| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
២. កិំទទសុត្តវណ្ណនា
2. Kiṃdadasuttavaṇṇanā
៤២. ទ្វេ តីណិ ភត្តានិ អភុត្វាតិ ទ្វេ តយោ វារេ ភត្តានិ អភុញ្ជិត្វា។ ឧដ្ឋាតុំ ន សក្កោតីតិ ឧដ្ឋាតុម្បិ ន សក្កោតី, បគេវ អញ្ញំ សរីរេន កាតព្ពកិច្ចំ ទុព្ពលភាវតោ។ ទុព្ពលោបិ ហុត្វាតិ ភុញ្ជនតោ បុព្ពេ ទុព្ពលោ ហុត្វា ពលសម្បន្នោ ហោតិ។ ឯវំ ព្យតិរេកតោ អន្វយតោ ច អាហារស្ស សរីរេ ពលវតំ អាហ។ យស្មា អន្នទោ ទាយកោ បដិគ្គាហកស្ស ពលទោ ហោតិ, តស្មា សោ អាយតិំ អត្តនោ សរីរេ ពលទោ អវិនាសវសេន ពលស្ស រក្ខកោ ច ហោតិ។ តេនាហ ភគវា – ‘‘ពលំ ខោ បន ទត្វា ពលស្ស ភាគី ហោតី’’តិ (អ. និ. ៥.៣៧) សេសបទេសុបិ ឯសេវ នយោ។ សុរូបោបីតិ អភិរូបោបិ។ វិរូបោ ហោតីតិ ពីភច្ឆរូបោ កោបីនស្ស អច្ឆន្នត្តា។ ឥទញ្ច យានន្តិ សាមញ្ញតោ វុត្តំ។ ឧបាហនាតិ សរូបតោ ទស្សេតិ។ អទុក្ខប្បត្តោ ហុត្វា យាតិ វត្តតិ ឯតេនាតិ យានន្តិ ឆត្តាទីនម្បិ យានភាវោ វុត្តោ។ តេនាហ ‘‘យានទោ សុខទោ ហោតី’’តិ។ ចក្ខុទោ នាម ហោតិ ចក្ខុនា កាតព្ពកិច្ចេ សហការីការណភាវតោ ទីបស្ស។
42.Dve tīṇi bhattāni abhutvāti dve tayo vāre bhattāni abhuñjitvā. Uṭṭhātuṃ na sakkotīti uṭṭhātumpi na sakkotī, pageva aññaṃ sarīrena kātabbakiccaṃ dubbalabhāvato. Dubbalopi hutvāti bhuñjanato pubbe dubbalo hutvā balasampanno hoti. Evaṃ byatirekato anvayato ca āhārassa sarīre balavataṃ āha. Yasmā annado dāyako paṭiggāhakassa balado hoti, tasmā so āyatiṃ attano sarīre balado avināsavasena balassa rakkhako ca hoti. Tenāha bhagavā – ‘‘balaṃ kho pana datvā balassa bhāgī hotī’’ti (a. ni. 5.37) sesapadesupi eseva nayo. Surūpopīti abhirūpopi. Virūpo hotīti bībhaccharūpo kopīnassa acchannattā. Idañca yānanti sāmaññato vuttaṃ. Upāhanāti sarūpato dasseti. Adukkhappatto hutvā yāti vattati etenāti yānanti chattādīnampi yānabhāvo vutto. Tenāha ‘‘yānado sukhado hotī’’ti. Cakkhudo nāma hoti cakkhunā kātabbakicce sahakārīkāraṇabhāvato dīpassa.
‘‘សព្ពេសំយេវ ពលាទីនំ ទាយកោ ហោតី’’តិ សង្ខេបតោ វុត្តំ អត្ថំ វិត្ថារតោ ទស្សេតុំ ‘‘ទ្វេ តយោ គាមេ’’តិអាទិ វុត្តំ។ និសជ្ជាទិវសេន បតិស្សយិតព្ពតោ បតិស្សយោ, វិហារោ។ បក្ខិត្តំ វិយ ហោតិ បរិស្សមស្ស វិនោទិតត្តា។ ពហិ វិចរន្តស្សាតិ បតិស្សយំ អលភិត្វា ពហិ វិវដង្គណេ វិចរន្តស្ស។ ឈាយតីតិ ឈាយន្តំ ហោតិ, កិលមតីតិ អត្ថោ។ សីតុណ្ហាទិវិរោធិបច្ចយវសេន សសន្តានេ វិសភាគសន្តតិ, តព្ពិបរិយាយតោ សភាគសន្តតិ វេទិតព្ពា។ សុខំ នាម ទុក្ខបច្ចយបរិហារតោ សុខបច្ចយុប្បន្នតោ ច ហោតិ, តទុភយំ បតិស្សយវសេន លភតីតិ ទស្សេន្តោ ‘‘ពហិ វិចរន្តស្ស បាទេ’’តិអាទិមាហ។ ធម្មបីតិសុខន្តិ ធម្មបច្ចវេក្ខណេន ឧប្បន្នបីតិសុខំ។ ឧបសមសុខន្តិ កិលេសានំ វូបសមេន បវត្តសុខំ។ និវាតំ បិហិតវាតបានំ បតិស្សយំ បវិសិត្វា ទ្វារំ បិធាយ ឋិតស្ស អន្ធការោ ហោតីតិ វុត្តំ ‘‘កូបេ ឱតិណ្ណោ វិយ ហោតី’’តិ។ តេនាហ ‘‘មញ្ចបីឋាទីនិ ន បញ្ញាយន្តី’’តិ។ តយិទំ ពហិសមាបន្នបរិស្សមទោសេន, ន ច បតិស្សយទោសេន។ តេនាហ ‘‘មុហុត្ត’’ន្តិអាទិ។
‘‘Sabbesaṃyeva balādīnaṃ dāyako hotī’’ti saṅkhepato vuttaṃ atthaṃ vitthārato dassetuṃ ‘‘dve tayo gāme’’tiādi vuttaṃ. Nisajjādivasena patissayitabbato patissayo, vihāro. Pakkhittaṃ viya hoti parissamassa vinoditattā. Bahi vicarantassāti patissayaṃ alabhitvā bahi vivaṭaṅgaṇe vicarantassa. Jhāyatīti jhāyantaṃ hoti, kilamatīti attho. Sītuṇhādivirodhipaccayavasena sasantāne visabhāgasantati, tabbipariyāyato sabhāgasantati veditabbā. Sukhaṃ nāma dukkhapaccayaparihārato sukhapaccayuppannato ca hoti, tadubhayaṃ patissayavasena labhatīti dassento ‘‘bahi vicarantassa pāde’’tiādimāha. Dhammapītisukhanti dhammapaccavekkhaṇena uppannapītisukhaṃ. Upasamasukhanti kilesānaṃ vūpasamena pavattasukhaṃ. Nivātaṃ pihitavātapānaṃ patissayaṃ pavisitvā dvāraṃ pidhāya ṭhitassa andhakāro hotīti vuttaṃ ‘‘kūpe otiṇṇo viya hotī’’ti. Tenāha ‘‘mañcapīṭhādīni na paññāyantī’’ti. Tayidaṃ bahisamāpannaparissamadosena, na ca patissayadosena. Tenāha ‘‘muhutta’’ntiādi.
ន មរតិ ឯតេនាតិ អមរណំ, និព្ពានាធិគមាទយោ។ តស្ស ទានំ ធម្មូបទេសោ, តំ ទេតិ។ តេនាហ ‘‘យោ ធម្មំ អនុសាសតី’’តិ។ តយិទំ ធម្មានុសាសនំ កថំ ហោតីតិ អាហ ‘‘អដ្ឋកថ’’ន្តិអាទិ។ អដ្ឋកថំ កថេតីតិ អវិវដបាឋស្ស បាឡិយា អត្ថសំវណ្ណនំ ករោតីតិ អត្ថោ។ អនធីតិនោ បន បាឡិំ វាចេតិ។ តត្ថ តត្ថ គតដ្ឋានេ បុច្ឆិតបញ្ហំ វិស្សជ្ជេតិ, អយំ តាវ គន្ថធុរោ, បដិបត្តិវាសធុរេ បន កម្មដ្ឋានំ អាចិក្ខតិ, ឧភយេសម្បិ ធម្មស្សវនំ ករោតិ។ សព្ពទានន្តិ យថាវុត្តអាមិសទានំ អភយទានំ។ ធម្មទានន្តិ ធម្មទេសនា។ ធម្មរតីតិ សមថវិបស្សនាធម្មេ អភិរតិ។ ធម្មរសោតិ សទ្ធម្មសន្និស្សយំ បីតិបាមោជ្ជំ។
Na marati etenāti amaraṇaṃ, nibbānādhigamādayo. Tassa dānaṃ dhammūpadeso, taṃ deti. Tenāha ‘‘yo dhammaṃ anusāsatī’’ti. Tayidaṃ dhammānusāsanaṃ kathaṃ hotīti āha ‘‘aṭṭhakatha’’ntiādi. Aṭṭhakathaṃ kathetīti avivaṭapāṭhassa pāḷiyā atthasaṃvaṇṇanaṃ karotīti attho. Anadhītino pana pāḷiṃ vāceti. Tattha tattha gataṭṭhāne pucchitapañhaṃ vissajjeti, ayaṃ tāva ganthadhuro, paṭipattivāsadhure pana kammaṭṭhānaṃ ācikkhati, ubhayesampi dhammassavanaṃ karoti. Sabbadānanti yathāvuttaāmisadānaṃ abhayadānaṃ. Dhammadānanti dhammadesanā. Dhammaratīti samathavipassanādhamme abhirati. Dhammarasoti saddhammasannissayaṃ pītipāmojjaṃ.
កិំទទសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Kiṃdadasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ២. កិំទទសុត្តំ • 2. Kiṃdadasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ២. កិំទទសុត្តវណ្ណនា • 2. Kiṃdadasuttavaṇṇanā
