| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਭਙ੍ਗ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Vibhaṅga-anuṭīkā |
੧੭. ਖੁਦ੍ਦਕવਤ੍ਥੁવਿਭਙ੍ਗੋ
17. Khuddakavatthuvibhaṅgo
੧. ਏਕਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
1. Ekakaniddesavaṇṇanā
੮੪੩-੪. ਅਤ੍ਥਿਪਟਿਚ੍ਚਂ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥਿਤਾ ਪਟਿਚ੍ਚਤ੍ਥੋ ਨਾਮ, ਅਸਤਿਪਿ ਸਹਜਾਤਪੁਰੇਜਾਤਾਦਿਭਾવੇ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਯਂ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋਤਿ ਕਤ੍વਾ ਯਥਾ ਤਥਾ ਅਤ੍ਥਿਤਾਮਤ੍ਤਂ ਇਧ ਪਟਿਚ੍ਚਤ੍ਥੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਂ ਪਨ ਪਟਿਚ੍ਚਤ੍ਥਂ ਬ੍ਯਤਿਰੇਕਮੁਖੇਨ ਪਾਕਟਤਰਂ ਕਾਤੁਂ ‘‘ਯਥਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਨਿਸ੍ਸਯਾਦਿਪਚ੍ਚਯਭਾવੇਨ ਪਟਿਚ੍ਚਾਤਿ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨਿਸ੍ਸਯਾਦਿਪਚ੍ਚਯਭਾવਤੋ ਪਚ੍ਚਯਭੂਤਂ ਚਕ੍ਖਾਦਿ ‘‘ਪਟਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਸੇਣਿਯਾਤਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਸੁ ਸੇਣੀਸੁ ਮਯਂ ਅਮੁਕਾਯ ਸੇਣਿਯਾ ਜਾਤਾਮ੍ਹ, ਨ ਅਞ੍ਞੇ વਿਯ ਅਪ੍ਪਞ੍ਞਾਤਾਤਿ ਏવਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਂ વਦਨ੍ਤਿ।
843-4. Atthipaṭiccaṃnāmāti atthitā paṭiccattho nāma, asatipi sahajātapurejātādibhāve yasmiṃ sati yaṃ hoti, so tassa paccayoti katvā yathā tathā atthitāmattaṃ idha paṭiccatthoti attho. Taṃ pana paṭiccatthaṃ byatirekamukhena pākaṭataraṃ kātuṃ ‘‘yathā’’tiādimāha. Tattha nissayādipaccayabhāvena paṭiccāti vuttanti nissayādipaccayabhāvato paccayabhūtaṃ cakkhādi ‘‘paṭiccā’’ti vuttaṃ. Ekissā seṇiyāti aṭṭhārasasu seṇīsu mayaṃ amukāya seṇiyā jātāmha, na aññe viya appaññātāti evamettha atthaṃ vadanti.
ਪੁਰਤੋ ਕਰਣਂ ਪਮੁਖਭਾવਕਰਣਂ। ਨਿਧਾਨਰਾਸੀਤਿ ਨਿਦਹਿਤ੍વਾ ਠਪਿਤਧਨਨਿਚਯੋ। ਯਸੋਤਿ ਇਸ੍ਸਰਿਯਂ। ਤਂ ਪਨ ਯੇਸੁ વਤ੍ਤਤਿ, ਤੇਸੁ ਪਟ੍ਠਾਪਕਆਣਾਕਰਣੇਹਿ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤੀਤਿ ‘‘ਪਟ੍ਠਾਪਕਮਦੋ, ਆਣਾਕਰਣਮਦੋ’’ਤਿ ਚ વੁਤ੍ਤਂ।
Purato karaṇaṃ pamukhabhāvakaraṇaṃ. Nidhānarāsīti nidahitvā ṭhapitadhananicayo. Yasoti issariyaṃ. Taṃ pana yesu vattati, tesu paṭṭhāpakaāṇākaraṇehi pākaṭo hotīti ‘‘paṭṭhāpakamado, āṇākaraṇamado’’ti ca vuttaṃ.
੮੪੫. વਤ੍ਥੁਨਾਤਿ ਜਾਤਿਆਦਿਪવਤ੍ਤਿਹੇਤੁਨਾ।
845. Vatthunāti jātiādipavattihetunā.
੮੪੬. ਪਤਿਟ੍ਠਾਭਾવੋਤਿ ਕੁਸਲਕਮ੍ਮੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਾਭਾવੋ, ਸੋ ਪਨ ਯਸ੍ਮਾ ਕੁਸਲਕਿਰਿਯਾਯ ਠਾਨਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਕੁਸਲਕਰਣੇ ਅਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ। ਪਮਾਦਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਏવਮਾਦਿਕੋ ਪਰਿਯਾਯੋਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ‘‘વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇ, ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વੋਸ੍ਸਗ੍ਗੋ, ਮਕ੍ਖੋ, ਪਲ਼ਾਸੋ’’ਤਿ ਚ ਏવਮਾਦਿਕਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਹੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ। ‘‘ਪਮਾਦੋ ਪਮਜ੍ਜਨਾਦੀ’’ਤਿਆਦਿਕੋ ਤਦਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਕੋ, ‘‘ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વੋਸ੍ਸਗ੍ਗੋ વੋਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪ੍ਪਾਦਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕੋ ਤਪ੍ਪਰਿਯਾਯਪ੍ਪਕਾਸਕੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਰਿਯਾਯੋ ਚ ਅਪਰਿਯਨ੍ਤੋਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖਨ੍ਧੇ ਦਸ੍ਸੇਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਤਿવੋਸ੍ਸਗ੍ਗਾਕਾਰਪ੍ਪવਤ੍ਤਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਕੁਸਲਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਪਮਾਦੋਤਿ વਦਤਿ।
846. Patiṭṭhābhāvoti kusalakammesu patiṭṭhānābhāvo, so pana yasmā kusalakiriyāya ṭhānaṃ na hoti, tasmā ‘‘kusalakaraṇe aṭṭhāna’’nti āha. Pamādasaṅkhātassa atthassa evamādiko pariyāyoti yojanā. Ādi-saddena ‘‘vacīduccarite, manoduccarite cittassa vossaggo, makkho, paḷāso’’ti ca evamādikassa saṅgaho daṭṭhabbo. ‘‘Pamādo pamajjanādī’’tiādiko tadatthappakāsako, ‘‘cittassa vossaggo vossaggānuppādana’’ntiādiko tappariyāyappakāsako byañjanapariyāyo ca apariyantoti sambandho. ‘‘Cattāro khandhe dassetī’’ti iminā sativossaggākārappavattā cattāro akusalakkhandhā pamādoti vadati.
੮੪੭. ਅਨਿવਾਤવੁਤ੍ਤਿਤਾਯ ਹੇਤੁਭੂਤੋ ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਗ੍ਗਹੋ ਮਾਨવਿਸੇਸੋ।
847. Anivātavuttitāya hetubhūto cittasampaggaho mānaviseso.
੮੪੮. ਉਤ੍ਤਰਭਾવੋ ਉਤ੍ਤਰਿਯਂ, ਕਰਣੇਨ ਉਤ੍ਤਰਿਯਂ ਕਰਣੁਤ੍ਤਰਿਯਂ, ਸਾਰਮ੍ਭੇਨ ਪਰਸ੍ਸ ਕਿਰਿਯਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿਕਿਰਿਯਾ।
848. Uttarabhāvo uttariyaṃ, karaṇena uttariyaṃ karaṇuttariyaṃ, sārambhena parassa kiriyato uttarikiriyā.
੮੪੯. ਨੇਰੁਤ੍ਤਿਕવਿਧਾਨੇਨਾਤਿ ਇ-ਕਾਰਚ੍ਚ-ਕਾਰਾਨਞ੍ਚ ਰ-ਕਾਰਤਾਪਾਦਨੇਨ।
849. Neruttikavidhānenāti i-kāracca-kārānañca ra-kāratāpādanena.
ਅਤ੍ਤਹਿਤਂ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਉਤ੍ਤਰਪਦਲੋਪੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸਮਾਹ ਯਥਾ ‘‘ਰੂਪਭવੋ ਰੂਪਂ, ਭੀਮਸੇਨੋ ਭੀਮੋ’’ਤਿ ਚ। ਆਦਿਨ੍ਨੋ, ਪਤ੍ਤੋ વਾ ਅਤ੍ਥੋ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਯੇਨ ਪਦਸਿਦ੍ਧਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।
Attahitaṃ attāti uttarapadalopena niddesamāha yathā ‘‘rūpabhavo rūpaṃ, bhīmaseno bhīmo’’ti ca. Ādinno, patto vā attho attāti niruttinayena padasiddhi veditabbā.
ਮੁਦ੍ਦਿਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਙ੍ਕਿਤਸ੍ਸ।
Mudditassāti aṅkitassa.
੮੫੦. ਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸੇવ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ। ਉਪਾਦਾਨਾਦਿਪਚ੍ਚਯੇਤਿ ਇਨ੍ਧਨੁਦਕਚੀવਰਾਦਿਕੇ ਪਾਰਿਪੂਰਿਹੇਤੁਕੇ।
850. Jānantasseva mahājanassa. Upādānādipaccayeti indhanudakacīvarādike pāripūrihetuke.
੮੫੧. ਗਣ੍ਠਿਕਾ ਸਯਂ ਗਣ੍ਠਿਕਰਣਤੋ। ਪਤਿਰੂਪવਚਨਤੋ, ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਗਣ੍ਠਿਭੇਦਤੋ ਚ ਗਣ੍ਠਿਭੂਤਾ।
851. Gaṇṭhikā sayaṃ gaṇṭhikaraṇato. Patirūpavacanato, aññesaṃ gaṇṭhibhedato ca gaṇṭhibhūtā.
੮੫੨. ਅਭੇਜ੍ਜਨ੍ਤਰਤਾਯ ਸਮਾਸੇવਿਤਤਾਯ ਸੁਟ੍ਠੁ ਆਸੇવਿਤਤਾਯ।
852. Abhejjantaratāya samāsevitatāya suṭṭhu āsevitatāya.
੮੫੩. ਚਿਰਕਾਲਪਰਿਭਾવਿਤਤ੍ਤੇਨ ਤੇਮਨਕਰਣਂ ਅਲ੍ਲਭਾવਕਰਣਂ, ਲੋਭવਸੇਨ ਅવਸ੍ਸવਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
853. Cirakālaparibhāvitattena temanakaraṇaṃ allabhāvakaraṇaṃ, lobhavasena avassavananti attho.
ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਕਥਂ ਖੀਯਨਨ੍ਤਿ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਖੀਯਨਨ੍ਤਿ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿ।
Evaṃ sante kathaṃ khīyananti niddesoti āha ‘‘khīyananti cā’’tiādi.
੮੫੪. ਚੀવਰਮਣ੍ਡਨਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ਚੀવਰਮਣ੍ਡਨਾ ਪਤ੍ਤਮਣ੍ਡਨਾ ਸੇਨਾਸਨਮਣ੍ਡਨਾਤਿ ਇਮੇਸਂ। ਇਦਾਨਿ ਤਂ વਿਸੇਸਨਭਾવਂ ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਚੀવਰੇਨ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ।
854. Cīvaramaṇḍanādīnanti cīvaramaṇḍanā pattamaṇḍanā senāsanamaṇḍanāti imesaṃ. Idāni taṃ visesanabhāvaṃ yojetvā dassetuṃ ‘‘cīvarena hī’’tiādi vuttaṃ.
੮੫੫. ਸਭਾਗਰਹਿਤੋ, ਸਭਾਗਪਟਿਪਕ੍ਖੋ વਾ ਅਸਭਾਗੋ, ਅਨਨੁਕੂਲਾਨਂ ਪਟਿਕ੍ਕੂਲਤਾ વਾ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਮਾਨਥਦ੍ਧਤਾ, વਿਰੋਧੋ વਾ’’ਤਿ।
855. Sabhāgarahito, sabhāgapaṭipakkho vā asabhāgo, ananukūlānaṃ paṭikkūlatā vā. Tenāha ‘‘mānathaddhatā, virodho vā’’ti.
੮੫੬. ਸਙ੍ਕਮ੍ਪਨਾ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਨਾવਸੇਨ ਅਨવਟ੍ਠਾਨਂ, ਅਨવਧਾਨਂ વਾ। ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਤਣ੍ਹਾਯਨਾ।
856. Saṅkampanā ukkaṇṭhanāvasena anavaṭṭhānaṃ, anavadhānaṃ vā. Tassa tassa ārammaṇassa taṇhāyanā.
੮੫੭. ਕਾਯਸ੍ਸਾਤਿ ਨਾਮਕਾਯਸ੍ਸ। ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਅવਿਪ੍ਫਾਰਿਕੇ ਰੂਪਕਾਯੋਪਿ ਅવਿਪ੍ਫਾਰਿਕੋ ਹੋਤਿ।
857. Kāyassāti nāmakāyassa. Tasmiñhi avipphārike rūpakāyopi avipphāriko hoti.
੮੬੦. ਰਾਗਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ਰਾਗਮੋਹਅਹਿਰਿਕਾਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪવਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਦੀਨਂ।
860. Rāgādīnanti rāgamohaahirikānottappavicikicchādīnaṃ.
੮੬੧. ਤਿવਿਧਮ੍ਪਿ ਕੁਹਨવਤ੍ਥੁਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਮਹਾਨਿਦ੍ਦੇਸੇ। ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਕੁਹਨਾ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (વਿਭ॰ ੮੬੧) ਇਧ ਖੁਦ੍ਦਕવਿਭਙ੍ਗੇ ਆਗਤਂ ਦੇਸਨਾਨਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਹਾਨਿਦ੍ਦੇਸਦੇਸਨਾ ਪવਤ੍ਤਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਨਿਸ੍ਸਯਭੂਤਾਯ ਇਮਾਯ ਪਾਲ਼ਿਯਾ’’ਤਿ।
861. Tividhampi kuhanavatthuṃ dassetunti sambandho. Tatthāti mahāniddese. ‘‘Tattha katamā kuhanā lābhasakkārasilokasannissitassā’’tiādinā (vibha. 861) idha khuddakavibhaṅge āgataṃ desanānayaṃ nissāya mahāniddesadesanā pavattāti āha ‘‘nissayabhūtāya imāya pāḷiyā’’ti.
ਅਨ੍ਤਰਹਿਤਾਨੀਤਿ ਅਨ੍ਤવਿਕਲਾਨਿ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਾਨਿ।
Antarahitānīti antavikalāni chindantāni.
ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਹੇਤੁ ਸਮ੍ਭਾવਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਸਂਯਤਾਕਾਰਦਸ੍ਸਨਂ ਕੋਹਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਾਪਿਚ੍ਛਤਾਯ ਨਿਰਤ੍ਥਕਕਾਯવਚੀવਿਪ੍ਫਨ੍ਦਨਿਗ੍ਗਹਣਂ ਕੋਰਜ’’ਨ੍ਤਿ। ਯੋ ਸਂવੇਗਬਹੁਲੋ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਕੋ ਪੁਬ੍ਬੇਨਾਪਰਂ ਅਤ੍ਤਨੋਪਿ ਕਿਰਿਯਂ ਪਰਿਸਙ੍ਕਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਤਾਦਿਸਂ વਿਯ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਤਿਪਰਿਸਙ੍ਕਿਤੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ।
Lābhasakkārasilokahetu sambhāvanādhippāyena saṃyatākāradassanaṃ kohaññanti āha ‘‘pāpicchatāya niratthakakāyavacīvipphandaniggahaṇaṃ koraja’’nti. Yo saṃvegabahulo kukkuccako pubbenāparaṃ attanopi kiriyaṃ parisaṅkanto paccavekkhamāno tiṭṭhati, tādisaṃ viya attānaṃ dassento ‘‘atiparisaṅkito’’ti vutto.
੮੬੪. ਪਸਂਸਾਮੁਖੇਨ ਨਿਨ੍ਦਨਨ੍ਤਿ ਪਸਂਸਾવਤ੍ਥੁਤੋ ਖਿਪਨਂ ਬਹਿ ਛਡ੍ਡਨਂ ਯਥਾ ‘‘ਅਦਾਯਕਂ ਅਹੋ ਦਾਨਪਤੀ’’ਤਿ।
864. Pasaṃsāmukhena nindananti pasaṃsāvatthuto khipanaṃ bahi chaḍḍanaṃ yathā ‘‘adāyakaṃ aho dānapatī’’ti.
੮੬੫. ਗવੇਸਨਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਕੇਨ ਲਾਭੇਨ ਮਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਯੇਸਨਕਬ੍ਯਾਪਾਰੋ।
865. Gavesanakammanti appakena lābhena mahantassa pariyesanakabyāpāro.
੮੬੬. ਪੋਕ੍ਖਰਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰਂ, વਣ੍ਣਸ੍ਸ ਸੁਨ੍ਦਰਭਾવੋ વਣ੍ਣਪਾਰਿਪੂਰੀ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘વਣ੍ਣਪਾਰਿਪੂਰੀ વਾ વਣ੍ਣਪੋਕ੍ਖਰਤਾ’’ਤਿ।
866. Pokkharaṃ vuccati sundaraṃ, vaṇṇassa sundarabhāvo vaṇṇapāripūrī hotīti āha ‘‘vaṇṇapāripūrī vā vaṇṇapokkharatā’’ti.
੮੭੯. ਸੇਯ੍ਯਮਾਨਾਦਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇਸੂਤਿ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ‘ਸੇਯ੍ਯੋਹਮਸ੍ਮੀ’ਤਿ ਮਾਨੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (વਿਭ॰ ੮੬੯) ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੇਸੁ ਨવਸੁ ਮਾਨਨਿਦ੍ਦੇਸੇਸੁ। ‘‘ਸੇਯ੍ਯਾਦਿਪੁਗ੍ਗਲੋ’’ਤਿ ਇਦਂ ਤਤ੍ਥ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਸੇਯ੍ਯਾਦੀਨਂ ਨવਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਆਮਟ੍ਠਤ੍ਤਾ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਧ ਪਨ ਪੁਗ੍ਗਲਾਮਸਨੇ ਸਤਿ ਸੇਯ੍ਯਪੁਗ੍ਗਲੋ ਚ ਆਮਸਿਤਬ੍ਬੋ ਸਿਯਾ। ਤੇਨੇવਾਹ ‘‘ਸੇਯ੍ਯਮਾਨਭਾવੇਪੀ’’ਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਮਾਨਭਾવੇਪੀਤਿ ਪਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਆਕਡ੍ਢਕੋ ਅਸੇਯ੍ਯਮਾਨਨਿਦ੍ਦੇਸੇਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾਮਸਨਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ। ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚੀਤਿ ਸੇਯ੍ਯਾਦੀਸੁ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ।
879. Seyyamānādiniddesesūti ‘‘tattha katamo seyyassa ‘seyyohamasmī’ti māno’’tiādinā (vibha. 869) niddiṭṭhesu navasu mānaniddesesu. ‘‘Seyyādipuggalo’’ti idaṃ tattha pāḷiyaṃ seyyādīnaṃ navannaṃ puggalānaṃ āmaṭṭhattā vuttaṃ. Idha pana puggalāmasane sati seyyapuggalo ca āmasitabbo siyā. Tenevāha ‘‘seyyamānabhāvepī’’ti. Seyyamānabhāvepīti pi-saddo ākaḍḍhako aseyyamānaniddesepi puggalāmasanassa katattā. Yassa kassacīti seyyādīsu yassa kassaci puggalassa.
੮੮੦. ਪੁਰਿਮਮਾਨਸ੍ਸਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪવਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਦਿਸਮਾਨਸ੍ਸ, ਹੀਨਮਾਨਸ੍ਸ વਾ, ਸਦਿਸਮਾਨવਸੇਨੇવ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿ ਆਗਤਾ।
880. Purimamānassāti pubbe pavattassa sadisamānassa, hīnamānassa vā, sadisamānavaseneva pana pāḷi āgatā.
੮੮੧. ‘‘ਮਿਗਾਨਂ ਕੋਤ੍ਥੁਕੋ ਅਨ੍ਤੋ, ਪਕ੍ਖੀਨਂ ਪਨ વਾਯਸੋ’’ਤਿ (ਜਾ॰ ੧.੩.੧੩੫) વਚਨਤੋ ਆਹ ‘‘ਪਕ੍ਖਿਜਾਤੀਸੁ વਾਯਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਲਾਮਕੋ’’ਤਿ।
881. ‘‘Migānaṃ kotthuko anto, pakkhīnaṃ pana vāyaso’’ti (jā. 1.3.135) vacanato āha ‘‘pakkhijātīsu vāyaso anto lāmako’’ti.
੮੮੨. વਿਰਾਗਨ੍ਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ।
882. Virāganti arahattaṃ.
੮੮੩. ਮਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਤਣ੍ਹਾਛਨ੍ਦੋ। ਮਾਨਸਭਾવਂ ਅਨੁਗਤੋ ਸੇਯ੍ਯਾਦਿਤੋ ਸਮ੍ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤੋ ਮਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਕਤ੍ਤੁਕਮ੍ਯਤਾਛਨ੍ਦੋ વਾ ਮਾਨਚ੍ਛਨ੍ਦੋ।
883. Mānasampayuttacchando taṇhāchando. Mānasabhāvaṃ anugato seyyādito sampaggaṇhanavasena pavatto mānasampayuttakattukamyatāchando vā mānacchando.
੮੮੪. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ વਿਲਮ੍ਬਨੇ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤਬ੍ਬੇ। ਯੁਤ੍ਤਂ ਅਨੁਚ੍ਛવਿਕਂ। ਮੁਤ੍ਤਂ વਿਸ੍ਸਟ੍ਠਂ। ਸਿਲਿਟ੍ਠਂ ਸਹਿਤਂ, ਅਤ੍ਥਦ੍વਯવਿਭਾવਕਂ વਾ।
884. Tatthāti tasmiṃ vilambane nipphādetabbe. Yuttaṃ anucchavikaṃ. Muttaṃ vissaṭṭhaṃ. Siliṭṭhaṃ sahitaṃ, atthadvayavibhāvakaṃ vā.
੮੮੮. ਅਨੁਦ੍ਦਯਸ੍ਸੇવਾਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾਯਨ੍ਤਸ੍ਸ વਿਯ ਅਨੁਕਮ੍ਪਨ੍ਤਸ੍ਸ વਿਯ વਿਕਪ੍ਪਨਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਹਨਨ੍ਦਿਤਾਦਿਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ, ਮੇਤ੍ਤਾਦਿਪਤਿਰੂਪੇਨ ਪવਤ੍ਤਗੇਹਸਿਤਸਿਨੇਹਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤਾਦਿਸੋ ਰਾਗੋ’’ਤਿ। ਅਤ੍ਥੋ ਯੁਜ੍ਜਤੀਤਿ ਏવਮ੍ਪਿ ‘‘ਤਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਯੁਜ੍ਜਤਿ। ਪਰਾਨੁਦ੍ਦਯਤਾਹੇਤੁਕੋ ਹਿ ਪਰਾਨੁਦ੍ਦਯਤਾਸਹਿਤੋ ਸੋ વਿਤਕ੍ਕੋਤਿ।
888. Anuddayassevāti mettāyantassa viya anukampantassa viya vikappanāti āha ‘‘sahananditādikassā’’ti, mettādipatirūpena pavattagehasitasinehassāti attho. Tenāha ‘‘tādisorāgo’’ti. Attho yujjatīti evampi ‘‘tatthā’’ti pāḷipadassa attho yujjati. Parānuddayatāhetuko hi parānuddayatāsahito so vitakkoti.
੮੯੦. ਕਾਮਗੁਣਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਲੋਕੋ ਸਮ੍ਭਾવੇਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਨવਞ੍ਞਤ੍ਤਤ੍ਥਮੇવ ਕਾਮਗੁਣੇ ਚ ਪਤ੍ਥੇਤੀ’’ਤਿ।
890. Kāmaguṇapāripūriyā yebhuyyena loko sambhāvetīti āha ‘‘anavaññattatthameva kāmaguṇe ca patthetī’’ti.
ਏਕਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Ekakaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
੨. ਦੁਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
2. Dukaniddesavaṇṇanā
੮੯੧. ਬਨ੍ਧਤੀਤਿ ਕੁਜ੍ਝਨਾਕਾਰਂ ਬਨ੍ਧਤਿ ਘਟੇਤਿ। ਉਪਨਾਹੋ ਹਿ ਆਘਾਤવਤ੍ਥੁਨਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਬਨ੍ਧਨ੍ਤੋ વਿਯ ਹੋਤਿ, ਯਤੋ ਅਞ੍ਞਥਾ ਪવਤ੍ਤਿਤ੍વਾਪਿ ਅવਿਦਿਤੇ ਉਪਨਾਹੇ ਆਘਾਤવਤ੍ਥੁਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤੋવ ਹੋਤਿ।
891. Bandhatīti kujjhanākāraṃ bandhati ghaṭeti. Upanāho hi āghātavatthunā cittaṃ bandhanto viya hoti, yato aññathā pavattitvāpi avidite upanāhe āghātavatthusannissitova hoti.
੮੯੨. ਦਨ੍ਤੇਹਿ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾਤਿ ਦਨ੍ਤੇਹਿ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ વਿਯ ਏਕਦੇਸਂ ਅਪਨੇਤ੍વਾ ਏਕਦੇਸਂ ਗਹੇਤ੍વਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ।
892. Dantehichinditvāti dantehi chinditvā viya ekadesaṃ apanetvā ekadesaṃ gahetvāti adhippāyo.
੮੯੪. ਅਚ੍ਚਯਂ ਕਤ੍વਾਤਿ વੀਤਿਕ੍ਕਮਂ ਕਤ੍વਾ। ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨੇਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਸ੍ਸ ਅਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨੇ। વੋਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਂ વੀਤਿਕ੍ਕਮਕਿਰਿਯਾਯ ਅਪ੍ਪਟਿਜਾਨવਸੇਨ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਂ, વੋਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨੇਨ ਛਾਦਨਾ વੋਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਛਾਦਨਾ।
894. Accayaṃ katvāti vītikkamaṃ katvā. Paṭicchādaneti attanā katassa accayassa paṭicchādane. Vocchindanaṃ vītikkamakiriyāya appaṭijānavasena upacchindanaṃ, vocchindanena chādanā vocchindanachādanā.
ਅਸਮ੍ਮਾਭਾਸਨੇ ਸਠ-ਸਦ੍ਦੋ ਲੋਕੇ ਨਿਰੁਲ਼੍ਹੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਯੋ ਨ ਸਮ੍ਮਾ ਭਾਸਤਿ, ਸੋ ਸਠੋ’’ਤਿ। ਸਠਸ੍ਸ ਯਕ੍ਖਸੂਕਰਸਦਿਸਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਕੁਚ੍ਛਿ વਾ ਪਿਠਿ વਾ ਜਾਨਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ’’ਤਿ ਆਹ, ਇਨ੍ਦਜਾਲਸਦਿਸੋ વਾ ਏਸੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ।
Asammābhāsane saṭha-saddo loke niruḷhoti āha ‘‘yo na sammā bhāsati, so saṭho’’ti. Saṭhassa yakkhasūkarasadisataṃ dassento ‘‘kucchi vā piṭhi vā jānituṃ na sakkā’’ti āha, indajālasadiso vā eso daṭṭhabbo.
ਯੋ ਸਬ੍ਬਥਾ વਿਪਨ੍ਨਜ੍ਝਾਸਯੋਪਿ ਸਮਾਨੋ ਕਾਯવਚੀਭੇਦਮਤ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ વਿਯ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਲੋਕਂ વਞ੍ਚੇਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਥਾ ਸਨ੍ਤਂ ਅਞ੍ਞਥਾ ਪવੇਦੇਤਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤੇਨੇਤਂ ਸਾਠੇਯ੍ਯਂ ਮਾਯਾਤੋ ਬਲવਤਰਾ વਞ੍ਚਨਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ। ਸਨ੍ਤਦੋਸਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਮੇવ ਹਿ ਮਾਯਾ। ਤੇਨੇવਾਤਿ ਬਲવਤਰવਞ੍ਚਨਾਭਾવੇਨੇવ। ਦਲ਼੍ਹਕੇਰਾਟਿਯਞ੍ਹਿ ‘‘ਪਰਿਕ੍ਖਤਤਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
Yo sabbathā vipannajjhāsayopi samāno kāyavacībhedamattena attānaṃ sampannaṃ viya dassetvā lokaṃ vañcento aññathā santaṃ aññathā pavedeti. Tenāha ‘‘tenetaṃ sāṭheyyaṃ māyāto balavatarā vañcanāti daṭṭhabba’’nti. Santadosapaṭicchādanameva hi māyā. Tenevāti balavataravañcanābhāveneva. Daḷhakerāṭiyañhi ‘‘parikkhatatā’’ti vuttaṃ.
੯੦੮. ਅਭਾવੇਪੀਤਿ ਪਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ‘‘ਕੋ ਪਨ વਾਦੋ ਭਾવੇ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਯਦਿਪਿ ਹਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਂ, ਏਕਚ੍ਚਾਨਞ੍ਚ ਸੇਕ੍ਖਾਨਂ ਯਥਾਰਹਂ ਅਤ੍ਤਾਭਿਨਿવੇਸਾਦੀਹਿ ਕਤੂਪਕਾਰਂ ਰੂਪਰਾਗਾਦਿਸਂਯੋਜਨਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧੇਤਿ, ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਪਨ વਿਨਾ ਏવ ਤੇਹੀਤਿ ਕਸ੍ਸਚਿਪਿ ਕਿਲੇਸਸ੍ਸ ਅવਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਾ ਕਥਞ੍ਚਿਪਿ ਅવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਕਾਮਭવੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਗ੍ਗਹਣਸ੍ਸ વਿਸੇਸਪਚ੍ਚਯੋਤਿ ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਦਭਾવਤੋ ‘‘ਬਹਿਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧવੋਹਾਰੇ ਰੂਪਾਰੂਪਭવੇ ਕੇવਲਮ੍ਪਿ ਸਂਯੋਜਨਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧੇਨ੍ਤਂ ਪવਤ੍ਤਤੀਤਿ, ਤਤੋ ਏવ ਰੂਪਾਰੂਪਾવਚਰਸਤ੍ਤਾਨਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾਸਂਯੋਜਨਭਾવਹੇਤਜਾਤਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਬਹਿਦ੍ਧਾਸਂਯੋਜਨ’’ਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਮਾਹ ‘‘ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਾਦੀਨਂ…ਪੇ॰… ਯੋਜਨਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ।
908. Abhāvepīti pi-saddena ‘‘ko pana vādo bhāve’’ti dasseti. Yadipi hi puthujjanānaṃ, ekaccānañca sekkhānaṃ yathārahaṃ attābhinivesādīhi katūpakāraṃ rūparāgādisaṃyojanakiccaṃ sādheti, ekaccānaṃ pana vinā eva tehīti kassacipi kilesassa avikkhambhitattā kathañcipi avimutto kāmabhavo ajjhattaggahaṇassa visesapaccayoti ‘‘ajjhatta’’nti vuccati, tadabhāvato ‘‘bahiddhā’’ti laddhavohāre rūpārūpabhave kevalampi saṃyojanakiccaṃ sādhentaṃ pavattatīti, tato eva rūpārūpāvacarasattānaṃ bahiddhāsaṃyojanabhāvahetajātanti ca ‘‘bahiddhāsaṃyojana’’nti vuccatīti imamatthamāha ‘‘sakkāyadiṭṭhādīnaṃ…pe… yojanaṃ nāmā’’ti.
ਦੁਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Dukaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
੩. ਤਿਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
3. Tikaniddesavaṇṇanā
੯੦੯. ਅવਿਜ੍ਜਾਭવਤਣ੍ਹਾਹਿ વਿਯ ਇਸ੍ਸਾਮਚ੍ਛਰਿਯਦੋਮਨਸ੍ਸਾਦਿਸਹਾਯਭੂਤੇਨ ਦੋਸੇਨਪਿ ਭવਾਭਿਸਙ੍ਖਰਣਂ ਹੋਤੀਤਿ ‘‘ਅਕੁਸਲਮੂਲਾਨੇવ વਟ੍ਟਮੂਲਾਨੀ’’ਤਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤੀਹਿ…ਪੇ॰… ਕਥਿਤੋ’’ਤਿ।
909. Avijjābhavataṇhāhi viya issāmacchariyadomanassādisahāyabhūtena dosenapi bhavābhisaṅkharaṇaṃ hotīti ‘‘akusalamūlāneva vaṭṭamūlānī’’ti. Tenāha ‘‘tīhi…pe… kathito’’ti.
੯੧੯. ਰੂਪਾਰੂਪਾવਚਰવਿਪਾਕਾਨਂ ਸਨ੍ਤਪਣੀਤਭਾવੇਨ ਉਲ਼ਾਰਤਮਤ੍ਤਾ ਤਤ੍ਥ ਸਾਤਿਸਯੋ ਭવਰਾਗੋ વੁਤ੍ਤੋ।
919. Rūpārūpāvacaravipākānaṃ santapaṇītabhāvena uḷāratamattā tattha sātisayo bhavarāgo vutto.
੯੨੦. ਮਾਨੇਨ ਠਪਨਾਤਿ ਮਾਨੇਨ ਸੇਯ੍ਯਾਦਿવਸੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਠਪਨਾ। ਠਪਨਾਤਿ ਚ ਦਹਨਾ, ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨਾ વਾ।
920. Mānena ṭhapanāti mānena seyyādivasena attano ṭhapanā. Ṭhapanāti ca dahanā, paggaṇhanā vā.
੯੨੧. ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਦੋਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ।
921. Taṃsampayuttāti dosasampayuttā.
੯੨੨. ਤੇਸਂ વਣ੍ਣਭੇਦਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਜੀવਾਨਂ વਣ੍ਣવਿਸੇਸਂ, ਤੇਸਂ વਾ ਤਥਾ ਕਥੇਨ੍ਤਾਨਂ ਸੁਤ੍વਾ। ਬ੍ਯਾਪੀਤਿ ਸਕਲਲੋਕਬ੍ਯਾਪੀ, ਸਕਲਸਰੀਰਬ੍ਯਾਪੀ વਾ। ਪਰਿਮਣ੍ਡਲੋਤਿ ਪਰਮਾਣੁਪ੍ਪਮਾਣੋ ਹੁਤ੍વਾ ਪਰਿਮਣ੍ਡਲੋ। ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਅਙ੍ਗੁਟ੍ਠਪ੍ਪਮਾਣੋ વਯਪ੍ਪਮਾਣੋਤਿਆਦਿਕਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ।
922. Tesaṃ vaṇṇabhedanti tesaṃ jīvānaṃ vaṇṇavisesaṃ, tesaṃ vā tathā kathentānaṃ sutvā. Byāpīti sakalalokabyāpī, sakalasarīrabyāpī vā. Parimaṇḍaloti paramāṇuppamāṇo hutvā parimaṇḍalo. Ādi-saddena aṅguṭṭhappamāṇo vayappamāṇotiādikaṃ saṅgaṇhāti.
੯੨੩. ਉਤੁવਿਪਰਿਣਾਮਜੋ ਸੀਤਾਦਿਉਤੁવਿਪਰਿવਤ੍ਤਜਾਤੋ। ਓਪਕ੍ਕਮਿਕੋ ਅਤ੍ਤਨੋ, ਪਰਸ੍ਸ વਾ ਤਾਦਿਸਉਪਕ੍ਕਮਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ। વਿਸਮਪਰਿਹਾਰਜੋ ਚਿਰਾਸਨਚਿਰਟ੍ਠਾਨਾਦਿਨਾ ਕਾਯਸ੍ਸ વਿਸਮਪਰਿਹਰਣਤੋ ਜਾਤੋ। ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਜੋ ਸਞ੍ਚਯਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਚ੍ਚੇਕਂ વਿਸਮਾਕਾਰਤੋ ਦੋਸਤ੍ਤਯਸਮੋਧਾਨਤੋ ਜਾਤੋ। ਕਮ੍ਮਸਮੁਟ੍ਠਾਨੋ ਉਤੁવਿਪਰਿਣਾਮਾਦੀਹਿ વਿਨਾ ਕਮ੍ਮਤੋ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤੋ। ਪਿਤ੍ਤਸੇਮ੍ਹવਾਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ ਪਨ ਪਿਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਅਧਿਕਭਾવੇਨੇવ વੁਤ੍ਤਾ। ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਾਪਿ ਹਿ ਰੋਗਸ੍ਸ ਦੋਸਤ੍ਤਯਂ ਆਸਨ੍ਨਕਾਰਣਂ ਦੋਸਪ੍ਪਕੋਪੇਨ વਿਨਾ ਅਭਾવਤੋ। ਕਮ੍ਮਂ ਪਧਾਨਕਾਰਣਂ ਕਤੋਕਾਸੇ ਏવ ਤਸ੍ਮਿਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ, ਇਤਰਂ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਸਹਕਾਰਿਕਾਰਣਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਤਯਿਦਂ ਪੁਬ੍ਬੇਕਤਹੇਤੁવਾਦਿਨੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਿ। ਉਪਪਜ੍ਜવੇਦਨੀਯਫਲਮ੍ਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇਕਤਹੇਤੁਕਪਕ੍ਖਿਕਮੇવ ਅਤੀਤਦ੍ਧਿਕਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਾਤਿ ਅਰੁਚਿਸੂਚਨਤ੍ਥਂ ਕਿਰ-ਸਦ੍ਦਗ੍ਗਹਣਂ ਕਰੋਤਿ ‘‘ਉਪਪਜ੍ਜવੇਦਨੀਯਞ੍ਚ ਕਿਰ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੀ’’ਤਿ।
923. Utuvipariṇāmajo sītādiutuviparivattajāto. Opakkamiko attano, parassa vā tādisaupakkamanibbatto. Visamaparihārajo cirāsanaciraṭṭhānādinā kāyassa visamapariharaṇato jāto. Sannipātajo sañcayato paṭṭhāya paccekaṃ visamākārato dosattayasamodhānato jāto. Kammasamuṭṭhāno utuvipariṇāmādīhi vinā kammato samuṭṭhito. Pittasemhavātasamuṭṭhānā pana pittādīnaṃ adhikabhāveneva vuttā. Sabbassāpi hi rogassa dosattayaṃ āsannakāraṇaṃ dosappakopena vinā abhāvato. Kammaṃ padhānakāraṇaṃ katokāse eva tasmiṃ uppajjanato, itaraṃ pana tassa sahakārikāraṇaṃ daṭṭhabbaṃ. Tayidaṃ pubbekatahetuvādino paṭikkhipanti. Upapajjavedanīyaphalampi pubbekatahetukapakkhikameva atītaddhikattā kammassāti arucisūcanatthaṃ kira-saddaggahaṇaṃ karoti ‘‘upapajjavedanīyañca kira paṭikkhipantī’’ti.
੯੨੪. ਦਾਹਕਾਰਣਤਾਯਾਤਿ ਰਾਗਾਦਿਦਸવਿਧਗ੍ਗਿਦਾਹਸ੍ਸ, ਨਰਕਗ੍ਗਿਦਾਹਸ੍ਸ ਚ ਕਾਰਣਤਾਯ।
924. Dāhakāraṇatāyāti rāgādidasavidhaggidāhassa, narakaggidāhassa ca kāraṇatāya.
੯੨੬. ਪੁਥੁਨਿਮਿਤ੍ਤਸਭਾવੇਸੂਤਿ ਪੁਥੁ ਨਾਨਾਕਿਲੇਸਾਦੀਨਂ ਕਾਰਣਸਭਾવੇਸੁ।
926. Puthunimittasabhāvesūti puthu nānākilesādīnaṃ kāraṇasabhāvesu.
੯੩੧. ਅਦ੍ਦਨਂ ਅਦ੍ਦਾ ਮਦ੍ਦવੋ, ਅਨੇਕਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਧਾਤੂਨਂ ਤਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਅਨਦ੍ਦਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਮੁਦੁਤਾ વਾ ਅਨਦ੍ਦਾ’’ਤਿ।
931. Addanaṃ addā maddavo, anekatthattā dhātūnaṃ tappaṭikkhepena anaddāti āha ‘‘amudutā vā anaddā’’ti.
੯੩੬. ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਹੇਤੁਕਤ੍ਤਾ ਆવਜ੍ਜਨਾਯ ਅਕੁਸਲਾਨੁਕੂਲਕਿਚ੍ਚਤਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ।
936. Ayonisomanasikārahetukattā āvajjanāya akusalānukūlakiccatā daṭṭhabbā.
ਤਿਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Tikaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
੪. ਚਤੁਕ੍ਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
4. Catukkaniddesavaṇṇanā
੯੩੯. ਏવਂ-ਸਦ੍ਦੇਨਾਤਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥੇਨ ਏવਂ-ਸਦ੍ਦੇਨਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਭવੋ ਏવ ਅਭਿવੁਦ੍ਧੋ ਅਭવੋ ਯਥਾ ‘‘ਅਸੇਕ੍ਖਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ (ਧ॰ ਸ॰ ਤਿਕਮਾਤਿਕਾ ੧੧)। ਦੁਤਿਯਸ੍ਮਿਂ ਪਕ੍ਖੇ ਭવਾਭવਸਦ੍ਦੇਨ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿવਿਪਤ੍ਤਿਯੋ, વੁਦ੍ਧਿਹਾਨਿਯੋ વਾ વੁਤ੍ਤਾਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।
939. Evaṃ-saddenāti nidassanatthena evaṃ-saddenāti adhippāyo. Bhavo eva abhivuddho abhavo yathā ‘‘asekkhā dhammā’’ti (dha. sa. tikamātikā 11). Dutiyasmiṃ pakkhe bhavābhavasaddena sampattivipattiyo, vuddhihāniyo vā vuttāti veditabbā.
ਅਗਤਿਯਾਤਿ ਅਯੁਤ੍ਤਗਤਿਯਾ, ਅਪ੍ਪਤਿਰੂਪਕਿਰਿਯਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Agatiyāti ayuttagatiyā, appatirūpakiriyāyāti attho.
ਕੋਧੂਪਾਯਾਸ…ਪੇ॰… ਮਾਤੁਗਾਮਾ વਾ ਊਮਿਆਦਿਭਯਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਮਾਤੁਗਾਮਗ੍ਗਹਣੇਤਿ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਗ੍ਗਹਣੇ, ਮਾਤੁਗਾਮਗ੍ਗਹਣੇ ਚ।
Kodhūpāyāsa…pe… mātugāmā vā ūmiādibhayanti yojanā. Pañcakāmaguṇamātugāmaggahaṇeti pañcakāmaguṇaggahaṇe, mātugāmaggahaṇe ca.
‘‘ਸਯਂਕਤਂ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਦਿਪਿ ਅਞ੍ਞੇਸਮ੍ਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਾਨਂ ਅਤ੍ਥੇવ, ਤਿਮ੍ਬਰੁਕੋ ਪਨ ਤਥਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪੁਚ੍ਛੀਤਿ ਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ‘‘ਤਿਮ੍ਬਰੁਕਦਿਟ੍ਠੀ’’ਤਿ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੨.੧੮) વੁਤ੍ਤਾ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤਿਮ੍ਬਰੁਕੋ…ਪੇ॰… ਆਗਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ।
‘‘Sayaṃkataṃ sukhadukkha’’ntiādikā diṭṭhi yadipi aññesampi diṭṭhigatikānaṃ attheva, timbaruko pana tathādiṭṭhiko bhagavantaṃ upasaṅkamitvā pucchīti sā diṭṭhi ‘‘timbarukadiṭṭhī’’ti (saṃ. ni. 2.18) vuttā. Tenāha ‘‘timbaruko…pe… āgatattā’’ti.
ਚਤੁਕ੍ਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Catukkaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
੫. ਪਞ੍ਚਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
5. Pañcakaniddesavaṇṇanā
੯੪੦. ਆਗਮਨਸ੍ਸ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਗ੍ਗਹਣવਸੇਨਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ।
940. Āgamanassa paṭisandhiggahaṇavasenāti adhippāyo.
੯੪੧. ਉਪਚਯਨਤੋਤਿ વਡ੍ਢਨਤੋ। ਅਞ੍ਞਥਾਤਿ ਲਾਭਤੋ ਤਕ੍ਕਨਤੋ ਚ ਅਞ੍ਞਪ੍ਪਕਾਰੋ ਗਹਿਤੋਤਿ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਦ੍ਧਾਰੁਚਿਆਦੀਹੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਅਨੁਸ੍ਸવਤੋ ਹਿ ਸਦ੍ਦਹਨਂ, ਰੁਚ੍ਚਨਂ ਪਨ ਜਾਤਿਸ੍ਸਰਞਾਣਤੋਪਿ ਹੋਤਿ। ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਖਨ੍ਤਿਆਦੀਨਂ ਸਙ੍ਗਹੋ।
941. Upacayanatoti vaḍḍhanato. Aññathāti lābhato takkanato ca aññappakāro gahitoti taṃ dassento ‘‘saddhāruciādīhī’’ti āha. Anussavato hi saddahanaṃ, ruccanaṃ pana jātissarañāṇatopi hoti. Ādi-saddena khantiādīnaṃ saṅgaho.
੯੪੨. ਅਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਮੂਲਂ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਅਕ੍ਖਨ੍ਤਿਮੂਲਕਾ। ਦੁਕ੍ਕਟਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਤਾਦਿਦੋਸਾ ਤਾਦਿਸਾਨਿ ਕਾਯવਚੀਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਨਿ।
942. Akkhanti mūlaṃ etesanti akkhantimūlakā. Dukkaṭadubbhāsitatādidosā tādisāni kāyavacīmanoduccaritāni.
੯੪੩. ਉਦਗ੍ਗਤਾਸਙ੍ਖਾਤੋ ਅવੂਪਸਮੋ ਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਙ੍ਖਾਤੋਤਿ ਪੀਤਿਯਾ ਏવ ਸવਿਪ੍ਫਾਰਿਕਤਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਸਨ੍ਤਸਭਾવਂ ਆਹ। ਅવੂਪਸਮਹੇਤੁਭੂਤੋਤਿ વਿਕ੍ਖੇਪਹੇਤੁਭੂਤੋ। ਪੀਤਿਯਾ ਆਕਾਰੋਤਿ ਪੀਤਿਯਾ ਪવਤ੍ਤਿਆਕਾਰੋ।
943. Udaggatāsaṅkhāto avūpasamo na uddhaccasaṅkhātoti pītiyā eva savipphārikatāsaṅkhātaṃ asantasabhāvaṃ āha. Avūpasamahetubhūtoti vikkhepahetubhūto. Pītiyā ākāroti pītiyā pavattiākāro.
ਪਞ੍ਚਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Pañcakaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
੬. ਛਕ੍ਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
6. Chakkaniddesavaṇṇanā
੯੪੪. ਤੇਨਾਤਿ ਕੋਧਾਦੀਨਂਯੇવ વਿવਾਦਮੂਲਤ੍ਤਾ।
944. Tenāti kodhādīnaṃyeva vivādamūlattā.
੯੪੫. ਕੁਸਲਾਨੁਯੋਗੇ ਸਾਤਚ੍ਚਂ ਕੁਸਲਾਨੁਯੋਗਸਾਤਚ੍ਚਂ।
945. Kusalānuyoge sātaccaṃ kusalānuyogasātaccaṃ.
ਗਣੇਨ ਸਤ੍ਤਸਮੂਹੇਨ ਸਙ੍ਗਣਿ ਸਨ੍ਨਿਪਤਨਂ ਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ, ਤੇਨ ਸਙ੍ਗਤਿ ਗਣਸਙ੍ਗਣਿਕਾ। ਕਸ੍ਸਚਿ ਘਾਸਚ੍ਛਾਦਨਾਦਿਕਸ੍ਸ।
Gaṇena sattasamūhena saṅgaṇi sannipatanaṃ yena saddhiṃ, tena saṅgati gaṇasaṅgaṇikā. Kassaci ghāsacchādanādikassa.
੯੪੬. ਉਪવਿਤਕ੍ਕੇਤੀਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਉਪੇਚ੍ਚ ਤਕ੍ਕੇਤਿ।
946. Upavitakketīti ārammaṇaṃ upecca takketi.
੯੪੮. ਅਧਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਿਕੋਤਿ ‘‘ਅਧਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਲੋਕੋ ਚਾ’’ਤਿ ਏવਂવਾਦੀ।
948. Adhiccasamuppannikoti ‘‘adhiccasamuppanno attā ca loko cā’’ti evaṃvādī.
ਛਕ੍ਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Chakkaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
੮. ਅਟ੍ਠਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
8. Aṭṭhakaniddesavaṇṇanā
੯੫੨. ਓਸੀਦਨਾਕਾਰੇਨਾਤਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਮ੍ਮੇ ਅਨੁਸ੍ਸਹਨਾਕਾਰੇਨ।
952. Osīdanākārenāti kattabbakamme anussahanākārena.
੯੫੮. ਤੇ ਅਭਿਨਿવੇਸਾ ਅਸਞ੍ਞੀવਾਦਾ વਦਨ੍ਤਿ ਏਤੇਹੀਤਿ।
958. Te abhinivesā asaññīvādā vadanti etehīti.
ਅਟ੍ਠਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Aṭṭhakaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
੯. ਨવਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
9. Navakaniddesavaṇṇanā
੯੬੦-੯੬੩. ਦਸਮਸ੍ਸਾਤਿ ਅਟ੍ਠਾਨਘਾਤਸ੍ਸ।
960-963. Dasamassāti aṭṭhānaghātassa.
ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਗੋਚਰਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ। ਏਤਸ੍ਸ ਗਾਥਾવਚਨਸ੍ਸ। ਨਿਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾਤਿ ਅਭਿਨਿવਿਸ੍ਸ।
Ajjhattanti gocarajjhattaṃ adhippetaṃ. Etassa gāthāvacanassa. Niṭṭhapetvāti abhinivissa.
੯੬੪. ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਫਸ੍ਸਾਦੀਨਂ ਸਙ੍ਖਤਭਾવੇ ਯਥਾਸਕਂਪਚ੍ਚਯੇਹਿ। ਯੇਨਾਕਾਰੇਨ ਮਾਨਸ੍ਸ ਸਾਤਿਸਯਾ ਪવਤ੍ਤਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਹਨ੍ਤਿ, ਅਸ੍ਮੀਤਿ ਚਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਤ੍ਤਨੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ। ਯਥਾ ਮਾਨਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਗ੍ਗਹવਸੇਨ, ਏવਂ ਤਣ੍ਹਾਯ ਮਮਤ੍ਤવਸੇਨ, ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਨਿਚ੍ਚਾਦਿવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਿ વਿਸੇਸવਤੀ ਸਮਾਨੇਪਿ ਅਨਾਗਤਕਾਲਾਮਸਨੇਤਿ ਆਹ ‘‘ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ…ਪੇ॰… વੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ। ‘‘ਅਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਪਨ ਪવਤ੍ਤਮਾਨਸ੍ਸੇવ ਭવਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਪਦਸਾਧਾਰਣਸ੍ਸ ਮਾਨਸ੍ਸੇવ વਸੇਨ ਇਞ੍ਜਿਤਾਦਿਤਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ વੁਤ੍ਤਾ।
964. Aññesaṃ phassādīnaṃ saṅkhatabhāve yathāsakaṃpaccayehi. Yenākārena mānassa sātisayā pavatti, taṃ dassetuṃ ‘‘ahanti, asmīti cā’’ti vuttaṃ. Attanoti diṭṭhigataparikappitassa attano. Yathā mānassa sampaggahavasena, evaṃ taṇhāya mamattavasena, diṭṭhiyā niccādivasena pavatti visesavatī samānepi anāgatakālāmasaneti āha ‘‘bhavissantī…pe… vutto’’ti. ‘‘Ahamasmī’’ti pana pavattamānasseva bhavatīti sabbapadasādhāraṇassa mānasseva vasena iñjitāditā aṭṭhakathāyaṃ vuttā.
ਨવਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Navakaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
੧੦. ਦਸਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
10. Dasakaniddesavaṇṇanā
੯੭੦. ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਕੁਸਲਤਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥવਚਨਂ। ਤਸ੍ਸਾ ਉਪਾਯਚਿਨ੍ਤਾਯ। ਮਿਚ੍ਛਾਭਾવੋ ਸਾવਜ੍ਜਭਾવੋ। ਤਦਾਕਾਰੋ ਮੋਹੋਤਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਾਕਾਰੇਨ ਪવਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇ ਮੋਹੋ। ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾਯਪਿ ਯਥਾਕਤਪਾਪੇਪਿ। ਅਧਿਮਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਸਞ੍ਜਾਨਨਂ ਪਕਤਿਪੁਰਿਸਨ੍ਤਰਦਸ੍ਸਨਾਦਿવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਂ ਫਲਂ વਿਯ વਿਮੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਗਹਿਤਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ।
970. Saṅkappananti ‘‘kusalatā’’ti vuttapadassa atthavacanaṃ. Tassā upāyacintāya. Micchābhāvo sāvajjabhāvo. Tadākāro mohoti yathāvuttākārena pavatte cittuppāde moho. Tassāpi yathāvuttapaccavekkhaṇāyapi yathākatapāpepi. Adhimānasampayuttaṃ sañjānanaṃ pakatipurisantaradassanādivasena pavattaṃ diṭṭhisampayuttacittaṃ phalaṃ viya vimuttanti gahitaṃ daṭṭhabbaṃ.
ਦਸਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Dasakaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
ਤਣ੍ਹਾવਿਚਰਿਤਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
Taṇhāvicaritaniddesavaṇṇanā
੯੭੩. વਿਸੇਸਂ ਅਕਤ੍વਾਤਿ ਅਨੁਪਨਿਧਾਨਂ, ਸਮਤੋ ਚ ਅਸਮਤੋ ਚ ਉਪਨਿਧਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਂ વਿਭਾਗਂ ਅਕਤ੍વਾ, ਯੋ ‘‘ਇਤ੍ਥਂ, ਏવਂ, ਅਞ੍ਞਥਾ’’ਤਿ ਪਦੇਹਿ ਪਕਾਸਿਤੋ।
973. Visesaṃakatvāti anupanidhānaṃ, samato ca asamato ca upanidhānanti imaṃ vibhāgaṃ akatvā, yo ‘‘itthaṃ, evaṃ, aññathā’’ti padehi pakāsito.
વਿਸੇਸਸ੍ਸਾਤਿ ‘‘ਇਤ੍ਥਂ, ਏવਂ, ਅਞ੍ਞਥਾ’’ਤਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਸ੍ਸੇવ વਿਸੇਸਸ੍ਸ। ਦਿਟ੍ਠਿਯਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਗਹਿਤਾਯ ਤਦવਿਨਾਭਾવਿਨੀ ਤਣ੍ਹਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ। ਸੀਸਸੀਸਮੂਲਕੇਹੀਤਿ ਚਤੂਹਿ ਸੀਸੇਹਿ, ਦ੍વਾਦਸਹਿ ਚ ਸੀਸਮੂਲਕੇਹਿ। ਸਯਮੇવ ਚ ਤਣ੍ਹਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਯਦਿ ਦਿਟ੍ਠਿਮਾਨਗਾਹੋਪਿ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਯਤੋ ‘‘ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿવਸੇਨ ਸਮੂਹਗਾਹਤੋ’’ਤਿ (વਿਭ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੯੭੩) ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ વੁਤ੍ਤਂ, ਕਥਂ ‘‘ਤਣ੍ਹਾવਿਚਰਿਤਾਨੀ’’ਤਿ વਚਨਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਿਮਾਨੇਸੂ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਂਮੂਲਕਤ੍ਤਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਮੂਲਕਤ੍ਤਾ।
Visesassāti ‘‘itthaṃ, evaṃ, aññathā’’ti yathāvuttasseva visesassa. Diṭṭhiyāti diṭṭhiyā gahitāya tadavinābhāvinī taṇhā dassitā. Sīsasīsamūlakehīti catūhi sīsehi, dvādasahi ca sīsamūlakehi. Sayameva ca taṇhā dassitāti yojanā. Yadi diṭṭhimānagāhopi idhādhippeto, yato ‘‘taṇhāmānadiṭṭhivasena samūhagāhato’’ti (vibha. aṭṭha. 973) aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ, kathaṃ ‘‘taṇhāvicaritānī’’ti vacananti āha ‘‘diṭṭhimānesū’’tiādi. Taṃmūlakattāti taṇhāmūlakattā.
੯੭੪. ਨ ਅવਕ੍ਕਰੀਯਤੀਤਿ ਅਨવਕਾਰੀ, ਤਂ ਅਨવਕਾਰਿਂ ਕਤ੍વਾ, ਤਂ ਪਦਨ੍ਤਰੇਨ વਿਭਾવੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਨવਕ੍ਕਰਿ, ਤਂ ਕਤ੍વਾ’’ਤਿ ਆਹ। વਿਕ੍ਖੇਪਨਂ ਅવਯવਤੋ વਿਭਾਗੋ। ਅਤ੍ਤਤੋ ਅવਿਨਿਬ੍ਭੁਜਿਤ੍વਾਤਿ ਯ੍વਾਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤੋ ਅਤ੍ਤਾ, ਤਤੋ ਅવਿਸੁਂ ਕਤ੍વਾ।
974. Na avakkarīyatīti anavakārī, taṃ anavakāriṃ katvā, taṃ padantarena vibhāvento ‘‘anavakkari, taṃ katvā’’ti āha. Vikkhepanaṃ avayavato vibhāgo. Attato avinibbhujitvāti yvāyaṃ diṭṭhigatikaparikappito attā, tato avisuṃ katvā.
੯੭੬. ਬਹਿਕਤਾਨਿ ਰੂਪਾਦੀਨਿ ਉਪਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪવਤ੍ਤਾ ਤਣ੍ਹਾ ਉਪਾਦਾਯਾਤਿ વੁਤ੍ਤਾਤਿ ਯੋਜਨਾ।
976. Bahikatāni rūpādīni upagantvā pavattā taṇhā upādāyāti vuttāti yojanā.
ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾવੇ ਕਸ੍ਸਚਿ ਤਣ੍ਹਾવਿਚਰਿਤਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਭવੋ, ਕਸ੍ਸਚਿਦੇવ ਸਮ੍ਭવੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਕਸ੍ਸਚਿ ਸਮ੍ਭવਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ।
Ekaccassa puggalassa ekasmiṃ attabhāve kassaci taṇhāvicaritassa asambhavo, kassacideva sambhavoti āha ‘‘kassaci sambhavadassanatthaṃ vutta’’nti.
ਤਣ੍ਹਾવਿਚਰਿਤਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Taṇhāvicaritaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
ਖੁਦ੍ਦਕવਤ੍ਥੁવਿਭਙ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Khuddakavatthuvibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / વਿਭਙ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Vibhaṅgapāḷi / ੧੭. ਖੁਦ੍ਦਕવਤ੍ਥੁવਿਭਙ੍ਗੋ • 17. Khuddakavatthuvibhaṅgo
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਮ੍ਮੋਹવਿਨੋਦਨੀ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā
੧. ਏਕਕਮਾਤਿਕਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • 1. Ekakamātikādivaṇṇanā
(੨.) ਦੁਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ • (2.) Dukaniddesavaṇṇanā
(੩.) ਤਿਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ • (3.) Tikaniddesavaṇṇanā
(੪.) ਚਤੁਕ੍ਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ • (4.) Catukkaniddesavaṇṇanā
(੫.) ਪਞ੍ਚਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ • (5.) Pañcakaniddesavaṇṇanā
(੬.) ਛਕ੍ਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ • (6.) Chakkaniddesavaṇṇanā
(੮.) ਅਟ੍ਠਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ • (8.) Aṭṭhakaniddesavaṇṇanā
(੯.) ਨવਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ • (9.) Navakaniddesavaṇṇanā
(੧੦.) ਦਸਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ • (10.) Dasakaniddesavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / વਿਭਙ੍ਗ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ੧੭. ਖੁਦ੍ਦਕવਤ੍ਥੁવਿਭਙ੍ਗੋ • 17. Khuddakavatthuvibhaṅgo
