Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဝိနယဝိနိစ္ဆယ-ဥတ္တရဝိနိစ္ဆယ • Vinayavinicchaya-uttaravinicchaya |
ခုဒ္ဒကဝတ္ထုက္ခန္ဓကကထာ
Khuddakavatthukkhandhakakathā
၂၇၈၃.
2783.
ရုက္ခေ ဝာ ပန ကုဋ္ဋေဝာ၊ အဋ္ဋာနေ ထမ္ဘကေသု ဝာ။
Rukkhe vā pana kuṭṭevā, aṭṭāne thambhakesu vā;
န္ဟာယမာနော သကံ ကာယံ၊ ဥဂ္ဃံသေယ္ယသ္သ ဒုက္ကဋံ။
Nhāyamāno sakaṃ kāyaṃ, ugghaṃseyyassa dukkaṭaṃ.
၂၇၈၄.
2784.
ကာယံ ဂန္ဓဗ္ဗဟတ္ထေန၊ ကုရုဝိန္ဒကသုတ္တိယာ။
Kāyaṃ gandhabbahatthena, kuruvindakasuttiyā;
မလ္လကေန န ဃံသေယ္ယ၊ နာညမညဉ္စ ကာယတော။
Mallakena na ghaṃseyya, nāññamaññañca kāyato.
၂၇၈၅.
2785.
အကတံ မလ္လကံ နာမ၊ ဂိလာနသ္သေဝ ဝဋ္ဋတိ။
Akataṃ mallakaṃ nāma, gilānasseva vaṭṭati;
ကတံ တံ မလ္လကံ နာမ၊ သဗ္ဗေသမ္ပိ န ဝဋ္ဋတိ။
Kataṃ taṃ mallakaṃ nāma, sabbesampi na vaṭṭati.
၂၇၈၆.
2786.
ကပာလိဋ္ဌကခဏ္ဍာနိ၊ သဗ္ဗသ္သ ပုထုပာဏိကံ။
Kapāliṭṭhakakhaṇḍāni, sabbassa puthupāṇikaṃ;
ဂိလာနသ္သာဂိလာနသ္သ၊ ဝတ္ထဝဋ္ဋိ စ ဝဋ္ဋတိ။
Gilānassāgilānassa, vatthavaṭṭi ca vaṭṭati.
၂၇၈၇.
2787.
ဝုတ္တာ ဖေဏကပာသာဏ-ကထလာ ပာဒဃံသနေ။
Vuttā pheṇakapāsāṇa-kathalā pādaghaṃsane;
ဝဋ္ဋံ ဝာ စတုရသ္သံ ဝာ၊ ကတကံ န စ ဝဋ္ဋတိ။
Vaṭṭaṃ vā caturassaṃ vā, katakaṃ na ca vaṭṭati.
၂၇၈၈.
2788.
ယံ ကိဉ္စိပိ အလင္ကာရံ၊ ဓာရေန္တသ္သပိ ဒုက္ကဋံ။
Yaṃ kiñcipi alaṅkāraṃ, dhārentassapi dukkaṭaṃ;
ဟောတိ အန္တမသော တာလ-ပဏ္ဏမတ္တမ္ပိ ဘိက္ခုနော။
Hoti antamaso tāla-paṇṇamattampi bhikkhuno.
၂၇၈၉.
2789.
ဩသဏ္ဟေယ္ယ သကေ ကေသေ၊ ယော ဟတ္ထဖဏကေန ဝာ။
Osaṇheyya sake kese, yo hatthaphaṇakena vā;
ဖဏကေနပိ ကောစ္ဆေန၊ ဒုက္ကဋံ တသ္သ နိဒ္ဒိသေ။
Phaṇakenapi kocchena, dukkaṭaṃ tassa niddise.
၂၇၉၀.
2790.
သိတ္ထတေလောဒတေလေဟိ ၊ မဏ္ဍနတ္ထံ န ဝဋ္ဋတိ။
Sitthatelodatelehi , maṇḍanatthaṃ na vaṭṭati;
အနုလောမနိပာတတ္ထံ၊ ဥဒ္ဓံလောမေန ဘိက္ခုနာ။
Anulomanipātatthaṃ, uddhaṃlomena bhikkhunā.
၂၇၉၁.
2791.
ဟတ္ထံ တေလေန တေမေတ္ဝာ၊ ပုဉ္ဆိတဗ္ဗာ သိရောရုဟာ။
Hatthaṃ telena temetvā, puñchitabbā siroruhā;
ဝဋ္ဋတုဏ္ဟာဘိတတ္တသ္သ၊ အလ္လဟတ္ထေန ပုဉ္ဆိတုံ။
Vaṭṭatuṇhābhitattassa, allahatthena puñchituṃ.
၂၇၉၂.
2792.
အာဒာသေ ဥဒပတ္တေ ဝာ၊ ယတ္ထ ကတ္ထစိ အတ္တနော။
Ādāse udapatte vā, yattha katthaci attano;
မုခဗိမ္ဗံ ဝိနာ ဟေတုံ၊ ဩလောကေန္တသ္သ ဒုက္ကဋံ။
Mukhabimbaṃ vinā hetuṃ, olokentassa dukkaṭaṃ.
၂၇၉၃.
2793.
‘‘သဉ္ဆဝိံ တု မုခံ၊ နော’’တိ၊ ဒဋ္ဌုမာဗာဓပစ္စယာ။
‘‘Sañchaviṃ tu mukhaṃ, no’’ti, daṭṭhumābādhapaccayā;
‘‘ဇိဏ္ဏော နော’’တာယုသင္ခာရ-ဇာနနတ္ထဉ္စ ဝဋ္ဋတိ။
‘‘Jiṇṇo no’’tāyusaṅkhāra-jānanatthañca vaṭṭati.
၂၇၉၄.
2794.
နစ္စံ ဝာ ပန ဂီတံ ဝာ၊ ဝာဒိတံ ဝာပိ ဘိက္ခုနော။
Naccaṃ vā pana gītaṃ vā, vāditaṃ vāpi bhikkhuno;
ဒဋ္ဌုံ ဝာ ပန သောတုံ ဝာ၊ ဂစ္ဆတော ဟောတိ ဒုက္ကဋံ။
Daṭṭhuṃ vā pana sotuṃ vā, gacchato hoti dukkaṭaṃ.
၂၇၉၅.
2795.
ဒဋ္ဌုမန္တမသော မောရ-နစ္စမ္ပိ စ န ဝဋ္ဋတိ။
Daṭṭhumantamaso mora-naccampi ca na vaṭṭati;
သောတုမန္တမသော ဒန္တ-ဂီတမ္ပိ စ န ဝဋ္ဋတိ။
Sotumantamaso danta-gītampi ca na vaṭṭati.
၂၇၉၆.
2796.
နစ္စန္တသ္သ သယံ ဝာပိ၊ နစ္စာပေန္တသ္သ ဒုက္ကဋံ။
Naccantassa sayaṃ vāpi, naccāpentassa dukkaṭaṃ;
အနာပတ္တန္တရာရာမေ၊ ဌတ္ဝာ သုဏာတိ ပသ္သတိ။
Anāpattantarārāme, ṭhatvā suṇāti passati.
၂၇၉၇.
2797.
‘‘ပသ္သိသ္သာမီ’’တိ နစ္စံ ဝာ၊ ဂီတံ ဝာ ပန ဝာဒိတံ။
‘‘Passissāmī’’ti naccaṃ vā, gītaṃ vā pana vāditaṃ;
ဝိဟာရတော ဝိဟာရံ ဝာ၊ ဂစ္ဆတော ဟောတိ ဒုက္ကဋံ။
Vihārato vihāraṃ vā, gacchato hoti dukkaṭaṃ.
၂၇၉၈.
2798.
အာပတ္တန္တောဝိဟာရေပိ၊ ဥဋ္ဌဟိတ္ဝာန ဂစ္ဆတော။
Āpattantovihārepi, uṭṭhahitvāna gacchato;
ဌတ္ဝာ ဂီဝံ ပသာရေတ္ဝာ၊ ပသ္သတောပိ စ ဝီထိယံ။
Ṭhatvā gīvaṃ pasāretvā, passatopi ca vīthiyaṃ.
၂၇၉၉.
2799.
ကေသာ ဒီဃာ န ဓာရေယ္ယာ၊ ယော ဓာရေယ္ယသ္သ ဒုက္ကဋံ။
Kesā dīghā na dhāreyyā, yo dhāreyyassa dukkaṭaṃ;
ဒ္ဝင္ဂုလံ ဝာ ဒုမာသံ ဝာ၊ တတော ဥဒ္ဓံ န ဝဋ္ဋတိ။
Dvaṅgulaṃ vā dumāsaṃ vā, tato uddhaṃ na vaṭṭati.
၂၈၀၀.
2800.
နခေ နာသိကလောမာနိ၊ ဒီဃာနိ န တု ဓာရယေ။
Nakhe nāsikalomāni, dīghāni na tu dhāraye;
န စ ဝီသတိမဋ္ဌံ ဝာ၊ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ ဘိက္ခုနော။
Na ca vīsatimaṭṭhaṃ vā, kātuṃ vaṭṭati bhikkhuno.
၂၈၀၁.
2801.
ကပ္ပာပေယ္ယ ဝိသုံ မသ္သုံ၊ ဒာဌိကံ ဝာ ဌပေယ္ယ ယော။
Kappāpeyya visuṃ massuṃ, dāṭhikaṃ vā ṭhapeyya yo;
သံဟရာပေယ္ယ ဝာ လောမံ၊ သမ္ဗာဓေ တသ္သ ဒုက္ကဋံ။
Saṃharāpeyya vā lomaṃ, sambādhe tassa dukkaṭaṃ.
၂၈၀၂.
2802.
ဆိန္ဒတော ဒုက္ကဋံ ဝုတ္တံ၊ ကေသေ ကတ္တရိကာယ ဝာ။
Chindato dukkaṭaṃ vuttaṃ, kese kattarikāya vā;
အဂိလာနသ္သ အညေန၊ ဆိန္ဒာပေန္တသ္သ ဝာ တထာ။
Agilānassa aññena, chindāpentassa vā tathā.
၂၈၀၃.
2803.
ဆိန္ဒတော အတ္တနော အင္ဂ-ဇာတံ ထုလ္လစ္စယံ သိယာ။
Chindato attano aṅga-jātaṃ thullaccayaṃ siyā;
သေသင္ဂဆေဒနေ အတ္တ-ဝဓေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋံ။
Sesaṅgachedane atta-vadhe āpatti dukkaṭaṃ.
၂၈၀၄.
2804.
အဟိကီဋာဒိဒဋ္ဌသ္သ၊ တာဒိသာဗာဓပစ္စယာ။
Ahikīṭādidaṭṭhassa, tādisābādhapaccayā;
န ဒောသော ဆိန္ဒတော အင္ဂံ၊ မောစေန္တသ္သ စ လောဟိတံ။
Na doso chindato aṅgaṃ, mocentassa ca lohitaṃ.
၂၈၀၅.
2805.
အပရိသ္သာဝနော မဂ္ဂံ၊ သစေ ဂစ္ဆတိ ဒုက္ကဋံ။
Aparissāvano maggaṃ, sace gacchati dukkaṭaṃ;
ယာစမာနသ္သ ဝာ မဂ္ဂေ၊ တထေဝာဒဒတောပိ တံ။
Yācamānassa vā magge, tathevādadatopi taṃ.
၂၈၀၆.
2806.
န ဘုဉ္ဇေ န ပိဝေ နဂ္ဂော၊ န ခာဒေ န စ သာယယေ။
Na bhuñje na pive naggo, na khāde na ca sāyaye;
န ဒဒေ န စ ဂဏ္ဟေယ္ယ၊ န ဂစ္ဆေယ္ယပိ အဉ္ဇသံ။
Na dade na ca gaṇheyya, na gaccheyyapi añjasaṃ.
၂၈၀၇.
2807.
ဝန္ဒိတဗ္ဗံ န နဂ္ဂေန၊ ဝန္ဒာပေတဗ္ဗမေဝ ဝာ။
Vanditabbaṃ na naggena, vandāpetabbameva vā;
ပရိကမ္မံ န ကာတဗ္ဗံ၊ န နဂ္ဂေန စ ကာရယေ။
Parikammaṃ na kātabbaṃ, na naggena ca kāraye.
၂၈၀၈.
2808.
ပရိကမ္မေ ပဋိစ္ဆာဒီ၊ တိသ္သော ဇန္တာဃရာဒိကာ။
Parikamme paṭicchādī, tisso jantāgharādikā;
ဝုတ္တာ၊ ဝတ္ထပဋိစ္ဆာဒီ၊ သဗ္ဗတ္ထ ပန ဝဋ္ဋတိ။
Vuttā, vatthapaṭicchādī, sabbattha pana vaṭṭati.
၂၈၀၉.
2809.
ယတ္ထ ကတ္ထစိ ပေဠာယံ၊ ဘုဉ္ဇိတုံ န စ ဝဋ္ဋတိ။
Yattha katthaci peḷāyaṃ, bhuñjituṃ na ca vaṭṭati;
ဧကတော ဘုဉ္ဇတော ဟောတိ၊ ဒုက္ကဋံ ဧကဘာဇနေ။
Ekato bhuñjato hoti, dukkaṭaṃ ekabhājane.
၂၈၁၀.
2810.
ဧကပာဝုရဏာ ဧက-တ္ထရဏာ ဝာ နိပဇ္ဇရေ။
Ekapāvuraṇā eka-ttharaṇā vā nipajjare;
ဧကမဉ္စေပိ ဝာ တေသံ၊ ဟောတိ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋံ။
Ekamañcepi vā tesaṃ, hoti āpatti dukkaṭaṃ.
၂၈၁၁.
2811.
န နိသီဒေယ္ယ သင္ဃာဋိ-ပလ္လတ္ထိကမုပာဂတော။
Na nisīdeyya saṅghāṭi-pallatthikamupāgato;
ကိဉ္စိ ကီဠံ န ကီဠေယ္ယ၊ ပလိတံ န စ ဂာဟယေ။
Kiñci kīḷaṃ na kīḷeyya, palitaṃ na ca gāhaye.
၂၈၁၂.
2812.
ဘမုကာယ နလာဋေ ဝာ၊ ဒာဌိကာယပိ ဥဂ္ဂတံ။
Bhamukāya nalāṭe vā, dāṭhikāyapi uggataṃ;
တာဒိသံ ပလိတံ စညံ၊ ဂာဟာပေတုမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ။
Tādisaṃ palitaṃ caññaṃ, gāhāpetumpi vaṭṭati.
၂၈၁၃.
2813.
အဂိလာနော သစေ ဘိက္ခု၊ ဆတ္တံ ဓာရေယ္ယ ဒုက္ကဋံ။
Agilāno sace bhikkhu, chattaṃ dhāreyya dukkaṭaṃ;
အတ္တနော စီဝရာဒီနံ၊ ဂုတ္တတ္ထံ ပန ဝဋ္ဋတိ။
Attano cīvarādīnaṃ, guttatthaṃ pana vaṭṭati.
၂၈၁၄.
2814.
ဟတ္ထိသောဏ္ဍံ စတုက္ကဏ္ဏံ၊ ဝသနံ မစ္ဆဝာဠကံ။
Hatthisoṇḍaṃ catukkaṇṇaṃ, vasanaṃ macchavāḷakaṃ;
ဝေလ္လိယံ တာလဝဏ္ဋဉ္စ၊ နိဝာသေန္တသ္သ ဒုက္ကဋံ။
Velliyaṃ tālavaṇṭañca, nivāsentassa dukkaṭaṃ.
၂၈၁၅.
2815.
ဂဟိပာရုပနံ ဝာပိ၊ ပာရုပန္တသ္သ ဒုက္ကဋံ။
Gahipārupanaṃ vāpi, pārupantassa dukkaṭaṃ;
နိဝာသနေ ပာရုပနေ၊ ပရိမဏ္ဍလတာ မတာ။
Nivāsane pārupane, parimaṇḍalatā matā.
၂၈၁၆.
2816.
လောကာယတံ န ဝာစေယ္ယ၊ န စ တံ ပရိယာပုဏေ။
Lokāyataṃ na vāceyya, na ca taṃ pariyāpuṇe;
န တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာ ဝာ၊ ဝာစေတဗ္ဗာဝ ဘိက္ခုနာ။
Na tiracchānavijjā vā, vācetabbāva bhikkhunā.
၂၈၁၇.
2817.
န စ ဝဋ္ဋတိ ဓာရေတုံ၊ သဗ္ဗာ စာမရိဗီဇနီ။
Na ca vaṭṭati dhāretuṃ, sabbā cāmaribījanī;
န စာလိမ္ပေယ္ယ ဒာယံ ဝာ၊ န စ လဉ္ဇေ မုခမ္ပိ စ။
Na cālimpeyya dāyaṃ vā, na ca lañje mukhampi ca.
၂၈၁၈.
2818.
န ဝဟေ ဥဘတောကာဇံ၊ ဝဋ္ဋတန္တရကာဇကံ။
Na vahe ubhatokājaṃ, vaṭṭatantarakājakaṃ;
သီသက္ခန္ဓကဋောလမ္ဗ-ဘာရေ ဒောသော န ဝိဇ္ဇတိ။
Sīsakkhandhakaṭolamba-bhāre doso na vijjati.
၂၈၁၉.
2819.
အဋ္ဌင္ဂုလာဒိကံ ဘိက္ခု၊ ပစ္ဆိမံ စတုရင္ဂုလာ။
Aṭṭhaṅgulādikaṃ bhikkhu, pacchimaṃ caturaṅgulā;
ခာဒတော ဒန္တကဋ္ဌဉ္စ၊ ဟောတိ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋံ။
Khādato dantakaṭṭhañca, hoti āpatti dukkaṭaṃ.
၂၈၂၀.
2820.
ရုက္ခံ နေဝာဘိရူဟေယ္ယ၊ ကိစ္စေ သတိပိ ပောရိသံ။
Rukkhaṃ nevābhirūheyya, kicce satipi porisaṃ;
အာပဒာသု ယထာကာမံ၊ ဝဋ္ဋတေဝာဘိရူဟိတုံ။
Āpadāsu yathākāmaṃ, vaṭṭatevābhirūhituṃ.
၂၈၂၁.
2821.
လသုဏံ န စ ခာဒေယ္ယ၊ သစေ နာကလ္လကော သိယာ။
Lasuṇaṃ na ca khādeyya, sace nākallako siyā;
နာရောပေတဗ္ဗကံ ဗုဒ္ဓ-ဝစနံ အညထာ ပန။
Nāropetabbakaṃ buddha-vacanaṃ aññathā pana.
၂၈၂၂.
2822.
ခိပိတေန စ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ‘‘ဇီဝာ’’တိ၊ ဂိဟိနာ ပုန။
Khipitena ca vattabbaṃ, ‘‘jīvā’’ti, gihinā puna;
‘‘ဇီဝထာ’’တိ စ ဝုတ္တေန၊ ‘‘စိရံ ဇီဝာ’’တိ ဝဋ္ဋတိ။
‘‘Jīvathā’’ti ca vuttena, ‘‘ciraṃ jīvā’’ti vaṭṭati.
၂၈၂၃.
2823.
သာမဏေရံ ဂဟဋ္ဌံ ဝာ၊ အာကောဋေန္တသ္သ ဒုက္ကဋံ။
Sāmaṇeraṃ gahaṭṭhaṃ vā, ākoṭentassa dukkaṭaṃ;
သယနေ ပုပ္ဖသံကိဏ္ဏေ၊ န ဝဋ္ဋတိ နိပဇ္ဇိတုံ။
Sayane pupphasaṃkiṇṇe, na vaṭṭati nipajjituṃ.
၂၈၂၄.
2824.
ခုရဘဏ္ဍံ န ဂဏ္ဟေယ္ယ၊ သစေ န္ဟာပိတပုဗ္ဗကော။
Khurabhaṇḍaṃ na gaṇheyya, sace nhāpitapubbako;
န စ ဓာရဏိယာ ဥဏ္ဟီ၊ သဗ္ဗာ ဗာဟိရလောမိကာ။
Na ca dhāraṇiyā uṇhī, sabbā bāhiralomikā.
၂၈၂၅.
2825.
အင္ဂရာဂံ ကရောန္တသ္သ၊ ဒုက္ကဋံ သမုဒီရိတံ။
Aṅgarāgaṃ karontassa, dukkaṭaṃ samudīritaṃ;
အကာယဗန္ဓနသ္သာပိ၊ ဂာမံ ပဝိသတောပိ စ။
Akāyabandhanassāpi, gāmaṃ pavisatopi ca.
၂၈၂၆.
2826.
လောဟဇံ ဒာရုဇံ သဗ္ဗံ၊ ကပ္ပိယံ မတ္တိကာမယံ။
Lohajaṃ dārujaṃ sabbaṃ, kappiyaṃ mattikāmayaṃ;
ဝိနာ သတ္ထဉ္စ ပတ္တဉ္စ၊ ကတကံ ကုမ္ဘကာရိကံ။
Vinā satthañca pattañca, katakaṃ kumbhakārikaṃ.
ခုဒ္ဒကဝတ္ထုက္ခန္ဓကကထာ။
Khuddakavatthukkhandhakakathā.