| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / விப⁴ங்க³-அனுடீகா • Vibhaṅga-anuṭīkā |
17. கு²த்³த³கவத்து²விப⁴ங்கோ³
17. Khuddakavatthuvibhaṅgo
1. ஏககனித்³தே³ஸவண்ணனா
1. Ekakaniddesavaṇṇanā
843-4. அத்தி²படிச்சங் நாமாதி அத்தி²தா படிச்சத்தோ² நாம, அஸதிபி ஸஹஜாதபுரேஜாதாதி³பா⁴வே யஸ்மிங் ஸதி யங் ஹோதி, ஸோ தஸ்ஸ பச்சயோதி கத்வா யதா² ததா² அத்தி²தாமத்தங் இத⁴ படிச்சத்தோ²தி அத்தோ². தங் பன படிச்சத்த²ங் ப்³யதிரேகமுகே²ன பாகடதரங் காதுங் ‘‘யதா²’’திஆதி³மாஹ. தத்த² நிஸ்ஸயாதி³பச்சயபா⁴வேன படிச்சாதி வுத்தந்தி நிஸ்ஸயாதி³பச்சயபா⁴வதோ பச்சயபூ⁴தங் சக்கா²தி³ ‘‘படிச்சா’’தி வுத்தங். ஏகிஸ்ஸா ஸேணியாதி அட்டா²ரஸஸு ஸேணீஸு மயங் அமுகாய ஸேணியா ஜாதாம்ஹ, ந அஞ்ஞே விய அப்பஞ்ஞாதாதி ஏவமெத்த² அத்த²ங் வத³ந்தி.
843-4. Atthipaṭiccaṃnāmāti atthitā paṭiccattho nāma, asatipi sahajātapurejātādibhāve yasmiṃ sati yaṃ hoti, so tassa paccayoti katvā yathā tathā atthitāmattaṃ idha paṭiccatthoti attho. Taṃ pana paṭiccatthaṃ byatirekamukhena pākaṭataraṃ kātuṃ ‘‘yathā’’tiādimāha. Tattha nissayādipaccayabhāvena paṭiccāti vuttanti nissayādipaccayabhāvato paccayabhūtaṃ cakkhādi ‘‘paṭiccā’’ti vuttaṃ. Ekissā seṇiyāti aṭṭhārasasu seṇīsu mayaṃ amukāya seṇiyā jātāmha, na aññe viya appaññātāti evamettha atthaṃ vadanti.
புரதோ கரணங் பமுக²பா⁴வகரணங். நிதா⁴னராஸீதி நித³ஹித்வா ட²பிதத⁴னநிசயோ. யஸோதி இஸ்ஸரியங். தங் பன யேஸு வத்ததி, தேஸு பட்டா²பகஆணாகரணேஹி பாகடோ ஹோதீதி ‘‘பட்டா²பகமதோ³, ஆணாகரணமதோ³’’தி ச வுத்தங்.
Purato karaṇaṃ pamukhabhāvakaraṇaṃ. Nidhānarāsīti nidahitvā ṭhapitadhananicayo. Yasoti issariyaṃ. Taṃ pana yesu vattati, tesu paṭṭhāpakaāṇākaraṇehi pākaṭo hotīti ‘‘paṭṭhāpakamado, āṇākaraṇamado’’ti ca vuttaṃ.
845. வத்து²னாதி ஜாதிஆதி³பவத்திஹேதுனா.
845. Vatthunāti jātiādipavattihetunā.
846. பதிட்டா²பா⁴வோதி குஸலகம்மேஸு பதிட்டா²னாபா⁴வோ, ஸோ பன யஸ்மா குஸலகிரியாய டா²னங் ந ஹோதி, தஸ்மா ‘‘குஸலகரணே அட்டா²ன’’ந்தி ஆஹ. பமாத³ஸங்கா²தஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸ ஏவமாதி³கோ பரியாயோதி யோஜனா. ஆதி³-ஸத்³தே³ன ‘‘வசீது³ச்சரிதே, மனோது³ச்சரிதே சித்தஸ்ஸ வொஸ்ஸக்³கோ³, மக்கோ², பளாஸோ’’தி ச ஏவமாதி³கஸ்ஸ ஸங்க³ஹோ த³ட்ட²ப்³போ³. ‘‘பமாதோ³ பமஜ்ஜனாதீ³’’திஆதி³கோ தத³த்த²ப்பகாஸகோ, ‘‘சித்தஸ்ஸ வொஸ்ஸக்³கோ³ வொஸ்ஸக்³கா³னுப்பாத³ன’’ந்திஆதி³கோ தப்பரியாயப்பகாஸகோ ப்³யஞ்ஜனபரியாயோ ச அபரியந்தோதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ‘‘சத்தாரோ க²ந்தே⁴ த³ஸ்ஸேதீ’’தி இமினா ஸதிவொஸ்ஸக்³கா³காரப்பவத்தா சத்தாரோ அகுஸலக்க²ந்தா⁴ பமாதோ³தி வத³தி.
846. Patiṭṭhābhāvoti kusalakammesu patiṭṭhānābhāvo, so pana yasmā kusalakiriyāya ṭhānaṃ na hoti, tasmā ‘‘kusalakaraṇe aṭṭhāna’’nti āha. Pamādasaṅkhātassa atthassa evamādiko pariyāyoti yojanā. Ādi-saddena ‘‘vacīduccarite, manoduccarite cittassa vossaggo, makkho, paḷāso’’ti ca evamādikassa saṅgaho daṭṭhabbo. ‘‘Pamādo pamajjanādī’’tiādiko tadatthappakāsako, ‘‘cittassa vossaggo vossaggānuppādana’’ntiādiko tappariyāyappakāsako byañjanapariyāyo ca apariyantoti sambandho. ‘‘Cattāro khandhe dassetī’’ti iminā sativossaggākārappavattā cattāro akusalakkhandhā pamādoti vadati.
847. அனிவாதவுத்திதாய ஹேதுபூ⁴தோ சித்தஸம்பக்³க³ஹோ மானவிஸேஸோ.
847. Anivātavuttitāya hetubhūto cittasampaggaho mānaviseso.
848. உத்தரபா⁴வோ உத்தரியங், கரணேன உத்தரியங் கரணுத்தரியங், ஸாரம்பே⁴ன பரஸ்ஸ கிரியதோ உத்தரிகிரியா.
848. Uttarabhāvo uttariyaṃ, karaṇena uttariyaṃ karaṇuttariyaṃ, sārambhena parassa kiriyato uttarikiriyā.
849. நேருத்திகவிதா⁴னேனாதி இ-காரச்ச-காரானஞ்ச ர-காரதாபாத³னேன.
849. Neruttikavidhānenāti i-kāracca-kārānañca ra-kāratāpādanena.
அத்தஹிதங் அத்தாதி உத்தரபத³லோபேன நித்³தே³ஸமாஹ யதா² ‘‘ரூபப⁴வோ ரூபங், பீ⁴மஸேனோ பீ⁴மோ’’தி ச. ஆதி³ன்னோ, பத்தோ வா அத்தோ² அத்தாதி நிருத்தினயேன பத³ஸித்³தி⁴ வேதி³தப்³பா³.
Attahitaṃ attāti uttarapadalopena niddesamāha yathā ‘‘rūpabhavo rūpaṃ, bhīmaseno bhīmo’’ti ca. Ādinno, patto vā attho attāti niruttinayena padasiddhi veditabbā.
முத்³தி³தஸ்ஸாதி அங்கிதஸ்ஸ.
Mudditassāti aṅkitassa.
850. ஜானந்தஸ்ஸேவ மஹாஜனஸ்ஸ. உபாதா³னாதி³பச்சயேதி இந்த⁴னுத³கசீவராதி³கே பாரிபூரிஹேதுகே.
850. Jānantasseva mahājanassa. Upādānādipaccayeti indhanudakacīvarādike pāripūrihetuke.
851. க³ண்டி²கா ஸயங் க³ண்டி²கரணதோ. பதிரூபவசனதோ, அஞ்ஞேஸங் க³ண்டி²பே⁴த³தோ ச க³ண்டி²பூ⁴தா.
851. Gaṇṭhikā sayaṃ gaṇṭhikaraṇato. Patirūpavacanato, aññesaṃ gaṇṭhibhedato ca gaṇṭhibhūtā.
852. அபே⁴ஜ்ஜந்தரதாய ஸமாஸேவிததாய ஸுட்டு² ஆஸேவிததாய.
852. Abhejjantaratāya samāsevitatāya suṭṭhu āsevitatāya.
853. சிரகாலபரிபா⁴விதத்தேன தேமனகரணங் அல்லபா⁴வகரணங், லோப⁴வஸேன அவஸ்ஸவனந்தி அத்தோ².
853. Cirakālaparibhāvitattena temanakaraṇaṃ allabhāvakaraṇaṃ, lobhavasena avassavananti attho.
ஏவங் ஸந்தே கத²ங் கீ²யனந்தி நித்³தே³ஸோதி ஆஹ ‘‘கீ²யனந்தி சா’’திஆதி³.
Evaṃ sante kathaṃ khīyananti niddesoti āha ‘‘khīyananti cā’’tiādi.
854. சீவரமண்ட³னாதீ³னந்தி சீவரமண்ட³னா பத்தமண்ட³னா ஸேனாஸனமண்ட³னாதி இமேஸங். இதா³னி தங் விஸேஸனபா⁴வங் யோஜெத்வா த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘சீவரேன ஹீ’’திஆதி³ வுத்தங்.
854. Cīvaramaṇḍanādīnanti cīvaramaṇḍanā pattamaṇḍanā senāsanamaṇḍanāti imesaṃ. Idāni taṃ visesanabhāvaṃ yojetvā dassetuṃ ‘‘cīvarena hī’’tiādi vuttaṃ.
855. ஸபா⁴க³ரஹிதோ, ஸபா⁴க³படிபக்கோ² வா அஸபா⁴கோ³, அனநுகூலானங் படிக்கூலதா வா. தேனாஹ ‘‘மானத²த்³த⁴தா, விரோதோ⁴ வா’’தி.
855. Sabhāgarahito, sabhāgapaṭipakkho vā asabhāgo, ananukūlānaṃ paṭikkūlatā vā. Tenāha ‘‘mānathaddhatā, virodho vā’’ti.
856. ஸங்கம்பனா உக்கண்ட²னாவஸேன அனவட்டா²னங், அனவதா⁴னங் வா. தஸ்ஸ தஸ்ஸ ஆரம்மணஸ்ஸ தண்ஹாயனா.
856. Saṅkampanā ukkaṇṭhanāvasena anavaṭṭhānaṃ, anavadhānaṃ vā. Tassa tassa ārammaṇassa taṇhāyanā.
857. காயஸ்ஸாதி நாமகாயஸ்ஸ. தஸ்மிஞ்ஹி அவிப்பா²ரிகே ரூபகாயோபி அவிப்பா²ரிகோ ஹோதி.
857. Kāyassāti nāmakāyassa. Tasmiñhi avipphārike rūpakāyopi avipphāriko hoti.
860. ராகா³தீ³னந்தி ராக³மோஹஅஹிரிகானொத்தப்பவிசிகிச்சா²தீ³னங்.
860. Rāgādīnanti rāgamohaahirikānottappavicikicchādīnaṃ.
861. திவித⁴ம்பி குஹனவத்து²ங் த³ஸ்ஸேதுந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. தத்தா²தி மஹானித்³தே³ஸே. ‘‘தத்த² கதமா குஹனா லாப⁴ஸக்காரஸிலோகஸன்னிஸ்ஸிதஸ்ஸா’’திஆதி³னா (விப⁴॰ 861) இத⁴ கு²த்³த³கவிப⁴ங்கே³ ஆக³தங் தே³ஸனானயங் நிஸ்ஸாய மஹானித்³தே³ஸதே³ஸனா பவத்தாதி ஆஹ ‘‘நிஸ்ஸயபூ⁴தாய இமாய பாளியா’’தி.
861. Tividhampi kuhanavatthuṃ dassetunti sambandho. Tatthāti mahāniddese. ‘‘Tattha katamā kuhanā lābhasakkārasilokasannissitassā’’tiādinā (vibha. 861) idha khuddakavibhaṅge āgataṃ desanānayaṃ nissāya mahāniddesadesanā pavattāti āha ‘‘nissayabhūtāya imāya pāḷiyā’’ti.
அந்தரஹிதானீதி அந்தவிகலானி சி²ந்த³ந்தானி.
Antarahitānīti antavikalāni chindantāni.
லாப⁴ஸக்காரஸிலோகஹேது ஸம்பா⁴வனாதி⁴ப்பாயேன ஸங்யதாகாரத³ஸ்ஸனங் கோஹஞ்ஞந்தி ஆஹ ‘‘பாபிச்ச²தாய நிரத்த²ககாயவசீவிப்ப²ந்த³னிக்³க³ஹணங் கோரஜ’’ந்தி. யோ ஸங்வேக³ப³ஹுலோ குக்குச்சகோ புப்³பே³னாபரங் அத்தனோபி கிரியங் பரிஸங்கந்தோ பச்சவெக்க²மானோ திட்ட²தி, தாதி³ஸங் விய அத்தானங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘அதிபரிஸங்கிதோ’’தி வுத்தோ.
Lābhasakkārasilokahetu sambhāvanādhippāyena saṃyatākāradassanaṃ kohaññanti āha ‘‘pāpicchatāya niratthakakāyavacīvipphandaniggahaṇaṃ koraja’’nti. Yo saṃvegabahulo kukkuccako pubbenāparaṃ attanopi kiriyaṃ parisaṅkanto paccavekkhamāno tiṭṭhati, tādisaṃ viya attānaṃ dassento ‘‘atiparisaṅkito’’ti vutto.
864. பஸங்ஸாமுகே²ன நிந்த³னந்தி பஸங்ஸாவத்து²தோ கி²பனங் ப³ஹி ச²ட்³ட³னங் யதா² ‘‘அதா³யகங் அஹோ தா³னபதீ’’தி.
864. Pasaṃsāmukhena nindananti pasaṃsāvatthuto khipanaṃ bahi chaḍḍanaṃ yathā ‘‘adāyakaṃ aho dānapatī’’ti.
865. க³வேஸனகம்மந்தி அப்பகேன லாபே⁴ன மஹந்தஸ்ஸ பரியேஸனகப்³யாபாரோ.
865. Gavesanakammanti appakena lābhena mahantassa pariyesanakabyāpāro.
866. பொக்க²ரங் வுச்சதி ஸுந்த³ரங், வண்ணஸ்ஸ ஸுந்த³ரபா⁴வோ வண்ணபாரிபூரீ ஹோதீதி ஆஹ ‘‘வண்ணபாரிபூரீ வா வண்ணபொக்க²ரதா’’தி.
866. Pokkharaṃ vuccati sundaraṃ, vaṇṇassa sundarabhāvo vaṇṇapāripūrī hotīti āha ‘‘vaṇṇapāripūrī vā vaṇṇapokkharatā’’ti.
879. ஸெய்யமானாதி³னித்³தே³ஸேஸூதி ‘‘தத்த² கதமோ ஸெய்யஸ்ஸ ‘ஸெய்யோஹமஸ்மீ’தி மானோ’’திஆதி³னா (விப⁴॰ 869) நித்³தி³ட்டே²ஸு நவஸு மானநித்³தே³ஸேஸு. ‘‘ஸெய்யாதி³புக்³க³லோ’’தி இத³ங் தத்த² பாளியங் ஸெய்யாதீ³னங் நவன்னங் புக்³க³லானங் ஆமட்ட²த்தா வுத்தங். இத⁴ பன புக்³க³லாமஸனே ஸதி ஸெய்யபுக்³க³லோ ச ஆமஸிதப்³போ³ ஸியா. தேனேவாஹ ‘‘ஸெய்யமானபா⁴வேபீ’’தி. ஸெய்யமானபா⁴வேபீதி பி-ஸத்³தோ³ ஆகட்³ட⁴கோ அஸெய்யமானநித்³தே³ஸேபி புக்³க³லாமஸனஸ்ஸ கதத்தா. யஸ்ஸ கஸ்ஸசீதி ஸெய்யாதீ³ஸு யஸ்ஸ கஸ்ஸசி புக்³க³லஸ்ஸ.
879. Seyyamānādiniddesesūti ‘‘tattha katamo seyyassa ‘seyyohamasmī’ti māno’’tiādinā (vibha. 869) niddiṭṭhesu navasu mānaniddesesu. ‘‘Seyyādipuggalo’’ti idaṃ tattha pāḷiyaṃ seyyādīnaṃ navannaṃ puggalānaṃ āmaṭṭhattā vuttaṃ. Idha pana puggalāmasane sati seyyapuggalo ca āmasitabbo siyā. Tenevāha ‘‘seyyamānabhāvepī’’ti. Seyyamānabhāvepīti pi-saddo ākaḍḍhako aseyyamānaniddesepi puggalāmasanassa katattā. Yassa kassacīti seyyādīsu yassa kassaci puggalassa.
880. புரிமமானஸ்ஸாதி புப்³பே³ பவத்தஸ்ஸ ஸதி³ஸமானஸ்ஸ, ஹீனமானஸ்ஸ வா, ஸதி³ஸமானவஸேனேவ பன பாளி ஆக³தா.
880. Purimamānassāti pubbe pavattassa sadisamānassa, hīnamānassa vā, sadisamānavaseneva pana pāḷi āgatā.
881. ‘‘மிகா³னங் கொத்து²கோ அந்தோ, பக்கீ²னங் பன வாயஸோ’’தி (ஜா॰ 1.3.135) வசனதோ ஆஹ ‘‘பக்கி²ஜாதீஸு வாயஸோ அந்தோ லாமகோ’’தி.
881. ‘‘Migānaṃ kotthuko anto, pakkhīnaṃ pana vāyaso’’ti (jā. 1.3.135) vacanato āha ‘‘pakkhijātīsu vāyaso anto lāmako’’ti.
882. விராக³ந்தி அரஹத்தங்.
882. Virāganti arahattaṃ.
883. மானஸம்பயுத்தச்ச²ந்தோ³ தண்ஹாச²ந்தோ³. மானஸபா⁴வங் அனுக³தோ ஸெய்யாதி³தோ ஸம்பக்³க³ண்ஹனவஸேன பவத்தோ மானஸம்பயுத்தகத்துகம்யதாச²ந்தோ³ வா மானச்ச²ந்தோ³.
883. Mānasampayuttacchando taṇhāchando. Mānasabhāvaṃ anugato seyyādito sampaggaṇhanavasena pavatto mānasampayuttakattukamyatāchando vā mānacchando.
884. தத்தா²தி தஸ்மிங் விலம்ப³னே நிப்பா²தே³தப்³பே³. யுத்தங் அனுச்ச²விகங். முத்தங் விஸ்ஸட்ட²ங். ஸிலிட்ட²ங் ஸஹிதங், அத்த²த்³வயவிபா⁴வகங் வா.
884. Tatthāti tasmiṃ vilambane nipphādetabbe. Yuttaṃ anucchavikaṃ. Muttaṃ vissaṭṭhaṃ. Siliṭṭhaṃ sahitaṃ, atthadvayavibhāvakaṃ vā.
888. அனுத்³த³யஸ்ஸேவாதி மெத்தாயந்தஸ்ஸ விய அனுகம்பந்தஸ்ஸ விய விகப்பனாதி ஆஹ ‘‘ஸஹனந்தி³தாதி³கஸ்ஸா’’தி, மெத்தாதி³பதிரூபேன பவத்தகே³ஹஸிதஸினேஹஸ்ஸாதி அத்தோ². தேனாஹ ‘‘தாதி³ஸோ ராகோ³’’தி. அத்தோ² யுஜ்ஜதீதி ஏவம்பி ‘‘தத்தா²’’தி பாளிபத³ஸ்ஸ அத்தோ² யுஜ்ஜதி. பரானுத்³த³யதாஹேதுகோ ஹி பரானுத்³த³யதாஸஹிதோ ஸோ விதக்கோதி.
888. Anuddayassevāti mettāyantassa viya anukampantassa viya vikappanāti āha ‘‘sahananditādikassā’’ti, mettādipatirūpena pavattagehasitasinehassāti attho. Tenāha ‘‘tādisorāgo’’ti. Attho yujjatīti evampi ‘‘tatthā’’ti pāḷipadassa attho yujjati. Parānuddayatāhetuko hi parānuddayatāsahito so vitakkoti.
890. காமகு³ணபாரிபூரியா யேபு⁴ய்யேன லோகோ ஸம்பா⁴வேதீதி ஆஹ ‘‘அனவஞ்ஞத்தத்த²மேவ காமகு³ணே ச பத்தே²தீ’’தி.
890. Kāmaguṇapāripūriyā yebhuyyena loko sambhāvetīti āha ‘‘anavaññattatthameva kāmaguṇe ca patthetī’’ti.
ஏககனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.
Ekakaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
2. து³கனித்³தே³ஸவண்ணனா
2. Dukaniddesavaṇṇanā
891. ப³ந்த⁴தீதி குஜ்ஜ²னாகாரங் ப³ந்த⁴தி க⁴டேதி. உபனாஹோ ஹி ஆகா⁴தவத்து²னா சித்தங் ப³ந்த⁴ந்தோ விய ஹோதி, யதோ அஞ்ஞதா² பவத்தித்வாபி அவிதி³தே உபனாஹே ஆகா⁴தவத்து²ஸன்னிஸ்ஸிதோவ ஹோதி.
891. Bandhatīti kujjhanākāraṃ bandhati ghaṭeti. Upanāho hi āghātavatthunā cittaṃ bandhanto viya hoti, yato aññathā pavattitvāpi avidite upanāhe āghātavatthusannissitova hoti.
892. த³ந்தேஹி சி²ந்தி³த்வாதி த³ந்தேஹி சி²ந்தி³த்வா விய ஏகதே³ஸங் அபனெத்வா ஏகதே³ஸங் க³ஹெத்வாதி அதி⁴ப்பாயோ.
892. Dantehichinditvāti dantehi chinditvā viya ekadesaṃ apanetvā ekadesaṃ gahetvāti adhippāyo.
894. அச்சயங் கத்வாதி வீதிக்கமங் கத்வா. படிச்சா²த³னேதி அத்தனா கதஸ்ஸ அச்சயஸ்ஸ படிச்சா²த³னே. வொச்சி²ந்த³னங் வீதிக்கமகிரியாய அப்படிஜானவஸேன உபச்சி²ந்த³னங், வொச்சி²ந்த³னேன சா²த³னா வொச்சி²ந்த³னசா²த³னா.
894. Accayaṃ katvāti vītikkamaṃ katvā. Paṭicchādaneti attanā katassa accayassa paṭicchādane. Vocchindanaṃ vītikkamakiriyāya appaṭijānavasena upacchindanaṃ, vocchindanena chādanā vocchindanachādanā.
அஸம்மாபா⁴ஸனே ஸட²-ஸத்³தோ³ லோகே நிருள்ஹோதி ஆஹ ‘‘யோ ந ஸம்மா பா⁴ஸதி, ஸோ ஸடோ²’’தி. ஸட²ஸ்ஸ யக்க²ஸூகரஸதி³ஸதங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘குச்சி² வா பிடி² வா ஜானிதுங் ந ஸக்கா’’தி ஆஹ, இந்த³ஜாலஸதி³ஸோ வா ஏஸோ த³ட்ட²ப்³போ³.
Asammābhāsane saṭha-saddo loke niruḷhoti āha ‘‘yo na sammā bhāsati, so saṭho’’ti. Saṭhassa yakkhasūkarasadisataṃ dassento ‘‘kucchi vā piṭhi vā jānituṃ na sakkā’’ti āha, indajālasadiso vā eso daṭṭhabbo.
யோ ஸப்³ப³தா² விபன்னஜ்ஜா²ஸயோபி ஸமானோ காயவசீபே⁴த³மத்தேன அத்தானங் ஸம்பன்னங் விய த³ஸ்ஸெத்வா லோகங் வஞ்செந்தோ அஞ்ஞதா² ஸந்தங் அஞ்ஞதா² பவேதே³தி. தேனாஹ ‘‘தேனேதங் ஸாடெ²ய்யங் மாயாதோ ப³லவதரா வஞ்சனாதி த³ட்ட²ப்³ப³’’ந்தி. ஸந்ததோ³ஸபடிச்சா²த³னமேவ ஹி மாயா. தேனேவாதி ப³லவதரவஞ்சனாபா⁴வேனேவ. த³ள்ஹகேராடியஞ்ஹி ‘‘பரிக்க²ததா’’தி வுத்தங்.
Yo sabbathā vipannajjhāsayopi samāno kāyavacībhedamattena attānaṃ sampannaṃ viya dassetvā lokaṃ vañcento aññathā santaṃ aññathā pavedeti. Tenāha ‘‘tenetaṃ sāṭheyyaṃ māyāto balavatarā vañcanāti daṭṭhabba’’nti. Santadosapaṭicchādanameva hi māyā. Tenevāti balavataravañcanābhāveneva. Daḷhakerāṭiyañhi ‘‘parikkhatatā’’ti vuttaṃ.
908. அபா⁴வேபீதி பி-ஸத்³தே³ன ‘‘கோ பன வாதோ³ பா⁴வே’’தி த³ஸ்ஸேதி. யதி³பி ஹி புது²ஜ்ஜனானங், ஏகச்சானஞ்ச ஸெக்கா²னங் யதா²ரஹங் அத்தாபி⁴னிவேஸாதீ³ஹி கதூபகாரங் ரூபராகா³தி³ஸங்யோஜனகிச்சங் ஸாதே⁴தி, ஏகச்சானங் பன வினா ஏவ தேஹீதி கஸ்ஸசிபி கிலேஸஸ்ஸ அவிக்க²ம்பி⁴தத்தா கத²ஞ்சிபி அவிமுத்தோ காமப⁴வோ அஜ்ஜ²த்தக்³க³ஹணஸ்ஸ விஸேஸபச்சயோதி ‘‘அஜ்ஜ²த்த’’ந்தி வுச்சதி, தத³பா⁴வதோ ‘‘ப³ஹித்³தா⁴’’தி லத்³த⁴வோஹாரே ரூபாரூபப⁴வே கேவலம்பி ஸங்யோஜனகிச்சங் ஸாதெ⁴ந்தங் பவத்ததீதி, ததோ ஏவ ரூபாரூபாவசரஸத்தானங் ப³ஹித்³தா⁴ஸங்யோஜனபா⁴வஹேதஜாதந்தி ச ‘‘ப³ஹித்³தா⁴ஸங்யோஜன’’ந்தி வுச்சதீதி இமமத்த²மாஹ ‘‘ஸக்காயதி³ட்டா²தீ³னங்…பே॰… யோஜனங் நாமா’’தி.
908. Abhāvepīti pi-saddena ‘‘ko pana vādo bhāve’’ti dasseti. Yadipi hi puthujjanānaṃ, ekaccānañca sekkhānaṃ yathārahaṃ attābhinivesādīhi katūpakāraṃ rūparāgādisaṃyojanakiccaṃ sādheti, ekaccānaṃ pana vinā eva tehīti kassacipi kilesassa avikkhambhitattā kathañcipi avimutto kāmabhavo ajjhattaggahaṇassa visesapaccayoti ‘‘ajjhatta’’nti vuccati, tadabhāvato ‘‘bahiddhā’’ti laddhavohāre rūpārūpabhave kevalampi saṃyojanakiccaṃ sādhentaṃ pavattatīti, tato eva rūpārūpāvacarasattānaṃ bahiddhāsaṃyojanabhāvahetajātanti ca ‘‘bahiddhāsaṃyojana’’nti vuccatīti imamatthamāha ‘‘sakkāyadiṭṭhādīnaṃ…pe… yojanaṃ nāmā’’ti.
து³கனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.
Dukaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
3. திகனித்³தே³ஸவண்ணனா
3. Tikaniddesavaṇṇanā
909. அவிஜ்ஜாப⁴வதண்ஹாஹி விய இஸ்ஸாமச்ச²ரியதோ³மனஸ்ஸாதி³ஸஹாயபூ⁴தேன தோ³ஸேனபி ப⁴வாபி⁴ஸங்க²ரணங் ஹோதீதி ‘‘அகுஸலமூலானேவ வட்டமூலானீ’’தி. தேனாஹ ‘‘தீஹி…பே॰… கதி²தோ’’தி.
909. Avijjābhavataṇhāhi viya issāmacchariyadomanassādisahāyabhūtena dosenapi bhavābhisaṅkharaṇaṃ hotīti ‘‘akusalamūlāneva vaṭṭamūlānī’’ti. Tenāha ‘‘tīhi…pe… kathito’’ti.
919. ரூபாரூபாவசரவிபாகானங் ஸந்தபணீதபா⁴வேன உளாரதமத்தா தத்த² ஸாதிஸயோ ப⁴வராகோ³ வுத்தோ.
919. Rūpārūpāvacaravipākānaṃ santapaṇītabhāvena uḷāratamattā tattha sātisayo bhavarāgo vutto.
920. மானேன ட²பனாதி மானேன ஸெய்யாதி³வஸேன அத்தனோ ட²பனா. ட²பனாதி ச த³ஹனா, பக்³க³ண்ஹனா வா.
920. Mānena ṭhapanāti mānena seyyādivasena attano ṭhapanā. Ṭhapanāti ca dahanā, paggaṇhanā vā.
921. தங்ஸம்பயுத்தாதி தோ³ஸஸம்பயுத்தா.
921. Taṃsampayuttāti dosasampayuttā.
922. தேஸங் வண்ணபே⁴த³ந்தி தேஸங் ஜீவானங் வண்ணவிஸேஸங், தேஸங் வா ததா² கதெ²ந்தானங் ஸுத்வா. ப்³யாபீதி ஸகலலோகப்³யாபீ, ஸகலஸரீரப்³யாபீ வா. பரிமண்ட³லோதி பரமாணுப்பமாணோ ஹுத்வா பரிமண்ட³லோ. ஆதி³-ஸத்³தே³ன அங்கு³ட்ட²ப்பமாணோ வயப்பமாணோதிஆதி³கங் ஸங்க³ண்ஹாதி.
922. Tesaṃ vaṇṇabhedanti tesaṃ jīvānaṃ vaṇṇavisesaṃ, tesaṃ vā tathā kathentānaṃ sutvā. Byāpīti sakalalokabyāpī, sakalasarīrabyāpī vā. Parimaṇḍaloti paramāṇuppamāṇo hutvā parimaṇḍalo. Ādi-saddena aṅguṭṭhappamāṇo vayappamāṇotiādikaṃ saṅgaṇhāti.
923. உதுவிபரிணாமஜோ ஸீதாதி³உதுவிபரிவத்தஜாதோ. ஓபக்கமிகோ அத்தனோ, பரஸ்ஸ வா தாதி³ஸஉபக்கமனிப்³ப³த்தோ. விஸமபரிஹாரஜோ சிராஸனசிரட்டா²னாதி³னா காயஸ்ஸ விஸமபரிஹரணதோ ஜாதோ. ஸன்னிபாதஜோ ஸஞ்சயதோ பட்டா²ய பச்சேகங் விஸமாகாரதோ தோ³ஸத்தயஸமோதா⁴னதோ ஜாதோ. கம்மஸமுட்டா²னோ உதுவிபரிணாமாதீ³ஹி வினா கம்மதோ ஸமுட்டி²தோ. பித்தஸெம்ஹவாதஸமுட்டா²னா பன பித்தாதீ³னங் அதி⁴கபா⁴வேனேவ வுத்தா. ஸப்³ப³ஸ்ஸாபி ஹி ரோக³ஸ்ஸ தோ³ஸத்தயங் ஆஸன்னகாரணங் தோ³ஸப்பகோபேன வினா அபா⁴வதோ. கம்மங் பதா⁴னகாரணங் கதோகாஸே ஏவ தஸ்மிங் உப்பஜ்ஜனதோ, இதரங் பன தஸ்ஸ ஸஹகாரிகாரணங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். தயித³ங் புப்³பே³கதஹேதுவாதி³னோ படிக்கி²பந்தி. உபபஜ்ஜவேத³னீயப²லம்பி புப்³பே³கதஹேதுகபக்கி²கமேவ அதீதத்³தி⁴கத்தா கம்மஸ்ஸாதி அருசிஸூசனத்த²ங் கிர-ஸத்³த³க்³க³ஹணங் கரோதி ‘‘உபபஜ்ஜவேத³னீயஞ்ச கிர படிக்கி²பந்தீ’’தி.
923. Utuvipariṇāmajo sītādiutuviparivattajāto. Opakkamiko attano, parassa vā tādisaupakkamanibbatto. Visamaparihārajo cirāsanaciraṭṭhānādinā kāyassa visamapariharaṇato jāto. Sannipātajo sañcayato paṭṭhāya paccekaṃ visamākārato dosattayasamodhānato jāto. Kammasamuṭṭhāno utuvipariṇāmādīhi vinā kammato samuṭṭhito. Pittasemhavātasamuṭṭhānā pana pittādīnaṃ adhikabhāveneva vuttā. Sabbassāpi hi rogassa dosattayaṃ āsannakāraṇaṃ dosappakopena vinā abhāvato. Kammaṃ padhānakāraṇaṃ katokāse eva tasmiṃ uppajjanato, itaraṃ pana tassa sahakārikāraṇaṃ daṭṭhabbaṃ. Tayidaṃ pubbekatahetuvādino paṭikkhipanti. Upapajjavedanīyaphalampi pubbekatahetukapakkhikameva atītaddhikattā kammassāti arucisūcanatthaṃ kira-saddaggahaṇaṃ karoti ‘‘upapajjavedanīyañca kira paṭikkhipantī’’ti.
924. தா³ஹகாரணதாயாதி ராகா³தி³த³ஸவித⁴க்³கி³தா³ஹஸ்ஸ, நரகக்³கி³தா³ஹஸ்ஸ ச காரணதாய.
924. Dāhakāraṇatāyāti rāgādidasavidhaggidāhassa, narakaggidāhassa ca kāraṇatāya.
926. புது²னிமித்தஸபா⁴வேஸூதி புது² நானாகிலேஸாதீ³னங் காரணஸபா⁴வேஸு.
926. Puthunimittasabhāvesūti puthu nānākilesādīnaṃ kāraṇasabhāvesu.
931. அத்³த³னங் அத்³தா³ மத்³த³வோ, அனேகத்த²த்தா தா⁴தூனங் தப்படிக்கே²பேன அனத்³தா³தி ஆஹ ‘‘அமுது³தா வா அனத்³தா³’’தி.
931. Addanaṃ addā maddavo, anekatthattā dhātūnaṃ tappaṭikkhepena anaddāti āha ‘‘amudutā vā anaddā’’ti.
936. அயோனிஸோமனஸிகாரஹேதுகத்தா ஆவஜ்ஜனாய அகுஸலானுகூலகிச்சதா த³ட்ட²ப்³பா³.
936. Ayonisomanasikārahetukattā āvajjanāya akusalānukūlakiccatā daṭṭhabbā.
திகனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.
Tikaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
4. சதுக்கனித்³தே³ஸவண்ணனா
4. Catukkaniddesavaṇṇanā
939. ஏவங்-ஸத்³தே³னாதி நித³ஸ்ஸனத்தே²ன ஏவங்-ஸத்³தே³னாதி அதி⁴ப்பாயோ. ப⁴வோ ஏவ அபி⁴வுத்³தோ⁴ அப⁴வோ யதா² ‘‘அஸெக்கா² த⁴ம்மா’’தி (த⁴॰ ஸ॰ திகமாதிகா 11). து³தியஸ்மிங் பக்கே² ப⁴வாப⁴வஸத்³தே³ன ஸம்பத்திவிபத்தியோ, வுத்³தி⁴ஹானியோ வா வுத்தாதி வேதி³தப்³பா³.
939. Evaṃ-saddenāti nidassanatthena evaṃ-saddenāti adhippāyo. Bhavo eva abhivuddho abhavo yathā ‘‘asekkhā dhammā’’ti (dha. sa. tikamātikā 11). Dutiyasmiṃ pakkhe bhavābhavasaddena sampattivipattiyo, vuddhihāniyo vā vuttāti veditabbā.
அக³தியாதி அயுத்தக³தியா, அப்பதிரூபகிரியாயாதி அத்தோ².
Agatiyāti ayuttagatiyā, appatirūpakiriyāyāti attho.
கோதூ⁴பாயாஸ…பே॰… மாதுகா³மா வா ஊமிஆதி³ப⁴யந்தி யோஜனா. பஞ்சகாமகு³ணமாதுகா³மக்³க³ஹணேதி பஞ்சகாமகு³ணக்³க³ஹணே, மாதுகா³மக்³க³ஹணே ச.
Kodhūpāyāsa…pe… mātugāmā vā ūmiādibhayanti yojanā. Pañcakāmaguṇamātugāmaggahaṇeti pañcakāmaguṇaggahaṇe, mātugāmaggahaṇe ca.
‘‘ஸயங்கதங் ஸுக²து³க்க²’’ந்திஆதி³கா தி³ட்டி² யதி³பி அஞ்ஞேஸம்பி தி³ட்டி²க³திகானங் அத்தே²வ, திம்ப³ருகோ பன ததா²தி³ட்டி²கோ ப⁴க³வந்தங் உபஸங்கமித்வா புச்சீ²தி ஸா தி³ட்டி² ‘‘திம்ப³ருகதி³ட்டீ²’’தி (ஸங்॰ நி॰ 2.18) வுத்தா. தேனாஹ ‘‘திம்ப³ருகோ…பே॰… ஆக³தத்தா’’தி.
‘‘Sayaṃkataṃ sukhadukkha’’ntiādikā diṭṭhi yadipi aññesampi diṭṭhigatikānaṃ attheva, timbaruko pana tathādiṭṭhiko bhagavantaṃ upasaṅkamitvā pucchīti sā diṭṭhi ‘‘timbarukadiṭṭhī’’ti (saṃ. ni. 2.18) vuttā. Tenāha ‘‘timbaruko…pe… āgatattā’’ti.
சதுக்கனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.
Catukkaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
5. பஞ்சகனித்³தே³ஸவண்ணனா
5. Pañcakaniddesavaṇṇanā
940. ஆக³மனஸ்ஸ படிஸந்தி⁴க்³க³ஹணவஸேனாதி அதி⁴ப்பாயோ.
940. Āgamanassa paṭisandhiggahaṇavasenāti adhippāyo.
941. உபசயனதோதி வட்³ட⁴னதோ. அஞ்ஞதா²தி லாப⁴தோ தக்கனதோ ச அஞ்ஞப்பகாரோ க³ஹிதோதி தங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ஸத்³தா⁴ருசிஆதீ³ஹீ’’தி ஆஹ. அனுஸ்ஸவதோ ஹி ஸத்³த³ஹனங், ருச்சனங் பன ஜாதிஸ்ஸரஞாணதோபி ஹோதி. ஆதி³-ஸத்³தே³ன க²ந்திஆதீ³னங் ஸங்க³ஹோ.
941. Upacayanatoti vaḍḍhanato. Aññathāti lābhato takkanato ca aññappakāro gahitoti taṃ dassento ‘‘saddhāruciādīhī’’ti āha. Anussavato hi saddahanaṃ, ruccanaṃ pana jātissarañāṇatopi hoti. Ādi-saddena khantiādīnaṃ saṅgaho.
942. அக்க²ந்தி மூலங் ஏதேஸந்தி அக்க²ந்திமூலகா. து³க்கடது³ப்³பா⁴ஸிததாதி³தோ³ஸா தாதி³ஸானி காயவசீமனோது³ச்சரிதானி.
942. Akkhanti mūlaṃ etesanti akkhantimūlakā. Dukkaṭadubbhāsitatādidosā tādisāni kāyavacīmanoduccaritāni.
943. உத³க்³க³தாஸங்கா²தோ அவூபஸமோ ந உத்³த⁴ச்சஸங்கா²தோதி பீதியா ஏவ ஸவிப்பா²ரிகதாஸங்கா²தங் அஸந்தஸபா⁴வங் ஆஹ. அவூபஸமஹேதுபூ⁴தோதி விக்கே²பஹேதுபூ⁴தோ. பீதியா ஆகாரோதி பீதியா பவத்திஆகாரோ.
943. Udaggatāsaṅkhāto avūpasamo na uddhaccasaṅkhātoti pītiyā eva savipphārikatāsaṅkhātaṃ asantasabhāvaṃ āha. Avūpasamahetubhūtoti vikkhepahetubhūto. Pītiyā ākāroti pītiyā pavattiākāro.
பஞ்சகனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.
Pañcakaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
6. ச²க்கனித்³தே³ஸவண்ணனா
6. Chakkaniddesavaṇṇanā
944. தேனாதி கோதா⁴தீ³னங்யேவ விவாத³மூலத்தா.
944. Tenāti kodhādīnaṃyeva vivādamūlattā.
945. குஸலானுயோகே³ ஸாதச்சங் குஸலானுயோக³ஸாதச்சங்.
945. Kusalānuyoge sātaccaṃ kusalānuyogasātaccaṃ.
க³ணேன ஸத்தஸமூஹேன ஸங்க³ணி ஸன்னிபதனங் யேன ஸத்³தி⁴ங், தேன ஸங்க³தி க³ணஸங்க³ணிகா. கஸ்ஸசி கா⁴ஸச்சா²த³னாதி³கஸ்ஸ.
Gaṇena sattasamūhena saṅgaṇi sannipatanaṃ yena saddhiṃ, tena saṅgati gaṇasaṅgaṇikā. Kassaci ghāsacchādanādikassa.
946. உபவிதக்கேதீதி ஆரம்மணங் உபேச்ச தக்கேதி.
946. Upavitakketīti ārammaṇaṃ upecca takketi.
948. அதி⁴ச்சஸமுப்பன்னிகோதி ‘‘அதி⁴ச்சஸமுப்பன்னோ அத்தா ச லோகோ சா’’தி ஏவங்வாதீ³.
948. Adhiccasamuppannikoti ‘‘adhiccasamuppanno attā ca loko cā’’ti evaṃvādī.
ச²க்கனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.
Chakkaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
8. அட்ட²கனித்³தே³ஸவண்ணனா
8. Aṭṭhakaniddesavaṇṇanā
952. ஓஸீத³னாகாரேனாதி கத்தப்³ப³கம்மே அனுஸ்ஸஹனாகாரேன.
952. Osīdanākārenāti kattabbakamme anussahanākārena.
958. தே அபி⁴னிவேஸா அஸஞ்ஞீவாதா³ வத³ந்தி ஏதேஹீதி.
958. Te abhinivesā asaññīvādā vadanti etehīti.
அட்ட²கனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.
Aṭṭhakaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
9. நவகனித்³தே³ஸவண்ணனா
9. Navakaniddesavaṇṇanā
960-963. த³ஸமஸ்ஸாதி அட்டா²னகா⁴தஸ்ஸ.
960-963. Dasamassāti aṭṭhānaghātassa.
அஜ்ஜ²த்தந்தி கோ³சரஜ்ஜ²த்தங் அதி⁴ப்பேதங். ஏதஸ்ஸ கா³தா²வசனஸ்ஸ. நிட்ட²பெத்வாதி அபி⁴னிவிஸ்ஸ.
Ajjhattanti gocarajjhattaṃ adhippetaṃ. Etassa gāthāvacanassa. Niṭṭhapetvāti abhinivissa.
964. அஞ்ஞேஸங் ப²ஸ்ஸாதீ³னங் ஸங்க²தபா⁴வே யதா²ஸகங்பச்சயேஹி. யேனாகாரேன மானஸ்ஸ ஸாதிஸயா பவத்தி, தங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘அஹந்தி, அஸ்மீதி சா’’தி வுத்தங். அத்தனோதி தி³ட்டி²க³தபரிகப்பிதஸ்ஸ அத்தனோ. யதா² மானஸ்ஸ ஸம்பக்³க³ஹவஸேன, ஏவங் தண்ஹாய மமத்தவஸேன, தி³ட்டி²யா நிச்சாதி³வஸேன பவத்தி விஸேஸவதீ ஸமானேபி அனாக³தகாலாமஸனேதி ஆஹ ‘‘ப⁴விஸ்ஸந்தீ…பே॰… வுத்தோ’’தி. ‘‘அஹமஸ்மீ’’தி பன பவத்தமானஸ்ஸேவ ப⁴வதீதி ஸப்³ப³பத³ஸாதா⁴ரணஸ்ஸ மானஸ்ஸேவ வஸேன இஞ்ஜிதாதி³தா அட்ட²கதா²யங் வுத்தா.
964. Aññesaṃ phassādīnaṃ saṅkhatabhāve yathāsakaṃpaccayehi. Yenākārena mānassa sātisayā pavatti, taṃ dassetuṃ ‘‘ahanti, asmīti cā’’ti vuttaṃ. Attanoti diṭṭhigataparikappitassa attano. Yathā mānassa sampaggahavasena, evaṃ taṇhāya mamattavasena, diṭṭhiyā niccādivasena pavatti visesavatī samānepi anāgatakālāmasaneti āha ‘‘bhavissantī…pe… vutto’’ti. ‘‘Ahamasmī’’ti pana pavattamānasseva bhavatīti sabbapadasādhāraṇassa mānasseva vasena iñjitāditā aṭṭhakathāyaṃ vuttā.
நவகனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.
Navakaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
10. த³ஸகனித்³தே³ஸவண்ணனா
10. Dasakaniddesavaṇṇanā
970. ஸங்கப்பனந்தி ‘‘குஸலதா’’தி வுத்தபத³ஸ்ஸ அத்த²வசனங். தஸ்ஸா உபாயசிந்தாய. மிச்சா²பா⁴வோ ஸாவஜ்ஜபா⁴வோ. ததா³காரோ மோஹோதி யதா²வுத்தாகாரேன பவத்தே சித்துப்பாதே³ மோஹோ. தஸ்ஸாபி யதா²வுத்தபச்சவெக்க²ணாயபி யதா²கதபாபேபி. அதி⁴மானஸம்பயுத்தங் ஸஞ்ஜானநங் பகதிபுரிஸந்தரத³ஸ்ஸனாதி³வஸேன பவத்தங் தி³ட்டி²ஸம்பயுத்தசித்தங் ப²லங் விய விமுத்தந்தி க³ஹிதங் த³ட்ட²ப்³ப³ங்.
970. Saṅkappananti ‘‘kusalatā’’ti vuttapadassa atthavacanaṃ. Tassā upāyacintāya. Micchābhāvo sāvajjabhāvo. Tadākāro mohoti yathāvuttākārena pavatte cittuppāde moho. Tassāpi yathāvuttapaccavekkhaṇāyapi yathākatapāpepi. Adhimānasampayuttaṃ sañjānanaṃ pakatipurisantaradassanādivasena pavattaṃ diṭṭhisampayuttacittaṃ phalaṃ viya vimuttanti gahitaṃ daṭṭhabbaṃ.
த³ஸகனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.
Dasakaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
தண்ஹாவிசரிதனித்³தே³ஸவண்ணனா
Taṇhāvicaritaniddesavaṇṇanā
973. விஸேஸங் அகத்வாதி அனுபனிதா⁴னங், ஸமதோ ச அஸமதோ ச உபனிதா⁴னந்தி இமங் விபா⁴க³ங் அகத்வா, யோ ‘‘இத்த²ங், ஏவங், அஞ்ஞதா²’’தி பதே³ஹி பகாஸிதோ.
973. Visesaṃakatvāti anupanidhānaṃ, samato ca asamato ca upanidhānanti imaṃ vibhāgaṃ akatvā, yo ‘‘itthaṃ, evaṃ, aññathā’’ti padehi pakāsito.
விஸேஸஸ்ஸாதி ‘‘இத்த²ங், ஏவங், அஞ்ஞதா²’’தி யதா²வுத்தஸ்ஸேவ விஸேஸஸ்ஸ. தி³ட்டி²யாதி தி³ட்டி²யா க³ஹிதாய தத³வினாபா⁴வினீ தண்ஹா த³ஸ்ஸிதா. ஸீஸஸீஸமூலகேஹீதி சதூஹி ஸீஸேஹி, த்³வாத³ஸஹி ச ஸீஸமூலகேஹி. ஸயமேவ ச தண்ஹா த³ஸ்ஸிதாதி யோஜனா. யதி³ தி³ட்டி²மானகா³ஹோபி இதா⁴தி⁴ப்பேதோ, யதோ ‘‘தண்ஹாமானதி³ட்டி²வஸேன ஸமூஹகா³ஹதோ’’தி (விப⁴॰ அட்ட²॰ 973) அட்ட²கதா²யங் வுத்தங், கத²ங் ‘‘தண்ஹாவிசரிதானீ’’தி வசனந்தி ஆஹ ‘‘தி³ட்டி²மானேஸூ’’திஆதி³. தங்மூலகத்தாதி தண்ஹாமூலகத்தா.
Visesassāti ‘‘itthaṃ, evaṃ, aññathā’’ti yathāvuttasseva visesassa. Diṭṭhiyāti diṭṭhiyā gahitāya tadavinābhāvinī taṇhā dassitā. Sīsasīsamūlakehīti catūhi sīsehi, dvādasahi ca sīsamūlakehi. Sayameva ca taṇhā dassitāti yojanā. Yadi diṭṭhimānagāhopi idhādhippeto, yato ‘‘taṇhāmānadiṭṭhivasena samūhagāhato’’ti (vibha. aṭṭha. 973) aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ, kathaṃ ‘‘taṇhāvicaritānī’’ti vacananti āha ‘‘diṭṭhimānesū’’tiādi. Taṃmūlakattāti taṇhāmūlakattā.
974. ந அவக்கரீயதீதி அனவகாரீ, தங் அனவகாரிங் கத்வா, தங் பத³ந்தரேன விபா⁴வெந்தோ ‘‘அனவக்கரி, தங் கத்வா’’தி ஆஹ. விக்கே²பனங் அவயவதோ விபா⁴கோ³. அத்ததோ அவினிப்³பு⁴ஜித்வாதி ய்வாயங் தி³ட்டி²க³திகபரிகப்பிதோ அத்தா, ததோ அவிஸுங் கத்வா.
974. Na avakkarīyatīti anavakārī, taṃ anavakāriṃ katvā, taṃ padantarena vibhāvento ‘‘anavakkari, taṃ katvā’’ti āha. Vikkhepanaṃ avayavato vibhāgo. Attato avinibbhujitvāti yvāyaṃ diṭṭhigatikaparikappito attā, tato avisuṃ katvā.
976. ப³ஹிகதானி ரூபாதீ³னி உபக³ந்த்வா பவத்தா தண்ஹா உபாதா³யாதி வுத்தாதி யோஜனா.
976. Bahikatāni rūpādīni upagantvā pavattā taṇhā upādāyāti vuttāti yojanā.
ஏகச்சஸ்ஸ புக்³க³லஸ்ஸ ஏகஸ்மிங் அத்தபா⁴வே கஸ்ஸசி தண்ஹாவிசரிதஸ்ஸ அஸம்ப⁴வோ, கஸ்ஸசிதே³வ ஸம்ப⁴வோதி ஆஹ ‘‘கஸ்ஸசி ஸம்ப⁴வத³ஸ்ஸனத்த²ங் வுத்த’’ந்தி.
Ekaccassa puggalassa ekasmiṃ attabhāve kassaci taṇhāvicaritassa asambhavo, kassacideva sambhavoti āha ‘‘kassaci sambhavadassanatthaṃ vutta’’nti.
தண்ஹாவிசரிதனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.
Taṇhāvicaritaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
கு²த்³த³கவத்து²விப⁴ங்க³வண்ணனா நிட்டி²தா.
Khuddakavatthuvibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / விப⁴ங்க³பாளி • Vibhaṅgapāḷi / 17. கு²த்³த³கவத்து²விப⁴ங்கோ³ • 17. Khuddakavatthuvibhaṅgo
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (அட்ட²கதா²) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ஸம்மோஹவினோத³னீ-அட்ட²கதா² • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā
1. ஏககமாதிகாதி³வண்ணனா • 1. Ekakamātikādivaṇṇanā
(2.) து³கனித்³தே³ஸவண்ணனா • (2.) Dukaniddesavaṇṇanā
(3.) திகனித்³தே³ஸவண்ணனா • (3.) Tikaniddesavaṇṇanā
(4.) சதுக்கனித்³தே³ஸவண்ணனா • (4.) Catukkaniddesavaṇṇanā
(5.) பஞ்சகனித்³தே³ஸவண்ணனா • (5.) Pañcakaniddesavaṇṇanā
(6.) ச²க்கனித்³தே³ஸவண்ணனா • (6.) Chakkaniddesavaṇṇanā
(8.) அட்ட²கனித்³தே³ஸவண்ணனா • (8.) Aṭṭhakaniddesavaṇṇanā
(9.) நவகனித்³தே³ஸவண்ணனா • (9.) Navakaniddesavaṇṇanā
(10.) த³ஸகனித்³தே³ஸவண்ணனா • (10.) Dasakaniddesavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / விப⁴ங்க³-மூலடீகா • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / 17. கு²த்³த³கவத்து²விப⁴ங்கோ³ • 17. Khuddakavatthuvibhaṅgo
