Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
੧੧. ਪਞ੍ਚਸਤਿਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕੋ
11. Pañcasatikakkhandhako
ਖੁਦ੍ਦਾਨੁਖੁਦ੍ਦਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Khuddānukhuddakasikkhāpadakathāvaṇṇanā
੪੩੭. ਪਞ੍ਚਸਤਿਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਅਪਾવੁਸੋ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਥੇਰੋ ਸਯਂ ਭਗવਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਭਾવਂ ਜਾਨਨ੍ਤੋਪਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਹਗਤਭਿਕ੍ਖੁਪਰਿਸਾਯ ਞਾਪਨਤ੍ਥਮੇવ, ਸੁਭਦ੍ਦਸ੍ਸ વੁਡ੍ਢਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖવਚਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ વਿਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਞ੍ਚ ਏવਂ ਪੁਚ੍ਛਿ। ਸੁਭਦ੍ਦੋ ਹਿ ਕੁਸਿਨਾਰਾਯਂ ਭਗવਤਿ ਅਭਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾਯ ਖਤ੍ਤਿਯਾਦਿਗਹਟ੍ਠਪਰਿਸਾਯ ਮਜ੍ਝੇ ਭਗવਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਹਟ੍ਠਪਹਟ੍ਠੋਪਿ ਭਯੇਨ ਪਹਟ੍ਠਾਕਾਰਂ વਾਚਾਯ ਪਕਾਸੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਧੇવ ਪਨ વਿਜਨਪਦੇਸੇ ਸੁਤ੍વਾ ਯਥਾਜ੍ਝਾਸਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਪਲਦ੍ਧਿਂ ਪਕਾਸੇਸ੍ਸਤਿ, ਤਤੋ ਤਮੇવ ਪਚ੍ਚਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਮੁਸ੍ਸਾਹੇਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮવਿਨਯਸਙ੍ਗਹਂ ਕਾਰੇਤ੍વਾ ਏਤਸ੍ਸ ਪਾਪਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ, ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਚ ਈਦਿਸਾਨਂ ਮਨੋਰਥવਿਘਾਤਂ, ਸਾਸਨਟ੍ਠਿਤਿਞ੍ਚ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤੋવ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਤੇਨੇવ ਥੇਰੋ ‘‘ਏਕਮਿਦਾਹਂ, ਆવੁਸੋ, ਸਮਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਸੁਭਦ੍ਦવਚਨਮੇવ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮવਿਨਯਂ ਸਙ੍ਗਾਯਾਪੇਸਿ। ਨਾਨਾਭਾવੋਤਿ ਸਰੀਰੇਨ ਨਾਨਾਦੇਸਭਾવੋ, વਿਪ੍ਪવਾਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વਿਨਾਭਾવੋਤਿ ਮਰਣੇਨ વਿਯੁਜ੍ਜਨਂ। ਅਞ੍ਞਥਾਭਾવੋਤਿ ਭવਨ੍ਤਰੂਪਗਮਨੇਨ ਅਞ੍ਞਾਕਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਿ।
437. Pañcasatikakkhandhake pāḷiyaṃ ‘‘apāvuso, amhākaṃ satthāraṃ jānāsī’’ti idaṃ thero sayaṃ bhagavato parinibbutabhāvaṃ jānantopi attanā sahagatabhikkhuparisāya ñāpanatthameva, subhaddassa vuḍḍhapabbajitassa sāsanassa paṭipakkhavacanaṃ bhikkhūnaṃ viññāpanatthañca evaṃ pucchi. Subhaddo hi kusinārāyaṃ bhagavati abhippasannāya khattiyādigahaṭṭhaparisāya majjhe bhagavato parinibbānaṃ sutvā haṭṭhapahaṭṭhopi bhayena pahaṭṭhākāraṃ vācāya pakāsetuṃ na sakkhissati, idheva pana vijanapadese sutvā yathājjhāsayaṃ attano pāpaladdhiṃ pakāsessati, tato tameva paccayaṃ dassetvā bhikkhū samussāhetvā dhammavinayasaṅgahaṃ kāretvā etassa pāpabhikkhussa, aññesañca īdisānaṃ manorathavighātaṃ, sāsanaṭṭhitiñca karissāmīti jānantova taṃ pucchīti veditabbaṃ. Teneva thero ‘‘ekamidāhaṃ, āvuso, samaya’’ntiādinā subhaddavacanameva dassetvā dhammavinayaṃ saṅgāyāpesi. Nānābhāvoti sarīrena nānādesabhāvo, vippavāsoti attho. Vinābhāvoti maraṇena viyujjanaṃ. Aññathābhāvoti bhavantarūpagamanena aññākārappatti.
੪੪੧. ‘‘ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ…ਪੇ॰… ਸਮੂਹਨੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਭਗવਾ ਮਯਾ ‘‘ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਏਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਮ੍ਪਿ ਸਮੂਹਨਿਤਬ੍ਬਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ, ਸਮੂਹਨੇ ਚ ਦੋਸਂ ਦਿਸ੍વਾ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਹਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਅਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਨ ਪਞ੍ਞਾਪੇਸ੍ਸਾਮ, ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਨ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪੁਨ ‘‘ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਦਿਸਾਯ ਅਕੁਪ੍ਪਾਯ ਕਮ੍ਮવਾਚਾਯ ਸਾવੇਤ੍વਾ ਸਮਾਦਾਯ વਤ੍ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਯਾવ ਸਾਸਨਨ੍ਤਰਧਾਨਾ ਅਪ੍ਪਟਿਬਾਹਿਯਾਨਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਅવੋਚਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਤੇਨੇવ ਮਹਾਥੇਰਾਪਿ ਤਥੇવ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਂਸੁ।
441.‘‘Ākaṅkhamāno…pe… samūhaneyyā’’ti idaṃ bhagavā mayā ‘‘ākaṅkhamāno’’ti vuttattā ekasikkhāpadampi samūhanitabbaṃ apassantā, samūhane ca dosaṃ disvā dhammasaṅgahakā bhikkhū ‘‘apaññattaṃ na paññāpessāma, paññattaṃ na samucchindissāmā’’tiādinā puna ‘‘paññattisadisāya akuppāya kammavācāya sāvetvā samādāya vattissanti, tato yāva sāsanantaradhānā appaṭibāhiyāni sikkhāpadāni bhavissantī’’ti iminā adhippāyena avocāti daṭṭhabbaṃ. Teneva mahātherāpi tatheva paṭipajjiṃsu.
ਗਿਹਿਗਤਾਨੀਤਿ ਗਿਹੀਸੁ ਗਤਾਨਿ। ਖਤ੍ਤਿਯਮਹਾਸਾਰਾਦਿਗਿਹੀਹਿ ਞਾਤਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਚਿਤਕਧੂਮਕਾਲੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪવਤ੍ਤਿਪਰਿਯੋਸਾਨਭੂਤੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਧੂਮਕਾਲਿਕਂ।
Gihigatānīti gihīsu gatāni. Khattiyamahāsārādigihīhi ñātānīti attho. Citakadhūmakālo attano pavattipariyosānabhūto etassāti dhūmakālikaṃ.
੪੪੩. ਓਲ਼ਾਰਿਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਕਰਿਯਮਾਨੇਪੀਤਿ ‘‘ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਤਥਾਗਤੋ ਕਪ੍ਪਂ વਾ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ ਕਪ੍ਪਾવਸੇਸਂ વਾ’’ਤਿ ਏવਂ ਥੂਲਤਰੇ ‘‘ਤਿਟ੍ਠਤੁ, ਭਗવਾ, ਕਪ੍ਪ’’ਨ੍ਤਿ ਯਾਚਨਹੇਤੁਭੂਤੇ ਓਕਾਸਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਕਮ੍ਮੇ ਕਰਿਯਮਾਨੇ। ਮਾਰੇਨ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਮਾਰੇਨ ਆવਿਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ।
443.Oḷārikenimitte kariyamānepīti ‘‘ākaṅkhamāno, ānanda, tathāgato kappaṃ vā tiṭṭheyya kappāvasesaṃ vā’’ti evaṃ thūlatare ‘‘tiṭṭhatu, bhagavā, kappa’’nti yācanahetubhūte okāsanimitte kamme kariyamāne. Mārena pariyuṭṭhitacittoti mārena āviṭṭhacitto.
੪੪੫. ਉਜ੍ਜવਨਿਕਾਯਾਤਿ ਪਟਿਸੋਤਗਾਮਿਨਿਯਾ। ਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਲવੋ ਛੇਦੋ વਿਨਾਸੋ ਕੁਲવੋ, ਨਿਰਤ੍ਥਕવਿਨਿਯੋਗੋ। ਤਂ ਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਕੁਲવਂ ਗਮੇਨ੍ਤਿ।
445.Ujjavanikāyāti paṭisotagāminiyā. Kucchito lavo chedo vināso kulavo, niratthakaviniyogo. Taṃ na gacchantīti na kulavaṃ gamenti.
ਖੁਦ੍ਦਾਨੁਖੁਦ੍ਦਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Khuddānukhuddakasikkhāpadakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ਪਞ੍ਚਸਤਿਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕવਣ੍ਣਨਾਨਯੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ।
Pañcasatikakkhandhakavaṇṇanānayo niṭṭhito.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਚੂਲ਼વਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Cūḷavaggapāḷi
੧. ਸਙ੍ਗੀਤਿਨਿਦਾਨਂ • 1. Saṅgītinidānaṃ
੨. ਖੁਦ੍ਦਾਨੁਖੁਦ੍ਦਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਕਥਾ • 2. Khuddānukhuddakasikkhāpadakathā
੩. ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡਕਥਾ • 3. Brahmadaṇḍakathā
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਚੂਲ਼વਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ਖੁਦ੍ਦਾਨੁਖੁਦ੍ਦਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਕਥਾ • Khuddānukhuddakasikkhāpadakathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā
ਸਙ੍ਗੀਤਿਨਿਦਾਨਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Saṅgītinidānakathāvaṇṇanā
ਖੁਦ੍ਦਾਨੁਖੁਦ੍ਦਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Khuddānukhuddakasikkhāpadakathāvaṇṇanā
ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Brahmadaṇḍakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā
ਸਙ੍ਗੀਤਿਨਿਦਾਨਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Saṅgītinidānakathāvaṇṇanā
ਖੁਦ੍ਦਾਨੁਖੁਦ੍ਦਕਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Khuddānukhuddakakathāvaṇṇanā
ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Brahmadaṇḍakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੧. ਖੁਦ੍ਦਾਨੁਖੁਦ੍ਦਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਕਥਾ • 1. Khuddānukhuddakasikkhāpadakathā