| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
੨. ਕਿਂਦਦਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
2. Kiṃdadasuttavaṇṇanā
੪੨. ਦ੍વੇ ਤੀਣਿ ਭਤ੍ਤਾਨਿ ਅਭੁਤ੍વਾਤਿ ਦ੍વੇ ਤਯੋ વਾਰੇ ਭਤ੍ਤਾਨਿ ਅਭੁਞ੍ਜਿਤ੍વਾ। ਉਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤੀਤਿ ਉਟ੍ਠਾਤੁਮ੍ਪਿ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤੀ, ਪਗੇવ ਅਞ੍ਞਂ ਸਰੀਰੇਨ ਕਾਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਦੁਬ੍ਬਲਭਾવਤੋ। ਦੁਬ੍ਬਲੋਪਿ ਹੁਤ੍વਾਤਿ ਭੁਞ੍ਜਨਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਦੁਬ੍ਬਲੋ ਹੁਤ੍વਾ ਬਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਬ੍ਯਤਿਰੇਕਤੋ ਅਨ੍વਯਤੋ ਚ ਆਹਾਰਸ੍ਸ ਸਰੀਰੇ ਬਲવਤਂ ਆਹ। ਯਸ੍ਮਾ ਅਨ੍ਨਦੋ ਦਾਯਕੋ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਸ੍ਸ ਬਲਦੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਆਯਤਿਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਰੀਰੇ ਬਲਦੋ ਅવਿਨਾਸવਸੇਨ ਬਲਸ੍ਸ ਰਕ੍ਖਕੋ ਚ ਹੋਤਿ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ – ‘‘ਬਲਂ ਖੋ ਪਨ ਦਤ੍વਾ ਬਲਸ੍ਸ ਭਾਗੀ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੫.੩੭) ਸੇਸਪਦੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਸੁਰੂਪੋਪੀਤਿ ਅਭਿਰੂਪੋਪਿ। વਿਰੂਪੋ ਹੋਤੀਤਿ ਬੀਭਚ੍ਛਰੂਪੋ ਕੋਪੀਨਸ੍ਸ ਅਚ੍ਛਨ੍ਨਤ੍ਤਾ। ਇਦਞ੍ਚ ਯਾਨਨ੍ਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ વੁਤ੍ਤਂ। ਉਪਾਹਨਾਤਿ ਸਰੂਪਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਅਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਯਾਤਿ વਤ੍ਤਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਯਾਨਨ੍ਤਿ ਛਤ੍ਤਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਯਾਨਭਾવੋ વੁਤ੍ਤੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਯਾਨਦੋ ਸੁਖਦੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ। ਚਕ੍ਖੁਦੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚੇ ਸਹਕਾਰੀਕਾਰਣਭਾવਤੋ ਦੀਪਸ੍ਸ।
42.Dve tīṇi bhattāni abhutvāti dve tayo vāre bhattāni abhuñjitvā. Uṭṭhātuṃ na sakkotīti uṭṭhātumpi na sakkotī, pageva aññaṃ sarīrena kātabbakiccaṃ dubbalabhāvato. Dubbalopi hutvāti bhuñjanato pubbe dubbalo hutvā balasampanno hoti. Evaṃ byatirekato anvayato ca āhārassa sarīre balavataṃ āha. Yasmā annado dāyako paṭiggāhakassa balado hoti, tasmā so āyatiṃ attano sarīre balado avināsavasena balassa rakkhako ca hoti. Tenāha bhagavā – ‘‘balaṃ kho pana datvā balassa bhāgī hotī’’ti (a. ni. 5.37) sesapadesupi eseva nayo. Surūpopīti abhirūpopi. Virūpo hotīti bībhaccharūpo kopīnassa acchannattā. Idañca yānanti sāmaññato vuttaṃ. Upāhanāti sarūpato dasseti. Adukkhappatto hutvā yāti vattati etenāti yānanti chattādīnampi yānabhāvo vutto. Tenāha ‘‘yānado sukhado hotī’’ti. Cakkhudo nāma hoti cakkhunā kātabbakicce sahakārīkāraṇabhāvato dīpassa.
‘‘ਸਬ੍ਬੇਸਂਯੇવ ਬਲਾਦੀਨਂ ਦਾਯਕੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ વੁਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਥਂ વਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਦ੍વੇ ਤਯੋ ਗਾਮੇ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਨਿਸਜ੍ਜਾਦਿવਸੇਨ ਪਤਿਸ੍ਸਯਿਤਬ੍ਬਤੋ ਪਤਿਸ੍ਸਯੋ, વਿਹਾਰੋ। ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ વਿਯ ਹੋਤਿ ਪਰਿਸ੍ਸਮਸ੍ਸ વਿਨੋਦਿਤਤ੍ਤਾ। ਬਹਿ વਿਚਰਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਪਤਿਸ੍ਸਯਂ ਅਲਭਿਤ੍વਾ ਬਹਿ વਿવਟਙ੍ਗਣੇ વਿਚਰਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਝਾਯਤੀਤਿ ਝਾਯਨ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਕਿਲਮਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੀਤੁਣ੍ਹਾਦਿવਿਰੋਧਿਪਚ੍ਚਯવਸੇਨ ਸਸਨ੍ਤਾਨੇ વਿਸਭਾਗਸਨ੍ਤਤਿ, ਤਬ੍ਬਿਪਰਿਯਾਯਤੋ ਸਭਾਗਸਨ੍ਤਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਸੁਖਂ ਨਾਮ ਦੁਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਪਰਿਹਾਰਤੋ ਸੁਖਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਤੋ ਚ ਹੋਤਿ, ਤਦੁਭਯਂ ਪਤਿਸ੍ਸਯવਸੇਨ ਲਭਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਬਹਿ વਿਚਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਦੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਧਮ੍ਮਪੀਤਿਸੁਖਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪੀਤਿਸੁਖਂ। ਉਪਸਮਸੁਖਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਾਨਂ વੂਪਸਮੇਨ ਪવਤ੍ਤਸੁਖਂ। ਨਿવਾਤਂ ਪਿਹਿਤવਾਤਪਾਨਂ ਪਤਿਸ੍ਸਯਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਦ੍વਾਰਂ ਪਿਧਾਯ ਠਿਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਧਕਾਰੋ ਹੋਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕੂਪੇ ਓਤਿਣ੍ਣੋ વਿਯ ਹੋਤੀ’’ਤਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਮਞ੍ਚਪੀਠਾਦੀਨਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਤਯਿਦਂ ਬਹਿਸਮਾਪਨ੍ਨਪਰਿਸ੍ਸਮਦੋਸੇਨ, ਨ ਚ ਪਤਿਸ੍ਸਯਦੋਸੇਨ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਮੁਹੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ।
‘‘Sabbesaṃyeva balādīnaṃ dāyako hotī’’ti saṅkhepato vuttaṃ atthaṃ vitthārato dassetuṃ ‘‘dve tayo gāme’’tiādi vuttaṃ. Nisajjādivasena patissayitabbato patissayo, vihāro. Pakkhittaṃ viya hoti parissamassa vinoditattā. Bahi vicarantassāti patissayaṃ alabhitvā bahi vivaṭaṅgaṇe vicarantassa. Jhāyatīti jhāyantaṃ hoti, kilamatīti attho. Sītuṇhādivirodhipaccayavasena sasantāne visabhāgasantati, tabbipariyāyato sabhāgasantati veditabbā. Sukhaṃ nāma dukkhapaccayaparihārato sukhapaccayuppannato ca hoti, tadubhayaṃ patissayavasena labhatīti dassento ‘‘bahi vicarantassa pāde’’tiādimāha. Dhammapītisukhanti dhammapaccavekkhaṇena uppannapītisukhaṃ. Upasamasukhanti kilesānaṃ vūpasamena pavattasukhaṃ. Nivātaṃ pihitavātapānaṃ patissayaṃ pavisitvā dvāraṃ pidhāya ṭhitassa andhakāro hotīti vuttaṃ ‘‘kūpe otiṇṇo viya hotī’’ti. Tenāha ‘‘mañcapīṭhādīni na paññāyantī’’ti. Tayidaṃ bahisamāpannaparissamadosena, na ca patissayadosena. Tenāha ‘‘muhutta’’ntiādi.
ਨ ਮਰਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਅਮਰਣਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਧਿਗਮਾਦਯੋ। ਤਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਧਮ੍ਮੂਪਦੇਸੋ, ਤਂ ਦੇਤਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਯੋ ਧਮ੍ਮਂ ਅਨੁਸਾਸਤੀ’’ਤਿ। ਤਯਿਦਂ ਧਮ੍ਮਾਨੁਸਾਸਨਂ ਕਥਂ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਟ੍ਠਕਥ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ। ਅਟ੍ਠਕਥਂ ਕਥੇਤੀਤਿ ਅવਿવਟਪਾਠਸ੍ਸ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਅਤ੍ਥਸਂવਣ੍ਣਨਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਨਧੀਤਿਨੋ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿਂ વਾਚੇਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤਪਞ੍ਹਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਿ, ਅਯਂ ਤਾવ ਗਨ੍ਥਧੁਰੋ, ਪਟਿਪਤ੍ਤਿવਾਸਧੁਰੇ ਪਨ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਆਚਿਕ੍ਖਤਿ, ਉਭਯੇਸਮ੍ਪਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸવਨਂ ਕਰੋਤਿ। ਸਬ੍ਬਦਾਨਨ੍ਤਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਆਮਿਸਦਾਨਂ ਅਭਯਦਾਨਂ। ਧਮ੍ਮਦਾਨਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ। ਧਮ੍ਮਰਤੀਤਿ ਸਮਥવਿਪਸ੍ਸਨਾਧਮ੍ਮੇ ਅਭਿਰਤਿ। ਧਮ੍ਮਰਸੋਤਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜਂ।
Na marati etenāti amaraṇaṃ, nibbānādhigamādayo. Tassa dānaṃ dhammūpadeso, taṃ deti. Tenāha ‘‘yo dhammaṃ anusāsatī’’ti. Tayidaṃ dhammānusāsanaṃ kathaṃ hotīti āha ‘‘aṭṭhakatha’’ntiādi. Aṭṭhakathaṃ kathetīti avivaṭapāṭhassa pāḷiyā atthasaṃvaṇṇanaṃ karotīti attho. Anadhītino pana pāḷiṃ vāceti. Tattha tattha gataṭṭhāne pucchitapañhaṃ vissajjeti, ayaṃ tāva ganthadhuro, paṭipattivāsadhure pana kammaṭṭhānaṃ ācikkhati, ubhayesampi dhammassavanaṃ karoti. Sabbadānanti yathāvuttaāmisadānaṃ abhayadānaṃ. Dhammadānanti dhammadesanā. Dhammaratīti samathavipassanādhamme abhirati. Dhammarasoti saddhammasannissayaṃ pītipāmojjaṃ.
ਕਿਂਦਦਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Kiṃdadasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੨. ਕਿਂਦਦਸੁਤ੍ਤਂ • 2. Kiṃdadasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੨. ਕਿਂਦਦਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 2. Kiṃdadasuttavaṇṇanā
