| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
2. කිංදදසුත්‌තවණ්‌ණනා
2. Kiṃdadasuttavaṇṇanā
42. ද්‌වෙ තීණි භත්‌තානි අභුත්‌වාති ද්‌වෙ තයො වාරෙ භත්‌තානි අභුඤ්‌ජිත්‌වා. උට්‌ඨාතුං න සක්‌කොතීති උට්‌ඨාතුම්‌පි න සක්‌කොතී, පගෙව අඤ්‌ඤං සරීරෙන කාතබ්‌බකිච්‌චං දුබ්‌බලභාවතො. දුබ්‌බලොපි හුත්‌වාති භුඤ්‌ජනතො පුබ්‌බෙ දුබ්‌බලො හුත්‌වා බලසම්‌පන්‌නො හොති. එවං බ්‍යතිරෙකතො අන්‌වයතො ච ආහාරස්‌ස සරීරෙ බලවතං ආහ. යස්‌මා අන්‌නදො දායකො පටිග්‌ගාහකස්‌ස බලදො හොති, තස්‌මා සො ආයතිං අත්‌තනො සරීරෙ බලදො අවිනාසවසෙන බලස්‌ස රක්‌ඛකො ච හොති. තෙනාහ භගවා – ‘‘බලං ඛො පන දත්‌වා බලස්‌ස භාගී හොතී’’ති (අ. නි. 5.37) සෙසපදෙසුපි එසෙව නයො. සුරූපොපීති අභිරූපොපි. විරූපො හොතීති බීභච්‌ඡරූපො කොපීනස්‌ස අච්‌ඡන්‌නත්‌තා. ඉදඤ්‌ච යානන්‌ති සාමඤ්‌ඤතො වුත්‌තං. උපාහනාති සරූපතො දස්‌සෙති. අදුක්‌ඛප්‌පත්‌තො හුත්‌වා යාති වත්‌තති එතෙනාති යානන්‌ති ඡත්‌තාදීනම්‌පි යානභාවො වුත්‌තො. තෙනාහ ‘‘යානදො සුඛදො හොතී’’ති. චක්‌ඛුදො නාම හොති චක්‌ඛුනා කාතබ්‌බකිච්‌චෙ සහකාරීකාරණභාවතො දීපස්‌ස.
42.Dve tīṇi bhattāni abhutvāti dve tayo vāre bhattāni abhuñjitvā. Uṭṭhātuṃ na sakkotīti uṭṭhātumpi na sakkotī, pageva aññaṃ sarīrena kātabbakiccaṃ dubbalabhāvato. Dubbalopi hutvāti bhuñjanato pubbe dubbalo hutvā balasampanno hoti. Evaṃ byatirekato anvayato ca āhārassa sarīre balavataṃ āha. Yasmā annado dāyako paṭiggāhakassa balado hoti, tasmā so āyatiṃ attano sarīre balado avināsavasena balassa rakkhako ca hoti. Tenāha bhagavā – ‘‘balaṃ kho pana datvā balassa bhāgī hotī’’ti (a. ni. 5.37) sesapadesupi eseva nayo. Surūpopīti abhirūpopi. Virūpo hotīti bībhaccharūpo kopīnassa acchannattā. Idañca yānanti sāmaññato vuttaṃ. Upāhanāti sarūpato dasseti. Adukkhappatto hutvā yāti vattati etenāti yānanti chattādīnampi yānabhāvo vutto. Tenāha ‘‘yānado sukhado hotī’’ti. Cakkhudo nāma hoti cakkhunā kātabbakicce sahakārīkāraṇabhāvato dīpassa.
‘‘සබ්‌බෙසංයෙව බලාදීනං දායකො හොතී’’ති සඞ්‌ඛෙපතො වුත්‌තං අත්‌ථං විත්‌ථාරතො දස්‌සෙතුං ‘‘ද්‌වෙ තයො ගාමෙ’’තිආදි වුත්‌තං. නිසජ්‌ජාදිවසෙන පතිස්‌සයිතබ්‌බතො පතිස්‌සයො, විහාරො. පක්‌ඛිත්‌තං විය හොති පරිස්‌සමස්‌ස විනොදිතත්‌තා. බහි විචරන්‌තස්‌සාති පතිස්‌සයං අලභිත්‌වා බහි විවටඞ්‌ගණෙ විචරන්‌තස්‌ස. ඣායතීති ඣායන්‌තං හොති, කිලමතීති අත්‌ථො. සීතුණ්‌හාදිවිරොධිපච්‌චයවසෙන සසන්‌තානෙ විසභාගසන්‌තති, තබ්‌බිපරියායතො සභාගසන්‌තති වෙදිතබ්‌බා. සුඛං නාම දුක්‌ඛපච්‌චයපරිහාරතො සුඛපච්‌චයුප්‌පන්‌නතො ච හොති, තදුභයං පතිස්‌සයවසෙන ලභතීති දස්‌සෙන්‌තො ‘‘බහි විචරන්‌තස්‌ස පාදෙ’’තිආදිමාහ. ධම්‌මපීතිසුඛන්‌ති ධම්‌මපච්‌චවෙක්‌ඛණෙන උප්‌පන්‌නපීතිසුඛං. උපසමසුඛන්‌ති කිලෙසානං වූපසමෙන පවත්‌තසුඛං. නිවාතං පිහිතවාතපානං පතිස්‌සයං පවිසිත්‌වා ද්‌වාරං පිධාය ඨිතස්‌ස අන්‌ධකාරො හොතීති වුත්‌තං ‘‘කූපෙ ඔතිණ්‌ණො විය හොතී’’ති. තෙනාහ ‘‘මඤ්‌චපීඨාදීනි න පඤ්‌ඤායන්‌තී’’ති. තයිදං බහිසමාපන්‌නපරිස්‌සමදොසෙන, න ච පතිස්‌සයදොසෙන. තෙනාහ ‘‘මුහුත්‌ත’’න්‌තිආදි.
‘‘Sabbesaṃyeva balādīnaṃ dāyako hotī’’ti saṅkhepato vuttaṃ atthaṃ vitthārato dassetuṃ ‘‘dve tayo gāme’’tiādi vuttaṃ. Nisajjādivasena patissayitabbato patissayo, vihāro. Pakkhittaṃ viya hoti parissamassa vinoditattā. Bahi vicarantassāti patissayaṃ alabhitvā bahi vivaṭaṅgaṇe vicarantassa. Jhāyatīti jhāyantaṃ hoti, kilamatīti attho. Sītuṇhādivirodhipaccayavasena sasantāne visabhāgasantati, tabbipariyāyato sabhāgasantati veditabbā. Sukhaṃ nāma dukkhapaccayaparihārato sukhapaccayuppannato ca hoti, tadubhayaṃ patissayavasena labhatīti dassento ‘‘bahi vicarantassa pāde’’tiādimāha. Dhammapītisukhanti dhammapaccavekkhaṇena uppannapītisukhaṃ. Upasamasukhanti kilesānaṃ vūpasamena pavattasukhaṃ. Nivātaṃ pihitavātapānaṃ patissayaṃ pavisitvā dvāraṃ pidhāya ṭhitassa andhakāro hotīti vuttaṃ ‘‘kūpe otiṇṇo viya hotī’’ti. Tenāha ‘‘mañcapīṭhādīni na paññāyantī’’ti. Tayidaṃ bahisamāpannaparissamadosena, na ca patissayadosena. Tenāha ‘‘muhutta’’ntiādi.
න මරති එතෙනාති අමරණං, නිබ්‌බානාධිගමාදයො. තස්‌ස දානං ධම්‌මූපදෙසො, තං දෙති. තෙනාහ ‘‘යො ධම්‌මං අනුසාසතී’’ති. තයිදං ධම්‌මානුසාසනං කථං හොතීති ආහ ‘‘අට්‌ඨකථ’’න්‌තිආදි. අට්‌ඨකථං කථෙතීති අවිවටපාඨස්‌ස පාළියා අත්‌ථසංවණ්‌ණනං කරොතීති අත්‌ථො. අනධීතිනො පන පාළිං වාචෙති. තත්‌ථ තත්‌ථ ගතට්‌ඨානෙ පුච්‌ඡිතපඤ්‌හං විස්‌සජ්‌ජෙති, අයං තාව ගන්‌ථධුරො, පටිපත්‌තිවාසධුරෙ පන කම්‌මට්‌ඨානං ආචික්‌ඛති, උභයෙසම්‌පි ධම්‌මස්‌සවනං කරොති. සබ්‌බදානන්‌ති යථාවුත්‌තආමිසදානං අභයදානං. ධම්‌මදානන්‌ති ධම්‌මදෙසනා. ධම්‌මරතීති සමථවිපස්‌සනාධම්‌මෙ අභිරති. ධම්‌මරසොති සද්‌ධම්‌මසන්‌නිස්‌සයං පීතිපාමොජ්‌ජං.
Na marati etenāti amaraṇaṃ, nibbānādhigamādayo. Tassa dānaṃ dhammūpadeso, taṃ deti. Tenāha ‘‘yo dhammaṃ anusāsatī’’ti. Tayidaṃ dhammānusāsanaṃ kathaṃ hotīti āha ‘‘aṭṭhakatha’’ntiādi. Aṭṭhakathaṃ kathetīti avivaṭapāṭhassa pāḷiyā atthasaṃvaṇṇanaṃ karotīti attho. Anadhītino pana pāḷiṃ vāceti. Tattha tattha gataṭṭhāne pucchitapañhaṃ vissajjeti, ayaṃ tāva ganthadhuro, paṭipattivāsadhure pana kammaṭṭhānaṃ ācikkhati, ubhayesampi dhammassavanaṃ karoti. Sabbadānanti yathāvuttaāmisadānaṃ abhayadānaṃ. Dhammadānanti dhammadesanā. Dhammaratīti samathavipassanādhamme abhirati. Dhammarasoti saddhammasannissayaṃ pītipāmojjaṃ.
කිංදදසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Kiṃdadasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 2. කිංදදසුත්‌තං • 2. Kiṃdadasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 2. කිංදදසුත්‌තවණ්‌ණනා • 2. Kiṃdadasuttavaṇṇanā
