Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā |
[౨౬౫] ౫. ఖురప్పజాతకవణ్ణనా
[265] 5. Khurappajātakavaṇṇanā
దిస్వా ఖురప్పేతి ఇదం సత్థా జేతవనే విహరన్తో ఏకం ఓస్సట్ఠవీరియం భిక్ఖుం ఆరబ్భ కథేసి. తఞ్హి సత్థా ‘‘సచ్చం కిర త్వం, భిక్ఖు, ఓస్సట్ఠవీరియో’’తి పుచ్ఛిత్వా ‘‘సచ్చం, భన్తే’’తి వుత్తే ‘‘భిక్ఖు, కస్మా ఏవం త్వం నియ్యానికసాసనే పబ్బజిత్వా వీరియం ఓస్సజి, పోరాణకపణ్డితా అనియ్యానికట్ఠానేపి వీరియం కరింసూ’’తి వత్వా అతీతం ఆహరి.
Disvākhurappeti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ ossaṭṭhavīriyaṃ bhikkhuṃ ārabbha kathesi. Tañhi satthā ‘‘saccaṃ kira tvaṃ, bhikkhu, ossaṭṭhavīriyo’’ti pucchitvā ‘‘saccaṃ, bhante’’ti vutte ‘‘bhikkhu, kasmā evaṃ tvaṃ niyyānikasāsane pabbajitvā vīriyaṃ ossaji, porāṇakapaṇḍitā aniyyānikaṭṭhānepi vīriyaṃ kariṃsū’’ti vatvā atītaṃ āhari.
అతీతే బారాణసియం బ్రహ్మదత్తే రజ్జం కారేన్తే బోధిసత్తో ఏకస్మిం అటవిఆరక్ఖకకులే నిబ్బత్తిత్వా వయప్పత్తో పఞ్చపురిససతపరివారో అటవిఆరక్ఖకేసు సబ్బజేట్ఠకో హుత్వా అటవిముఖే ఏకస్మిం గామే వాసం కప్పేసి. సో భతిం గహేత్వా మనుస్సే అటవిం అతిక్కామేతి. అథేకస్మిం దివసే బారాణసేయ్యకో సత్థవాహపుత్తో పఞ్చహి సకటసతేహి తం గామం పత్వా తం పక్కోసాపేత్వా ‘‘సమ్మ, సహస్సం గహేత్వా మం అటవిం అతిక్కామేహీ’’తి ఆహ. సో ‘‘సాధూ’’తి తస్స హత్థతో సహస్సం గణ్హి, భతిం గణ్హన్తోయేవ తస్స జీవితం పరిచ్చజి. సో తం ఆదాయ అటవిం పావిసి, అటవిమజ్ఝే పఞ్చసతా చోరా ఉట్ఠహింసు, చోరే దిస్వావ సేసపురిసా ఉరేన నిపజ్జింసు, ఆరక్ఖకజేట్ఠకో ఏకోవ నదన్తో వగ్గన్తో పహరిత్వా పఞ్చసతేపి చోరే పలాపేత్వా సత్థవాహపుత్తం సోత్థినా కన్తారం తారేసి.
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto ekasmiṃ aṭaviārakkhakakule nibbattitvā vayappatto pañcapurisasataparivāro aṭaviārakkhakesu sabbajeṭṭhako hutvā aṭavimukhe ekasmiṃ gāme vāsaṃ kappesi. So bhatiṃ gahetvā manusse aṭaviṃ atikkāmeti. Athekasmiṃ divase bārāṇaseyyako satthavāhaputto pañcahi sakaṭasatehi taṃ gāmaṃ patvā taṃ pakkosāpetvā ‘‘samma, sahassaṃ gahetvā maṃ aṭaviṃ atikkāmehī’’ti āha. So ‘‘sādhū’’ti tassa hatthato sahassaṃ gaṇhi, bhatiṃ gaṇhantoyeva tassa jīvitaṃ pariccaji. So taṃ ādāya aṭaviṃ pāvisi, aṭavimajjhe pañcasatā corā uṭṭhahiṃsu, core disvāva sesapurisā urena nipajjiṃsu, ārakkhakajeṭṭhako ekova nadanto vagganto paharitvā pañcasatepi core palāpetvā satthavāhaputtaṃ sotthinā kantāraṃ tāresi.
సత్థవాహపుత్తో పరకన్తారే సత్థం నివేసేత్వా ఆరక్ఖకజేట్ఠకం నానగ్గరసభోజనం భోజేత్వా సయమ్పి భుత్తపాతరాసో సుఖనిసిన్నో తేన సద్ధిం సల్లపన్తో ‘‘సమ్మ, తథాదారుణానం చోరానం ఆవుధాని గహేత్వా అవత్థరణకాలే కేన ను ఖో తే కారణేన చిత్తుత్రాసమత్తమ్పి న ఉప్పన్న’’న్తి పుచ్ఛన్తో పఠమం గాథమాహ –
Satthavāhaputto parakantāre satthaṃ nivesetvā ārakkhakajeṭṭhakaṃ nānaggarasabhojanaṃ bhojetvā sayampi bhuttapātarāso sukhanisinno tena saddhiṃ sallapanto ‘‘samma, tathādāruṇānaṃ corānaṃ āvudhāni gahetvā avattharaṇakāle kena nu kho te kāraṇena cittutrāsamattampi na uppanna’’nti pucchanto paṭhamaṃ gāthamāha –
౪౩.
43.
‘‘దిస్వా ఖురప్పే ధనువేగనున్నే, ఖగ్గే గహీతే తిఖిణే తేలధోతే;
‘‘Disvā khurappe dhanuveganunne, khagge gahīte tikhiṇe teladhote;
తస్మిం భయస్మిం మరణే వియూళ్హే, కస్మా ను తే నాహు ఛమ్భితత్త’’న్తి.
Tasmiṃ bhayasmiṃ maraṇe viyūḷhe, kasmā nu te nāhu chambhitatta’’nti.
తత్థ ధనువేగనున్నేతి ధనువేగేన విస్సట్ఠే. ఖగ్గే గహీతేతి థరుదణ్డేహి సుగహితే ఖగ్గే. మరణే వియూళ్హేతి మరణే పచ్చుపట్ఠితే. కస్మా ను తే నాహూతి కేన ను ఖో కారణేన నాహోసి. ఛమ్భితత్తన్తి సరీరచలనం.
Tattha dhanuveganunneti dhanuvegena vissaṭṭhe. Khagge gahīteti tharudaṇḍehi sugahite khagge. Maraṇe viyūḷheti maraṇe paccupaṭṭhite. Kasmā nu te nāhūti kena nu kho kāraṇena nāhosi. Chambhitattanti sarīracalanaṃ.
తం సుత్వా ఆరక్ఖకజేట్ఠకో ఇతరా ద్వే గాథా అభాసి –
Taṃ sutvā ārakkhakajeṭṭhako itarā dve gāthā abhāsi –
౪౪.
44.
‘‘దిస్వా ఖురప్పే ధనువేగనున్నే, ఖగ్గే గహీతే తిఖిణే తేలధోతే;
‘‘Disvā khurappe dhanuveganunne, khagge gahīte tikhiṇe teladhote;
తస్మిం భయస్మిం మరణే వియూళ్హే, వేదం అలత్థం విపులం ఉళారం.
Tasmiṃ bhayasmiṃ maraṇe viyūḷhe, vedaṃ alatthaṃ vipulaṃ uḷāraṃ.
౪౫.
45.
‘‘సో వేదజాతో అజ్ఝభవిం అమిత్తే, పుబ్బేవ మే జీవితమాసి చత్తం;
‘‘So vedajāto ajjhabhaviṃ amitte, pubbeva me jīvitamāsi cattaṃ;
న హి జీవితే ఆలయం కుబ్బమానో, సూరో కయిరా సూరకిచ్చం కదాచీ’’తి.
Na hi jīvite ālayaṃ kubbamāno, sūro kayirā sūrakiccaṃ kadācī’’ti.
తత్థ వేదం అలత్థన్తి తుట్ఠిఞ్చేవ సోమనస్సఞ్చ పటిలభిం. విపులన్తి బహుం. ఉళారన్తి ఉత్తమం. అజ్ఝభవిన్తి జీవితం పరిచ్చజిత్వా అభిభవిం. పుబ్బేవ మే జీవితమాసి చత్తన్తి మయా పుబ్బేవ తవ హత్థతో భతిం గణ్హన్తేనేవ జీవితం చత్తమాసి. న హి జీవితే ఆలయం కుబ్బమానోతి జీవితస్మిఞ్హి నికన్తిం కురుమానో పురిసకిచ్చం కదాచిపి న కరోతి.
Tattha vedaṃ alatthanti tuṭṭhiñceva somanassañca paṭilabhiṃ. Vipulanti bahuṃ. Uḷāranti uttamaṃ. Ajjhabhavinti jīvitaṃ pariccajitvā abhibhaviṃ. Pubbeva me jīvitamāsi cattanti mayā pubbeva tava hatthato bhatiṃ gaṇhanteneva jīvitaṃ cattamāsi. Na hi jīvite ālayaṃ kubbamānoti jīvitasmiñhi nikantiṃ kurumāno purisakiccaṃ kadācipi na karoti.
ఏవం సో సరవస్సే వస్సన్తే జీవితనికన్తియా విస్సట్ఠత్తా అత్తనా సూరకిచ్చస్స కతభావం ఞాపేత్వా సత్థవాహపుత్తం ఉయ్యోజేత్వా సకగామమేవ పచ్చాగన్త్వా దానాదీని పుఞ్ఞాని కత్వా యథాకమ్మం గతో.
Evaṃ so saravasse vassante jīvitanikantiyā vissaṭṭhattā attanā sūrakiccassa katabhāvaṃ ñāpetvā satthavāhaputtaṃ uyyojetvā sakagāmameva paccāgantvā dānādīni puññāni katvā yathākammaṃ gato.
సత్థా ఇమం ధమ్మదేసనం ఆహరిత్వా సచ్చాని పకాసేత్వా జాతకం సమోధానేసి, సచ్చపరియోసానే ఓస్సట్ఠవీరియో భిక్ఖు అరహత్తే పతిట్ఠహి. ‘‘తదా ఆరక్ఖకజేట్ఠకో అహమేవ అహోసి’’న్తి.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne ossaṭṭhavīriyo bhikkhu arahatte patiṭṭhahi. ‘‘Tadā ārakkhakajeṭṭhako ahameva ahosi’’nti.
ఖురప్పజాతకవణ్ణనా పఞ్చమా.
Khurappajātakavaṇṇanā pañcamā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / జాతకపాళి • Jātakapāḷi / ౨౬౫. ఖురప్పజాతకం • 265. Khurappajātakaṃ