Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / వినయవినిచ్ఛయ-టీకా • Vinayavinicchaya-ṭīkā

    ఖుద్దకవత్థుక్ఖన్ధకకథావణ్ణనా

    Khuddakavatthukkhandhakakathāvaṇṇanā

    ౨౭౮౩. కుట్టేతి ఇట్ఠకాసిలాదారుకుట్టానం అఞ్ఞతరస్మిం. అట్టానేతి ఏత్థ అట్టానం నామ రుక్ఖే ఫలకం వియ తచ్ఛేత్వా అట్ఠపదాకారేన రాజియో ఛిన్దిత్వా నహానతిత్థే నిఖణన్తి, తత్థ చుణ్ణాని ఆకిరిత్వా మనుస్సా కాయం ఘంసన్తి.

    2783.Kuṭṭeti iṭṭhakāsilādārukuṭṭānaṃ aññatarasmiṃ. Aṭṭāneti ettha aṭṭānaṃ nāma rukkhe phalakaṃ viya tacchetvā aṭṭhapadākārena rājiyo chinditvā nahānatitthe nikhaṇanti, tattha cuṇṇāni ākiritvā manussā kāyaṃ ghaṃsanti.

    ౨౭౮౪. గన్ధబ్బహత్థేనాతి నహానతిత్థే ఠపితేన దారుమయహత్థేన. తేన కిర చుణ్ణాని గహేత్వా మనుస్సా సరీరం ఘంసన్తి. కురువిన్దకసుత్తియాతి కురువిన్దకపాసాణచుణ్ణాని లాఖాయ బన్ధిత్వా కతగుళికకలాపకో వుచ్చతి, తం ఉభోసు అన్తేసు గహేత్వా సరీరం ఘంసన్తి. మల్లకేనాతి మకరదన్తకం ఛిన్దిత్వా మల్లకమూలసణ్ఠానేన కతేన మల్లకేన, ఇదం గిలానస్సాపి న వట్టతి. అఞ్ఞమఞ్ఞఞ్చ కాయతోతి అఞ్ఞమఞ్ఞం సరీరేన ఘంసేయ్య.

    2784.Gandhabbahatthenāti nahānatitthe ṭhapitena dārumayahatthena. Tena kira cuṇṇāni gahetvā manussā sarīraṃ ghaṃsanti. Kuruvindakasuttiyāti kuruvindakapāsāṇacuṇṇāni lākhāya bandhitvā kataguḷikakalāpako vuccati, taṃ ubhosu antesu gahetvā sarīraṃ ghaṃsanti. Mallakenāti makaradantakaṃ chinditvā mallakamūlasaṇṭhānena katena mallakena, idaṃ gilānassāpi na vaṭṭati. Aññamaññañca kāyatoti aññamaññaṃ sarīrena ghaṃseyya.

    ౨౭౮౫. అకతం మల్లకం నామ మకరదన్తే అచ్ఛిన్దిత్వా కతం, ఇదం అగిలానస్స న వట్టతి.

    2785.Akataṃ mallakaṃ nāma makaradante acchinditvā kataṃ, idaṃ agilānassa na vaṭṭati.

    ౨౭౮౬. కపాలిట్ఠకఖణ్డానీతి కపాలఖణ్డఇట్ఠకఖణ్డాని. సబ్బస్సాతి గిలానాగిలానస్స సరీరే ఘంసిత్వా ఉబ్బట్టేతుం వట్టతి. ‘‘పుథుపాణిక’’న్తి హత్థపరికమ్మం వుచ్చతి, తస్మా సబ్బస్స హత్థేన పిట్ఠిపరికమ్మం కాతుం వట్టతి. ‘‘వత్థవట్టీ’’తి ఇదం పాళియం వుత్తఉక్కాసికస్స పరియాయం, తస్మా నహాయన్తస్స యస్స కస్సచి నహానసాటకవట్టియాపి ఘంసితుం వట్టతి.

    2786.Kapāliṭṭhakakhaṇḍānīti kapālakhaṇḍaiṭṭhakakhaṇḍāni. Sabbassāti gilānāgilānassa sarīre ghaṃsitvā ubbaṭṭetuṃ vaṭṭati. ‘‘Puthupāṇika’’nti hatthaparikammaṃ vuccati, tasmā sabbassa hatthena piṭṭhiparikammaṃ kātuṃ vaṭṭati. ‘‘Vatthavaṭṭī’’ti idaṃ pāḷiyaṃ vuttaukkāsikassa pariyāyaṃ, tasmā nahāyantassa yassa kassaci nahānasāṭakavaṭṭiyāpi ghaṃsituṃ vaṭṭati.

    ౨౭౮౭. ఫేణకం నామ సముద్దఫేణం. కథలన్తి కపాలఖణ్డం. పాదఘంసనే వుత్తా అనుఞ్ఞాతా. కతకం నామ పదుమకణ్ణికాకారం పాదఘంసనత్థం కణ్టకే ఉట్ఠాపేత్వా కతం, ఏతం నేవ పటిగ్గహేతుం, న పరిభుఞ్జితుం వట్టతి.

    2787.Pheṇakaṃ nāma samuddapheṇaṃ. Kathalanti kapālakhaṇḍaṃ. Pādaghaṃsane vuttā anuññātā. Katakaṃ nāma padumakaṇṇikākāraṃ pādaghaṃsanatthaṃ kaṇṭake uṭṭhāpetvā kataṃ, etaṃ neva paṭiggahetuṃ, na paribhuñjituṃ vaṭṭati.

    ౨౭౮౮. యం కిఞ్చిపి అలఙ్కారన్తి హత్థూపగాదిఅలఙ్కారేసు యం కిఞ్చి అలఙ్కారం.

    2788.Yaṃ kiñcipi alaṅkāranti hatthūpagādialaṅkāresu yaṃ kiñci alaṅkāraṃ.

    ౨౭౮౯. ఓసణ్ఠేయ్యాతి అలఙ్కారత్థం సఙ్ఖరోన్తో నమేయ్య. హత్థఫణకేనాతి హత్థేనేవ ఫణకిచ్చం కరోన్తా అఙ్గులీహి ఓసణ్ఠేన్తి. ఫణకేనాతి దన్తమయాదీసు యేన కేనచి. కోచ్ఛేనాతి ఉసిరమయేన వా ముఞ్జపబ్బజమయేన వా కోచ్ఛేన.

    2789.Osaṇṭheyyāti alaṅkāratthaṃ saṅkharonto nameyya. Hatthaphaṇakenāti hattheneva phaṇakiccaṃ karontā aṅgulīhi osaṇṭhenti. Phaṇakenāti dantamayādīsu yena kenaci. Kocchenāti usiramayena vā muñjapabbajamayena vā kocchena.

    ౨౭౯౦. సిత్థతేలోదతేలేహీతి సిత్థతేలఞ్చ ఉదకతేలఞ్చాతి విగ్గహో, తేహి. తత్థ సిత్థతేలం నామ మధుసిత్థకనియ్యాసాది యం కిఞ్చి చిక్కణం. చిక్కణం నామ నియ్యాసం. ఉదకతేలం నామ ఉదకమిస్సకం తేలం. కత్థచి పోత్థకేసు ‘‘సిట్ఠా’’తి పాఠో, సోయేవత్థో. అనులోమనిపాతత్థన్తి నలాటాభిముఖం అనులోమేన పాతనత్థం. ఉద్ధలోమేనాతి ఉద్ధగ్గం హుత్వా ఠితలోమేన.

    2790.Sitthatelodatelehīti sitthatelañca udakatelañcāti viggaho, tehi. Tattha sitthatelaṃ nāma madhusitthakaniyyāsādi yaṃ kiñci cikkaṇaṃ. Cikkaṇaṃ nāma niyyāsaṃ. Udakatelaṃ nāma udakamissakaṃ telaṃ. Katthaci potthakesu ‘‘siṭṭhā’’ti pāṭho, soyevattho. Anulomanipātatthanti nalāṭābhimukhaṃ anulomena pātanatthaṃ. Uddhalomenāti uddhaggaṃ hutvā ṭhitalomena.

    ౨౭౯౧. హత్థం తేలేన తేమేత్వాతి కరతలం తేలేన మక్ఖేత్వా. సిరోరుహా కేసా. ఉణ్హాభితత్తస్సాతి ఉణ్హాభితత్తరజసిరస్స. అల్లహత్థేన సిరోరుహే పుఞ్ఛితుం వట్టతీతి యోజనా.

    2791.Hatthaṃ telena temetvāti karatalaṃ telena makkhetvā. Siroruhā kesā. Uṇhābhitattassāti uṇhābhitattarajasirassa. Allahatthena siroruhe puñchituṃ vaṭṭatīti yojanā.

    ౨౭౯౨. ఆదాసే ఉదపత్తే వాతి ఏత్థ కంసపత్తాదీనిపి, యేసు ముఖనిమిత్తం పఞ్ఞాయతి, సబ్బాని ఆదాససఙ్ఖమేవ గచ్ఛన్తి, కఞ్జియాదీనిపి చ ఉదపత్తసఙ్ఖమేవ, తస్మా యత్థ కత్థచి ఓలోకేన్తస్స దుక్కటం.

    2792.Ādāseudapatte vāti ettha kaṃsapattādīnipi, yesu mukhanimittaṃ paññāyati, sabbāni ādāsasaṅkhameva gacchanti, kañjiyādīnipi ca udapattasaṅkhameva, tasmā yattha katthaci olokentassa dukkaṭaṃ.

    ౨౭౯౩. యేన హేతునా ముఖం ఓలోకేన్తస్స అనాపత్తి, తం దస్సేతుమాహ ‘‘సఞ్ఛవి’’న్తిఆది. ఆబాధపచ్చయా ‘‘మే ముఖే వణో సఞ్ఛవి ను ఖో, ఉదాహు న సఞ్ఛవీ’’తి ముఖం దట్ఠుఞ్చ ‘‘అహం జిణ్ణో ను ఖో, ఉదాహు నో’’తి అత్తనో ఆయుసఙ్ఖారజాననత్థఞ్చ ముఖం దట్ఠుం వట్టతీతి యోజనా.

    2793. Yena hetunā mukhaṃ olokentassa anāpatti, taṃ dassetumāha ‘‘sañchavi’’ntiādi. Ābādhapaccayā ‘‘me mukhe vaṇo sañchavi nu kho, udāhu na sañchavī’’ti mukhaṃ daṭṭhuñca ‘‘ahaṃ jiṇṇo nu kho, udāhu no’’ti attano āyusaṅkhārajānanatthañca mukhaṃ daṭṭhuṃ vaṭṭatīti yojanā.

    ౨౭౯౪. నచ్చం వాతి యం కిఞ్చి నచ్చం అన్తమసో మోరనచ్చమ్పి. గీతన్తి యం కిఞ్చి నటగీతం వా సాధుగీతం వా అన్తమసో దన్తగీతమ్పి, యం ‘‘గాయిస్సామా’’తి పుబ్బభాగే ఓకూజన్తా కరోన్తి, ఏతమ్పి న వట్టతి. వాదితన్తి యం కిఞ్చి వాదితం. దట్ఠుం వా పన సోతుం వాతి నచ్చం దట్ఠుం వా గీతం వాదితం సోతుం వా.

    2794.Naccaṃ vāti yaṃ kiñci naccaṃ antamaso moranaccampi. Gītanti yaṃ kiñci naṭagītaṃ vā sādhugītaṃ vā antamaso dantagītampi, yaṃ ‘‘gāyissāmā’’ti pubbabhāge okūjantā karonti, etampi na vaṭṭati. Vāditanti yaṃ kiñci vāditaṃ. Daṭṭhuṃ vā pana sotuṃ vāti naccaṃ daṭṭhuṃ vā gītaṃ vāditaṃ sotuṃ vā.

    ౨౭౯౫. సయం నచ్చన్తస్స వా నచ్చాపేన్తస్స వా గాయన్తస్స వా గాయాపేన్తస్స వా వాదేన్తస్స వా వాదాపేన్తస్స వా దుక్కటమేవ అట్ఠకథాయ (చూళవ॰ అట్ఠ॰ ౨౪౮) వుత్తన్తి తదేకదేసం దస్సేతుమాహ ‘‘దట్ఠుమన్తమసో’’తిఆది.

    2795. Sayaṃ naccantassa vā naccāpentassa vā gāyantassa vā gāyāpentassa vā vādentassa vā vādāpentassa vā dukkaṭameva aṭṭhakathāya (cūḷava. aṭṭha. 248) vuttanti tadekadesaṃ dassetumāha ‘‘daṭṭhumantamaso’’tiādi.

    ౨౭౯౬. సుణాతీతి గీతం వా వాదితం వా. పస్సతీతి నచ్చం పస్సతి.

    2796.Suṇātīti gītaṃ vā vāditaṃ vā. Passatīti naccaṃ passati.

    ౨౭౯౭. పస్సిస్సామీతి ఏత్థ ‘‘సుణిస్సామీ’’తి సేసో. ‘‘నచ్చం పస్సిస్సామి, గీతం, వాదితం వా సుణిస్సామీ’’తి విహారతో విహారం గచ్ఛతో వాపి దుక్కటం హోతీతి యోజనా.

    2797.Passissāmīti ettha ‘‘suṇissāmī’’ti seso. ‘‘Naccaṃ passissāmi, gītaṃ, vāditaṃ vā suṇissāmī’’ti vihārato vihāraṃ gacchato vāpi dukkaṭaṃ hotīti yojanā.

    ౨౭౯౮. ఉట్ఠహిత్వాన గచ్ఛతోతి ‘‘నచ్చం పస్సిస్సామీ’’తి, ‘‘గీతం, వాదితం వా సుణిస్సామీ’’తి నిసిన్నట్ఠానతో ఉట్ఠహిత్వా అన్తోవిహారేపి తం తం దిసం గచ్ఛతో ఆపత్తి హోతీతి యోజనా. వీథియం ఠత్వా గీవం పసారేత్వా పస్సతోపి చ ఆపత్తీతి యోజనా.

    2798.Uṭṭhahitvāna gacchatoti ‘‘naccaṃ passissāmī’’ti, ‘‘gītaṃ, vāditaṃ vā suṇissāmī’’ti nisinnaṭṭhānato uṭṭhahitvā antovihārepi taṃ taṃ disaṃ gacchato āpatti hotīti yojanā. Vīthiyaṃ ṭhatvā gīvaṃ pasāretvā passatopi ca āpattīti yojanā.

    ౨౭౯౯. దీఘాతి ద్వఙ్గులతో దీఘా. న ధారేయ్యాతి న ధారేతబ్బా. ద్వఙ్గులం వా దుమాసం వాతి ఏత్థ ద్వే అఙ్గులాని పరిమాణం ఏతస్సాతి ద్వఙ్గులో, కేసో. ద్వే మాసా ఉక్కట్ఠపరిచ్ఛేదో అస్సాతి దుమాసో. కేసం ధారేన్తో ద్వఙ్గులం వా ధారేయ్య దుమాసం వా. తతో ఉద్ధం న వట్టతీతి తతో ద్వఙ్గులతో వా దుమాసతో వా కేసతో ఉద్ధం కేసం ధారేతుం న వట్టతి.

    2799.Dīghāti dvaṅgulato dīghā. Na dhāreyyāti na dhāretabbā. Dvaṅgulaṃ vā dumāsaṃ vāti ettha dve aṅgulāni parimāṇaṃ etassāti dvaṅgulo, keso. Dve māsā ukkaṭṭhaparicchedo assāti dumāso. Kesaṃ dhārento dvaṅgulaṃ vā dhāreyya dumāsaṃ vā. Tato uddhaṃ na vaṭṭatīti tato dvaṅgulato vā dumāsato vā kesato uddhaṃ kesaṃ dhāretuṃ na vaṭṭati.

    అథ వా ద్వే అఙ్గులాని సమాహటాని ద్వఙ్గులం, ద్వే మాసా సమాహటా దుమాసం, ఉభయత్థ అచ్చన్తసంయోగే ఉపయోగవచనం. కేసే ధారేన్తో ద్వఙ్గులమత్తం వా ధారేయ్య దుమాసమత్తం వా, తతో కాలపరిమాణతో ఉద్ధం కేసే ధారేతుం న వట్టతీతి అత్థో. సచే కేసే అన్తోద్వేమాసే ద్వఙ్గులే పాపుణన్తి, అన్తోద్వేమాసేయేవ ఛిన్దితబ్బా. ద్వఙ్గులే హి అతిక్కమేతుం న వట్టతి. సచేపి న దీఘా, ద్వేమాసతో ఏకదివసమ్పి అతిక్కమేతుం న లభతియేవ. ఏవమయం ఉభయేనపి ఉక్కట్ఠపరిచ్ఛేదేనేవ వుత్తో, తతో ఓరం పన నవట్టనభావో నామ నత్థి.

    Atha vā dve aṅgulāni samāhaṭāni dvaṅgulaṃ, dve māsā samāhaṭā dumāsaṃ, ubhayattha accantasaṃyoge upayogavacanaṃ. Kese dhārento dvaṅgulamattaṃ vā dhāreyya dumāsamattaṃ vā, tato kālaparimāṇato uddhaṃ kese dhāretuṃ na vaṭṭatīti attho. Sace kese antodvemāse dvaṅgule pāpuṇanti, antodvemāseyeva chinditabbā. Dvaṅgule hi atikkametuṃ na vaṭṭati. Sacepi na dīghā, dvemāsato ekadivasampi atikkametuṃ na labhatiyeva. Evamayaṃ ubhayenapi ukkaṭṭhaparicchedeneva vutto, tato oraṃ pana navaṭṭanabhāvo nāma natthi.

    ౨౮౦౦. దీఘే నఖే, దీఘాని నాసికలోమాని చ న ధారయేతి యోజనా, న ధారేయ్య, ఛిన్దేయ్యాతి అత్థో. వీసతిమట్ఠన్తి వీసతియా నఖానం మట్ఠం లిఖితమట్ఠభావం కాతుం భిక్ఖునో న వట్టతీతి యోజనా. సత్థకేన తచ్ఛేత్వా చుణ్ణకేన పమజ్జిత్వా ఫలికమణీనం వియ ఉజ్జలకరణం లిఖితమట్ఠం నామ. ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, మలమత్తం అపకడ్ఢితు’’న్తి (చూళవ॰ ౨౭౪) అనుఞ్ఞాతత్తా ముగ్గఫలతచాదీహి నఖమలం అపనేతుం వట్టతి.

    2800. Dīghe nakhe, dīghāni nāsikalomāni ca na dhārayeti yojanā, na dhāreyya, chindeyyāti attho. Vīsatimaṭṭhanti vīsatiyā nakhānaṃ maṭṭhaṃ likhitamaṭṭhabhāvaṃ kātuṃ bhikkhuno na vaṭṭatīti yojanā. Satthakena tacchetvā cuṇṇakena pamajjitvā phalikamaṇīnaṃ viya ujjalakaraṇaṃ likhitamaṭṭhaṃ nāma. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, malamattaṃ apakaḍḍhitu’’nti (cūḷava. 274) anuññātattā muggaphalatacādīhi nakhamalaṃ apanetuṃ vaṭṭati.

    ౨౮౦౧. కప్పాపేయ్య విసుం మస్సున్తి యో కేసచ్ఛిన్నో విసుం మస్సుం కప్పాపేయ్య. దాఠికం ఠపేయ్యాతి కేసే ఛిన్దాపేత్వా మస్సుం అకప్పాపేత్వా విసుం ఠపేయ్య. సమ్బాధేతి ఉపకచ్ఛకముత్తకరణసఙ్ఖాతే సమ్బాధట్ఠానే. లోమం సంహరాపేయ్యవాతి సత్థేన వా సణ్డాసేన వా అఞ్ఞేన యేన కేనచి పరేన ఛిన్దాపేయ్య, సయం వా ఛిన్దేయ్య. ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, ఆబాధపచ్చయా సమ్బాధే లోమం సంహరాపేతు’’న్తి (చూళవ॰ ౨౭౫) అనుఞ్ఞాతత్తా యథావుత్తసమ్బాధే గణ్డపిళకవణాదికే ఆబాధే సతి లోమం సంహరాపేతుం వట్టతి.

    2801.Kappāpeyyavisuṃ massunti yo kesacchinno visuṃ massuṃ kappāpeyya. Dāṭhikaṃ ṭhapeyyāti kese chindāpetvā massuṃ akappāpetvā visuṃ ṭhapeyya. Sambādheti upakacchakamuttakaraṇasaṅkhāte sambādhaṭṭhāne. Lomaṃ saṃharāpeyyavāti satthena vā saṇḍāsena vā aññena yena kenaci parena chindāpeyya, sayaṃ vā chindeyya. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ābādhapaccayā sambādhe lomaṃ saṃharāpetu’’nti (cūḷava. 275) anuññātattā yathāvuttasambādhe gaṇḍapiḷakavaṇādike ābādhe sati lomaṃ saṃharāpetuṃ vaṭṭati.

    ౨౮౦౨. అగిలానస్స ఛిన్దతో దుక్కటం వుత్తం. అఞ్ఞేన వా పుగ్గలేన తథా కత్తరియా ఛిన్దాపేన్తస్స దుక్కటం వుత్తన్తి సమ్బన్ధో.

    2802. Agilānassa chindato dukkaṭaṃ vuttaṃ. Aññena vā puggalena tathā kattariyā chindāpentassa dukkaṭaṃ vuttanti sambandho.

    ౨౮౦౩. సేసఙ్గఛేదనేతి అఙ్గులియాదిఅవసేససరీరావయవానం ఛేదనే. అత్తవధేతి అత్తుపక్కమేన వా ఆణత్తియా ఉపక్కమేన వా అత్తనో జీవితనాసే.

    2803.Sesaṅgachedaneti aṅguliyādiavasesasarīrāvayavānaṃ chedane. Attavadheti attupakkamena vā āṇattiyā upakkamena vā attano jīvitanāse.

    ౨౮౦౪. అఙ్గన్తి అఙ్గజాతతో అవసేసం సరీరావయవం. అహికీటాదిదట్ఠస్స తప్పటికారవసేన అఙ్గం ఛిన్దతో న దోసో. తాదిసాబాధపచ్చయా తప్పటికారవసేన అఙ్గం ఛిన్దతో న దోసో. లోహితం మోచేన్తస్సాపి న దోసోతి యోజనా.

    2804.Aṅganti aṅgajātato avasesaṃ sarīrāvayavaṃ. Ahikīṭādidaṭṭhassa tappaṭikāravasena aṅgaṃ chindato na doso. Tādisābādhapaccayā tappaṭikāravasena aṅgaṃ chindato na doso. Lohitaṃ mocentassāpi na dosoti yojanā.

    ౨౮౦౫. అపరిస్సావనో భిక్ఖు సచే మగ్గం గచ్ఛతి, దుక్కటం. మగ్గే అద్ధానే తం పరిస్సావనం యాచమానస్స యో న దదాతి, తస్స అదదతో అదేన్తస్సాపి తథేవ దుక్కటమేవాతి యోజనా. యో పన అత్తనో హత్థే పరిస్సావనే విజ్జమానేపి యాచతి, తస్స న అకామా దాతబ్బం.

    2805.Aparissāvano bhikkhu sace maggaṃ gacchati, dukkaṭaṃ. Magge addhāne taṃ parissāvanaṃ yācamānassa yo na dadāti, tassa adadato adentassāpi tatheva dukkaṭamevāti yojanā. Yo pana attano hatthe parissāvane vijjamānepi yācati, tassa na akāmā dātabbaṃ.

    ౨౮౦౬. ‘‘నగ్గో’’తి పదం ‘‘న భుఞ్జే’’తిఆది కిరియాపదేహి పచ్చేకం యోజేతబ్బం. న భుఞ్జేతి భత్తాదిం భుఞ్జితబ్బం న భుఞ్జేయ్య. న పివేతి యాగుఆదిం పాతబ్బం న పివేయ్య. న చ ఖాదేతి మూలఖాదనీయాదికం ఖాదనీయం న ఖాదేయ్య. న సాయయేతి ఫాణితాదికం సాయితబ్బఞ్చ న సాయేయ్య న లిహేయ్య. న దదేతి అఞ్ఞస్స భత్తాదిం కిఞ్చి న దదేయ్య. న గణ్హేయ్యాతి తథా సయం నగ్గో హుత్వా న పటిగ్గణ్హేయ్య. అఞ్జసం మగ్గం.

    2806.‘‘Naggo’’ti padaṃ ‘‘na bhuñje’’tiādi kiriyāpadehi paccekaṃ yojetabbaṃ. Na bhuñjeti bhattādiṃ bhuñjitabbaṃ na bhuñjeyya. Na piveti yāguādiṃ pātabbaṃ na piveyya. Na ca khādeti mūlakhādanīyādikaṃ khādanīyaṃ na khādeyya. Na sāyayeti phāṇitādikaṃ sāyitabbañca na sāyeyya na liheyya. Na dadeti aññassa bhattādiṃ kiñci na dadeyya. Na gaṇheyyāti tathā sayaṃ naggo hutvā na paṭiggaṇheyya. Añjasaṃ maggaṃ.

    ౨౮౦౭. పరికమ్మం న కాతబ్బన్తి పిట్ఠిపరికమ్మాదిపరికమ్మం న కాతబ్బం. కారయేతి సయం నగ్గో హుత్వా అఞ్ఞేన పిట్ఠిపరికమ్మాదిపరికమ్మం న కారాపేయ్యాతి అత్థో.

    2807.Parikammaṃ na kātabbanti piṭṭhiparikammādiparikammaṃ na kātabbaṃ. Kārayeti sayaṃ naggo hutvā aññena piṭṭhiparikammādiparikammaṃ na kārāpeyyāti attho.

    ౨౮౦౮. పిట్ఠికమ్మాదికే పరికమ్మే జన్తాఘరాదికా తిస్సో పటిచ్ఛాదీ వుత్తా ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, తిస్సో పటిచ్ఛాదియో జన్తాఘరపటిచ్ఛాదిం ఉదకపటిచ్ఛాదిం వత్థపటిచ్ఛాది’’న్తి (చూళవ॰ ౨౬౧) అనుఞ్ఞాతాతి యోజనా. పటిచ్ఛాదేతి హిరికోపినన్తి పటిచ్ఛాది, జన్తాఘరమేవ పటిచ్ఛాది జన్తాఘరపటిచ్ఛాది. ఉదకమేవ పటిచ్ఛాది ఉదకపటిచ్ఛాది. వత్థమేవ పటిచ్ఛాది వత్థపటిచ్ఛాది. ‘‘సబ్బత్థ పన వట్టతీ’’తి ఇమినా ఇతరపటిచ్ఛాదిద్వయం పరికమ్మేయేవ వట్టతీతి దీపేతి. సబ్బత్థాతి భోజనాదిసబ్బకిచ్చేసు.

    2808. Piṭṭhikammādike parikamme jantāgharādikā tisso paṭicchādī vuttā ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tisso paṭicchādiyo jantāgharapaṭicchādiṃ udakapaṭicchādiṃ vatthapaṭicchādi’’nti (cūḷava. 261) anuññātāti yojanā. Paṭicchādeti hirikopinanti paṭicchādi, jantāgharameva paṭicchādi jantāgharapaṭicchādi. Udakameva paṭicchādi udakapaṭicchādi. Vatthameva paṭicchādi vatthapaṭicchādi. ‘‘Sabbattha pana vaṭṭatī’’ti iminā itarapaṭicchādidvayaṃ parikammeyeva vaṭṭatīti dīpeti. Sabbatthāti bhojanādisabbakiccesu.

    ౨౮౦౯. యత్థ కత్థచి పేళాయన్తి తమ్బలోహవట్టలోహకంసలోహకాళలోహసువణ్ణరజతాదీహి కతాయ వా దారుమయాయ వా యాయ కాయచి పేళాయ ఆసిత్తకూపధానే. భుఞ్జితుం న చ వట్టతీతి భాజనం ఠపేత్వా భుఞ్జితుం న వట్టతి. యథాహ – ‘‘ఆసిత్తకూపధానం నామ తమ్బలోహేన వా రజతేన వా కతాయ పేళాయ ఏతం అధివచనం, ‘న భిక్ఖవే ఆసిత్తకూపధానే భుఞ్జితబ్బ’న్తి సామఞ్ఞేన పటిక్ఖిత్తత్తా పన దారుమయాపి న వట్టతీ’’తి (చూళవ॰ అట్ఠ॰ ౨౬౪). ‘‘అనుజానామి భిక్ఖవే మళోరిక’’న్తి (చూళవ॰ ౨౬౪) అనుఞ్ఞాతత్తా మళోరికాయ ఠపేత్వా భుఞ్జితుం వట్టతి. ‘‘మళోరికా’’తి చ దణ్డాధారకో వుచ్చతి, యం తయో, చత్తారో, బహూ వా దణ్డకే ఉపరి చ హేట్ఠా చ విత్థతం మజ్ఝే సఙ్కుచితం కత్వా బన్ధిత్వా ఆధారకం కరోన్తి. యట్ఠిఆధారకపణ్ణాధారకపచ్ఛికపిట్ఠఘటకకవాటకాదిభాజనముఖఉదుక్ఖలాదీనిపి ఏత్థేవ సఙ్గహం గచ్ఛన్తి. యట్ఠిఆధారకోతి యట్ఠింయేవ ఉజుకం ఠపేత్వా బన్ధీకతఆధారకో.

    2809.Yattha katthaci peḷāyanti tambalohavaṭṭalohakaṃsalohakāḷalohasuvaṇṇarajatādīhi katāya vā dārumayāya vā yāya kāyaci peḷāya āsittakūpadhāne. Bhuñjituṃ na ca vaṭṭatīti bhājanaṃ ṭhapetvā bhuñjituṃ na vaṭṭati. Yathāha – ‘‘āsittakūpadhānaṃ nāma tambalohena vā rajatena vā katāya peḷāya etaṃ adhivacanaṃ, ‘na bhikkhave āsittakūpadhāne bhuñjitabba’nti sāmaññena paṭikkhittattā pana dārumayāpi na vaṭṭatī’’ti (cūḷava. aṭṭha. 264). ‘‘Anujānāmi bhikkhave maḷorika’’nti (cūḷava. 264) anuññātattā maḷorikāya ṭhapetvā bhuñjituṃ vaṭṭati. ‘‘Maḷorikā’’ti ca daṇḍādhārako vuccati, yaṃ tayo, cattāro, bahū vā daṇḍake upari ca heṭṭhā ca vitthataṃ majjhe saṅkucitaṃ katvā bandhitvā ādhārakaṃ karonti. Yaṭṭhiādhārakapaṇṇādhārakapacchikapiṭṭhaghaṭakakavāṭakādibhājanamukhaudukkhalādīnipi ettheva saṅgahaṃ gacchanti. Yaṭṭhiādhārakoti yaṭṭhiṃyeva ujukaṃ ṭhapetvā bandhīkataādhārako.

    ఏకభాజనే విసుం విసుం భోజనస్సాపి సమ్భవతో ‘‘భుఞ్జతో ఏకభాజనే’’తి ఏత్తకేయేవ వుత్తే తస్సాపి పసఙ్గో సియాతి తన్నివత్తనత్థమాహ ‘‘ఏకతో’’తి. ‘‘భుఞ్జతో’’తి ఇదం ఉపలక్ఖణం. ఏకతో ఏకభాజనే యాగుఆదిపానమ్పి న వట్టతి. యథాహ – ‘‘న, భిక్ఖవే, ఏకథాలకే పాతబ్బ’’న్తి (చూళవ॰ ౨౬౪). అథ వా భుఞ్జతోతి అజ్ఝోహారసామఞ్ఞేన పానమ్పి సఙ్గహితన్తి వేదితబ్బం. అయమేత్థ వినిచ్ఛయో – సచే ఏకో భిక్ఖు భాజనతో ఫలం వా పూవం వా గహేత్వా గచ్ఛతి, తస్మిం అపగతే ఇతరస్స సేసకం భుఞ్జితుం వట్టతి. ఇతరస్సాపి తస్మిం ఖణే పున గహేతుం వట్టతీతి.

    Ekabhājane visuṃ visuṃ bhojanassāpi sambhavato ‘‘bhuñjato ekabhājane’’ti ettakeyeva vutte tassāpi pasaṅgo siyāti tannivattanatthamāha ‘‘ekato’’ti. ‘‘Bhuñjato’’ti idaṃ upalakkhaṇaṃ. Ekato ekabhājane yāguādipānampi na vaṭṭati. Yathāha – ‘‘na, bhikkhave, ekathālake pātabba’’nti (cūḷava. 264). Atha vā bhuñjatoti ajjhohārasāmaññena pānampi saṅgahitanti veditabbaṃ. Ayamettha vinicchayo – sace eko bhikkhu bhājanato phalaṃ vā pūvaṃ vā gahetvā gacchati, tasmiṃ apagate itarassa sesakaṃ bhuñjituṃ vaṭṭati. Itarassāpi tasmiṃ khaṇe puna gahetuṃ vaṭṭatīti.

    ౨౮౧౦. యే ద్వే వా తయో వా భిక్ఖూ ఏకపావురణా వా ఏకత్థరణా వా ఏకత్థరణపావురణా వా నిపజ్జన్తి, తేసఞ్చ, యే ఏకమఞ్చేపి ఏకతో నిపజ్జన్తి, తేసఞ్చ ఆపత్తి దుక్కటం హోతీతి యోజనా.

    2810. Ye dve vā tayo vā bhikkhū ekapāvuraṇā vā ekattharaṇā vā ekattharaṇapāvuraṇā vā nipajjanti, tesañca, ye ekamañcepi ekato nipajjanti, tesañca āpatti dukkaṭaṃ hotīti yojanā.

    ౨౮౧౧. సఙ్ఘాటిపల్లత్థికముపాగతోతి ఏత్థ సఙ్ఘాటీతి సఙ్ఘాటినామేన అధిట్ఠితచీవరమాహ. సఙ్ఘాటిపల్లత్థికం ఉపగతేన యుత్తో హుత్వాతి అత్థో. న నిసీదేయ్యాతి విహారే వా అన్తరఘరే వా యత్థ కత్థచి న నిసీదేయ్య. ‘‘సఙ్ఘాటీతి నామేన అధిట్ఠితచీవరవోహారప్పత్తమధిట్ఠితచీవరం ‘సఙ్ఘాటీ’తి వుత్త’’న్తి నిస్సన్దేహే, ఖుద్దసిక్ఖావణ్ణనాయమ్పి ‘‘సఙ్ఘాటియా న పల్లత్థేతి అధిట్ఠితచీవరేన విహారే వా అన్తరఘరే వా పల్లత్థికో న కాతబ్బో’’తి వుత్తం. అట్ఠకథాయం పన ‘‘అన్తోగామే వాసత్థాయ ఉపగతేన అధిట్ఠితం సఙ్ఘాటిం వినా సేసచీవరేహి పల్లత్థికాయ నిసీదితుం వట్టతీ’’తి వుత్తం.

    2811.Saṅghāṭipallatthikamupāgatoti ettha saṅghāṭīti saṅghāṭināmena adhiṭṭhitacīvaramāha. Saṅghāṭipallatthikaṃ upagatena yutto hutvāti attho. Na nisīdeyyāti vihāre vā antaraghare vā yattha katthaci na nisīdeyya. ‘‘Saṅghāṭīti nāmena adhiṭṭhitacīvaravohārappattamadhiṭṭhitacīvaraṃ ‘saṅghāṭī’ti vutta’’nti nissandehe, khuddasikkhāvaṇṇanāyampi ‘‘saṅghāṭiyā na pallattheti adhiṭṭhitacīvarena vihāre vā antaraghare vā pallatthiko na kātabbo’’ti vuttaṃ. Aṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘antogāme vāsatthāya upagatena adhiṭṭhitaṃ saṅghāṭiṃ vinā sesacīvarehi pallatthikāya nisīdituṃ vaṭṭatī’’ti vuttaṃ.

    కిఞ్చి కీళం న కీళేయ్యాతి జుతకీళాదికం యం కిఞ్చి కాయికవాచసికకీళికం న కీళేయ్య. న చ గాహయేతి న చ గాహాపేయ్య, న హరాపేయ్యాతి అత్థో.

    Kiñcikīḷaṃ na kīḷeyyāti jutakīḷādikaṃ yaṃ kiñci kāyikavācasikakīḷikaṃ na kīḷeyya. Na ca gāhayeti na ca gāhāpeyya, na harāpeyyāti attho.

    ౨౮౧౨. దాఠికాయపీతి మస్సుమ్హి. ఉగ్గతన్తి ఏత్థ ‘‘బీభచ్ఛ’’న్తి సేసో. అఞ్ఞన్తి అపలితం. తాదిసన్తి బీభచ్ఛం.

    2812.Dāṭhikāyapīti massumhi. Uggatanti ettha ‘‘bībhaccha’’nti seso. Aññanti apalitaṃ. Tādisanti bībhacchaṃ.

    ౨౮౧౩. ‘‘అగిలానో’’తి ఇమినా గిలానస్స అనాపత్తిభావం దీపేతి. ‘‘ధారేయ్యా’’తి ఇమినా సుద్ధకత్తునిద్దేసేన అగిలానస్సపి పరం ధారాపనే, పరస్స ధారణసాదియనే చ అనాపత్తీతి విఞ్ఞాయతీతి. అత్తనో గుత్తత్థం, చీవరాదీనం గుత్తత్థఞ్చ వట్టతీతి యోజనా. తత్రాయం వినిచ్ఛయో (చూళవ॰ అట్ఠ॰ ౨౭౦) – యస్స కాయదాహో వా పిత్తకోపో వా హోతి, చక్ఖు వా దుబ్బలం, అఞ్ఞో వా కోచి ఆబాధో వినా ఛత్తేన ఉప్పజ్జతి, తస్స గామే వా అరఞ్ఞే వా ఛత్తం వట్టతి. వాళమిగచోరభయేసు అత్తగుత్తత్థం, వస్సే పన చీవరగుత్తత్థమ్పి వట్టతి. ఏకపణ్ణచ్ఛత్తం పన సబ్బత్థేవ వట్టతి. ‘‘ఏకపణ్ణచ్ఛత్తం నామ తాలపత్త’’న్తి గణ్ఠిపదేసు వుత్తన్తి.

    2813.‘‘Agilāno’’ti iminā gilānassa anāpattibhāvaṃ dīpeti. ‘‘Dhāreyyā’’ti iminā suddhakattuniddesena agilānassapi paraṃ dhārāpane, parassa dhāraṇasādiyane ca anāpattīti viññāyatīti. Attano guttatthaṃ, cīvarādīnaṃ guttatthañca vaṭṭatīti yojanā. Tatrāyaṃ vinicchayo (cūḷava. aṭṭha. 270) – yassa kāyadāho vā pittakopo vā hoti, cakkhu vā dubbalaṃ, añño vā koci ābādho vinā chattena uppajjati, tassa gāme vā araññe vā chattaṃ vaṭṭati. Vāḷamigacorabhayesu attaguttatthaṃ, vasse pana cīvaraguttatthampi vaṭṭati. Ekapaṇṇacchattaṃ pana sabbattheva vaṭṭati. ‘‘Ekapaṇṇacchattaṃ nāma tālapatta’’nti gaṇṭhipadesu vuttanti.

    ౨౮౧౪. హత్థిసోణ్డాకారో అభేదోపచారేన ‘‘హత్థిసోణ్డ’’న్తి వుత్తో. ఏవముపరిపి. చీవరస్స నామధేయ్యం ‘‘వసన’’న్తి ఇదం. ‘‘నివాసేన్తస్స దుక్కట’’న్తి పదద్వయఞ్చ ‘‘హత్థిసోణ్డ’’న్తిఆదీహి సబ్బపదేహి పచ్చేకం యోజేతబ్బం. వేల్లియన్తి ఏత్థ గాథాబన్ధవసేన సం-సద్దలోపో, సంవేల్లియన్తి అత్థో.

    2814. Hatthisoṇḍākāro abhedopacārena ‘‘hatthisoṇḍa’’nti vutto. Evamuparipi. Cīvarassa nāmadheyyaṃ ‘‘vasana’’nti idaṃ. ‘‘Nivāsentassa dukkaṭa’’nti padadvayañca ‘‘hatthisoṇḍa’’ntiādīhi sabbapadehi paccekaṃ yojetabbaṃ. Velliyanti ettha gāthābandhavasena saṃ-saddalopo, saṃvelliyanti attho.

    ఏత్థ హత్థిసోణ్డం (చూళవ॰ అట్ఠ॰ ౨౮౦) నామ నాభిమూలతో హత్థిసోణ్డసణ్ఠానం ఓలమ్బకం కత్వా నివత్థం చోళికిత్థీనం నివాసనం వియ. చతుక్కణ్ణం నామ ఉపరితో ద్వే, హేట్ఠతో ద్వేతి ఏవం చత్తారో కణ్ణే దస్సేత్వా నివత్థం. మచ్ఛవాళకం నామ ఏకతో దసన్తం ఏకతో పాసన్తం ఓలమ్బేత్వా నివత్థం. సంవేల్లియన్తి మల్లకమ్మకారాదయో వియ కచ్ఛం బన్ధిత్వా నివాసనం. తాలవణ్టకం నామ తాలవణ్టాకారేన సాటకం ఓలమ్బేత్వా నివాసనం. -సద్దేన సతవలికం సఙ్గణ్హాతి. సతవలికం నామ దీఘసాటకం అనేకక్ఖత్తుం ఓభఞ్జిత్వా ఓవట్టికం కరోన్తేన నివత్థం, వామదక్ఖిణపస్సేసు వా నిరన్తరం వలియో దస్సేత్వా నివత్థం. సచే పన జాణుతో పట్ఠాయ ఏకా వా ద్వే వా వలియో పఞ్ఞాయన్తి, వట్టతి. ఏవం నివాసేతుం గిలానస్సపి మగ్గపటిపన్నస్సపి న వట్టతి.

    Ettha hatthisoṇḍaṃ (cūḷava. aṭṭha. 280) nāma nābhimūlato hatthisoṇḍasaṇṭhānaṃ olambakaṃ katvā nivatthaṃ coḷikitthīnaṃ nivāsanaṃ viya. Catukkaṇṇaṃ nāma uparito dve, heṭṭhato dveti evaṃ cattāro kaṇṇe dassetvā nivatthaṃ. Macchavāḷakaṃ nāma ekato dasantaṃ ekato pāsantaṃ olambetvā nivatthaṃ. Saṃvelliyanti mallakammakārādayo viya kacchaṃ bandhitvā nivāsanaṃ. Tālavaṇṭakaṃ nāma tālavaṇṭākārena sāṭakaṃ olambetvā nivāsanaṃ. Ca-saddena satavalikaṃ saṅgaṇhāti. Satavalikaṃ nāma dīghasāṭakaṃ anekakkhattuṃ obhañjitvā ovaṭṭikaṃ karontena nivatthaṃ, vāmadakkhiṇapassesu vā nirantaraṃ valiyo dassetvā nivatthaṃ. Sace pana jāṇuto paṭṭhāya ekā vā dve vā valiyo paññāyanti, vaṭṭati. Evaṃ nivāsetuṃ gilānassapi maggapaṭipannassapi na vaṭṭati.

    యమ్పి మగ్గం గచ్ఛన్తా ఏకం వా ద్వే వా కోణే ఉక్ఖిపిత్వా అన్తరవాసకస్స ఉపరి లగ్గేన్తి, అన్తో వా ఏకం కాసావం తథా నివాసేత్వా బహి అపరం నివాసేన్తి, సబ్బం న వట్టతి. గిలానో పన అన్తోకాసావస్స ఓవట్టికం దస్సేత్వా అపరం ఉపరి నివాసేతుం లభతి. అగిలానేన ద్వే నివాసేన్తేన సగుణం కత్వా నివాసేతబ్బాని. ఇతి యఞ్చ ఇధ పటిక్ఖిత్తం, యఞ్చ సేఖియవణ్ణనాయం, తం సబ్బం వజ్జేత్వా నిబ్బికారం తిమణ్డలం పటిచ్ఛాదేన్తేన పరిమణ్డలం నివాసేతబ్బం. యం కిఞ్చి వికారం కరోన్తో దుక్కటా న ముచ్చతి.

    Yampi maggaṃ gacchantā ekaṃ vā dve vā koṇe ukkhipitvā antaravāsakassa upari laggenti, anto vā ekaṃ kāsāvaṃ tathā nivāsetvā bahi aparaṃ nivāsenti, sabbaṃ na vaṭṭati. Gilāno pana antokāsāvassa ovaṭṭikaṃ dassetvā aparaṃ upari nivāsetuṃ labhati. Agilānena dve nivāsentena saguṇaṃ katvā nivāsetabbāni. Iti yañca idha paṭikkhittaṃ, yañca sekhiyavaṇṇanāyaṃ, taṃ sabbaṃ vajjetvā nibbikāraṃ timaṇḍalaṃ paṭicchādentena parimaṇḍalaṃ nivāsetabbaṃ. Yaṃ kiñci vikāraṃ karonto dukkaṭā na muccati.

    ౨౮౧౫. గిహిపారుపనన్తి ‘‘సేతపటపారుతం (చూళవ॰ అట్ఠ॰ ౨౮౦) పరిబ్బాజకపారుతం ఏకసాటకపారుతం సోణ్డపారుతం అన్తేపురికపారుతం మహాజేట్ఠకపారుతం కుటిపవేసకపారుతం బ్రాహ్మణపారుతం పాళికారకపారుత’’న్తి ఏవమాదిపరిమణ్డలలక్ఖణతో అఞ్ఞథా పారుతం, సబ్బమేతం గిహిపారుతం నామ. తస్మా యథా సేతపటా అడ్ఢపాలకనిగణ్ఠా పారుపన్తి, యథా చ ఏకచ్చే పరిబ్బాజకా ఉరం వివరిత్వా ద్వీసు అంసకూటేసు పావురణం ఠపేన్తి, యథా చ ఏకసాటకా మనుస్సా నివత్థసాటకస్స ఏకేనన్తేన పిట్ఠిం పారుపిత్వా ఉభో కణ్ణే ఉభోసు అంసకూటేసు ఠపేన్తి, యథా చ సురాసోణ్డాదయో సాటకేన గీవం పరిక్ఖిపన్తా ఉభో అన్తే ఉదరే వా ఓలమ్బేన్తి, పిట్ఠియం వా ఖిపన్తి, యథా చ అన్తేపురికాయో అక్ఖితారకమత్తం దస్సేత్వా ఓగుణ్ఠికం పారుపన్తి, యథా చ మహాజేట్ఠా దీఘసాటకం నివాసేత్వా తస్సేవ ఏకేనన్తేన సకలసరీరం పారుపన్తి, యథా చ కస్సకా ఖేత్తకుటిం పవిసన్తా సాటకం పలివేఠేత్వా ఉపకచ్ఛకే పక్ఖిపిత్వా తస్సేవ ఏకేనన్తేన సరీరం పారుపన్తి, యథా చ బ్రాహ్మణా ఉభిన్నం ఉపకచ్ఛకానం అన్తరేన సాటకం పవేసేత్వా అంసకూటేసు పక్ఖిపన్తి, యథా చ పాళికారకో భిక్ఖు ఏకంసపారుపనేన పారుతం వామబాహం వివరిత్వా చీవరం అంసకూటం ఆరోపేతి, ఏవం అపారుపిత్వా సబ్బేపి ఏతే, అఞ్ఞే చ ఏవరూపే పారుపనదోసే వజ్జేత్వా నిబ్బికారం పరిమణ్డలం పారుపితబ్బం. తథా అపారుపిత్వా ఆరామే వా అన్తరఘరే వా అనాదరేన యం కిఞ్చి వికారం కరోన్తస్స దుక్కటం. పరిమణ్డలతో విముత్తలక్ఖణనివాసనపారుపనదోసే వజ్జేత్వా పరిమణ్డలభావోయేవ వుత్తలక్ఖణో అధిప్పేతోతి అత్థో.

    2815.Gihipārupananti ‘‘setapaṭapārutaṃ (cūḷava. aṭṭha. 280) paribbājakapārutaṃ ekasāṭakapārutaṃ soṇḍapārutaṃ antepurikapārutaṃ mahājeṭṭhakapārutaṃ kuṭipavesakapārutaṃ brāhmaṇapārutaṃ pāḷikārakapāruta’’nti evamādiparimaṇḍalalakkhaṇato aññathā pārutaṃ, sabbametaṃ gihipārutaṃ nāma. Tasmā yathā setapaṭā aḍḍhapālakanigaṇṭhā pārupanti, yathā ca ekacce paribbājakā uraṃ vivaritvā dvīsu aṃsakūṭesu pāvuraṇaṃ ṭhapenti, yathā ca ekasāṭakā manussā nivatthasāṭakassa ekenantena piṭṭhiṃ pārupitvā ubho kaṇṇe ubhosu aṃsakūṭesu ṭhapenti, yathā ca surāsoṇḍādayo sāṭakena gīvaṃ parikkhipantā ubho ante udare vā olambenti, piṭṭhiyaṃ vā khipanti, yathā ca antepurikāyo akkhitārakamattaṃ dassetvā oguṇṭhikaṃ pārupanti, yathā ca mahājeṭṭhā dīghasāṭakaṃ nivāsetvā tasseva ekenantena sakalasarīraṃ pārupanti, yathā ca kassakā khettakuṭiṃ pavisantā sāṭakaṃ paliveṭhetvā upakacchake pakkhipitvā tasseva ekenantena sarīraṃ pārupanti, yathā ca brāhmaṇā ubhinnaṃ upakacchakānaṃ antarena sāṭakaṃ pavesetvā aṃsakūṭesu pakkhipanti, yathā ca pāḷikārako bhikkhu ekaṃsapārupanena pārutaṃ vāmabāhaṃ vivaritvā cīvaraṃ aṃsakūṭaṃ āropeti, evaṃ apārupitvā sabbepi ete, aññe ca evarūpe pārupanadose vajjetvā nibbikāraṃ parimaṇḍalaṃ pārupitabbaṃ. Tathā apārupitvā ārāme vā antaraghare vā anādarena yaṃ kiñci vikāraṃ karontassa dukkaṭaṃ. Parimaṇḍalato vimuttalakkhaṇanivāsanapārupanadose vajjetvā parimaṇḍalabhāvoyeva vuttalakkhaṇo adhippetoti attho.

    ౨౮౧౬. లోకాయతం న వాచేయ్యాతి ‘‘సబ్బం ఉచ్ఛిట్ఠం, సబ్బం అనుచ్ఛిట్ఠం, సేతో కాకో, కాళో బకో ఇమినా చ ఇమినా చ కారణేనా’’తి ఏవమాదినిరత్థకకారణపటిసంయుత్తం తిత్థియసత్థం అఞ్ఞేసం న వాచేయ్య. న చ తం పరియాపుణేతి తం లోకాయతం న చ పరియాపుణేయ్య న ఉగ్గణ్హేయ్య. తిరచ్ఛానవిజ్జాతి హత్థిసిప్పఅస్ససిప్పధనుసిప్పాదికా పరోపఘాతకరా విజ్జా చ. భిక్ఖునా న పరియాపుణితబ్బా, న వాచేతబ్బాతి యోజనా.

    2816.Lokāyataṃ na vāceyyāti ‘‘sabbaṃ ucchiṭṭhaṃ, sabbaṃ anucchiṭṭhaṃ, seto kāko, kāḷo bako iminā ca iminā ca kāraṇenā’’ti evamādiniratthakakāraṇapaṭisaṃyuttaṃ titthiyasatthaṃ aññesaṃ na vāceyya. Na ca taṃ pariyāpuṇeti taṃ lokāyataṃ na ca pariyāpuṇeyya na uggaṇheyya. Tiracchānavijjāti hatthisippaassasippadhanusippādikā paropaghātakarā vijjā ca. Bhikkhunā na pariyāpuṇitabbā, na vācetabbāti yojanā.

    ౨౮౧౭. సబ్బాచామరిబీజనీతి సేతాదివణ్ణేహి సబ్బేహి చమరవాలేహి కతా బీజనీ. న చాలిమ్పేయ్య దాయం వాతి దవడాహాదిఉపద్దవనివారణాయ అనుఞ్ఞాతం పటగ్గిదానకారణం వినా అరఞ్ఞం అగ్గినా న ఆలిమ్పేయ్య. దవడాహే పన ఆగచ్ఛన్తే అనుపసమ్పన్నే అసతి పటగ్గిం దాతుం, అప్పహరితకరణేన వా పరిఖాఖణనేన వా పరిత్తాణం కాతుం, సేనాసనం పత్తం వా అప్పత్తం వా అగ్గిం అల్లసాఖం భఞ్జిత్వా నిబ్బాపేతుఞ్చ లభతి. ఉదకేన పన కప్పియేనేవ లభతి, నేతరేన. అనుపసమ్పన్నే పన సతి తేనేవ కప్పియవోహారేన కారాపేతబ్బం. ముఖం న చ లఞ్జేతి మనోసిలాదినా ముఖం న లిమ్పేయ్య, తిలకేన అఙ్గం న కరేయ్యాతి అత్థో.

    2817.Sabbācāmaribījanīti setādivaṇṇehi sabbehi camaravālehi katā bījanī. Na cālimpeyya dāyaṃ vāti davaḍāhādiupaddavanivāraṇāya anuññātaṃ paṭaggidānakāraṇaṃ vinā araññaṃ agginā na ālimpeyya. Davaḍāhe pana āgacchante anupasampanne asati paṭaggiṃ dātuṃ, appaharitakaraṇena vā parikhākhaṇanena vā parittāṇaṃ kātuṃ, senāsanaṃ pattaṃ vā appattaṃ vā aggiṃ allasākhaṃ bhañjitvā nibbāpetuñca labhati. Udakena pana kappiyeneva labhati, netarena. Anupasampanne pana sati teneva kappiyavohārena kārāpetabbaṃ. Mukhaṃ na ca lañjeti manosilādinā mukhaṃ na limpeyya, tilakena aṅgaṃ na kareyyāti attho.

    ౨౮౧౮. ఉభతోకాజన్తి ఉభతోకోటియా భారవహనకోటికాజం. అన్తరకాజకన్తి ఉభయకోటియా ఠితవాహకేహి వహితబ్బం మజ్ఝేభారయుత్తకాజం. సీసక్ఖన్ధకటిభారాదయో హేట్ఠా వుత్తలక్ఖణావ.

    2818.Ubhatokājanti ubhatokoṭiyā bhāravahanakoṭikājaṃ. Antarakājakanti ubhayakoṭiyā ṭhitavāhakehi vahitabbaṃ majjhebhārayuttakājaṃ. Sīsakkhandhakaṭibhārādayo heṭṭhā vuttalakkhaṇāva.

    ౨౮౧౯. యో భిక్ఖు వడ్ఢకిఅఙ్గులేన అట్ఠఙ్గులాధికం వా తేనేవ అఙ్గులేన చతురఙ్గులపచ్ఛిమం వా దన్తకట్ఠం ఖాదతి, ఏవం ఖాదతో తస్స ఆపత్తి దుక్కటం హోతీతి యోజనా.

    2819. Yo bhikkhu vaḍḍhakiaṅgulena aṭṭhaṅgulādhikaṃ vā teneva aṅgulena caturaṅgulapacchimaṃ vā dantakaṭṭhaṃ khādati, evaṃ khādato tassa āpatti dukkaṭaṃ hotīti yojanā.

    ౨౮౨౦. కిచ్చే సతిపీతి సుక్ఖకట్ఠాదిగ్గహణకిచ్చే పన సతి. పోరిసన్తి పురిసప్పమాణం, బ్యామమత్తన్తి వుత్తం హోతి. ఆపదాసూతి వాళమిగాదయో వా దిస్వా మగ్గమూళ్హో వా దిసా ఓలోకేతుకామో హుత్వా దవడాహం వా ఉదకోఘం వా ఆగచ్ఛన్తం దిస్వా వా ఏవరూపాసు ఆపదాసు. వట్టతేవాభిరూహితున్తి అతిఉచ్చమ్పి రుక్ఖం ఆరోహితుం వట్టతి ఏవ.

    2820.Kicce satipīti sukkhakaṭṭhādiggahaṇakicce pana sati. Porisanti purisappamāṇaṃ, byāmamattanti vuttaṃ hoti. Āpadāsūti vāḷamigādayo vā disvā maggamūḷho vā disā oloketukāmo hutvā davaḍāhaṃ vā udakoghaṃ vā āgacchantaṃ disvā vā evarūpāsu āpadāsu. Vaṭṭatevābhirūhitunti atiuccampi rukkhaṃ ārohituṃ vaṭṭati eva.

    ౨౮౨౧. సచే అకల్లకో గిలానో న సియా, లసుణం మాగధం ఆమకం భణ్డికలసుణం న చ ఖాదేయ్య నేవ పరిభుఞ్జేయ్యాతి యోజనా. భణ్డికలసుణం నామ చతుమిఞ్జతో పట్ఠాయ బహుమిఞ్జం. పలణ్డుకభఞ్జనకాదిలసుణే మగధేసు జాతత్తేపి న దోసో. లసుణవిభాగో హేట్ఠా దస్సితోయేవ. గిలానస్స పన లసుణం ఖాదితుం వట్టతి. యథాహ – ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, ఆబాధపచ్చయా లసుణం ఖాదితు’’న్తి (చూళవ॰ ౨౮౯). ఆబాధపచ్చయాతి యస్స ఆబాధస్స లసుణం భేసజ్జం హోతి, తప్పచ్చయాతి అత్థో. బుద్ధవచనన్తి సఙ్గీతిత్తయారుళ్హా పిటకత్తయపాళి. అఞ్ఞథాతి సక్కటాదిఖలితవచనమయం వాచనామగ్గం న రోపేతబ్బం, తథా న ఠపేతబ్బన్తి వుత్తం హోతి.

    2821. Sace akallako gilāno na siyā, lasuṇaṃ māgadhaṃ āmakaṃ bhaṇḍikalasuṇaṃ na ca khādeyya neva paribhuñjeyyāti yojanā. Bhaṇḍikalasuṇaṃ nāma catumiñjato paṭṭhāya bahumiñjaṃ. Palaṇḍukabhañjanakādilasuṇe magadhesu jātattepi na doso. Lasuṇavibhāgo heṭṭhā dassitoyeva. Gilānassa pana lasuṇaṃ khādituṃ vaṭṭati. Yathāha – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, ābādhapaccayā lasuṇaṃ khāditu’’nti (cūḷava. 289). Ābādhapaccayāti yassa ābādhassa lasuṇaṃ bhesajjaṃ hoti, tappaccayāti attho. Buddhavacananti saṅgītittayāruḷhā piṭakattayapāḷi. Aññathāti sakkaṭādikhalitavacanamayaṃ vācanāmaggaṃ na ropetabbaṃ, tathā na ṭhapetabbanti vuttaṃ hoti.

    ౨౮౨౨. ఖిపితేతి యేన కేనచి ఖిపితే. ‘‘జీవా’’తి న వత్తబ్బన్తి యోజనా. భిక్ఖునా ఖిపితే గిహినా ‘‘జీవథా’’తి వుత్తేన పున ‘‘చిరం జీవా’’తి వత్తుం వట్టతీతి యోజనా. ‘‘చిర’’న్తి పదే సతిపి వట్టతి.

    2822.Khipiteti yena kenaci khipite. ‘‘Jīvā’’ti na vattabbanti yojanā. Bhikkhunā khipite gihinā ‘‘jīvathā’’ti vuttena puna ‘‘ciraṃ jīvā’’ti vattuṃ vaṭṭatīti yojanā. ‘‘Cira’’nti pade satipi vaṭṭati.

    ౨౮౨౩. ఆకోటేన్తస్సాతి కాయేన వా కాయపటిబద్ధాదీహి వా పహరన్తస్స. పుప్ఫసంకిణ్ణేతి పుప్ఫసన్థతే.

    2823.Ākoṭentassāti kāyena vā kāyapaṭibaddhādīhi vā paharantassa. Pupphasaṃkiṇṇeti pupphasanthate.

    ౨౮౨౪. న్హాపితా పుబ్బకా ఏతస్సాతి న్హాపితపుబ్బకో, న్హాపితజాతికోతి అత్థో. ఖురభణ్డన్తి న్హాపితపరిక్ఖారం. న గణ్హేయ్యాతి న పరిహరేయ్య. సచే యో న్హాపితజాతికో హోతి, సో ఖురభణ్డం గహేత్వా న హరేయ్యాతి అత్థో. అఞ్ఞస్స హత్థతో గహేత్వా కేసచ్ఛేదాది కాతుం వట్టతి. ఉణ్ణీతి కేసకమ్బలం వినా ఉణ్ణమయా పావురణజాతి. ‘‘గోనకం కుత్తకం చిత్తక’’మిచ్చాదినా వుత్తభేదవన్తతాయ ఆహ ‘‘సబ్బా’’తి. ఉణ్ణమయం అన్తోకరిత్వా పారుపితుం వట్టతీతి ఆహ ‘‘బాహిరలోమికా’’తి. యథాహ – ‘‘న, భిక్ఖవే, బాహిరలోమీ ఉణ్ణీధారేతబ్బా’’తి (చూళవ॰ ౨౪౯). సిక్ఖాపదట్ఠకథాయం ‘‘ఉణ్ణలోమాని బహి కత్వా ఉణ్ణపావారం పారుపన్తి, తథా ధారేన్తస్స దుక్కటం. లోమాని అన్తో కత్వా పారుపితుం వట్టతీ’’తి (చూళవ॰ అట్ఠ॰ ౨౪౯).

    2824. Nhāpitā pubbakā etassāti nhāpitapubbako, nhāpitajātikoti attho. Khurabhaṇḍanti nhāpitaparikkhāraṃ. Na gaṇheyyāti na parihareyya. Sace yo nhāpitajātiko hoti, so khurabhaṇḍaṃ gahetvā na hareyyāti attho. Aññassa hatthato gahetvā kesacchedādi kātuṃ vaṭṭati. Uṇṇīti kesakambalaṃ vinā uṇṇamayā pāvuraṇajāti. ‘‘Gonakaṃ kuttakaṃ cittaka’’miccādinā vuttabhedavantatāya āha ‘‘sabbā’’ti. Uṇṇamayaṃ antokaritvā pārupituṃ vaṭṭatīti āha ‘‘bāhiralomikā’’ti. Yathāha – ‘‘na, bhikkhave, bāhiralomī uṇṇīdhāretabbā’’ti (cūḷava. 249). Sikkhāpadaṭṭhakathāyaṃ ‘‘uṇṇalomāni bahi katvā uṇṇapāvāraṃ pārupanti, tathā dhārentassa dukkaṭaṃ. Lomāni anto katvā pārupituṃ vaṭṭatī’’ti (cūḷava. aṭṭha. 249).

    ౨౮౨౫. అఙ్గరాగం నామ కుఙ్కుమాది. కరోన్తస్సాతి అబ్భఞ్జన్తస్స. అకాయబన్ధనస్స గామం పవిసతోపి దుక్కటం సముదీరితన్తి యోజనా. ఏత్థ చ అసతియా అబన్ధిత్వా నిక్ఖన్తేన యత్థ సరతి, తత్థ బన్ధితబ్బం. ‘‘ఆసనసాలాయ బన్ధిస్సామీ’’తి గన్తుం వట్టతి. సరిత్వా యావ న బన్ధతి, న తావ పిణ్డాయ చరితబ్బం.

    2825.Aṅgarāgaṃ nāma kuṅkumādi. Karontassāti abbhañjantassa. Akāyabandhanassa gāmaṃ pavisatopi dukkaṭaṃ samudīritanti yojanā. Ettha ca asatiyā abandhitvā nikkhantena yattha sarati, tattha bandhitabbaṃ. ‘‘Āsanasālāya bandhissāmī’’ti gantuṃ vaṭṭati. Saritvā yāva na bandhati, na tāva piṇḍāya caritabbaṃ.

    ౨౮౨౬. సబ్బం ఆయుధం వినా సబ్బం లోహజం లోహమయభణ్డఞ్చ పత్తం, సఙ్కమనీయపాదుకం, యథావుత్తలక్ఖణం పల్లఙ్కం, ఆసన్దిఞ్చ వినా సబ్బం దారుజం దారుమయభణ్డఞ్చ వుత్తలక్ఖణమేవ కతకం , కుమ్భకారికం ధనియస్సేవ సబ్బమత్తికామయం కుటిఞ్చ వినా సబ్బం మత్తికామయం భణ్డఞ్చ కప్పియన్తి యోజనా.

    2826. Sabbaṃ āyudhaṃ vinā sabbaṃ lohajaṃ lohamayabhaṇḍañca pattaṃ, saṅkamanīyapādukaṃ, yathāvuttalakkhaṇaṃ pallaṅkaṃ, āsandiñca vinā sabbaṃ dārujaṃ dārumayabhaṇḍañca vuttalakkhaṇameva katakaṃ, kumbhakārikaṃ dhaniyasseva sabbamattikāmayaṃ kuṭiñca vinā sabbaṃ mattikāmayaṃ bhaṇḍañca kappiyanti yojanā.

    ఖుద్దకవత్థుక్ఖన్ధకకథావణ్ణనా.

    Khuddakavatthukkhandhakakathāvaṇṇanā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact