| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
೮. ಕಿಂಸುಕೋಪಮಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
8. Kiṃsukopamasuttavaṇṇanā
೨೪೫. ಅಟ್ಠಮೇ ದಸ್ಸನನ್ತಿ ಪಠಮಮಗ್ಗಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಪಠಮಮಗ್ಗೋ ಹಿ ಕಿಲೇಸಪಹಾನಕಿಚ್ಚಂ ಸಾಧೇನ್ತೋ ಪಠಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಮಾ ದಸ್ಸನನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಗೋತ್ರಭುಞಾಣಂ ಪನ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಮಗ್ಗತೋ ಪಠಮತರಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ಪನ ಕತ್ತಬ್ಬಕಿಚ್ಚಸ್ಸ ಕಿಲೇಸಪಹಾನಸ್ಸ ಅಭಾವೇನ ನ ದಸ್ಸನನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಅಪಿಚ ಚತ್ತಾರೋಪಿ ಮಗ್ಗಾ ದಸ್ಸನಮೇವ। ಕಸ್ಮಾ? ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಕ್ಖಣೇ ದಸ್ಸನಂ ವಿಸುಜ್ಝತಿ, ಫಲಕ್ಖಣೇ ವಿಸುದ್ಧಂ। ಸಕದಾಗಾಮಿಅನಾಗಾಮಿಅರಹತ್ತಮಗ್ಗಕ್ಖಣೇ ವಿಸುಜ್ಝತಿ, ಫಲಕ್ಖಣೇ ವಿಸುದ್ಧನ್ತಿ ಏವಂ ಕಥೇನ್ತಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸುತ್ವಾ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಅಹಮ್ಪಿ ದಸ್ಸನಂ ವಿಸೋಧೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ ದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿಕಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏವಂ ಪುಚ್ಛಿ। ಸೋ ಫಸ್ಸಾಯತನಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಿಕೋ ಛನ್ನಂ ಫಸ್ಸಾಯತನಾನಂ ವಸೇನ ರೂಪಾರೂಪಧಮ್ಮೇ ಪರಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತೋ। ಏತ್ಥ ಹಿ ಪುರಿಮಾನಿ ಪಞ್ಚ ಆಯತನಾನಿ ರೂಪಂ, ಮನಾಯತನಂ ಅರೂಪಂ। ಇತಿ ಸೋ ಅತ್ತನಾ ಅಧಿಗತಮಗ್ಗಮೇವ ಕಥೇಸಿ।
245. Aṭṭhame dassananti paṭhamamaggassetaṃ adhivacanaṃ. Paṭhamamaggo hi kilesapahānakiccaṃ sādhento paṭhamaṃ nibbānaṃ passati, tasmā dassananti vuccati. Gotrabhuñāṇaṃ pana kiñcāpi maggato paṭhamataraṃ passati, passitvā pana kattabbakiccassa kilesapahānassa abhāvena na dassananti vuccati. Apica cattāropi maggā dassanameva. Kasmā? Sotāpattimaggakkhaṇe dassanaṃ visujjhati, phalakkhaṇe visuddhaṃ. Sakadāgāmianāgāmiarahattamaggakkhaṇe visujjhati, phalakkhaṇe visuddhanti evaṃ kathentānaṃ bhikkhūnaṃ sutvā so bhikkhu ‘‘ahampi dassanaṃ visodhetvā arahattaphale patiṭṭhito dassanavisuddhikaṃ nibbānaṃ sacchikatvā viharissāmī’’ti taṃ bhikkhuṃ upasaṅkamitvā evaṃ pucchi. So phassāyatanakammaṭṭhāniko channaṃ phassāyatanānaṃ vasena rūpārūpadhamme pariggahetvā arahattaṃ patto. Ettha hi purimāni pañca āyatanāni rūpaṃ, manāyatanaṃ arūpaṃ. Iti so attanā adhigatamaggameva kathesi.
ಅಸನ್ತುಟ್ಠೋತಿ ಪದೇಸಸಙ್ಖಾರೇಸು ಠತ್ವಾ ಕಥಿತತ್ತಾ ಅಸನ್ತುಟ್ಠೋ। ಏವಂ ಕಿರಸ್ಸ ಅಹೋಸಿ – ‘‘ಅಯಂ ಪದೇಸಸಙ್ಖಾರೇಸು ಠತ್ವಾ ಕಥೇಸಿ। ಸಕ್ಕಾ ನು ಖೋ ಪದೇಸಸಙ್ಖಾರೇಸು ಠತ್ವಾ ದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿಕಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಾಪುಣಿತು’’ನ್ತಿ? ತತೋ ನಂ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಆವುಸೋ, ತ್ವಂಯೇವ ನು ಖೋ ಇದಂ ದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿಕಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಜಾನಾಸಿ, ಉದಾಹು ಅಞ್ಞೇಪಿ ಜಾನನ್ತಾ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ। ಅತ್ಥಾವುಸೋ, ಅಸುಕವಿಹಾರೇ ಅಸುಕತ್ಥೇರೋ ನಾಮಾತಿ। ಸೋ ತಮ್ಪಿ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿ। ಏತೇನುಪಾಯೇನ ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಅಞ್ಞಮ್ಪೀತಿ।
Asantuṭṭhoti padesasaṅkhāresu ṭhatvā kathitattā asantuṭṭho. Evaṃ kirassa ahosi – ‘‘ayaṃ padesasaṅkhāresu ṭhatvā kathesi. Sakkā nu kho padesasaṅkhāresu ṭhatvā dassanavisuddhikaṃ nibbānaṃ pāpuṇitu’’nti? Tato naṃ pucchi – ‘‘āvuso, tvaṃyeva nu kho idaṃ dassanavisuddhikaṃ nibbānaṃ jānāsi, udāhu aññepi jānantā atthī’’ti. Atthāvuso, asukavihāre asukatthero nāmāti. So tampi upasaṅkamitvā pucchi. Etenupāyena aññampi aññampīti.
ಏತ್ಥ ಚ ದುತಿಯೋ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಿಕೋ ರೂಪಕ್ಖನ್ಧವಸೇನ ರೂಪಂ, ಸೇಸಕ್ಖನ್ಧವಸೇನ ನಾಮನ್ತಿ ನಾಮರೂಪಂ ವವತ್ಥಪೇತ್ವಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತೋ। ತಸ್ಮಾ ಸೋಪಿ ಅತ್ತನಾ ಅಧಿಗತಮಗ್ಗಮೇವ ಕಥೇಸಿ। ಅಯಂ ಪನ ‘‘ಇಮೇಸಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ನ ಸಮೇತಿ, ಪಠಮೇನ ಸಪ್ಪದೇಸಸಙ್ಖಾರೇಸು ಠತ್ವಾವ ಕಥಿತಂ, ಇಮಿನಾ ನಿಪ್ಪದೇಸೇಸೂ’’ತಿ ಅಸನ್ತುಟ್ಠೋ ಹುತ್ವಾ ತಥೇವ ತಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ।
Ettha ca dutiyo pañcakkhandhakammaṭṭhāniko rūpakkhandhavasena rūpaṃ, sesakkhandhavasena nāmanti nāmarūpaṃ vavatthapetvā anukkamena arahattaṃ patto. Tasmā sopi attanā adhigatamaggameva kathesi. Ayaṃ pana ‘‘imesaṃ aññamaññaṃ na sameti, paṭhamena sappadesasaṅkhāresu ṭhatvāva kathitaṃ, iminā nippadesesū’’ti asantuṭṭho hutvā tatheva taṃ pucchitvā pakkāmi.
ತತಿಯೋ ಮಹಾಭೂತಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಿಕೋ ಚತ್ತಾರಿ ಮಹಾಭೂತಾನಿ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ಚ ವಿತ್ಥಾರತೋ ಚ ಪರಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತೋ, ತಸ್ಮಾ ಅಯಮ್ಪಿ ಅತ್ತನಾ ಅಧಿಗತಮಗ್ಗಮೇವ ಕಥೇಸಿ। ಅಯಂ ಪನ ‘‘ಇಮೇಸಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ನ ಸಮೇತಿ, ಪಠಮೇನ ಸಪ್ಪದೇಸಸಙ್ಖಾರೇಸು ಠತ್ವಾ ಕಥಿತಂ, ದುತಿಯೇನ ನಿಪ್ಪದೇಸೇಸು, ತತಿಯೇನ ಅತಿಸಪ್ಪದೇಸೇಸೂ’’ತಿ ಅಸನ್ತುಟ್ಠೋ ಹುತ್ವಾ ತಥೇವ ತಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ।
Tatiyo mahābhūtakammaṭṭhāniko cattāri mahābhūtāni saṅkhepato ca vitthārato ca pariggahetvā arahattaṃ patto, tasmā ayampi attanā adhigatamaggameva kathesi. Ayaṃ pana ‘‘imesaṃ aññamaññaṃ na sameti, paṭhamena sappadesasaṅkhāresu ṭhatvā kathitaṃ, dutiyena nippadesesu, tatiyena atisappadesesū’’ti asantuṭṭho hutvā tatheva taṃ pucchitvā pakkāmi.
ಚತುತ್ಥೋ ತೇಭೂಮಕಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಿಕೋ। ತಸ್ಸ ಕಿರ ಸಮಪ್ಪವತ್ತಾ ಧಾತುಯೋ ಅಹೇಸುಂ, ಕಲ್ಲಸರೀರಂ ಬಲಪತ್ತಂ, ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಾನಿಪಿಸ್ಸ ಸಬ್ಬಾನೇವ ಸಪ್ಪಾಯಾನಿ, ಅತೀತಾ ವಾ ಸಙ್ಖಾರಾ ಹೋನ್ತು ಅನಾಗತಾ ವಾ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾ ವಾ ಕಾಮಾವಚರಾ ವಾ ರೂಪಾವಚರಾ ವಾ ಅರೂಪಾವಚರಾ ವಾ, ಸಬ್ಬೇಪಿ ಸಪ್ಪಾಯಾವ। ಅಸಪ್ಪಾಯಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಕಾಲೇಸುಪಿ ಪುರೇಭತ್ತಂ ವಾ ಹೋತು ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ವಾ ಪಠಮಯಾಮಾದಯೋ ವಾ, ಅಸಪ್ಪಾಯೋ ಕಾಲೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಯಥಾ ನಾಮ ಚಾರಿಭೂಮಿಂ ಓತಿಣ್ಣೋ ಮಹಾಹತ್ಥೀ ಹತ್ಥೇನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ ಹತ್ಥೇನೇವ ಲುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಪಾದೇಹಿ ಪಹರಿತ್ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬಂ ಪಾದೇಹಿ ಪಹರಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಏವಮೇವ ಸಕಲೇ ತೇಭೂಮಕಧಮ್ಮೇ ಕಲಾಪಗ್ಗಾಹೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಮ್ಮಸನ್ತೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತೋ, ತಸ್ಮಾ ಏಸೋಪಿ ಅತ್ತನಾ ಅಧಿಗತಮಗ್ಗಮೇವ ಕಥೇಸಿ। ಅಯಂ ಪನ ‘‘ಇಮೇಸಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ನ ಸಮೇತಿ। ಪಠಮೇನ ಸಪ್ಪದೇಸಸಙ್ಖಾರೇಸು ಠತ್ವಾ ಕಥಿತಂ, ದುತಿಯೇನ ನಿಪ್ಪದೇಸೇಸು, ಪುನ ತತಿಯೇನ ಸಪ್ಪದೇಸೇಸು, ಚತುತ್ಥೇನ ನಿಪ್ಪದೇಸೇಸುಯೇವಾ’’ತಿ ಅಸನ್ತುಟ್ಠೋ ಹುತ್ವಾ ತಂ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಇದಂ ದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿಕಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಅತ್ತನೋವ ಧಮ್ಮತಾಯ ಞಾತಂ, ಉದಾಹು ಕೇನಚಿ ವೋ ಅಕ್ಖಾತ’’ನ್ತಿ? ಆವುಸೋ, ಮಯಂ ಕಿಂ ಜಾನಾಮ? ಅತ್ಥಿ ಪನ ಸದೇವಕೇ ಲೋಕೇ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ, ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯೇತಂ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಞಾತನ್ತಿ। ಸೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಇಮೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಮಯ್ಹಂ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಥೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ಅಹಂ ಸಬ್ಬಞ್ಞುಬುದ್ಧಮೇವ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ನಿಕ್ಕಙ್ಖೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ।
Catuttho tebhūmakakammaṭṭhāniko. Tassa kira samappavattā dhātuyo ahesuṃ, kallasarīraṃ balapattaṃ, kammaṭṭhānānipissa sabbāneva sappāyāni, atītā vā saṅkhārā hontu anāgatā vā paccuppannā vā kāmāvacarā vā rūpāvacarā vā arūpāvacarā vā, sabbepi sappāyāva. Asappāyakammaṭṭhānaṃ nāma natthi. Kālesupi purebhattaṃ vā hotu pacchābhattaṃ vā paṭhamayāmādayo vā, asappāyo kālo nāma natthi. Yathā nāma cāribhūmiṃ otiṇṇo mahāhatthī hatthena gahetabbaṃ hattheneva luñcitvā gaṇhāti, pādehi paharitvā gahetabbaṃ pādehi paharitvā gaṇhāti, evameva sakale tebhūmakadhamme kalāpaggāhena gahetvā sammasanto arahattaṃ patto, tasmā esopi attanā adhigatamaggameva kathesi. Ayaṃ pana ‘‘imesaṃ aññamaññaṃ na sameti. Paṭhamena sappadesasaṅkhāresu ṭhatvā kathitaṃ, dutiyena nippadesesu, puna tatiyena sappadesesu, catutthena nippadesesuyevā’’ti asantuṭṭho hutvā taṃ pucchi – ‘‘kiṃ nu kho, āvuso, idaṃ dassanavisuddhikaṃ nibbānaṃ tumhehi attanova dhammatāya ñātaṃ, udāhu kenaci vo akkhāta’’nti? Āvuso, mayaṃ kiṃ jānāma? Atthi pana sadevake loke sammāsambuddho, taṃ nissāyetaṃ amhehi ñātanti. So cintesi – ‘‘ime bhikkhū mayhaṃ ajjhāsayaṃ gahetvā kathetuṃ na sakkonti, ahaṃ sabbaññubuddhameva pucchitvā nikkaṅkho bhavissāmī’’ti yena bhagavā tenupasaṅkami.
ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಯೇಹಿ ತೇ ಪಞ್ಹೋ ಕಥಿತೋ, ತೇ ಚತ್ತಾರೋಪಿ ಖೀಣಾಸವಾ, ಸುಕಥಿತಂ ತೇಹಿ, ತ್ವಂ ಪನ ಅತ್ತನೋ ಅನ್ಧಬಾಲತಾಯ ತಂ ನ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇಸೀ’’ತಿ ನ ಏವಂ ವಿಹೇಸೇಸಿ। ಕಾರಕಭಾವಂ ಪನಸ್ಸ ಞತ್ವಾ ‘‘ಅತ್ಥಗವೇಸಕೋ ಏಸ, ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ ಏವ ನಂ ಬುಜ್ಝಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಕಿಂಸುಕೋಪಮಂ ಆಹರಿ। ತತ್ಥ ಭೂತಂ ವತ್ಥುಂ ಕತ್ವಾ ಏವಮತ್ಥೋ ವಿಭಾವೇತಬ್ಬೋ – ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕಿರ ಮಹಾನಗರೇ ಏಕೋ ಸಬ್ಬಗನ್ಥಧರೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣವೇಜ್ಜೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ಪಟಿವಸತಿ। ಅಥೇಕೋ ನಗರಸ್ಸ ಪಾಚೀನದ್ವಾರಗಾಮವಾಸೀ ಪಣ್ಡುರೋಗಪುರಿಸೋ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ವೇಜ್ಜಪಣ್ಡಿತೋ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿತ್ವಾ ‘‘ಕೇನತ್ಥೇನ ಆಗತೋಸಿ ಭದ್ರಮುಖಾ’’ತಿ, ಪುಚ್ಛಿ। ರೋಗೇನಮ್ಹಿ, ಅಯ್ಯ, ಉಪದ್ದುತೋ, ಭೇಸಜ್ಜಂ ಮೇ ಕಥೇಹೀತಿ। ತೇನ ಹಿ, ಭೋ, ಗಚ್ಛ, ಕಿಂಸುಕರುಕ್ಖಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ, ಸೋಸೇತ್ವಾ ಝಾಪೇತ್ವಾ, ತಸ್ಸ ಖಾರೋದಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಇಮಿನಾ ಚಿಮಿನಾ ಚ ಭೇಸಜ್ಜೇನ ಯೋಜೇತ್ವಾ, ಅರಿಟ್ಠಂ ಕತ್ವಾ ಪಿವ, ತೇನ ತೇ ಫಾಸುಕಂ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ। ಸೋ ತಥಾ ಕತ್ವಾ ನಿರೋಗೋ ಬಲವಾ ಪಾಸಾದಿಕೋ ಜಾತೋ।
Bhagavā tassa vacanaṃ sutvā ‘‘yehi te pañho kathito, te cattāropi khīṇāsavā, sukathitaṃ tehi, tvaṃ pana attano andhabālatāya taṃ na sallakkhesī’’ti na evaṃ vihesesi. Kārakabhāvaṃ panassa ñatvā ‘‘atthagavesako esa, dhammadesanāya eva naṃ bujjhāpessāmī’’ti kiṃsukopamaṃ āhari. Tattha bhūtaṃ vatthuṃ katvā evamattho vibhāvetabbo – ekasmiṃ kira mahānagare eko sabbaganthadharo brāhmaṇavejjo paṇḍito paṭivasati. Atheko nagarassa pācīnadvāragāmavāsī paṇḍurogapuriso tassa santikaṃ āgantvā taṃ vanditvā aṭṭhāsi. Vejjapaṇḍito tena saddhiṃ sammoditvā ‘‘kenatthena āgatosi bhadramukhā’’ti, pucchi. Rogenamhi, ayya, upadduto, bhesajjaṃ me kathehīti. Tena hi, bho, gaccha, kiṃsukarukkhaṃ chinditvā, sosetvā jhāpetvā, tassa khārodakaṃ gahetvā iminā ciminā ca bhesajjena yojetvā, ariṭṭhaṃ katvā piva, tena te phāsukaṃ bhavissatīti. So tathā katvā nirogo balavā pāsādiko jāto.
ಅಥಞ್ಞೋ ದಕ್ಖಿಣದ್ವಾರಗಾಮವಾಸೀ ಪುರಿಸೋ ತೇನೇವ ರೋಗೇನ ಆತುರೋ ‘‘ಅಸುಕೋ ಕಿರ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಕತ್ವಾ ಅರೋಗೋ ಜಾತೋ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಕೇನ ತೇ, ಸಮ್ಮ, ಫಾಸುಕಂ ಜಾತ’’ನ್ತಿ। ಕಿಂಸುಕಾರಿಟ್ಠೇನ ನಾಮ, ಗಚ್ಛ ತ್ವಮ್ಪಿ ಕರೋಹೀತಿ। ಸೋಪಿ ತಥಾ ಕತ್ವಾ ತಾದಿಸೋವ ಜಾತೋ।
Athañño dakkhiṇadvāragāmavāsī puriso teneva rogena āturo ‘‘asuko kira bhesajjaṃ katvā arogo jāto’’ti sutvā taṃ upasaṅkamitvā pucchi – ‘‘kena te, samma, phāsukaṃ jāta’’nti. Kiṃsukāriṭṭhena nāma, gaccha tvampi karohīti. Sopi tathā katvā tādisova jāto.
ಅಥಞ್ಞೋ ಪಚ್ಛಿಮದ್ವಾರಗಾಮವಾಸೀ…ಪೇ॰… ಉತ್ತರದ್ವಾರಗಾಮವಾಸೀ ಪುರಿಸೋ ತೇನೇವ ರೋಗೇನ ಆತುರೋ ‘‘ಅಸುಕೋ ಕಿರ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಕತ್ವಾ ಅರೋಗೋ ಜಾತೋ’’ತಿ ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿ ‘‘ಕೇನ ತೇ, ಸಮ್ಮ, ಫಾಸುಕಂ ಜಾತ’’ನ್ತಿ? ಕಿಂಸುಕಾರಿಟ್ಠೇನ ನಾಮ, ಗಚ್ಛ ತ್ವಮ್ಪಿ ಕರೋಹೀತಿ। ಸೋಪಿ ತಥಾ ಕತ್ವಾ ತಾದಿಸೋವ ಜಾತೋ।
Athañño pacchimadvāragāmavāsī…pe… uttaradvāragāmavāsī puriso teneva rogena āturo ‘‘asuko kira bhesajjaṃ katvā arogo jāto’’ti taṃ upasaṅkamitvā pucchi ‘‘kena te, samma, phāsukaṃ jāta’’nti? Kiṃsukāriṭṭhena nāma, gaccha tvampi karohīti. Sopi tathā katvā tādisova jāto.
ಅಥಞ್ಞೋ ಪಚ್ಚನ್ತವಾಸೀ ಅದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬಕಿಂಸುಕೋ ಏಕೋ ಪುರಿಸೋ ತೇನೇವ ರೋಗೇನ ಆತುರೋ ಚಿರಂ ತಾನಿ ತಾನಿ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ಕತ್ವಾ ರೋಗೇ ಅವೂಪಸಮಮಾನೇ ‘‘ಅಸುಕೋ ಕಿರ ನಗರಸ್ಸ ಪಾಚೀನದ್ವಾರಗಾಮವಾಸೀ ಪುರಿಸೋ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಕತ್ವಾ ಅರೋಗೋ ಜಾತೋ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಗಚ್ಛಾಮಹಮ್ಪಿ, ತೇನ ಕತಭೇಸಜ್ಜಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ದಣ್ಡಮೋಲುಬ್ಭ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ, ‘‘ಕೇನ ತೇ, ಸಮ್ಮ, ಫಾಸುಕಂ ಜಾತ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ಕಿಂಸುಕಾರಿಟ್ಠೇನ ಸಮ್ಮಾತಿ। ಕೀದಿಸೋ ಪನ ಸೋ ಕಿಂಸುಕೋತಿ। ಝಾಪಿತಗಾಮೇ ಠಿತಝಾಮಥೂಣೋ ವಿಯಾತಿ। ಇತಿ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಅತ್ತನಾ ದಿಟ್ಠಾಕಾರೇನವ ಕಿಂಸುಕಂ ಆಚಿಕ್ಖಿ। ತೇನ ಹಿ ದಿಟ್ಠಕಾಲೇ ಕಿಂಸುಕೋ ಪತಿತಪತ್ತೋ ಖಾಣುಕಕಾಲೇ ದಿಟ್ಠತ್ತಾ ತಾದಿಸೋವ ಹೋತಿ।
Athañño paccantavāsī adiṭṭhapubbakiṃsuko eko puriso teneva rogena āturo ciraṃ tāni tāni bhesajjāni katvā roge avūpasamamāne ‘‘asuko kira nagarassa pācīnadvāragāmavāsī puriso bhesajjaṃ katvā arogo jāto’’ti sutvā ‘‘gacchāmahampi, tena katabhesajjaṃ karissāmī’’ti daṇḍamolubbha anupubbena tassa santikaṃ gantvā, ‘‘kena te, samma, phāsukaṃ jāta’’nti pucchi. Kiṃsukāriṭṭhena sammāti. Kīdiso pana so kiṃsukoti. Jhāpitagāme ṭhitajhāmathūṇo viyāti. Iti so puriso attanā diṭṭhākārenava kiṃsukaṃ ācikkhi. Tena hi diṭṭhakāle kiṃsuko patitapatto khāṇukakāle diṭṭhattā tādisova hoti.
ಸೋ ಪನ ಪುರಿಸೋ ಸುತಮಙ್ಗಲಿಕತ್ತಾ ‘‘ಅಯಂ ‘ಝಾಪಿತಗಾಮೇ ಝಾಮಥೂಣೋ ವಿಯಾ’ತಿ ಆಹ, ಅಮಙ್ಗಲಮೇತಂ । ಏತಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಮೇ ಭೇಸಜ್ಜೇ ಕತೇಪಿ ರೋಗೋ ನ ವೂಪಸಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ತಸ್ಸ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೇನ ಅಸನ್ತುಟ್ಠೋ ತಂ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಭೋ, ತ್ವಞ್ಞೇವ ಕಿಂಸುಕಂ ಜಾನಾಸಿ, ಉದಾಹು ಅಞ್ಞೋಪಿ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ। ಅತ್ಥಿ, ಭೋ, ದಕ್ಖಿಣದ್ವಾರಗಾಮೇ ಅಸುಕೋ ನಾಮಾತಿ। ಸೋ ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿ, ಸ್ವಾಸ್ಸ ಪುಪ್ಫಿತಕಾಲೇ ದಿಟ್ಠತ್ತಾ ಅತ್ತನೋ ದಸ್ಸನಾನುರೂಪೇನ ‘‘ಲೋಹಿತಕೋ ಕಿಂಸುಕೋ’’ತಿ ಆಹ। ಸೋ ‘‘ಅಯಂ ಪುರಿಮೇನ ವಿರುದ್ಧಂ ಆಹ, ಕಾಳಕೋ ಲೋಹಿತಕತೋ ಸುವಿದೂರದೂರೇ’’ತಿ ತಸ್ಸಪಿ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೇನ ಅಸನ್ತುಟ್ಠೋ ‘‘ಅತ್ಥಿ ಪನ, ಭೋ, ಅಞ್ಞೋಪಿ ಕೋಚಿ ಕಿಂಸುಕದಸ್ಸಾವೀ, ಯೇನ ಕಿಂಸುಕೋ ದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬೋ’’ತಿ? ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ, ‘‘ಅತ್ಥಿ ಪಚ್ಛಿಮದ್ವಾರಗಾಮೇ ಅಸುಕೋ ನಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ತಮ್ಪಿ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿ। ಸ್ವಾಸ್ಸ ಫಲಿತಕಾಲೇ ದಿಟ್ಠತ್ತಾ ಅತ್ತನೋ ದಸ್ಸನಾನುರೂಪೇನ ‘‘ಓಚಿರಕಜಾತೋ ಆದಿನ್ನಸಿಪಾಟಿಕೋ’’ತಿ ಆಹ। ಫಲಿತಕಾಲಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಕಿಂಸುಕೋ ಓಲಮ್ಬಮಾನಚೀರಕೋ ವಿಯ ಅಧೋಮುಖಂ ಕತ್ವಾ ಗಹಿತಅಸಿಕೋಸೋ ವಿಯ ಚ ಸಿರೀಸರುಕ್ಖೋ ವಿಯ ಚ ಲಮ್ಬಮಾನಫಲೋ ಹೋತಿ। ಸೋ ‘‘ಅಯಂ ಪುರಿಮೇಹಿ ವಿರುದ್ಧಂ ಆಹ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಇಮಸ್ಸ ವಚನಂ ಗಹೇತು’’ನ್ತಿ ತಸ್ಸಪಿ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೇನ ಅಸನ್ತುಟ್ಠೋ ‘‘ಅತ್ಥಿ ಪನ, ಭೋ, ಅಞ್ಞೋಪಿ ಕೋಚಿ ಕಿಂಸುಕದಸ್ಸಾವೀ, ಯೇನ ಕಿಂಸುಕೋ ದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬೋ’’ತಿ? ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ, ‘‘ಅತ್ಥಿ ಉತ್ತರದ್ವಾರಗಾಮೇ ಅಸುಕೋ ನಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ತಮ್ಪಿ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿ। ಸೋ ಅಸ್ಸ ಸಞ್ಛನ್ನಪತ್ತಕಾಲೇ ದಿಟ್ಠತ್ತಾ ಅತ್ತನೋ ದಸ್ಸನಾನುರೂಪೇನ ‘‘ಬಹಲಪತ್ತಪಲಾಸೋ ಸನ್ದಚ್ಛಾಯೋ’’ತಿ ಆಹ। ಸನ್ದಚ್ಛಾಯೋ ನಾಮ ಸಂಸನ್ದಿತ್ವಾ ಠಿತಚ್ಛಾಯೋ।
So pana puriso sutamaṅgalikattā ‘‘ayaṃ ‘jhāpitagāme jhāmathūṇo viyā’ti āha, amaṅgalametaṃ . Etasmiñhi me bhesajje katepi rogo na vūpasamissatī’’ti tassa veyyākaraṇena asantuṭṭho taṃ pucchi – ‘‘kiṃ nu kho, bho, tvaññeva kiṃsukaṃ jānāsi, udāhu aññopi atthī’’ti. Atthi, bho, dakkhiṇadvāragāme asuko nāmāti. So taṃ upasaṅkamitvā pucchi, svāssa pupphitakāle diṭṭhattā attano dassanānurūpena ‘‘lohitako kiṃsuko’’ti āha. So ‘‘ayaṃ purimena viruddhaṃ āha, kāḷako lohitakato suvidūradūre’’ti tassapi veyyākaraṇena asantuṭṭho ‘‘atthi pana, bho, aññopi koci kiṃsukadassāvī, yena kiṃsuko diṭṭhapubbo’’ti? Pucchitvā, ‘‘atthi pacchimadvāragāme asuko nāmā’’ti vutte tampi upasaṅkamitvā pucchi. Svāssa phalitakāle diṭṭhattā attano dassanānurūpena ‘‘ocirakajāto ādinnasipāṭiko’’ti āha. Phalitakālasmiñhi kiṃsuko olambamānacīrako viya adhomukhaṃ katvā gahitaasikoso viya ca sirīsarukkho viya ca lambamānaphalo hoti. So ‘‘ayaṃ purimehi viruddhaṃ āha, na sakkā imassa vacanaṃ gahetu’’nti tassapi veyyākaraṇena asantuṭṭho ‘‘atthi pana, bho, aññopi koci kiṃsukadassāvī, yena kiṃsuko diṭṭhapubbo’’ti? Pucchitvā, ‘‘atthi uttaradvāragāme asuko nāmā’’ti vutte tampi upasaṅkamitvā pucchi. So assa sañchannapattakāle diṭṭhattā attano dassanānurūpena ‘‘bahalapattapalāso sandacchāyo’’ti āha. Sandacchāyo nāma saṃsanditvā ṭhitacchāyo.
ಸೋ ‘‘ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮೇಹಿ ವಿರುದ್ಧಂ ಆಹ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಇಮಸ್ಸ ವಚನಂ ಗಹೇತು’’ನ್ತಿ ತಸ್ಸಪಿ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೇನ ಅಸನ್ತುಟ್ಠೋ ತಂ ಆಹ, ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಭೋ, ತುಮ್ಹೇ ಅತ್ತನೋವ ಧಮ್ಮತಾಯ ಕಿಂಸುಕಂ ಜಾನಾಥ, ಉದಾಹು ಕೇನಚಿ ವೋ ಅಕ್ಖಾತೋ’’ತಿ? ಕಿಂ, ಭೋ, ಮಯಂ ಜಾನಾಮ? ಅತ್ಥಿ ಪನ ಮಹಾನಗರಸ್ಸ ಮಜ್ಝೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಆಚರಿಯೋ ವೇಜ್ಜಪಣ್ಡಿತೋ, ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಞಾತನ್ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ ಅಹಮ್ಪಿ ಆಚರಿಯಮೇವ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ನಿಕ್ಕಙ್ಖೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ವೇಜ್ಜಪಣ್ಡಿತೋ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿತ್ವಾ, ‘‘ಕೇನತ್ಥೇನ ಆಗತೋಸಿ ಭದ್ರಮುಖಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ರೋಗೇನಮ್ಹಿ, ಅಯ್ಯ, ಉಪದ್ದುತೋ, ಭೇಸಜ್ಜಂ ಮೇ ಕಥೇಥಾತಿ। ತೇನ ಹಿ, ಭೋ, ಗಚ್ಛ, ಕಿಂಸುಕರುಕ್ಖಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸೋಸೇತ್ವಾ ಝಾಪೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಖಾರೋದಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಇಮಿನಾ ಚಿಮಿನಾ ಚ ಭೇಸಜ್ಜೇನ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಅರಿಟ್ಠಂ ಕತ್ವಾ ಪಿವ, ಏತೇನ ತೇ ಫಾಸುಕಂ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ। ಸೋ ತಥಾ ಕತ್ವಾ ನಿರೋಗೋ ಬಲವಾ ಪಾಸಾದಿಕೋ ಜಾತೋ।
So ‘‘ayampi purimehi viruddhaṃ āha, na sakkā imassa vacanaṃ gahetu’’nti tassapi veyyākaraṇena asantuṭṭho taṃ āha, ‘‘kiṃ nu kho, bho, tumhe attanova dhammatāya kiṃsukaṃ jānātha, udāhu kenaci vo akkhāto’’ti? Kiṃ, bho, mayaṃ jānāma? Atthi pana mahānagarassa majjhe amhākaṃ ācariyo vejjapaṇḍito, taṃ nissāya amhehi ñātanti. ‘‘Tena hi ahampi ācariyameva upasaṅkamitvā nikkaṅkho bhavissāmī’’ti tassa santikaṃ upasaṅkamitvā taṃ vanditvā aṭṭhāsi. Vejjapaṇḍito tena saddhiṃ sammoditvā, ‘‘kenatthena āgatosi bhadramukhā’’ti pucchi. Rogenamhi, ayya, upadduto, bhesajjaṃ me kathethāti. Tena hi, bho, gaccha, kiṃsukarukkhaṃ chinditvā sosetvā jhāpetvā tassa khārodakaṃ gahetvā iminā ciminā ca bhesajjena yojetvā ariṭṭhaṃ katvā piva, etena te phāsukaṃ bhavissatīti. So tathā katvā nirogo balavā pāsādiko jāto.
ತತ್ಥ ಮಹಾನಗರಂ ವಿಯ ನಿಬ್ಬಾನನಗರಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ವೇಜ್ಜಪಣ್ಡಿತೋ ವಿಯ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ। ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಚೇ ತಂ ‘‘ಭಿಸಕ್ಕೋ ಸಲ್ಲಕತ್ತೋತಿ ಖೋ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ತಥಾಗತಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮ॰ ನಿ॰ ೩.೬೫) ಚತೂಸು ದ್ವಾರಗಾಮೇಸು ಚತ್ತಾರೋ ವೇಜ್ಜನ್ತೇವಾಸಿಕಾ ವಿಯ ಚತ್ತಾರೋ ದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿಪತ್ತಾ ಖೀಣಾಸವಾ। ಪಚ್ಚನ್ತವಾಸೀ ಪಠಮಪುರಿಸೋ ವಿಯ ಪಞ್ಹಪುಚ್ಛಕೋ ಭಿಕ್ಖು। ಪಚ್ಚನ್ತವಾಸಿನೋ ಚತುನ್ನಂ ವೇಜ್ಜನ್ತೇವಾಸಿಕಾನಂ ಕಥಾಯ ಅಸನ್ತುಟ್ಠಸ್ಸ ಆಚರಿಯಮೇವ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛನಕಾಲೋ ವಿಯ ಇಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಚತುನ್ನಂ ದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿಪತ್ತಾನಂ ಖೀಣಾಸವಾನಂ ಕಥಾಯ ಅಸನ್ತುಟ್ಠಸ್ಸ ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛನಕಾಲೋ।
Tattha mahānagaraṃ viya nibbānanagaraṃ daṭṭhabbaṃ. Vejjapaṇḍito viya sammāsambuddho. Vuttampi ce taṃ ‘‘bhisakko sallakattoti kho, sunakkhatta, tathāgatassetaṃ adhivacanaṃ arahato sammāsambuddhassā’’ti (ma. ni. 3.65) catūsu dvāragāmesu cattāro vejjantevāsikā viya cattāro dassanavisuddhipattā khīṇāsavā. Paccantavāsī paṭhamapuriso viya pañhapucchako bhikkhu. Paccantavāsino catunnaṃ vejjantevāsikānaṃ kathāya asantuṭṭhassa ācariyameva upasaṅkamitvā pucchanakālo viya imassa bhikkhuno catunnaṃ dassanavisuddhipattānaṃ khīṇāsavānaṃ kathāya asantuṭṭhassa satthāraṃ upasaṅkamitvā pucchanakālo.
ಯಥಾ ಯಥಾ ಅಧಿಮುತ್ತಾನನ್ತಿ ಯೇನ ಯೇನಾಕಾರೇನ ಅಧಿಮುತ್ತಾನಂ। ದಸ್ಸನಂ ಸುವಿಸುದ್ಧನ್ತಿ ನಿಬ್ಬಾನದಸ್ಸನಂ ಸುಟ್ಠು ವಿಸುದ್ಧಂ। ತಥಾ ತಥಾ ಖೋ ತೇಹಿ ಸಪ್ಪುರಿಸೇಹಿ ಬ್ಯಾಕತನ್ತಿ ತೇನ ತೇನೇವಾಕಾರೇನ ತುಯ್ಹಂ ತೇಹಿ ಸಪ್ಪುರಿಸೇಹಿ ಕಥಿತಂ। ಯಥಾ ಹಿ ‘‘ಕಾಳಕೋ ಕಿಂಸುಕೋ’’ತಿ ಕಥೇನ್ತೋ ನ ಅಞ್ಞಂ ಕಥೇಸಿ, ಅತ್ತನಾ ದಿಟ್ಠನಯೇನ ಕಿಂಸುಕಮೇವ ಕಥೇಸಿ, ಏವಮೇವ ಛಫಸ್ಸಾಯತನಾನಂ ವಸೇನ ದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿಪತ್ತಖೀಣಾಸವೋಪಿ ಇಮಂ ಪಞ್ಹಂ ಕಥೇನ್ತೋ ನ ಅಞ್ಞಂ ಕಥೇಸಿ, ಅತ್ತನಾ ಅಧಿಗತಮಗ್ಗೇನ ದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿಕಂ ನಿಬ್ಬಾನಮೇವ ಕಥೇಸಿ।
Yathā yathā adhimuttānanti yena yenākārena adhimuttānaṃ. Dassanaṃ suvisuddhanti nibbānadassanaṃ suṭṭhu visuddhaṃ. Tathā tathā kho tehi sappurisehi byākatanti tena tenevākārena tuyhaṃ tehi sappurisehi kathitaṃ. Yathā hi ‘‘kāḷako kiṃsuko’’ti kathento na aññaṃ kathesi, attanā diṭṭhanayena kiṃsukameva kathesi, evameva chaphassāyatanānaṃ vasena dassanavisuddhipattakhīṇāsavopi imaṃ pañhaṃ kathento na aññaṃ kathesi, attanā adhigatamaggena dassanavisuddhikaṃ nibbānameva kathesi.
ಯಥಾ ಚ ‘‘ಲೋಹಿತಕೋ ಓಚಿರಕಜಾತೋ ಬಹಲಪತ್ತಪಲಾಸೋ ಕಿಂಸುಕೋ’’ತಿ ಕಥೇನ್ತೋಪಿ ನ ಅಞ್ಞಂ ಕಥೇಸಿ, ಅತ್ತನಾ ದಿಟ್ಠನಯೇನ ಕಿಂಸುಕಮೇವ ಕಥೇಸಿ, ಏವಮೇವ ಪಞ್ಚುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧವಸೇನ ಚತುಮಹಾಭೂತವಸೇನ ತೇಭೂಮಕಧಮ್ಮವಸೇನ ದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿಪತ್ತಖೀಣಾಸವೋಪಿ ಇಮಂ ಪಞ್ಹಂ ಕಥೇನ್ತೋ ನ ಅಞ್ಞಂ ಕಥೇಸಿ, ಅತ್ತನಾ ಅಧಿಗತಮಗ್ಗೇನ ದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿಕಂ ನಿಬ್ಬಾನಮೇವ ಕಥೇಸಿ।
Yathā ca ‘‘lohitako ocirakajāto bahalapattapalāso kiṃsuko’’ti kathentopi na aññaṃ kathesi, attanā diṭṭhanayena kiṃsukameva kathesi, evameva pañcupādānakkhandhavasena catumahābhūtavasena tebhūmakadhammavasena dassanavisuddhipattakhīṇāsavopi imaṃ pañhaṃ kathento na aññaṃ kathesi, attanā adhigatamaggena dassanavisuddhikaṃ nibbānameva kathesi.
ತತ್ಥ ಯಥಾ ಕಾಳಕಕಾಲೇ ಕಿಂಸುಕದಸ್ಸಾವಿನೋಪಿ ತಂ ದಸ್ಸನಂ ಭೂತಂ ತಚ್ಛಂ ನ ತೇನ ಅಞ್ಞಂ ದಿಟ್ಠಂ, ಕಿಂಸುಕೋವ ದಿಟ್ಠೋ, ಏವಮೇವ ಛಫಸ್ಸಾಯತನವಸೇನ ದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿಪತ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ದಸ್ಸನಂ ಭೂತಂ ತಚ್ಛಂ, ನ ತೇನ ಅಞ್ಞಂ ಕಥಿತಂ, ಅತ್ತನಾ ಅಧಿಗತಮಗ್ಗೇನ ದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿಕಂ ನಿಬ್ಬಾನಮೇವ ಕಥಿತಂ। ಯಥಾ ಚ ಲೋಹಿತಕಾಲೇ ಓಚಿರಕಜಾತಕಾಲೇ ಬಹಲಪತ್ತಪಲಾಸಕಾಲೇ ಕಿಂಸುಕದಸ್ಸಾವಿನೋಪಿ ತಂ ದಸ್ಸನಂ ಭೂತಂ ತಚ್ಛಂ, ನ ತೇನ ಅಞ್ಞಂ ದಿಟ್ಠಂ, ಕಿಂಸುಕೋವ ದಿಟ್ಠೋ, ಏವಮೇವ ಪಞ್ಚುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧವಸೇನ ಚತುಮಹಾಭೂತವಸೇನ ತೇಭೂಮಕಧಮ್ಮವಸೇನ ದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿಪತ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ದಸ್ಸನಂ ಭೂತಂ ತಚ್ಛಂ, ನ ತೇನ ಅಞ್ಞಂ ಕಥಿತಂ, ಅತ್ತನಾ ಅಧಿಗತಮಗ್ಗೇನ ದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿಕಂ ನಿಬ್ಬಾನಮೇವ ಕಥಿತಂ।
Tattha yathā kāḷakakāle kiṃsukadassāvinopi taṃ dassanaṃ bhūtaṃ tacchaṃ na tena aññaṃ diṭṭhaṃ, kiṃsukova diṭṭho, evameva chaphassāyatanavasena dassanavisuddhipattassāpi khīṇāsavassa dassanaṃ bhūtaṃ tacchaṃ, na tena aññaṃ kathitaṃ, attanā adhigatamaggena dassanavisuddhikaṃ nibbānameva kathitaṃ. Yathā ca lohitakāle ocirakajātakāle bahalapattapalāsakāle kiṃsukadassāvinopi taṃ dassanaṃ bhūtaṃ tacchaṃ, na tena aññaṃ diṭṭhaṃ, kiṃsukova diṭṭho, evameva pañcupādānakkhandhavasena catumahābhūtavasena tebhūmakadhammavasena dassanavisuddhipattassāpi khīṇāsavassa dassanaṃ bhūtaṃ tacchaṃ, na tena aññaṃ kathitaṃ, attanā adhigatamaggena dassanavisuddhikaṃ nibbānameva kathitaṃ.
ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ , ಭಿಕ್ಖು ರಞ್ಞೋ ಪಚ್ಚನ್ತಿಮಂ ನಗರನ್ತಿ ಇದಂ ಕಸ್ಮಾ ಆರದ್ಧಂ? ಸಚೇ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ತಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖಿತಂ, ಅಥಸ್ಸ ಧಮ್ಮದೇಸನತ್ಥಂ ಆರದ್ಧಂ। ಸಚೇ ನ ಸಲ್ಲಕ್ಖಿತಂ, ಅಥಸ್ಸ ಇಮಿನಾ ನಗರೋಪಮೇನ ತಸ್ಸೇವತ್ಥಸ್ಸ ದೀಪನತ್ಥಾಯ ಆವಿಭಾವನತ್ಥಾಯ ಆರದ್ಧಂ। ತತ್ಥ ಯಸ್ಮಾ ಮಜ್ಝಿಮಪದೇಸೇ ನಗರಸ್ಸ ಪಾಕಾರಾದೀನಿ ಥಿರಾನಿ ವಾ ಹೋನ್ತು ದುಬ್ಬಲಾನಿ ವಾ, ಸಬ್ಬಸೋ ವಾ ಮಾ ಹೋನ್ತು, ಚೋರಾಸಙ್ಕಾ ನ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಪಚ್ಚನ್ತಿಮಂ ನಗರ’’ನ್ತಿ ಆಹ। ದಳ್ಹುದ್ಧಾಪನ್ತಿ ಥಿರಪಾಕಾರಂ। ದಳ್ಹಪಾಕಾರತೋರಣನ್ತಿ ಥಿರಪಾಕಾರಞ್ಚೇವ ಥಿರತೋರಣಞ್ಚ। ತೋರಣಾನಿ ನಾಮ ಹಿ ಪುರಿಸುಬ್ಬೇಧಾನಿ ನಗರಸ್ಸ ಅಲಙ್ಕಾರತ್ಥಂ ಕರೀಯನ್ತಿ, ಚೋರನಿವಾರಣತ್ಥಾನಿಪಿ ಹೋನ್ತಿಯೇವ। ಅಥ ವಾ ತೋರಣನ್ತಿ ಪಿಟ್ಠಸಙ್ಘಾಟಸ್ಸೇತಂ ನಾಮಂ, ಥಿರಪಿಟ್ಠಸಙ್ಘಾಟನ್ತಿಪಿ ಅತ್ಥೋ। ಛದ್ವಾರನ್ತಿ ನಗರದ್ವಾರಂ ನಾಮ ಏಕಮ್ಪಿ ಹೋತಿ ದ್ವೇಪಿ ಸತಮ್ಪಿ ಸಹಸ್ಸಮ್ಪಿ, ಇಧ ಪನ ಸತ್ಥಾ ಛದ್ವಾರಿಕನಗರಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಏವಮಾಹ। ಪಣ್ಡಿತೋತಿ ಪಣ್ಡಿಚ್ಚೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ। ಬ್ಯತ್ತೋತಿ ವೇಯ್ಯತ್ತಿಯೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ವಿಸದಞಾಣೋ। ಮೇಧಾವೀತಿ ಠಾನುಪ್ಪತ್ತಿಕಪಞ್ಞಾಸಙ್ಖಾತಾಯ ಮೇಧಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ।
Seyyathāpi, bhikkhu rañño paccantimaṃ nagaranti idaṃ kasmā āraddhaṃ? Sace tena bhikkhunā taṃ sallakkhitaṃ, athassa dhammadesanatthaṃ āraddhaṃ. Sace na sallakkhitaṃ, athassa iminā nagaropamena tassevatthassa dīpanatthāya āvibhāvanatthāya āraddhaṃ. Tattha yasmā majjhimapadese nagarassa pākārādīni thirāni vā hontu dubbalāni vā, sabbaso vā mā hontu, corāsaṅkā na honti, tasmā taṃ aggahetvā ‘‘paccantimaṃ nagara’’nti āha. Daḷhuddhāpanti thirapākāraṃ. Daḷhapākāratoraṇanti thirapākārañceva thiratoraṇañca. Toraṇāni nāma hi purisubbedhāni nagarassa alaṅkāratthaṃ karīyanti, coranivāraṇatthānipi hontiyeva. Atha vā toraṇanti piṭṭhasaṅghāṭassetaṃ nāmaṃ, thirapiṭṭhasaṅghāṭantipi attho. Chadvāranti nagaradvāraṃ nāma ekampi hoti dvepi satampi sahassampi, idha pana satthā chadvārikanagaraṃ dassento evamāha. Paṇḍitoti paṇḍiccena samannāgato. Byattoti veyyattiyena samannāgato visadañāṇo. Medhāvīti ṭhānuppattikapaññāsaṅkhātāya medhāya samannāgato.
ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ದಿಸಾಯಾತಿಆದಿಮ್ಹಿ ಭೂತಮತ್ಥಂ ಕತ್ವಾ ಏವಮತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ – ಸಮಿದ್ಧೇ ಕಿರ ಮಹಾನಗರೇ ಸತ್ತರತನಸಮ್ಪನ್ನೋ ರಾಜಾ ಚಕ್ಕವತ್ತಿ ರಜ್ಜಂ ಅನುಸಾಸತಿ, ತಸ್ಸೇತಂ ಪಚ್ಚನ್ತನಗರಂ ರಾಜಾಯುತ್ತವಿರಹಿತಂ , ಅಥ ಪುರಿಸಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ, ದೇವ, ನಗರೇ ಆಯುತ್ತಕೋ ನತ್ಥಿ, ದೇಹಿ ನೋ ಕಿಞ್ಚಿ ಆಯುತ್ತಕ’’ನ್ತಿ ಆಹಂಸು। ರಾಜಾ ಏಕಂ ಪುತ್ತಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಗಚ್ಛಥ, ಏತಂ ಆದಾಯ ತತ್ಥ ಅಭಿಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ವಿನಿಚ್ಛಯಟ್ಠಾನಾದೀನಿ ಕತ್ವಾ ವಸಥಾ’’ತಿ। ತೇ ತಥಾ ಅಕಂಸು। ರಾಜಪುತ್ತೋ ಪಾಪಮಿತ್ತಸಂಸಗ್ಗೇನ ಕತಿಪಾಹೇಯೇವ ಸುರಾಸೋಣ್ಡೋ ಹುತ್ವಾ, ಸಬ್ಬಾನಿ ವಿನಿಚ್ಛಯಟ್ಠಾನಾದೀನಿ ಹಾರೇತ್ವಾ, ನಗರಮಜ್ಝೇ ಧುತ್ತೇಹಿ ಪರಿವಾರಿತೋ ಸುರಂ ಪಿವನ್ತೋ ನಚ್ಚಗೀತಾದಿರತಿಯಾ ವೀತಿನಾಮೇತಿ। ಅಥ ರಞ್ಞೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಆರೋಚಯಿಂಸು।
Puratthimāya disāyātiādimhi bhūtamatthaṃ katvā evamattho veditabbo – samiddhe kira mahānagare sattaratanasampanno rājā cakkavatti rajjaṃ anusāsati, tassetaṃ paccantanagaraṃ rājāyuttavirahitaṃ , atha purisā āgantvā ‘‘amhākaṃ, deva, nagare āyuttako natthi, dehi no kiñci āyuttaka’’nti āhaṃsu. Rājā ekaṃ puttaṃ datvā ‘‘gacchatha, etaṃ ādāya tattha abhisiñcitvā vinicchayaṭṭhānādīni katvā vasathā’’ti. Te tathā akaṃsu. Rājaputto pāpamittasaṃsaggena katipāheyeva surāsoṇḍo hutvā, sabbāni vinicchayaṭṭhānādīni hāretvā, nagaramajjhe dhuttehi parivārito suraṃ pivanto naccagītādiratiyā vītināmeti. Atha rañño āgantvā ārocayiṃsu.
ರಾಜಾ ಏಕಂ ಪಣ್ಡಿತಂ ಅಮಚ್ಚಂ ಆಣಾಪೇಸಿ – ‘‘ಗಚ್ಛ ಕುಮಾರಂ ಓವದಿತ್ವಾ, ವಿನಿಚ್ಛಯಟ್ಠಾನಾದೀನಿ ಕಾರೇತ್ವಾ, ಪುನ ಅಭಿಸೇಕಂ ಕತ್ವಾ, ಏಹೀ’’ತಿ। ನ ಸಕ್ಕಾ, ದೇವ, ಕುಮಾರಂ ಓವದಿತುಂ, ಚಣ್ಡೋ ಕುಮಾರೋ ಘಾತೇಯ್ಯಾಪಿ ಮನ್ತಿ। ಅಥೇಕಂ ಬಲಸಮ್ಪನ್ನಂ ಯೋಧಂ ಆಣಾಪೇಸಿ – ‘‘ತ್ವಂ ಇಮಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಚೇ ಸೋ ಓವಾದೇ ನ ತಿಟ್ಠತಿ, ಸೀಸಮಸ್ಸ ಛಿನ್ದಾಹೀ’’ತಿ। ಇತಿ ಸೋ ಅಮಚ್ಚೋ ಯೋಧೋ ಚಾತಿ ಇದಂ ಸೀಘಂ ದೂತಯುಗಂ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ದೋವಾರಿಕಂ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಕಹಂ, ಭೋ, ನಗರಸ್ಸ ಸಾಮಿ ಕುಮಾರೋ’’ತಿ। ಏಸ ಮಜ್ಝೇಸಿಙ್ಘಾಟಕೇ ಸುರಂ ಪಿವನ್ತೋ ಧುತ್ತಪರಿವಾರಿತೋ ಗೀತಾದಿರತಿಂ ಅನುಭೋನ್ತೋ ನಿಸಿನ್ನೋತಿ। ಅಥ ತಂ ದೂತಯುಗಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅಮಚ್ಚೋ ತಾವೇತ್ಥ, ‘‘ಸಾಮಿ, ವಿನಿಚ್ಛಯಟ್ಠಾನಾದೀನಿ ಕಿರ ಕಾರೇತ್ವಾ ಸಾಧುಕಂ ರಜ್ಜಂ ಅನುಸಾಸಾ’’ತಿ ಆಹ। ಕುಮಾರೋ ಅಸುಣನ್ತೋ ವಿಯ ನಿಸೀದಿ। ಅಥ ನಂ ಯೋಧೋ ಸೀಸೇ ಗಹೇತ್ವಾ, ‘‘ಸಚೇ ರಞ್ಞೋ ಆಣಂ ಕರೋಸಿ, ಕರ, ನೋ ಚೇ, ಏತ್ಥೇವ ತೇ ಸೀಸಂ ಪಾತೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಖಗ್ಗಂ ಅಬ್ಬಾಹಿ। ಪರಿಚಾರಕಾ ಧುತ್ತಾ ತಾವದೇವ ದಿಸಾಸು ಪಲಾಯಿಂಸು। ಕುಮಾರೋ ಭೀತೋ ಸಾಸನಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿ। ಅಥಸ್ಸ ತೇ ತತ್ಥೇವ ಅಭಿಸೇಕಂ ಕತ್ವಾ ಸೇತಚ್ಛತ್ತಂ ಉಸ್ಸಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಸಮ್ಮಾ ರಜ್ಜಂ ಅನುಸಾಸಾಹೀ’’ತಿ ರಞ್ಞಾ ವುತ್ತಂ ಯಥಾಭೂತವಚನಂ ನಿಯ್ಯಾತೇತ್ವಾ ಯಥಾಗತಮಗ್ಗಮೇವ ಪಟಿಪಜ್ಜಿಂಸು। ಇಮಮತ್ಥಂ ಆವಿಕರೋನ್ತೋ ಭಗವಾ ‘‘ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ದಿಸಾಯಾ’’ತಿ ಆಹ।
Rājā ekaṃ paṇḍitaṃ amaccaṃ āṇāpesi – ‘‘gaccha kumāraṃ ovaditvā, vinicchayaṭṭhānādīni kāretvā, puna abhisekaṃ katvā, ehī’’ti. Na sakkā, deva, kumāraṃ ovadituṃ, caṇḍo kumāro ghāteyyāpi manti. Athekaṃ balasampannaṃ yodhaṃ āṇāpesi – ‘‘tvaṃ iminā saddhiṃ gantvā sace so ovāde na tiṭṭhati, sīsamassa chindāhī’’ti. Iti so amacco yodho cāti idaṃ sīghaṃ dūtayugaṃ tattha gantvā dovārikaṃ pucchi – ‘‘kahaṃ, bho, nagarassa sāmi kumāro’’ti. Esa majjhesiṅghāṭake suraṃ pivanto dhuttaparivārito gītādiratiṃ anubhonto nisinnoti. Atha taṃ dūtayugaṃ gantvā amacco tāvettha, ‘‘sāmi, vinicchayaṭṭhānādīni kira kāretvā sādhukaṃ rajjaṃ anusāsā’’ti āha. Kumāro asuṇanto viya nisīdi. Atha naṃ yodho sīse gahetvā, ‘‘sace rañño āṇaṃ karosi, kara, no ce, ettheva te sīsaṃ pātessāmī’’ti khaggaṃ abbāhi. Paricārakā dhuttā tāvadeva disāsu palāyiṃsu. Kumāro bhīto sāsanaṃ sampaṭicchi. Athassa te tattheva abhisekaṃ katvā setacchattaṃ ussāpetvā ‘‘sammā rajjaṃ anusāsāhī’’ti raññā vuttaṃ yathābhūtavacanaṃ niyyātetvā yathāgatamaggameva paṭipajjiṃsu. Imamatthaṃ āvikaronto bhagavā ‘‘puratthimāya disāyā’’ti āha.
ತತ್ರಿದಂ ಓಪಮ್ಮಸಂಸನ್ದನಂ – ಸಮಿದ್ಧಮಹಾನಗರಂ ವಿಯ ಹಿ ನಿಬ್ಬಾನನಗರಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ, ಸತ್ತರತನಸಮನ್ನಾಗತೋ ರಾಜಾ ಚಕ್ಕವತ್ತಿ ವಿಯ ಸತ್ತಬೋಜ್ಝಙ್ಗರತನಸಮನ್ನಾಗತೋ ಧಮ್ಮರಾಜಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ, ಪಚ್ಚನ್ತಿಮನಗರಂ ವಿಯ ಸಕ್ಕಾಯನಗರಂ, ತಸ್ಮಿಂ ನಗರೇ ಕೂಟರಾಜಪುತ್ತೋ ವಿಯ ಇಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಕೂಟಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದೋ, ಕೂಟರಾಜಪುತ್ತಸ್ಸ ಧುತ್ತೇಹಿ ಪರಿವಾರಿತಕಾಲೋ ವಿಯ ಇಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಞ್ಚಹಿ ನೀವರಣೇಹಿ ಸಮಙ್ಗಿಕಾಲೋ, ದ್ವೇ ಸೀಘದೂತಾ ವಿಯ ಸಮಥಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಞ್ಚ ವಿಪಸ್ಸನಾಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಞ್ಚ, ಮಹಾಯೋಧೇನ ಸೀಸೇ ಗಹಿತಕಾಲೋ ವಿಯ ಉಪ್ಪನ್ನಪಠಮಜ್ಝಾನಸಮಾಧಿನಾ ನಿಚ್ಚಲಂ ಕತ್ವಾ ಚಿತ್ತಗ್ಗಹಿತಕಾಲೋ, ಯೋಧೇನ ಸೀಸೇ ಗಹಿತಮತ್ತೇ ಧುತ್ತಾನಂ ದಿಸಾಸು ಪಲಾಯಿತ್ವಾ ದೂರೀಭಾವೋ ವಿಯ ಪಠಮಜ್ಝಾನಮ್ಹಿ ಉಪ್ಪನ್ನಮತ್ತೇ ನೀವರಣಾನಂ ದೂರೀಭಾವೋ, ‘‘ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ ರಞ್ಞೋ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತಮತ್ತೇ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಕಾಲೋ ವಿಯ ಝಾನತೋ ವುಟ್ಠಿತಕಾಲೋ, ಅಮಚ್ಚೇನ ರಞ್ಞೋ ಸಾಸನಂ ಆರೋಚಿತಕಾಲೋ ವಿಯ ಸಮಾಧಿನಾ ಚಿತ್ತಂ ಕಮ್ಮನಿಯಂ ಕತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಸ್ಸ ವಡ್ಢಿತಕಾಲೋ, ತತ್ಥೇವಸ್ಸ ತೇಹಿ ದ್ವೀಹಿ ದೂತೇಹಿ ಕತಾಭಿಸೇಕಸ್ಸ ಸೇತಚ್ಛತ್ತಉಸ್ಸಾಪನಂ ವಿಯ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ವಿಮುತ್ತಿಸೇತಚ್ಛತ್ತುಸ್ಸಾಪನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Tatridaṃ opammasaṃsandanaṃ – samiddhamahānagaraṃ viya hi nibbānanagaraṃ daṭṭhabbaṃ, sattaratanasamannāgato rājā cakkavatti viya sattabojjhaṅgaratanasamannāgato dhammarājā sammāsambuddho, paccantimanagaraṃ viya sakkāyanagaraṃ, tasmiṃ nagare kūṭarājaputto viya imassa bhikkhuno kūṭacittuppādo, kūṭarājaputtassa dhuttehi parivāritakālo viya imassa bhikkhuno pañcahi nīvaraṇehi samaṅgikālo, dve sīghadūtā viya samathakammaṭṭhānañca vipassanākammaṭṭhānañca, mahāyodhena sīse gahitakālo viya uppannapaṭhamajjhānasamādhinā niccalaṃ katvā cittaggahitakālo, yodhena sīse gahitamatte dhuttānaṃ disāsu palāyitvā dūrībhāvo viya paṭhamajjhānamhi uppannamatte nīvaraṇānaṃ dūrībhāvo, ‘‘karissāmi rañño sāsana’’nti sampaṭicchitamatte vissaṭṭhakālo viya jhānato vuṭṭhitakālo, amaccena rañño sāsanaṃ ārocitakālo viya samādhinā cittaṃ kammaniyaṃ katvā vipassanākammaṭṭhānassa vaḍḍhitakālo, tatthevassa tehi dvīhi dūtehi katābhisekassa setacchattaussāpanaṃ viya samathavipassanākammaṭṭhānaṃ nissāya arahattappattassa vimuttisetacchattussāpanaṃ veditabbaṃ.
ನಗರನ್ತಿ ಖೋ ಭಿಕ್ಖು ಇಮಸ್ಸೇತಂ ಚಾತುಮಹಾಭೂತಿಕಸ್ಸ ಕಾಯಸ್ಸ ಅಧಿವಚನನ್ತಿಆದೀಸು ಪನ ಚಾತುಮಹಾಭೂತಿಕಸ್ಸಾತಿಆದೀನಂ ಪದಾನಂ ಅತ್ಥೋ ಹೇಟ್ಠಾ ವಿತ್ಥಾರಿತೋವ। ಕೇವಲಂ ಪನ ವಿಞ್ಞಾಣರಾಜಪುತ್ತಸ್ಸ ನಿವಾಸಟ್ಠಾನತ್ತಾ ಏತ್ಥ ಕಾಯೋ ‘‘ನಗರ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೋ, ತಸ್ಸೇವ ದ್ವಾರಭೂತತ್ತಾ ಛ ಆಯತನಾನಿ ‘‘ದ್ವಾರಾನೀ’’ತಿ, ತೇಸು ದ್ವಾರೇಸು ನಿಚ್ಚಂ ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತತ್ತಾ ಸತಿ ‘‘ದೋವಾರಿಕೋ’’ತಿ, ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೇನ ಧಮ್ಮರಾಜೇನ ಪೇಸಿತತ್ತಾ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾ ‘‘ಸೀಘಂ ದೂತಯುಗ’’ನ್ತಿ। ಏತ್ಥ ಮಹಾಯೋಧೋ ವಿಯ ಸಮಥೋ, ಪಣ್ಡಿತಾಮಚ್ಚೋ ವಿಯ ವಿಪಸ್ಸನಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
Nagaranti kho bhikkhu imassetaṃ cātumahābhūtikassa kāyassa adhivacanantiādīsu pana cātumahābhūtikassātiādīnaṃ padānaṃ attho heṭṭhā vitthāritova. Kevalaṃ pana viññāṇarājaputtassa nivāsaṭṭhānattā ettha kāyo ‘‘nagara’’nti vutto, tasseva dvārabhūtattā cha āyatanāni ‘‘dvārānī’’ti, tesu dvāresu niccaṃ suppatiṭṭhitattā sati ‘‘dovāriko’’ti, kammaṭṭhānaṃ ācikkhantena dhammarājena pesitattā samathavipassanā ‘‘sīghaṃ dūtayuga’’nti. Ettha mahāyodho viya samatho, paṇḍitāmacco viya vipassanā veditabbā.
ಮಜ್ಝೇ ಸಿಙ್ಘಾಟಕೋತಿ ನಗರಮಜ್ಝೇ ಸಿಙ್ಘಾಟಕೋ। ಮಹಾಭೂತಾನನ್ತಿ ಹದಯವತ್ಥುಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಯಭೂತಾನಂ ಮಹಾಭೂತಾನಂ । ವತ್ಥುರೂಪಸ್ಸ ಹಿ ಪಚ್ಚಯದಸ್ಸನತ್ಥಮೇವೇತಂ ಚತುಮಹಾಭೂತಗ್ಗಹಣಂ ಕತಂ। ನಗರಮಜ್ಝೇ ಪನ ಸೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ವಿಯ ಸರೀರಮಜ್ಝೇ ಹದಯರೂಪಸಿಙ್ಘಾಟಕೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾದೂತೇಹಿ ಅರಹತ್ತಾಭಿಸೇಕೇನ ಅಭಿಸಿಞ್ಚಿತಬ್ಬೋ ವಿಪಸ್ಸನಾವಿಞ್ಞಾಣರಾಜಪುತ್ತೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪನ ಯಥಾಭೂತಸಭಾವಂ ಅಕುಪ್ಪಂ ಅಧಿಕಾರೀತಿ ಕತ್ವಾ ಯಥಾಭೂತಂ ವಚನನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಅರಿಯಮಗ್ಗೋ ಪನ ಯಾದಿಸೋವ ಪುಬ್ಬಭಾಗವಿಪಸ್ಸನಾಮಗ್ಗೋ, ಅಯಮ್ಪಿ ಅಟ್ಠಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತತ್ತಾ ತಾದಿಸೋಯೇವಾತಿ ಕತ್ವಾ ಯಥಾಗತಮಗ್ಗೋತಿ ವುತ್ತೋ। ಇದಂ ತಾವೇತ್ಥ ಧಮ್ಮದೇಸನತ್ಥಂ ಆಭತಾಯ ಉಪಮಾಯ ಸಂಸನ್ದನಂ।
Majjhe siṅghāṭakoti nagaramajjhe siṅghāṭako. Mahābhūtānanti hadayavatthussa nissayabhūtānaṃ mahābhūtānaṃ . Vatthurūpassa hi paccayadassanatthamevetaṃ catumahābhūtaggahaṇaṃ kataṃ. Nagaramajjhe pana so rājakumāro viya sarīramajjhe hadayarūpasiṅghāṭake nisinno samathavipassanādūtehi arahattābhisekena abhisiñcitabbo vipassanāviññāṇarājaputto daṭṭhabbo. Nibbānaṃ pana yathābhūtasabhāvaṃ akuppaṃ adhikārīti katvā yathābhūtaṃ vacananti vuttaṃ. Ariyamaggo pana yādisova pubbabhāgavipassanāmaggo, ayampi aṭṭhaṅgasamannāgatattā tādisoyevāti katvā yathāgatamaggoti vutto. Idaṃ tāvettha dhammadesanatthaṃ ābhatāya upamāya saṃsandanaṃ.
ತಸ್ಸೇವತ್ಥಸ್ಸ ಪಾಕಟೀಕರಣತ್ಥಂ ಆಭತಪಕ್ಖೇ ಪನ ಇದಂ ಸಂಸನ್ದನಂ – ಏತ್ಥ ಹಿ ಛದ್ವಾರೂಪಮಾ ಛಫಸ್ಸಾಯತನವಸೇನ ದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿಪತ್ತಂ ಖೀಣಾಸವಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಆಭತಾ, ನಗರಸಾಮಿಉಪಮಾ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧವಸೇನ, ಸಿಙ್ಘಾಟಕೂಪಮಾ ಚತುಮಹಾಭೂತವಸೇನ, ನಗರೂಪಮಾ ತೇಭೂಮಕಧಮ್ಮವಸೇನ ದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿಪತ್ತಂ ಖೀಣಾಸವಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಆಭತಾ। ಸಙ್ಖೇಪತೋ ಪನಿಮಸ್ಮಿಂ ಸುತ್ತೇ ಚತುಸಚ್ಚಮೇವ ಕಥಿತಂ। ಸಕಲೇನಪಿ ಹಿ ನಗರಸಮ್ಭಾರೇನ ದುಕ್ಖಸಚ್ಚಮೇವ ಕಥಿತಂ, ಯಥಾಭೂತವಚನೇನ ನಿರೋಧಸಚ್ಚಂ, ಯಥಾಗತಮಗ್ಗೇನ ಮಗ್ಗಸಚ್ಚಂ, ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಪನ ಪಭಾವಿಕಾ ತಣ್ಹಾ ಸಮುದಯಸಚ್ಚಂ। ದೇಸನಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಪಞ್ಹಪುಚ್ಛಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಿತೋತಿ।
Tassevatthassa pākaṭīkaraṇatthaṃ ābhatapakkhe pana idaṃ saṃsandanaṃ – ettha hi chadvārūpamā chaphassāyatanavasena dassanavisuddhipattaṃ khīṇāsavaṃ dassetuṃ ābhatā, nagarasāmiupamā pañcakkhandhavasena, siṅghāṭakūpamā catumahābhūtavasena, nagarūpamā tebhūmakadhammavasena dassanavisuddhipattaṃ khīṇāsavaṃ dassetuṃ ābhatā. Saṅkhepato panimasmiṃ sutte catusaccameva kathitaṃ. Sakalenapi hi nagarasambhārena dukkhasaccameva kathitaṃ, yathābhūtavacanena nirodhasaccaṃ, yathāgatamaggena maggasaccaṃ, dukkhassa pana pabhāvikā taṇhā samudayasaccaṃ. Desanāpariyosāne pañhapucchako bhikkhu sotāpattiphale patiṭṭhitoti.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೮. ಕಿಂಸುಕೋಪಮಸುತ್ತಂ • 8. Kiṃsukopamasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೮. ಕಿಂಸುಕೋಪಮಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 8. Kiṃsukopamasuttavaṇṇanā
