| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā |
11. පඤ්‌චසතිකක්‌ඛන්‌ධකො
11. Pañcasatikakkhandhako
ඛුද්‌දානුඛුද්‌දකසික්‌ඛාපදකථාවණ්‌ණනා
Khuddānukhuddakasikkhāpadakathāvaṇṇanā
437. පඤ්‌චසතිකක්‌ඛන්‌ධකෙ පාළියං ‘‘අපාවුසො, අම්‌හාකං සත්‌ථාරං ජානාසී’’ති ඉදං ථෙරො සයං භගවතො පරිනිබ්‌බුතභාවං ජානන්‌තොපි අත්‌තනා සහගතභික්‌ඛුපරිසාය ඤාපනත්‌ථමෙව, සුභද්‌දස්‌ස වුඩ්‌ඪපබ්‌බජිතස්‌ස සාසනස්‌ස පටිපක්‌ඛවචනං භික්‌ඛූනං විඤ්‌ඤාපනත්‌ථඤ්‌ච එවං පුච්‌ඡි. සුභද්‌දො හි කුසිනාරායං භගවති අභිප්‌පසන්‌නාය ඛත්‌තියාදිගහට්‌ඨපරිසාය මජ්‌ඣෙ භගවතො පරිනිබ්‌බානං සුත්‌වා හට්‌ඨපහට්‌ඨොපි භයෙන පහට්‌ඨාකාරං වාචාය පකාසෙතුං න සක්‌ඛිස්‌සති, ඉධෙව පන විජනපදෙසෙ සුත්‌වා යථාජ්‌ඣාසයං අත්‌තනො පාපලද්‌ධිං පකාසෙස්‌සති, තතො තමෙව පච්‌චයං දස්‌සෙත්‌වා භික්‌ඛූ සමුස්‌සාහෙත්‌වා ධම්‌මවිනයසඞ්‌ගහං කාරෙත්‌වා එතස්‌ස පාපභික්‌ඛුස්‌ස, අඤ්‌ඤෙසඤ්‌ච ඊදිසානං මනොරථවිඝාතං, සාසනට්‌ඨිතිඤ්‌ච කරිස්‌සාමීති ජානන්‌තොව තං පුච්‌ඡීති වෙදිතබ්‌බං. තෙනෙව ථෙරො ‘‘එකමිදාහං, ආවුසො, සමය’’න්‌තිආදිනා සුභද්‌දවචනමෙව දස්‌සෙත්‌වා ධම්‌මවිනයං සඞ්‌ගායාපෙසි. නානාභාවොති සරීරෙන නානාදෙසභාවො, විප්‌පවාසොති අත්‌ථො. විනාභාවොති මරණෙන වියුජ්‌ජනං. අඤ්‌ඤථාභාවොති භවන්‌තරූපගමනෙන අඤ්‌ඤාකාරප්‌පත්‌ති.
437. Pañcasatikakkhandhake pāḷiyaṃ ‘‘apāvuso, amhākaṃ satthāraṃ jānāsī’’ti idaṃ thero sayaṃ bhagavato parinibbutabhāvaṃ jānantopi attanā sahagatabhikkhuparisāya ñāpanatthameva, subhaddassa vuḍḍhapabbajitassa sāsanassa paṭipakkhavacanaṃ bhikkhūnaṃ viññāpanatthañca evaṃ pucchi. Subhaddo hi kusinārāyaṃ bhagavati abhippasannāya khattiyādigahaṭṭhaparisāya majjhe bhagavato parinibbānaṃ sutvā haṭṭhapahaṭṭhopi bhayena pahaṭṭhākāraṃ vācāya pakāsetuṃ na sakkhissati, idheva pana vijanapadese sutvā yathājjhāsayaṃ attano pāpaladdhiṃ pakāsessati, tato tameva paccayaṃ dassetvā bhikkhū samussāhetvā dhammavinayasaṅgahaṃ kāretvā etassa pāpabhikkhussa, aññesañca īdisānaṃ manorathavighātaṃ, sāsanaṭṭhitiñca karissāmīti jānantova taṃ pucchīti veditabbaṃ. Teneva thero ‘‘ekamidāhaṃ, āvuso, samaya’’ntiādinā subhaddavacanameva dassetvā dhammavinayaṃ saṅgāyāpesi. Nānābhāvoti sarīrena nānādesabhāvo, vippavāsoti attho. Vinābhāvoti maraṇena viyujjanaṃ. Aññathābhāvoti bhavantarūpagamanena aññākārappatti.
441. ‘‘ආකඞ්‌ඛමානො…පෙ.… සමූහනෙය්‍යා’’ති ඉදං භගවා මයා ‘‘ආකඞ්‌ඛමානො’’ති වුත්‌තත්‌තා එකසික්‌ඛාපදම්‌පි සමූහනිතබ්‌බං අපස්‌සන්‌තා, සමූහනෙ ච දොසං දිස්‌වා ධම්‌මසඞ්‌ගහකා භික්‌ඛූ ‘‘අපඤ්‌ඤත්‌තං න පඤ්‌ඤාපෙස්‌සාම, පඤ්‌ඤත්‌තං න සමුච්‌ඡින්‌දිස්‌සාමා’’තිආදිනා පුන ‘‘පඤ්‌ඤත්‌තිසදිසාය අකුප්‌පාය කම්‌මවාචාය සාවෙත්‌වා සමාදාය වත්‌තිස්‌සන්‌ති, තතො යාව සාසනන්‌තරධානා අප්‌පටිබාහියානි සික්‌ඛාපදානි භවිස්‌සන්‌තී’’ති ඉමිනා අධිප්‌පායෙන අවොචාති දට්‌ඨබ්‌බං. තෙනෙව මහාථෙරාපි තථෙව පටිපජ්‌ජිංසු.
441.‘‘Ākaṅkhamāno…pe… samūhaneyyā’’ti idaṃ bhagavā mayā ‘‘ākaṅkhamāno’’ti vuttattā ekasikkhāpadampi samūhanitabbaṃ apassantā, samūhane ca dosaṃ disvā dhammasaṅgahakā bhikkhū ‘‘apaññattaṃ na paññāpessāma, paññattaṃ na samucchindissāmā’’tiādinā puna ‘‘paññattisadisāya akuppāya kammavācāya sāvetvā samādāya vattissanti, tato yāva sāsanantaradhānā appaṭibāhiyāni sikkhāpadāni bhavissantī’’ti iminā adhippāyena avocāti daṭṭhabbaṃ. Teneva mahātherāpi tatheva paṭipajjiṃsu.
ගිහිගතානීති ගිහීසු ගතානි. ඛත්‌තියමහාසාරාදිගිහීහි ඤාතානීති අත්‌ථො. චිතකධූමකාලො අත්‌තනො පවත්‌තිපරියොසානභූතො එතස්‌සාති ධූමකාලිකං.
Gihigatānīti gihīsu gatāni. Khattiyamahāsārādigihīhi ñātānīti attho. Citakadhūmakālo attano pavattipariyosānabhūto etassāti dhūmakālikaṃ.
443. ඔළාරිකෙ නිමිත්‌තෙ කරියමානෙපීති ‘‘ආකඞ්‌ඛමානො, ආනන්‌ද, තථාගතො කප්‌පං වා තිට්‌ඨෙය්‍ය කප්‌පාවසෙසං වා’’ති එවං ථූලතරෙ ‘‘තිට්‌ඨතු, භගවා, කප්‌ප’’න්‌ති යාචනහෙතුභූතෙ ඔකාසනිමිත්‌තෙ කම්‌මෙ කරියමානෙ. මාරෙන පරියුට්‌ඨිතචිත්‌තොති මාරෙන ආවිට්‌ඨචිත්‌තො.
443.Oḷārikenimitte kariyamānepīti ‘‘ākaṅkhamāno, ānanda, tathāgato kappaṃ vā tiṭṭheyya kappāvasesaṃ vā’’ti evaṃ thūlatare ‘‘tiṭṭhatu, bhagavā, kappa’’nti yācanahetubhūte okāsanimitte kamme kariyamāne. Mārena pariyuṭṭhitacittoti mārena āviṭṭhacitto.
445. උජ්‌ජවනිකායාති පටිසොතගාමිනියා. කුච්‌ඡිතො ලවො ඡෙදො විනාසො කුලවො, නිරත්‌ථකවිනියොගො. තං න ගච්‌ඡන්‌තීති න කුලවං ගමෙන්‌ති.
445.Ujjavanikāyāti paṭisotagāminiyā. Kucchito lavo chedo vināso kulavo, niratthakaviniyogo. Taṃ na gacchantīti na kulavaṃ gamenti.
ඛුද්‌දානුඛුද්‌දකසික්‌ඛාපදකථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Khuddānukhuddakasikkhāpadakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
පඤ්‌චසතිකක්‌ඛන්‌ධකවණ්‌ණනානයො නිට්‌ඨිතො.
Pañcasatikakkhandhakavaṇṇanānayo niṭṭhito.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / චූළවග්‌ගපාළි • Cūḷavaggapāḷi
1. සඞ්‌ගීතිනිදානං • 1. Saṅgītinidānaṃ
2. ඛුද්‌දානුඛුද්‌දකසික්‌ඛාපදකථා • 2. Khuddānukhuddakasikkhāpadakathā
3. බ්‍රහ්‌මදණ්‌ඩකථා • 3. Brahmadaṇḍakathā
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / චූළවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ඛුද්‌දානුඛුද්‌දකසික්‌ඛාපදකථා • Khuddānukhuddakasikkhāpadakathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā
සඞ්‌ගීතිනිදානකථාවණ්‌ණනා • Saṅgītinidānakathāvaṇṇanā
ඛුද්‌දානුඛුද්‌දකසික්‌ඛාපදකථාවණ්‌ණනා • Khuddānukhuddakasikkhāpadakathāvaṇṇanā
බ්‍රහ්‌මදණ්‌ඩකථාවණ්‌ණනා • Brahmadaṇḍakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā
සඞ්‌ගීතිනිදානකථාවණ්‌ණනා • Saṅgītinidānakathāvaṇṇanā
ඛුද්‌දානුඛුද්‌දකකථාවණ්‌ණනා • Khuddānukhuddakakathāvaṇṇanā
බ්‍රහ්‌මදණ්‌ඩකථාවණ්‌ණනා • Brahmadaṇḍakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 1. ඛුද්‌දානුඛුද්‌දකසික්‌ඛාපදකථා • 1. Khuddānukhuddakasikkhāpadakathā
