Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സംയുത്തനികായ • Saṃyuttanikāya |
൧൦. കിമിലസുത്തം
10. Kimilasuttaṃ
൯൮൬. ഏവം മേ സുതം – ഏകം സമയം ഭഗവാ കിമിലായം 1 വിഹരതി വേളുവനേ. തത്ര ഖോ ഭഗവാ ആയസ്മന്തം കിമിലം ആമന്തേസി – ‘‘കഥം ഭാവിതോ നു ഖോ, കിമില, ആനാപാനസ്സതിസമാധി കഥം ബഹുലീകതോ മഹപ്ഫലോ ഹോതി മഹാനിസംസോ’’തി?
986. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kimilāyaṃ 2 viharati veḷuvane. Tatra kho bhagavā āyasmantaṃ kimilaṃ āmantesi – ‘‘kathaṃ bhāvito nu kho, kimila, ānāpānassatisamādhi kathaṃ bahulīkato mahapphalo hoti mahānisaṃso’’ti?
ഏവം വുത്തേ ആയസ്മാ കിമിലോ തുണ്ഹീ അഹോസി. ദുതിയമ്പി ഖോ ഭഗവാ…പേ॰… തതിയമ്പി ഖോ ഭഗവാ ആയസ്മന്തം കിമിലം ആമന്തേസി – ‘‘കഥം ഭാവിതോ നു ഖോ, കിമില, ആനാപാനസ്സതിസമാധി കഥം ബഹുലീകതോ മഹപ്ഫലോ ഹോതി മഹാനിസംസോ’’തി? തതിയമ്പി ഖോ ആയസ്മാ കിമിലോ തുണ്ഹീ അഹോസി.
Evaṃ vutte āyasmā kimilo tuṇhī ahosi. Dutiyampi kho bhagavā…pe… tatiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ kimilaṃ āmantesi – ‘‘kathaṃ bhāvito nu kho, kimila, ānāpānassatisamādhi kathaṃ bahulīkato mahapphalo hoti mahānisaṃso’’ti? Tatiyampi kho āyasmā kimilo tuṇhī ahosi.
ഏവം വുത്തേ ആയസ്മാ ആനന്ദോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘ഏതസ്സ, ഭഗവാ, കാലോ; ഏതസ്സ, സുഗത, കാലോ! യം ഭഗവാ ആനാപാനസ്സതിസമാധിം ഭാസേയ്യ . ഭഗവതോ സുത്വാ ഭിക്ഖൂ ധാരേസ്സന്തീ’’തി.
Evaṃ vutte āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘etassa, bhagavā, kālo; etassa, sugata, kālo! Yaṃ bhagavā ānāpānassatisamādhiṃ bhāseyya . Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti.
‘‘തേനഹാനന്ദ, സുണാഹി, സാധുകം മനസി കരോഹി; ഭാസിസ്സാമീ’’തി. ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’തി ഖോ ആയസ്മാ ആനന്ദോ ഭഗവതോ പച്ചസ്സോസി. ഭഗവാ ഏതദവോച – ‘‘കഥം ഭാവിതോ ച, ആനന്ദ, ആനാപാനസ്സതിസമാധി കഥം ബഹുലീകതോ മഹപ്ഫലോ ഹോതി മഹാനിസംസോ? ഇധാനന്ദ, ഭിക്ഖു അരഞ്ഞഗതോ വാ രുക്ഖമൂലഗതോ വാ സുഞ്ഞാഗാരഗതോ വാ നിസീദതി പല്ലങ്കം ആഭുജിത്വാ ഉജും കായം പണിധായ പരിമുഖം സതിം ഉപട്ഠപേത്വാ. സോ സതോവ അസ്സസതി, സതോവ പസ്സസതി…പേ॰… ‘പടിനിസ്സഗ്ഗാനുപസ്സീ അസ്സസിസ്സാമീ’തി സിക്ഖതി, ‘പടിനിസ്സഗ്ഗാനുപസ്സീ പസ്സസിസ്സാമീ’തി സിക്ഖതി. ഏവം ഭാവിതോ ഖോ, ആനന്ദ, ആനാപാനസ്സതിസമാധി ഏവം ബഹുലീകതോ മഹപ്ഫലോ ഹോതി മഹാനിസംസോ’’.
‘‘Tenahānanda, suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca – ‘‘kathaṃ bhāvito ca, ānanda, ānāpānassatisamādhi kathaṃ bahulīkato mahapphalo hoti mahānisaṃso? Idhānanda, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā. So satova assasati, satova passasati…pe… ‘paṭinissaggānupassī assasissāmī’ti sikkhati, ‘paṭinissaggānupassī passasissāmī’ti sikkhati. Evaṃ bhāvito kho, ānanda, ānāpānassatisamādhi evaṃ bahulīkato mahapphalo hoti mahānisaṃso’’.
‘‘യസ്മിം സമയേ, ആനന്ദ, ഭിക്ഖു ദീഘം വാ അസ്സസന്തോ ‘ദീഘം അസ്സസാമീ’തി പജാനാതി, ദീഘം വാ പസ്സസന്തോ ‘ദീഘം പസ്സസാമീ’തി പജാനാതി; രസ്സം വാ അസ്സസന്തോ ‘രസ്സം അസ്സസാമീ’തി പജാനാതി, രസ്സം വാ പസ്സസന്തോ ‘രസ്സം പസ്സസാമീ’തി പജാനാതി; ‘സബ്ബകായപ്പടിസംവേദീ അസ്സസിസ്സാമീ’തി സിക്ഖതി, ‘സബ്ബകായപ്പടിസംവേദീ പസ്സസിസ്സാമീ’തി സിക്ഖതി; ‘പസ്സമ്ഭയം കായസങ്ഖാരം അസ്സസിസ്സാമീ’തി സിക്ഖതി, ‘പസ്സമ്ഭയം കായസങ്ഖാരം പസ്സസിസ്സാമീ’തി സിക്ഖതി – കായേ കായാനുപസ്സീ, ആനന്ദ, ഭിക്ഖു തസ്മിം സമയേ വിഹരതി ആതാപീ സമ്പജാനോ സതിമാ, വിനേയ്യ ലോകേ അഭിജ്ഝാദോമനസ്സം. തം കിസ്സ ഹേതു? കായഞ്ഞതരാഹം, ആനന്ദ, ഏതം വദാമി യദിദം – അസ്സാസപസ്സാസം. തസ്മാതിഹാനന്ദ, കായേ കായാനുപസ്സീ ഭിക്ഖു തസ്മിം സമയേ വിഹരതി ആതാപീ സമ്പജാനോ സതിമാ, വിനേയ്യ ലോകേ അഭിജ്ഝാദോമനസ്സം.
‘‘Yasmiṃ samaye, ānanda, bhikkhu dīghaṃ vā assasanto ‘dīghaṃ assasāmī’ti pajānāti, dīghaṃ vā passasanto ‘dīghaṃ passasāmī’ti pajānāti; rassaṃ vā assasanto ‘rassaṃ assasāmī’ti pajānāti, rassaṃ vā passasanto ‘rassaṃ passasāmī’ti pajānāti; ‘sabbakāyappaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati, ‘sabbakāyappaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati; ‘passambhayaṃ kāyasaṅkhāraṃ assasissāmī’ti sikkhati, ‘passambhayaṃ kāyasaṅkhāraṃ passasissāmī’ti sikkhati – kāye kāyānupassī, ānanda, bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Taṃ kissa hetu? Kāyaññatarāhaṃ, ānanda, etaṃ vadāmi yadidaṃ – assāsapassāsaṃ. Tasmātihānanda, kāye kāyānupassī bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ.
‘‘യസ്മിം സമയേ, ആനന്ദ, ഭിക്ഖു ‘പീതിപ്പടിസംവേദീ അസ്സസിസ്സാമീ’തി സിക്ഖതി, ‘പീതിപ്പടിസംവേദീ പസ്സസിസ്സാമീ’തി സിക്ഖതി; ‘സുഖപ്പടിസംവേദീ അസ്സസിസ്സാമീ’തി സിക്ഖതി, ‘സുഖപ്പടിസംവേദീ പസ്സസിസ്സാമീ’തി സിക്ഖതി; ‘ചിത്തസങ്ഖാരപ്പടിസംവേദീ അസ്സസിസ്സാമീ’തി സിക്ഖതി, ‘ചിത്തസങ്ഖാരപ്പടിസംവേദീ പസ്സസിസ്സാമീ’തി സിക്ഖതി; ‘പസ്സമ്ഭയം ചിത്തസങ്ഖാരം പസ്സസിസ്സാമീ’തി സിക്ഖതി – വേദനാസു വേദനാനുപസ്സീ, ആനന്ദ, ഭിക്ഖു തസ്മിം സമയേ വിഹരതി ആതാപീ സമ്പജാനോ സതിമാ, വിനേയ്യ ലോകേ അഭിജ്ഝാദോമനസ്സം. തം കിസ്സ ഹേതു? വേദനാഞ്ഞതരാഹം, ആനന്ദ, ഏതം വദാമി, യദിദം – അസ്സാസപസ്സാസാനം 3 സാധുകം മനസികാരം. തസ്മാതിഹാനന്ദ, വേദനാസു വേദനാനുപസ്സീ ഭിക്ഖു തസ്മിം സമയേ വിഹരതി ആതാപീ സമ്പജാനോ സതിമാ, വിനേയ്യ ലോകേ അഭിജ്ഝാദോമനസ്സം.
‘‘Yasmiṃ samaye, ānanda, bhikkhu ‘pītippaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati, ‘pītippaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati; ‘sukhappaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati, ‘sukhappaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati; ‘cittasaṅkhārappaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati, ‘cittasaṅkhārappaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati; ‘passambhayaṃ cittasaṅkhāraṃ passasissāmī’ti sikkhati – vedanāsu vedanānupassī, ānanda, bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Taṃ kissa hetu? Vedanāññatarāhaṃ, ānanda, etaṃ vadāmi, yadidaṃ – assāsapassāsānaṃ 4 sādhukaṃ manasikāraṃ. Tasmātihānanda, vedanāsu vedanānupassī bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ.
‘‘യസ്മിം സമയേ, ആനന്ദ, ഭിക്ഖു ‘ചിത്തപ്പടിസംവേദീ അസ്സസിസ്സാമീ’തി സിക്ഖതി, ‘ചിത്തപ്പടിസംവേദീ പസ്സസിസ്സാമീ’തി സിക്ഖതി; അഭിപ്പമോദയം ചിത്തം…പേ॰… സമാദഹം ചിത്തം…പേ॰… ‘വിമോചയം ചിത്തം അസ്സസിസ്സാമീ’തി സിക്ഖതി, ‘വിമോചയം ചിത്തം പസ്സസിസ്സാമീ’തി സിക്ഖതി – ചിത്തേ ചിത്താനുപസ്സീ, ആനന്ദ, ഭിക്ഖു തസ്മിം സമയേ വിഹരതി ആതാപീ സമ്പജാനോ സതിമാ, വിനേയ്യ ലോകേ അഭിജ്ഝാദോമനസ്സം. തം കിസ്സ ഹേതു? നാഹം, ആനന്ദ, മുട്ഠസ്സതിസ്സ അസമ്പജാനസ്സ ആനാപാനസ്സതിസമാധിഭാവനം വദാമി. തസ്മാതിഹാനന്ദ, ചിത്തേ ചിത്താനുപസ്സീ ഭിക്ഖു തസ്മിം സമയേ വിഹരതി ആതാപീ സമ്പജാനോ സതിമാ, വിനേയ്യ ലോകേ അഭിജ്ഝാദോമനസ്സം.
‘‘Yasmiṃ samaye, ānanda, bhikkhu ‘cittappaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati, ‘cittappaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati; abhippamodayaṃ cittaṃ…pe… samādahaṃ cittaṃ…pe… ‘vimocayaṃ cittaṃ assasissāmī’ti sikkhati, ‘vimocayaṃ cittaṃ passasissāmī’ti sikkhati – citte cittānupassī, ānanda, bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Taṃ kissa hetu? Nāhaṃ, ānanda, muṭṭhassatissa asampajānassa ānāpānassatisamādhibhāvanaṃ vadāmi. Tasmātihānanda, citte cittānupassī bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ.
‘‘യസ്മിം സമയേ, ആനന്ദ, ഭിക്ഖു ‘അനിച്ചാനുപസ്സീ അസ്സസിസ്സാമീ’തി സിക്ഖതി…പേ॰… വിരാഗാനുപസ്സീ…പേ॰… നിരോധാനുപസ്സീ…പേ॰… ‘പടിനിസ്സഗ്ഗാനുപസ്സീ അസ്സസിസ്സാമീ’തി സിക്ഖതി, ‘പടിനിസ്സഗ്ഗാനുപസ്സീ പസ്സസിസ്സാമീ’തി സിക്ഖതി – ധമ്മേസു ധമ്മാനുപസ്സീ, ആനന്ദ, ഭിക്ഖു തസ്മിം സമയേ വിഹരതി ആതാപീ സമ്പജാനോ സതിമാ, വിനേയ്യ ലോകേ അഭിജ്ഝാദോമനസ്സം. സോ യം തം ഹോതി അഭിജ്ഝാദോമനസ്സാനം പഹാനം തം പഞ്ഞായ ദിസ്വാ സാധുകം അജ്ഝുപേക്ഖിതാ ഹോതി. തസ്മാതിഹാനന്ദ, ധമ്മേസു ധമ്മാനുപസ്സീ ഭിക്ഖു തസ്മിം സമയേ വിഹരതി ആതാപീ സമ്പജാനോ സതിമാ, വിനേയ്യ ലോകേ അഭിജ്ഝാദോമനസ്സം.
‘‘Yasmiṃ samaye, ānanda, bhikkhu ‘aniccānupassī assasissāmī’ti sikkhati…pe… virāgānupassī…pe… nirodhānupassī…pe… ‘paṭinissaggānupassī assasissāmī’ti sikkhati, ‘paṭinissaggānupassī passasissāmī’ti sikkhati – dhammesu dhammānupassī, ānanda, bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. So yaṃ taṃ hoti abhijjhādomanassānaṃ pahānaṃ taṃ paññāya disvā sādhukaṃ ajjhupekkhitā hoti. Tasmātihānanda, dhammesu dhammānupassī bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ.
‘‘സേയ്യഥാപി , ആനന്ദ, ചതുമഹാപഥേ 5 മഹാപംസുപുഞ്ജോ. പുരത്ഥിമായ ചേപി ദിസായം ആഗച്ഛേയ്യ സകടം വാ രഥോ വാ, ഉപഹനതേവ തം പംസുപുഞ്ജം; പച്ഛിമായ ചേപി ദിസായ ആഗച്ഛേയ്യ…പേ॰… ഉത്തരായ ചേപി ദിസായ…പേ॰… ദക്ഖിണായ ചേപി ദിസായ ആഗച്ഛേയ്യ സകടം വാ രഥോ വാ, ഉപഹനതേവ തം പംസുപുഞ്ജം. ഏവമേവ ഖോ, ആനന്ദ, ഭിക്ഖു കായേ കായാനുപസ്സീ വിഹരന്തോപി ഉപഹനതേവ പാപകേ അകുസലേ ധമ്മേ; വേദനാസു…പേ॰… ചിത്തേ…പേ॰… ധമ്മേസു ധമ്മാനുപസ്സീ വിഹരന്തോപി ഉപഹനതേവ പാപകേ അകുസലേ ധമ്മേ’’തി. ദസമം.
‘‘Seyyathāpi , ānanda, catumahāpathe 6 mahāpaṃsupuñjo. Puratthimāya cepi disāyaṃ āgaccheyya sakaṭaṃ vā ratho vā, upahanateva taṃ paṃsupuñjaṃ; pacchimāya cepi disāya āgaccheyya…pe… uttarāya cepi disāya…pe… dakkhiṇāya cepi disāya āgaccheyya sakaṭaṃ vā ratho vā, upahanateva taṃ paṃsupuñjaṃ. Evameva kho, ānanda, bhikkhu kāye kāyānupassī viharantopi upahanateva pāpake akusale dhamme; vedanāsu…pe… citte…pe… dhammesu dhammānupassī viharantopi upahanateva pāpake akusale dhamme’’ti. Dasamaṃ.
ഏകധമ്മവഗ്ഗോ പഠമോ.
Ekadhammavaggo paṭhamo.
തസ്സുദ്ദാനം –
Tassuddānaṃ –
ഏകധമ്മോ ച ബോജ്ഝങ്ഗോ, സുദ്ധികഞ്ച ദുവേ ഫലാ;
Ekadhammo ca bojjhaṅgo, suddhikañca duve phalā;
അരിട്ഠോ കപ്പിനോ ദീപോ, വേസാലീ കിമിലേന ചാതി.
Ariṭṭho kappino dīpo, vesālī kimilena cāti.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / സംയുത്തനികായ (അട്ഠകഥാ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ൧൦. കിമിലസുത്തവണ്ണനാ • 10. Kimilasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / സംയുത്തനികായ (ടീകാ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ൧൦. കിമിലസുത്തവണ്ണനാ • 10. Kimilasuttavaṇṇanā