi. Keci pana vadanti ‘‘iddhibalena taṃ pattaṃ veḷuparamparato muñcitvā theraṃ anubandhamāno aṭṭhāsi, so ca anena hatthena gahito viya ahosī’’ti. Tathā ṭhitameva pana sandhāya ‘‘bhāradvājassa hatthato pattaṃ gahetvā’’ti vuttaṃ. Te ca manussā…pe… anubandhiṃsūti ye ca manussā paṭhamaṃ pāṭihāriyaṃ nāddasaṃsu, te amhākampi pāṭihāriyaṃ dassehīti theramanubandhiṃsu. Thero ca sīhabyagghādirūpaṃ gahetvā vikubbaniddhiṃ dasseti, te ca acchariyabbhutajātā uccāsaddā mahāsaddā ahesuṃ. Tenāha ‘‘kiṃ nu kho so, ānanda, uccāsaddo mahāsaddo’’ti. Iddhipāṭihāriyaṃ na dassetabbanti ettha ‘‘yo pakativaṇṇaṃ vijahitvā kumāravaṇṇaṃ vā dasseti, nāgavaṇṇaṃ vā…pe… vividhampi senābyūhaṃ dassetī’’ti (paṭi. ma. 3.13) evamāgatā attano sarīrassa vikārāpādanavasappavattā vikubbaniddhi adhippetāti āha ‘‘adhiṭṭhāniddhi pana appaṭikkhittā’’ti. Pakatiyā eko bahukaṃ āvajjati, sataṃ vā sahassaṃ vā satasahassaṃ vā āvajjetvā ñāṇena adhiṭṭhāti ‘‘bahuko homī’’ti (paṭi. ma. 3.10) evaṃ dassitā adhiṭṭhānavasena nipphannā adhiṭṭhāniddhi nāma. Gihivikaṭānīti gihisantakāni.
੨੫੩. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਨ ਅਚ੍ਛੁਪਿਯਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਫੁਸਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਰੂਪਕਾਕਿਣ੍ਣਾਨੀਤਿ ਇਤ੍ਥਿਰੂਪਾਦੀਹਿ ਆਕਿਣ੍ਣਾਨਿ।
253. Pāḷiyaṃ na acchupiyantīti na phusitāni honti. Rūpakākiṇṇānīti itthirūpādīhi ākiṇṇāni.
੨੫੪. ਭੂਮਿਆਧਾਰਕੇਤਿ ਦਨ੍ਤਾਦੀਹਿ ਕਤੇ વਲਯਾਧਾਰਕੇ। ਏਤਸ੍ਸ વਲਯਾਧਾਰਕਸ੍ਸ ਅਨੁਚ੍ਚਤਾਯ ਠਪਿਤਾ ਪਤ੍ਤਾ ਨ ਪਰਿਪਤਨ੍ਤੀਤਿ ‘‘ਤਯੋ ਪਤ੍ਤੇ ਠਪੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਨੁਚ੍ਚਤਞ੍ਹਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ਅਯਂ ‘‘ਭੂਮਿਆਧਾਰਕੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ। ਦਾਰੁਆਧਾਰਕਦਣ੍ਡਾਧਾਰਕੇਸੂਤਿ ਏਕਦਾਰੁਨਾ ਕਤਆਧਾਰਕੇ, ਬਹੂਹਿ ਦਣ੍ਡੇਹਿ ਕਤਆਧਾਰਕੇ ਚ। ਏਤੇ ਚ ਉਚ੍ਚਤਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਤੇਹਿ ਸਹ ਪਤਨਸਭਾવਾ। ਤੇਨ ‘‘ਸੁਸਜ੍ਜਿਤੇਸੂ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਭਮਕੋਟਿਸਦਿਸੋਤਿ ਯਤ੍ਥ ਧਮਕਰਣਾਦਿਂ ਪવੇਸੇਤ੍વਾ ਲਿਖਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਭਮਕਸ੍ਸ ਕੋਟਿਯਾ ਸਦਿਸੋ। ਤਾਦਿਸਸ੍ਸ ਦਾਰੁਆਧਾਰਕਸ੍ਸ ਅવਿਤ੍ਥਿਣ੍ਣਤਾਯ ਠਪਿਤੋਪਿ ਪਤ੍ਤੋ ਪਤਤੀਤਿ ‘‘ਅਨੋਕਾਸੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ।
254.Bhūmiādhāraketi dantādīhi kate valayādhārake. Etassa valayādhārakassa anuccatāya ṭhapitā pattā na paripatantīti ‘‘tayo patteṭhapetuṃ vaṭṭatī’’ti vuttaṃ. Anuccatañhi sandhāya ayaṃ ‘‘bhūmiādhārako’’ti vutto. Dāruādhārakadaṇḍādhārakesūti ekadārunā kataādhārake, bahūhi daṇḍehi kataādhārake ca. Ete ca uccatarā honti pattehi saha patanasabhāvā. Tena ‘‘susajjitesū’’ti vuttaṃ. Bhamakoṭisadisoti yattha dhamakaraṇādiṃ pavesetvā likhanti, tassa bhamakassa koṭiyā sadiso. Tādisassa dāruādhārakassa avitthiṇṇatāya ṭhapitopi patto patatīti ‘‘anokāso’’ti vutto.
ਆਲਿਨ੍ਦਕਮਿਡ੍ਢਿਕਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ਪਮੁਖਮਿਡ੍ਢਿਕਾਦੀਨਂ, ਉਚ੍ਚવਤ੍ਥੁਕਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਬਾਹਿਰਪਸ੍ਸੇਤਿ ਪਾਸਾਦਾਦੀਨਂ ਬਹਿਕੁਟ੍ਟੇ। ਤਨੁਕਮਿਡ੍ਢਿਕਾਯਾਤਿ વੇਦਿਕਾਯ। ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਨ ਹਤ੍ਥਪ੍ਪਮਾਣਤੋ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਠਪੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਆਧਾਰੇ ਪਨ ਤਤੋ ਬਹਿਪਿ વਟ੍ਟਤਿ।
Ālindakamiḍḍhikādīnanti pamukhamiḍḍhikādīnaṃ, uccavatthukānanti attho. Bāhirapasseti pāsādādīnaṃ bahikuṭṭe. Tanukamiḍḍhikāyāti vedikāya. Sabbattha pana hatthappamāṇato abbhantare ṭhapetuṃ vaṭṭati. Ādhāre pana tato bahipi vaṭṭati.
ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਓਟ੍ਠੋਤਿ ਮੁਖવਟ੍ਟਿ। ਪਤ੍ਤਮਾਲ਼ਕਨ੍ਤਿ ਉਪਚਿਕਾਨਂ ਅਨੁਟ੍ਠਹਨਤ੍ਥਾਯ ਭੂਮਿਤੋ ਉਚ੍ਚਤਰਂ ਕਤਂ વੇਦਿਕਾਕਾਰਮਾਲ਼ਕਂ। ਮਹਾਮੁਖਕੁਣ੍ਡਸਣ੍ਠਾਨਾਤਿ ਮਹਾਮੁਖਚਾਟਿਸਣ੍ਠਾਨਾ। ਲਗ੍ਗੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਕੇવਲਂ ਪਤ੍ਤਂ ਲਗ੍ਗੇਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਨ ਥવਿਕਾਯ ਲਗ੍ਗੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। વੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ। ਅਞ੍ਞੇਨ ਪਨ ਭਣ੍ਡਕੇਨਾਤਿ ਅਞ੍ਞੇਨ ਭਾਰਬਨ੍ਧਨੇਨ ਭਣ੍ਡਕੇਨ। ‘‘ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਓਲਮ੍ਬੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਤ੍ਤਤ੍ਥવਿਕਾਯ ਅਂਸਬਦ੍ਧਕੋ ਯਥਾ ਲਗ੍ਗਿਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਨ ਪਰਿਗਲ਼ਤਿ, ਤਥਾ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਠਪੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾਪਿ ਉਪਰਿ ਠਪੇਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਉਪਰਿ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਾ ਓਤ੍ਥਰਿਤ੍વਾ ਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਠਪੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਨਿਸੀਦਨਸਙ੍ਕਾਭਾવਤੋ વੁਤ੍ਤਂ। ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ વਾਤਿ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਠਪਿਤਛਤ੍ਤੇ વਾ। ਯੋ ਕੋਚੀਤਿ ਭਤ੍ਤਪੂਰੋਪਿ ਤੁਚ੍ਛਪਤ੍ਤੋਪਿ।
Pāḷiyaṃ oṭṭhoti mukhavaṭṭi. Pattamāḷakanti upacikānaṃ anuṭṭhahanatthāya bhūmito uccataraṃ kataṃ vedikākāramāḷakaṃ. Mahāmukhakuṇḍasaṇṭhānāti mahāmukhacāṭisaṇṭhānā. Laggentassa dukkaṭanti kevalaṃ pattaṃ laggentassa, na thavikāya laggentassāti vadanti. Vīmaṃsitabbaṃ. Aññena pana bhaṇḍakenāti aññena bhārabandhanena bhaṇḍakena. ‘‘Bandhitvā olambetu’’nti vuttattā pattatthavikāya aṃsabaddhako yathā laggitaṭṭhānato na parigaḷati, tathā sabbathāpi bandhitvā ṭhapetuṃ vaṭṭati. Bandhitvāpi upari ṭhapetuṃ na vaṭṭatīti upari nisīdantā ottharitvā bhindantīti vuttaṃ. Tattha ṭhapetuṃ vaṭṭatīti nisīdanasaṅkābhāvato vuttaṃ. Bandhitvā vāti bandhitvā ṭhapitachatte vā. Yo kocīti bhattapūropi tucchapattopi.
੨੫੫. ਪਰਿਹਰਿਤੁਨ੍ਤਿ ਦਿવਸੇ ਦਿવਸੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਣਤ੍ਥਾਯ ਠਪੇਤੁਂ। ਪਤ੍ਤਂ ਅਲਭਨ੍ਤੇਨ ਪਨ ਏਕਦਿવਸਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍વਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਛਡ੍ਡੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤਾવਕਾਲਿਕਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ। ਪਣ੍ਣਪੁਟਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਅਭੁਂ ਮੇਤਿ ਅਭੂਤਿ ਮਯ੍ਹਂ, વਿਨਾਸੋ ਮਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਿਸਾਚੋ વਤਮਨ੍ਤਿ ਪਿਸਾਚੋ વਤਾਯਂ, ਅਯਮੇવ વਾ ਪਾਠੋ। ਪਿਸਾਚਿਲ੍ਲਿਕਾਤਿ ਪਿਸਾਚਦਾਰਕਾ। ਛવਸੀਸਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਛવਸੀਸਮਯੋ ਪਤ੍ਤੋ। ਪਕਤਿવਿਕਾਰਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇ ਚੇਤਂ ਸਾਮਿવਚਨਂ।
255.Pariharitunti divase divase piṇḍāya caraṇatthāya ṭhapetuṃ. Pattaṃ alabhantena pana ekadivasaṃ piṇḍāya caritvā bhuñjitvā chaḍḍetuṃ vaṭṭati. Tenāha ‘‘tāvakālikaṃ paribhuñjituṃ vaṭṭatī’’ti. Paṇṇapuṭādīsupi eseva nayo. Abhuṃ meti abhūti mayhaṃ, vināso mayhanti attho. Pāḷiyaṃ pisāco vatamanti pisāco vatāyaṃ, ayameva vā pāṭho. Pisācillikāti pisācadārakā. Chavasīsassa pattoti chavasīsamayo patto. Pakativikārasambandhe cetaṃ sāmivacanaṃ.
ਚਬ੍ਬੇਤ੍વਾਤਿ ਨਿਟ੍ਠੁਭਿਤ੍વਾ। ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਹਂ ਕਤ੍વਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਉਚ੍ਛਿਟ੍ਠਹਤ੍ਥੇਨ ਉਦਕਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਂ ਪਰਿਪ੍ਫੋਸਿਤ੍વਾ ਧੋવਨਘਂਸਨવਸੇਨ ਹਤ੍ਥਂ ਧੋવਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਪਤ੍ਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਂ ਕਤ੍વਾ ਹਤ੍ਥੋ ਧੋવਿਤੋ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ। ਏਕਂ ਉਦਕਗਣ੍ਡੁਸਂ ਗਹੇਤ੍વਾਤਿ ਪਤ੍ਤਂ ਅਫੁਸਿਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਉਦਕਮੇવ ਉਚ੍ਛਿਟ੍ਠਹਤ੍ਥੇਨ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਗਣ੍ਡੁਸਂ ਕਤ੍વਾ, વਾਮਹਤ੍ਥੇਨੇવ વਾ ਪਤ੍ਤਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਮੁਖੇਨ ਗਣ੍ਡੁਸਂ ਗਹੇਤੁਮ੍ਪਿ વਟ੍ਟਤਿ। ਬਹਿ ਉਦਕੇਨ વਿਕ੍ਖਾਲੇਤ੍વਾਤਿ ਦ੍વੀਸੁ ਅਙ੍ਗੁਲੀਸੁ ਆਮਿਸਮਤ੍ਤਂ વਿਕ੍ਖਾਲੇਤ੍વਾ ਬਹਿ ਗਹੇਤੁਮ੍ਪਿ વਟ੍ਟਤਿ। ਪਟਿਖਾਦਿਤੁਕਾਮੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨ ਸਯਂ ਖਾਦਿਤੁਕਾਮੋਪਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਖਾਦਨਾਰਹਂ ਠਪੇਤੁਂ ਲਭਤਿ । ਤਤ੍ਥੇવ ਕਤ੍વਾਤਿ ਪਤ੍ਤੇਯੇવ ਯਥਾਠਪਿਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਅਨੁਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ। ਲੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾਤਿ ਤਤੋ ਮਂਸਮੇવ ਨਿਰવਸੇਸਂ ਉਪ੍ਪਟ੍ਟੇਤ੍વਾ।
Cabbetvāti niṭṭhubhitvā. ‘‘Paṭiggahaṃ katvā’’ti vuttattā ucchiṭṭhahatthena udakaṃ gahetvā pattaṃ paripphositvā dhovanaghaṃsanavasena hatthaṃ dhovituṃ vaṭṭati, ettakena pattaṃ paṭiggahaṃ katvā hattho dhovito nāma na hoti. Ekaṃ udakagaṇḍusaṃ gahetvāti pattaṃ aphusitvā tattha udakameva ucchiṭṭhahatthena ukkhipitvā gaṇḍusaṃ katvā, vāmahattheneva vā pattaṃ ukkhipitvā mukhena gaṇḍusaṃ gahetumpi vaṭṭati. Bahi udakena vikkhāletvāti dvīsu aṅgulīsu āmisamattaṃ vikkhāletvā bahi gahetumpi vaṭṭati. Paṭikhāditukāmoti ettha na sayaṃ khāditukāmopi aññesaṃ khādanārahaṃ ṭhapetuṃ labhati . Tattheva katvāti patteyeva yathāṭhapitaṭṭhānato anuddharitvā. Luñcitvāti tato maṃsameva niravasesaṃ uppaṭṭetvā.
੨੫੬. ਕਿਣ੍ਣਚੁਣ੍ਣੇਨਾਤਿ ਸੁਰਾਕਿਣ੍ਣਚੁਣ੍ਣੇਨ। ਮਕ੍ਖੇਤੁਨ੍ਤਿ ਸੂਚਿਂ ਮਕ੍ਖੇਤੁਂ। ਨਿਸ੍ਸੇਣਿਮ੍ਪੀਤਿ ਚਤੂਹਿ ਦਣ੍ਡੇਹਿ ਚੀવਰਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਆਯਤਚਤੁਰਸ੍ਸਂ ਕਤ੍વਾ ਬਦ੍ਧਪਟਲਮ੍ਪਿ। ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਚੀવਰਕੋਟਿਯੋ ਸਮਕਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਚੀવਰਂ ਯਥਾਸੁਖਂ ਸਿਬ੍ਬਨ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਨਿਸ੍ਸੇਣਿਯਾ ਉਪਰਿ ਚੀવਰਸ੍ਸ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਨਤ੍ਥਾਯ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਂ। ਕਥਿਨਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਨਿਸ੍ਸੇਣਿਯਾ ਚੀવਰਸ੍ਸ ਬਨ੍ਧਨਕਰਜ੍ਜੁ ਕਥਿਨਰਜ੍ਜੂਤਿ ਮਜ੍ਝਿਮਪਦਲੋਪੀਸਮਾਸੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਯਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਪਟਲਾਨਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਧਿਕੇ ਜਾਤੇ ਤਤ੍ਥ વਲਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦੁਪਟ੍ਟਚੀવਰਸ੍ਸ ਪਟਲਦ੍વਯਮ੍ਪਿ ਸਮਕਂ ਕਤ੍વਾ ਬਨ੍ਧਨਕਰਜ੍ਜੁ ਕਥਿਨਰਜ੍ਜੂਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
256.Kiṇṇacuṇṇenāti surākiṇṇacuṇṇena. Makkhetunti sūciṃ makkhetuṃ. Nisseṇimpīti catūhi daṇḍehi cīvarappamāṇena āyatacaturassaṃ katvā baddhapaṭalampi. Ettha hi cīvarakoṭiyo samakaṃ bandhitvā cīvaraṃ yathāsukhaṃ sibbanti. Tattha attharitabbanti tassā nisseṇiyā upari cīvarassa upatthambhanatthāya attharitabbaṃ. Kathinasaṅkhātāya nisseṇiyā cīvarassa bandhanakarajju kathinarajjūti majjhimapadalopīsamāsoti āha ‘‘yāyā’’tiādi. Tattha yasmā dvinnaṃ paṭalānaṃ ekasmiṃ adhike jāte tattha valiyo honti, tasmā dupaṭṭacīvarassa paṭaladvayampi samakaṃ katvā bandhanakarajju kathinarajjūti veditabbaṃ.
ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਕਥਿਨਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਜੀਰਤੀਤਿ ਕਥਿਨੇ ਬਦ੍ਧਸ੍ਸ ਚੀવਰਸ੍ਸ ਪਰਿਯਨ੍ਤੋ ਜੀਰਤਿ। ਕਥਿਨਨਿਸ੍ਸਿਤਞ੍ਹਿ ਚੀવਰਂ ਇਧ ਨਿਸ੍ਸਯવੋਹਾਰੇਨ ‘‘ਕਥਿਨ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਮਞ੍ਚਾ ਘੋਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ વਿਯ। ਅਨੁવਾਤਂ ਪਰਿਭਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਕਥਿਨੇ ਬਨ੍ਧਨਰਜ੍ਜੂਹਿ ਚੀવਰਸ੍ਸ ਸਮਨ੍ਤਾ ਪਰਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਜੀਰਣਤ੍ਥਂ ਯੇਹਿ ਕੇਹਿਚਿ ਚੋਲ਼ਕੇਹਿ ਦੀਘਤੋ ਅਨੁવਾਤਂ, ਤਿਰਿਯਤੋ ਪਰਿਭਣ੍ਡਞ੍ਚ ਸਿਬ੍ਬਿਤ੍વਾ ਕਾਤੁਂ ਯਤ੍ਥ ਰਜ੍ਜੁਕੇ ਪવੇਸੇਤ੍વਾ ਦਣ੍ਡੇਸੁ ਪਲਿવੇਠੇਤ੍વਾ ਚੀવਰਸਮਕਂ ਆਕਡ੍ਢਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ, ਤਾਦਿਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਕਥਿਨਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਕਿਲਞ੍ਜਾਦੀਸੁ ਏવ ਅਜੀਰਣਤ੍ਥਾਯ ਅਨੁવਾਤਪਰਿਭਣ੍ਡਕਰਣਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤ’’ਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝੇਤਿ ਪੁਰਾਣਕਥਿਨਸ੍ਸੇવ ਅਨ੍ਤੋ। ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਮਾਣੇਨਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਚੀવਰਸ੍ਸ ਪਮਾਣੇਨ। ਅਞ੍ਞਂ ਨਿਸ੍ਸੇਣਿਨ੍ਤਿ ਦੀਘਤੋ ਚ ਤਿਰਿਯਤੋ ਚ ਅਞ੍ਞਂ ਦਣ੍ਡਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਬਨ੍ਧਿਤੁਂ।
Pāḷiyaṃ kathinassa anto jīratīti kathine baddhassa cīvarassa pariyanto jīrati. Kathinanissitañhi cīvaraṃ idha nissayavohārena ‘‘kathina’’nti vuttaṃ ‘‘mañcā ghosantī’’tiādīsu viya. Anuvātaṃ paribhaṇḍanti kathine bandhanarajjūhi cīvarassa samantā pariyantassa ajīraṇatthaṃ yehi kehici coḷakehi dīghato anuvātaṃ, tiriyato paribhaṇḍañca sibbitvā kātuṃ yattha rajjuke pavesetvā daṇḍesu paliveṭhetvā cīvarasamakaṃ ākaḍḍhituṃ sakkā, tādisanti attho. Keci pana ‘‘kathinasaṅkhātesu kilañjādīsu eva ajīraṇatthāya anuvātaparibhaṇḍakaraṇaṃ anuññāta’’nti vadanti. Tassa majjheti purāṇakathinasseva anto. Bhikkhuno pamāṇenāti bhikkhuno cīvarassa pamāṇena. Aññaṃ nisseṇinti dīghato ca tiriyato ca aññaṃ daṇḍaṃ ṭhapetvā bandhituṃ.
ਬਿਦਲਕਨ੍ਤਿ ਦਿਗੁਣਕਰਣਸਙ੍ਖਾਤਕਿਰਿਯਾવਿਸੇਸਸ੍ਸ ਅਧਿવਚਨਂ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਦੁਗੁਣਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿ। ਪવੇਸਨਸਲਾਕਨ੍ਤਿ વਲੀਨਂ ਅਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਾਯ ਪવੇਸਨਕવੇਲ਼ੁਸਲਾਕਾਦਿ। ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਨ੍ਤਿ ਅਙ੍ਗੁਲਿਕਞ੍ਚੁਕਂ।
Bidalakanti diguṇakaraṇasaṅkhātakiriyāvisesassa adhivacanaṃ. Tenāha ‘‘duguṇakaraṇa’’nti. Pavesanasalākanti valīnaṃ aggahaṇatthāya pavesanakaveḷusalākādi. Pāḷiyaṃ paṭiggahanti aṅgulikañcukaṃ.
੨੫੭. ਪਾਤਿ ਨਾਮ ਭਣ੍ਡਟ੍ਠਪਨਕੋ ਭਾਜਨવਿਸੇਸੋ। ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਥવਿਕਨ੍ਤਿ ਪਾਤਿਆਦਿਭਾਜਨਤ੍ਥવਿਕਂ। ਚਿਨਿਤੁਨ੍ਤਿ ਉਚ੍ਚવਤ੍ਥੁਪਰਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਪਤਨਤ੍ਥਾਯ ਇਟ੍ਠਕਾਦੀਹਿ ਚਿਨਿਤੁਂ। ਆਲਮ੍ਬਨਬਾਹਨ੍ਤਿ ਆਲਮ੍ਬਨਰਜ੍ਜੁਦਣ੍ਡਾਦਿ। ਪਰਿਭਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਕਟਸਾਰਾਦਿਕਂ ਕਥਿਨਮਜ੍ਝੇ ਭਙ੍ਗਂ ਹੋਤਿ। ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍વਾਤਿ ਦਣ੍ਡਕਥਿਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ।
257.Pāti nāma bhaṇḍaṭṭhapanako bhājanaviseso. Pāḷiyaṃ paṭiggahathavikanti pātiādibhājanatthavikaṃ. Cinitunti uccavatthupariyantassa apatanatthāya iṭṭhakādīhi cinituṃ. Ālambanabāhanti ālambanarajjudaṇḍādi. Paribhijjatīti kaṭasārādikaṃ kathinamajjhe bhaṅgaṃ hoti. Ussāpetvāti daṇḍakathinaṃ sandhāya vuttaṃ.
੨੫੮-੯. ਉਦਕਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯਨ੍ਤਿ ਸਪ੍ਪਾਣਕਂ। ਉਪਨਨ੍ਧੀਤਿ વੇਰਂ ਬਨ੍ਧਿ। ਅਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗੋ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਦ੍ਧਯੋਜਨਂ ਅਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗੋ ਨਾਮ, ਤਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ વਿਹਾਰੂਪਚਾਰਾਤਿਕ੍ਕਮਨੇ ਆਪਤ੍ਤਿ। ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਗਤਸ੍ਸ ਪਨ ਯਤ੍ਥ ਸਰਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਠਤ੍વਾ ਸਙ੍ਘਾਟਿਕਣ੍ਣਾਦਿਂ ਅਨਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਗਮਨੇ ਪਦવਾਰੇਨ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਨ ਸਮ੍ਮਤੀਤਿ ਨ ਪਹੋਤਿ।
258-9.Udakaṃakappiyanti sappāṇakaṃ. Upanandhīti veraṃ bandhi. Addhānamaggo paṭipajjitabboti ettha addhayojanaṃ addhānamaggo nāma, taṃ paṭipajjitukāmassa sañcicca vihārūpacārātikkamane āpatti. Asañcicca gatassa pana yattha sarati, tattha ṭhatvā saṅghāṭikaṇṇādiṃ anadhiṭṭhahitvā gamane padavārena āpattīti veditabbaṃ. Na sammatīti na pahoti.
੨੬੦. ਅਭਿਸਨ੍ਨਕਾਯਾਤਿ ਸੇਮ੍ਹਾਦਿਦੋਸਸਨ੍ਨਿਚਿਤਕਾਯਾ। ਤਤ੍ਥ ਮਜ੍ਝੇਤਿ ਅਗ੍ਗਲ਼ਪਾਸਕਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝੇ। ਉਪਰੀਤਿ ਅਗ੍ਗਲ਼ਪਾਸਕਸ੍ਸ ਉਪਰਿਭਾਗੇ। ਉਦਕਟ੍ਠਪਨਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਉਦਕਟ੍ਠਪਨਤ੍ਥਾਯ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਕਤਟ੍ਠਾਨਂ।
260.Abhisannakāyāti semhādidosasannicitakāyā. Tattha majjheti aggaḷapāsakassa majjhe. Uparīti aggaḷapāsakassa uparibhāge. Udakaṭṭhapanaṭṭhānanti udakaṭṭhapanatthāya paricchinditvā kataṭṭhānaṃ.
੨੬੧. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਉਦਪਾਨਨ੍ਤਿ ਕੂਪਂ। ਨੀਚવਤ੍ਥੁਕੋਤਿ ਕੂਪਸ੍ਸ ਸਮਨ੍ਤਾ ਕੂਲਟ੍ਠਾਨਂ, ਭੂਮਿਸਮਂ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਉਦਕੇਨ ਓਤ੍ਥਰਿਯ੍ਯਤੀਤਿ ਸਮਨ੍ਤਾ વਸ੍ਸੋਦਕਂ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਕੂਪੇ ਪਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
261. Pāḷiyaṃ udapānanti kūpaṃ. Nīcavatthukoti kūpassa samantā kūlaṭṭhānaṃ, bhūmisamaṃ tiṭṭhatīti attho. Udakena otthariyyatīti samantā vassodakaṃ āgantvā kūpe patatīti attho.
੨੬੨. વਾਹੇਨ੍ਤੀਤਿ ਉਸ੍ਸਿਞ੍ਚਨ੍ਤਿ। ਅਰਹਟਘਟਿਯਨ੍ਤਂ ਨਾਮ ਚਕ੍ਕਸਣ੍ਠਾਨਂ ਅਨੇਕਾਰਂ ਅਰੇ ਅਰੇ ਘਟਿਕਾਨਿ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਏਕੇਨ, ਦ੍વੀਹਿ વਾ ਪਰਿਬ੍ਭਮਿਯਮਾਨਯਨ੍ਤਂ।
262.Vāhentīti ussiñcanti. Arahaṭaghaṭiyantaṃ nāma cakkasaṇṭhānaṃ anekāraṃ are are ghaṭikāni bandhitvā ekena, dvīhi vā paribbhamiyamānayantaṃ.
੨੬੩. ਆવਿਦ੍ਧਪਕ੍ਖਪਾਸਕਨ੍ਤਿ ਕਣ੍ਣਿਕਮਣ੍ਡਲਸ੍ਸ ਸਮਨ੍ਤਾ ਠਪਿਤਪਕ੍ਖਪਾਸਕਂ। ਮਣ੍ਡਲੇਤਿ ਕਣ੍ਣਿਕਮਣ੍ਡਲੇ। ਪਕ੍ਖਪਾਸਕੇ ਠਪੇਤ੍વਾਤਿ ਸਮਨ੍ਤਾ ਚਤੁਰਸ੍ਸਾਕਾਰੇਨ ਫਲਕਾਦੀਨਿ ਠਪੇਤ੍વਾ।
263.Āviddhapakkhapāsakanti kaṇṇikamaṇḍalassa samantā ṭhapitapakkhapāsakaṃ. Maṇḍaleti kaṇṇikamaṇḍale. Pakkhapāsake ṭhapetvāti samantā caturassākārena phalakādīni ṭhapetvā.
੨੬੪. ਨਮਤਕਂ ਨਾਮ ਸਨ੍ਥਤਸਦਿਸਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਰੁਕ੍ਖਤਚਮਯ’’ਨ੍ਤਿ। ਚਮ੍ਮਖਣ੍ਡਪਰਿਹਾਰੇਨਾਤਿ ਅਨਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਸਯਨਾਸਨવਿਧਿਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪੇਲ਼ਾਯਾਤਿ ਅਟ੍ਠਂਸਸੋਲ਼ਸਂਸਾਦਿਆਕਾਰੇਨ ਕਤਾਯ ਭਾਜਨਾਕਾਰਾਯ ਪੇਲ਼ਾਯ। ਯਤ੍ਥ ਉਣ੍ਹਪਾਯਾਸਾਦਿਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਉਪਰਿ ਭੋਜਨਪਾਤਿਂ ਠਪੇਨ੍ਤਿ ਭਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਣ੍ਹਭਾવਾવਿਗਮਨਤ੍ਥਂ, ਤਾਦਿਸਸ੍ਸ ਭਾਜਨਾਕਾਰਸ੍ਸ ਆਧਾਰਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ। ਤੇਨੇવ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਆਸਿਤ੍ਤਕੂਪਧਾਨ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਸ੍ਸ ਚ ਪਾਯਾਸਾਦੀਹਿ ਆਸਿਤ੍ਤਕਾਧਾਰੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਦਞ੍ਚ ਆਸਿਤ੍ਤਕੂਪਧਾਨਂ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤੇਸੁ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ ਕਾਤੁਂ, ਮਜ੍ਝਿਮਦੇਸੇਯੇવ ਕਰੋਨ੍ਤਿ। ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਗਿਹਿਪਰਿਭੋਗੋ ਅਯੋਮਯਾਦਿ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਆਧਾਰੋ ਆਸਿਤ੍ਤਕੂਪਧਾਨਮੇવ ਅਨੁਲੋਮੇਤੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਏਕੇ ਪਨ ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯਲੋਹਮਯੋ ਆਧਾਰੋ ਮਲ਼ੋਰਿਕਮੇવ ਅਨੁਲੋਮੇਤੀ’’ਤਿ। વੀਮਂਸਿਤ੍વਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਤ੍ਤਗੁਤ੍ਤਿਯਾ ਆਧਾਰੋ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋ। ਇਦਾਨਿ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਮਲ਼ੋਰਿਕਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ। ਛਿਦ੍ਦਨ੍ਤਿ ਛਿਦ੍ਦਯੁਤ੍ਤਂ। વਿਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤੋવਿਨਿવਿਦ੍ਧਛਿਦ੍ਦਂ। ਆવਿਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਛਿਦ੍ਦਂ।
264.Namatakaṃ nāma santhatasadisanti keci vadanti. Keci pana ‘‘rukkhatacamaya’’nti. Cammakhaṇḍaparihārenāti anadhiṭṭhahitvā sayanāsanavidhināti attho. Peḷāyāti aṭṭhaṃsasoḷasaṃsādiākārena katāya bhājanākārāya peḷāya. Yattha uṇhapāyāsādiṃ pakkhipitvā upari bhojanapātiṃ ṭhapenti bhattassa uṇhabhāvāvigamanatthaṃ, tādisassa bhājanākārassa ādhārassetaṃ adhivacanaṃ. Teneva pāḷiyaṃ ‘‘āsittakūpadhāna’’nti vuttaṃ. Tassa ca pāyāsādīhi āsittakādhāroti attho. Idañca āsittakūpadhānaṃ paccantesu na jānanti kātuṃ, majjhimadeseyeva karonti. Keci pana ‘‘gihiparibhogo ayomayādi sabbopi ādhāro āsittakūpadhānameva anulometī’’ti vadanti, eke pana ‘‘kappiyalohamayo ādhāro maḷorikameva anulometī’’ti. Vīmaṃsitvā gahetabbaṃ. Pubbe pattaguttiyā ādhāro anuññāto. Idāni bhuñjituṃ maḷorikā anuññātā. Chiddanti chiddayuttaṃ. Viddhanti antovinividdhachiddaṃ. Āviddhanti samantato chiddaṃ.
੨੬੫. ਪਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤੁਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮવਾਚਾਯ ਅਸਮ੍ਭੋਗਕਰਣવਸੇਨੇવ ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਨਂ, ਨ ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਅਧੋਮੁਖਟ੍ਠਪਨੇਨ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਸਮ੍ਭੋਗਂ ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਰੋਤੂ’’ਤਿਆਦਿ, ਤਂ વਡ੍ਢਂ ਕਮ੍ਮવਾਚਾਯ ਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਸਮ੍ਭੋਗਂ ਸਙ੍ਘੋ ਕਰੋਤੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
265.Pattaṃ nikkujjitunti ettha kammavācāya asambhogakaraṇavaseneva nikkujjanaṃ, na pattānaṃ adhomukhaṭṭhapanena. Tenāha ‘‘asambhogaṃ saṅghena karotū’’tiādi, taṃ vaḍḍhaṃ kammavācāya saṅghena saddhiṃ asambhogaṃ saṅgho karotūti attho.
ਪਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ વਡ੍ਢਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਨਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਂ ਕਰੇਯ੍ਯ। ਅਸਮ੍ਭੋਗਂ ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਰਣਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘੇਨ વਡ੍ਢਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਭੋਗਕਰਣਂ। ਯਥਾ ਅਸਮ੍ਭੋਗੋ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਕਰਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤੋ…ਪੇ॰… ਅਸਮ੍ਭੋਗਂ ਸਙ੍ਘੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਙ੍ਘੇਨ ਅਸਮ੍ਭੋਗੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ। ਏવਂ ਭਗવਤਾ ਅਸਮ੍ਭੋਗਕਰਣਸ੍ਸ ਆਣਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਕਮ੍ਮવਾਚਾਯ ਚ ਸਾવਿਤਤ੍ਤਾ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ‘‘ਕੋਚਿ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੋ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਤ੍ਤੇ ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤੇ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕਂ ਞਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇવਾਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ।
Pattaṃ nikkujjeyyāti vaḍḍhassa pattanikkujjanadaṇḍakammaṃ kareyya. Asambhogaṃ saṅghena karaṇanti saṅghena vaḍḍhassa asambhogakaraṇaṃ. Yathā asambhogo hoti, tathā karaṇanti attho. Nikkujjito…pe… asambhogaṃ saṅghenāti ettha saṅghena asambhogo hotīti attho daṭṭhabbo. Evaṃ bhagavatā asambhogakaraṇassa āṇattattā, kammavācāya ca sāvitattā, aṭṭhakathāyañca ‘‘koci deyyadhammo na gahetabbo’’ti vuttattā patte nikkujjite tassa santakaṃ ñatvā gaṇhantassa dukkaṭamevāti gahetabbaṃ.
ਅਚ੍ਚਯੋਤਿ ਞਾਯਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪવਤ੍ਤਿ, ਅਪਰਾਧੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਮਂ ਅਚ੍ਚਗਮਾਤਿ ਮਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਪવਤ੍ਤੋ। ਤਂ ਤੇ ਮਯਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਮਾਤਿ ਤਂ ਤੇ ਅਪਰਾਧਂ ਮਯਂ ਖਮਾਮ। ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਲਾਭਾਯ ਪਰਿਸਕ੍ਕਤੀਤਿਆਦੀਸੁ ਅਲਾਭਾਯ ਪਰਿਸਕ੍ਕਨਾਦਿਤੋ વਿਰਤੋਤਿ ਏવਮਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ। ਅਸਮ੍ਭੋਗਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਕਤੋ’’ਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ।
Accayoti ñāyappaṭipattiṃ atikkamitvā pavatti, aparādhoti attho. Maṃ accagamāti maṃ atikkamma pavatto. Taṃ te mayaṃ paṭiggaṇhāmāti taṃ te aparādhaṃ mayaṃ khamāma. Bhikkhūnaṃ alābhāya parisakkatītiādīsu alābhāya parisakkanādito viratoti evamattho gahetabbo. Asambhogaṃ bhikkhusaṅghenāti ettha ‘‘kato’’ti pāṭhaseso.
੨੬੮. ਯਾવ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਸੋਪਾਨਕਲ਼ੇવਰਾਤਿ ਪਠਮਸੋਪਾਨਫਲਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਞ੍ਹਿ ਪਚ੍ਛਾ ਦੁਸ੍ਸੇਨ ਸਨ੍ਥਤਤ੍ਤਾ ਏવ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਜਨਤਂ ਤਥਾਗਤੋ ਅਨੁਕਮ੍ਪਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਥੇਰੋ ਅਨਾਗਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਚੇਲਪਟਿਕਸ੍ਸ ਅਕ੍ਕਮਨਪਚ੍ਚਯਾ ਅਪવਾਦਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਨਿવਾਰਣੇਨ ਭਗવਤੋ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ। ਅਪਗਤਗਬ੍ਭਾਤਿ વਿਜਾਤਪੁਤ੍ਤਾ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਮਙ੍ਗਲਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ।
268.Yāva pacchimā sopānakaḷevarāti paṭhamasopānaphalakaṃ sandhāya vuttaṃ. Tañhi pacchā dussena santhatattā eva vuttaṃ. ‘‘Pacchimaṃ janataṃ tathāgato anukampatī’’ti idaṃ thero anāgate bhikkhūnaṃ celapaṭikassa akkamanapaccayā apavādaṃ sikkhāpadapaññattiyā nivāraṇena bhagavato anukampaṃ sandhāyāha. Apagatagabbhāti vijātaputtā. Tenāha ‘‘maṅgalatthāyā’’ti.
੨੬੯-੨੭੦. ਬੀਜਨਿਨ੍ਤਿ ਚਤੁਰਸ੍ਸਬੀਜਨਿਂ। ਏਕਪਣ੍ਣਚ੍ਛਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਤਾਲਪਣ੍ਣਾਦਿਨਾ ਏਕੇਨ ਪਤ੍ਤੇਨ ਕਤਛਤ੍ਤਂ।
269-270.Bījaninti caturassabījaniṃ. Ekapaṇṇacchattanti tālapaṇṇādinā ekena pattena katachattaṃ.
੨੭੪-੫. ਅਨੁਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਗੋਪਨਤ੍ਥਂ। ਦੀਘਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੀਤਿ ਕੇਸੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਠਪਾਪੇਨ੍ਤਿ। ਚਤੁਕੋਣਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਉਪਰਿ ਨਲਾਟਨ੍ਤੇਸੁ ਦ੍વੇ, ਹੇਟ੍ਠਾ ਹਨੁਕਪਸ੍ਸੇ ਦ੍વੇਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕੋਣਾ ਪਞ੍ਞਾਯਨ੍ਤਿ, ਏવਂ ਚਤੁਰਸ੍ਸਂ ਕਤ੍વਾ ਕਪ੍ਪਾਪਨਂ। ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਦਾਠਿਕਂ ਠਪਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਉਤ੍ਤਰੋਟ੍ਠੇ ਮਸ੍ਸੁਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਠਪਾਪੇਨ੍ਤਿ। ਰੁਧੀਤਿ ਖੁਦ੍ਦਕવਣਂ।
274-5.Anurakkhaṇatthanti pariggahetvā gopanatthaṃ. Dīghaṃ kārentīti kesehi saddhiṃ acchinditvā ṭhapāpenti. Catukoṇanti yathā upari nalāṭantesu dve, heṭṭhā hanukapasse dveti cattāro koṇā paññāyanti, evaṃ caturassaṃ katvā kappāpanaṃ. Pāḷiyaṃ dāṭhikaṃ ṭhapāpentīti uttaroṭṭhe massuṃ acchinditvā ṭhapāpenti. Rudhīti khuddakavaṇaṃ.
੨੭੭. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਲੋਹਭਣ੍ਡਕਂਸਭਣ੍ਡਸਨ੍ਨਿਚਯੋਤਿ ਲੋਹਭਣ੍ਡਸ੍ਸ, ਕਂਸਭਣ੍ਡਸ੍ਸ ਚ ਸਨ੍ਨਿਚਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਬਨ੍ਧਨਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વਾਸਿਦਣ੍ਡਾਦੀਨਂ ਕੋਟੀਸੁ ਅਪਾਤਨਤ੍ਥਂ ਲੋਹੇਹਿ ਬਨ੍ਧਨਂ। ਤਨ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਆਯੋਗવਾਯਨਤ੍ਥਂ ਤਦਾਕਾਰੇਨ ਪਸਾਰਿਤਤਨ੍ਤਂ।
277. Pāḷiyaṃ lohabhaṇḍakaṃsabhaṇḍasannicayoti lohabhaṇḍassa, kaṃsabhaṇḍassa ca sannicayoti attho. Bandhanamattanti vāsidaṇḍādīnaṃ koṭīsu apātanatthaṃ lohehi bandhanaṃ. Tantakanti āyogavāyanatthaṃ tadākārena pasāritatantaṃ.
੨੭੮. ‘‘ਯਤ੍ਥ ਸਰਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨ ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਂ ਅਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਪવਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਮੁਰਜવਟ੍ਟਿਸਣ੍ਠਾਨਂ વੇਠੇਤ੍વਾ ਕਤਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਬਹੁਰਜ੍ਜੁਕੇ ਏਕਤੋ ਕਤ੍વਾ ਨਾਨਾવਣ੍ਣੇਹਿ ਸੁਤ੍ਤੇਹਿ ਕਤਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਏਕવਣ੍ਣਸੁਤ੍ਤੇਨਾਪਿ વਲਯਘਟਕਾਦਿવਿਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ વੇਠਿਤਮ੍ਪਿ ਮੁਰਜਮੇવ। વਿਕਾਰਂ ਪਨ ਅਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਮਟ੍ਠਂ ਕਤ੍વਾ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ વੇਠਿਤਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਤੇਨੇવ ਦੁਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਸਂવਣ੍ਣਨਾਯਂ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਬਹੁਰਜ੍ਜੁਕੇ ਏਕਤੋ ਕਤ੍વਾ ਏਕੇਨ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ વੇਠੇਤ੍વਾ ਕਤਂ ‘ਬਹੁਰਜ੍ਜੁਕ’ਨ੍ਤਿ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ। ਮੁਦ੍ਦਿਕਕਾਯਬਨ੍ਧਨਂ ਨਾਮ ਚਤੁਰਸ੍ਸਂ ਅਕਤ੍વਾ ਸਜ੍ਜਿਤਂ। ਪਾਮਙ੍ਗਦਸਾ ਚਤੁਰਸ੍ਸਾ। ਮੁਦਿਙ੍ਗਸਣ੍ਠਾਨੇਨਾਤਿ વਰਕਸੀਸਾਕਾਰੇਨ। ਪਾਸਨ੍ਤੋਤਿ ਦਸਾਪਰਿਯੋਸਾਨਂ।
278.‘‘Yattha sarati, tattha bandhitabba’’nti etena asañcicca kāyabandhanaṃ abandhitvā paviṭṭhassa anāpattīti dasseti. Murajavaṭṭisaṇṭhānaṃ veṭhetvā katanti evaṃ bahurajjuke ekato katvā nānāvaṇṇehi suttehi katanti keci vadanti. Ekavaṇṇasuttenāpi valayaghaṭakādivikāraṃ dassetvā veṭhitampi murajameva. Vikāraṃ pana adassetvā maṭṭhaṃ katvā nirantaraṃ veṭhitaṃ vaṭṭati. Teneva dutiyapārājikasaṃvaṇṇanāyaṃ vuttaṃ ‘‘bahurajjuke ekato katvā ekena nirantaraṃ veṭhetvā kataṃ ‘bahurajjuka’nti na vattabbaṃ, vaṭṭatī’’ti. Muddikakāyabandhanaṃ nāma caturassaṃ akatvā sajjitaṃ. Pāmaṅgadasā caturassā. Mudiṅgasaṇṭhānenāti varakasīsākārena. Pāsantoti dasāpariyosānaṃ.
੨੭੯. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਗਣ੍ਠਿਕਫਲਕਂ ਪਾਸਕਫਲਕਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦਾਰੁਦਨ੍ਤਾਦਿਮਯੇਸੁ ਫਲਕੇਸੁ ਗਣ੍ਠਿਕਪਾਸਕਾਨਿ ਅਪ੍ਪੇਤ੍વਾ ਚੀવਰੇ ਠਪੇਤੁਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ। ਕੋਟ੍ਟੋ વਿવਰਿਯਤੀਤਿ ਅਨੁવਾਤੋ વਿવਰਿਯਤਿ।
279. Pāḷiyaṃ gaṇṭhikaphalakaṃ pāsakaphalakanti ettha dārudantādimayesu phalakesu gaṇṭhikapāsakāni appetvā cīvare ṭhapetuṃ anuññātaṃ. Koṭṭo vivariyatīti anuvāto vivariyati.
੨੮੦-੧. ਪਾਲ਼ਿਕਾਰਕੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਯਥਾવੁਡ੍ਢਂ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਕੋ। ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਤਥਾ ਪਾਰੁਪਿਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਮੁਣ੍ਡવਟ੍ਟੀਤਿ ਮਲ੍ਲਾਦਯੋ।
280-1.Pāḷikārakoti bhikkhūnaṃ yathāvuḍḍhaṃ pāḷiyā patiṭṭhāpako. Tassāpi tathā pārupituṃ na vaṭṭati. Pāḷiyaṃ muṇḍavaṭṭīti mallādayo.
੨੮੨. ਪਮਾਣਙ੍ਗੁਲੇਨਾਤਿ વਡ੍ਢਕੀਅਙ੍ਗੁਲੇਨ। ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਪਕਤਿਅਙ੍ਗੁਲੇਨਾ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਪਚ੍ਛਿਮਕવਚਨੇਨ ਨ ਸਮੇਤਿ। ਨ ਹਿ ਪਕਤਙ੍ਗੁਲੇਨ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਪ੍ਪਮਾਣਂ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਂ ਕਣ੍ਠੇ ਅવਿਲਗ੍ਗਂ ਖਾਦਿਤੁਂ ਸਕਾਤਿ।
282.Pamāṇaṅgulenāti vaḍḍhakīaṅgulena. Keci pana ‘‘pakatiaṅgulenā’’ti vadanti, taṃ caturaṅgulapacchimakavacanena na sameti. Na hi pakataṅgulena caturaṅgulappamāṇaṃ dantakaṭṭhaṃ kaṇṭhe avilaggaṃ khādituṃ sakāti.
੨੮੫. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਸਕਾਯ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਾ ਬੁਦ੍ਧવਚਨਂ ਦੂਸੇਨ੍ਤੀਤਿ ਮਾਗਧਭਾਸਾਯ ਸਬ੍ਬੇਸਂ વਤ੍ਤੁਂ ਸੁਕਰਤਾਯ ਹੀਨਜਚ੍ਚਾਪਿ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾ ਦੂਸੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
285. Pāḷiyaṃ sakāya niruttiyā buddhavacanaṃ dūsentīti māgadhabhāsāya sabbesaṃ vattuṃ sukaratāya hīnajaccāpi uggaṇhantā dūsentīti attho.
੨੮੯. ਮਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਬ੍ਯਾਬਾਧਯਿਂਸੂਤਿ ਲਸੁਣਗਨ੍ਧੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਮਾ ਬਾਧਯਿਂਸੁ।
289.Mā bhikkhū byābādhayiṃsūti lasuṇagandhena bhikkhū mā bādhayiṃsu.
੨੯੧. ਅવਲੇਖਨਪੀਠਰੋਤਿ ਅવਲੇਖਨਕਟ੍ਠਾਨਂ ਠਪਨਭਾਜਨવਿਸੇਸੋ। ਅਪਿਧਾਨਨ੍ਤਿ ਪਿਧਾਨਫਲਕਾਦਿ।
291.Avalekhanapīṭharoti avalekhanakaṭṭhānaṃ ṭhapanabhājanaviseso. Apidhānanti pidhānaphalakādi.
ਖੁਦ੍ਦਕવਤ੍ਥੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Khuddakavatthukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ਖੁਦ੍ਦਕવਤ੍ਥੁਕ੍ਖਨ੍ਧਕવਣ੍ਣਨਾਨਯੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ।
Khuddakavatthukkhandhakavaṇṇanānayo niṭṭhito.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਚੂਲ਼વਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Cūḷavaggapāḷi / ਖੁਦ੍ਦਕવਤ੍ਥੂਨਿ • Khuddakavatthūni
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਚੂਲ਼વਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ਖੁਦ੍ਦਕવਤ੍ਥੁਕਥਾ • Khuddakavatthukathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਖੁਦ੍ਦਕવਤ੍ਥੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Khuddakavatthukathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਖੁਦ੍ਦਕવਤ੍ਥੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Khuddakavatthukathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ਖੁਦ੍ਦਕવਤ੍ਥੁਕਥਾ • Khuddakavatthukathā