Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ (అట్ఠకథా) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
౩. కిన్తిసుత్తవణ్ణనా
3. Kintisuttavaṇṇanā
౩౪. ఏవం మే సుతన్తి కిన్తిసుత్తం. తత్థ పిసినారాయన్తి ఏవంనామకే మణ్డలపదేసే. బలిహరణేతి తస్మిం వనసణ్డే భూతానం బలిం ఆహరన్తి, తస్మా సో బలిహరణన్తి వుత్తో. చీవరహేతూతి చీవరకారణా, చీవరం పచ్చాసీసమానోతి అత్థో. ఇతిభవాభవహేతూతి ఏవం ఇమం దేసనామయం పుఞ్ఞకిరియవత్థుం నిస్సాయ తస్మిం తస్మిం భవే సుఖం వేదిస్సామీతి ధమ్మం దేసేతీతి కిం తుమ్హాకం ఏవం హోతీతి అత్థో.
34.Evaṃme sutanti kintisuttaṃ. Tattha pisinārāyanti evaṃnāmake maṇḍalapadese. Baliharaṇeti tasmiṃ vanasaṇḍe bhūtānaṃ baliṃ āharanti, tasmā so baliharaṇanti vutto. Cīvarahetūti cīvarakāraṇā, cīvaraṃ paccāsīsamānoti attho. Itibhavābhavahetūti evaṃ imaṃ desanāmayaṃ puññakiriyavatthuṃ nissāya tasmiṃ tasmiṃ bhave sukhaṃ vedissāmīti dhammaṃ desetīti kiṃ tumhākaṃ evaṃ hotīti attho.
౩౫. చత్తారో సతిపట్ఠానాతిఆదయో సత్తతింస బోధిపక్ఖియధమ్మా లోకియలోకుత్తరావ కథితా. తత్థాతి తేసు సత్తతింసాయ ధమ్మేసు. సియంసూతి భవేయ్యుం. అభిధమ్మేతి విసిట్ఠే ధమ్మే, ఇమేసు సత్తతింసబోధిపక్ఖియధమ్మేసూతి అత్థో. తత్ర చేతి ఇదమ్పి బోధిపక్ఖియధమ్మేస్వేవ భుమ్మం. అత్థతో చేవ నానం బ్యఞ్జనతో చాతి ఏత్థ ‘‘కాయోవ సతిపట్ఠానం వేదనావ సతిపట్ఠాన’’న్తి వుత్తే అత్థతో నానం హోతి , ‘‘సతిపట్ఠానా’’తి వుత్తే పన బ్యఞ్జనతో నానం నామ హోతి. తదమినాపీతి తం తుమ్హే ఇమినాపి కారణేన జానాథాతి అత్థఞ్చ బ్యఞ్జనఞ్చ సమానేత్వా అథస్స చ అఞ్ఞథా గహితభావో బ్యఞ్జనస్స చ మిచ్ఛా రోపితభావో దస్సేతబ్బో. యో ధమ్మో యో వినయోతి ఏత్థ అత్థఞ్చ బ్యఞ్జనఞ్చ విఞ్ఞాపనకారణమేవ ధమ్మో చ వినయో చ.
35.Cattāro satipaṭṭhānātiādayo sattatiṃsa bodhipakkhiyadhammā lokiyalokuttarāva kathitā. Tatthāti tesu sattatiṃsāya dhammesu. Siyaṃsūti bhaveyyuṃ. Abhidhammeti visiṭṭhe dhamme, imesu sattatiṃsabodhipakkhiyadhammesūti attho. Tatra ceti idampi bodhipakkhiyadhammesveva bhummaṃ. Atthato ceva nānaṃ byañjanato cāti ettha ‘‘kāyova satipaṭṭhānaṃ vedanāva satipaṭṭhāna’’nti vutte atthato nānaṃ hoti , ‘‘satipaṭṭhānā’’ti vutte pana byañjanato nānaṃ nāma hoti. Tadamināpīti taṃ tumhe imināpi kāraṇena jānāthāti atthañca byañjanañca samānetvā athassa ca aññathā gahitabhāvo byañjanassa ca micchā ropitabhāvo dassetabbo. Yo dhammo yo vinayoti ettha atthañca byañjanañca viññāpanakāraṇameva dhammo ca vinayo ca.
౩౭. అత్థతో హి ఖో సమేతీతి సతియేవ సతిపట్ఠానన్తి గహితా. బ్యఞ్జనతో నానన్తి కేవలం బ్యఞ్జనమేవ సతిపట్ఠానోతి వా సతిపట్ఠానాతి వా మిచ్ఛా రోపేథ. అప్పమత్తకం ఖోతి సుత్తన్తం పత్వా బ్యఞ్జనం అప్పమత్తకం నామ హోతి. పరిత్తమత్తం ధనితం కత్వా రోపితేపి హి నిబ్బుతిం పత్తుం సక్కా హోతి.
37.Atthato hi kho sametīti satiyeva satipaṭṭhānanti gahitā. Byañjanato nānanti kevalaṃ byañjanameva satipaṭṭhānoti vā satipaṭṭhānāti vā micchā ropetha. Appamattakaṃ khoti suttantaṃ patvā byañjanaṃ appamattakaṃ nāma hoti. Parittamattaṃ dhanitaṃ katvā ropitepi hi nibbutiṃ pattuṃ sakkā hoti.
తత్రిదం వత్థు – విజయారామవిహారవాసీ కిరేకో ఖీణాసవత్థేరో ద్విన్నం భిక్ఖూనం సుత్తం ఆహరిత్వా కమ్మట్ఠానం కథేన్తో – ‘‘సముద్ధో సముద్ధోతి, భిక్ఖవే, అస్సుతవా పుథుజ్జనో భాసతీ’’తి ధనితం కత్వా ఆహ. ఏకో భిక్ఖు ‘‘సముద్ధో నామ, భన్తే’’తి ఆహ. ఆవుసో, సముద్ధోతి వుత్తేపి సముద్దోతి వుత్తేపి మయం లోణసాగరమేవ జానామ, తుమ్హే పన నో అత్థగవేసకా, బ్యఞ్జనగవేసకా, గచ్ఛథ మహావిహారే పగుణబ్యఞ్జనానం భిక్ఖూనం సన్తికే బ్యఞ్జనం సోధాపేథాతి కమ్మట్ఠానం అకథేత్వావ ఉట్ఠాపేసి. సో అపరభాగే మహావిహారే భేరిం పహరాపేత్వా భిక్ఖుసఙ్ఘస్స చతూసు మగ్గేసు పఞ్హం కథేత్వావ పరినిబ్బుతో. ఏవం సుత్తన్తం పత్వా బ్యఞ్జనం అప్పమత్తకం నామ హోతి.
Tatridaṃ vatthu – vijayārāmavihāravāsī kireko khīṇāsavatthero dvinnaṃ bhikkhūnaṃ suttaṃ āharitvā kammaṭṭhānaṃ kathento – ‘‘samuddho samuddhoti, bhikkhave, assutavā puthujjano bhāsatī’’ti dhanitaṃ katvā āha. Eko bhikkhu ‘‘samuddho nāma, bhante’’ti āha. Āvuso, samuddhoti vuttepi samuddoti vuttepi mayaṃ loṇasāgarameva jānāma, tumhe pana no atthagavesakā, byañjanagavesakā, gacchatha mahāvihāre paguṇabyañjanānaṃ bhikkhūnaṃ santike byañjanaṃ sodhāpethāti kammaṭṭhānaṃ akathetvāva uṭṭhāpesi. So aparabhāge mahāvihāre bheriṃ paharāpetvā bhikkhusaṅghassa catūsu maggesu pañhaṃ kathetvāva parinibbuto. Evaṃ suttantaṃ patvā byañjanaṃ appamattakaṃ nāma hoti.
వినయం పన పత్వా నో అప్పమత్తకం. సామణేరపబ్బజ్జాపి హి ఉభతోసుద్ధితో వట్టతి, ఉపసమ్పదాదికమ్మానిపి సిథిలాదీనం ధనితాదికరణమత్తేనేవ కుప్పన్తి. ఇధ పన సుత్తన్తబ్యఞ్జనం సన్ధాయేతం వుత్తం.
Vinayaṃ pana patvā no appamattakaṃ. Sāmaṇerapabbajjāpi hi ubhatosuddhito vaṭṭati, upasampadādikammānipi sithilādīnaṃ dhanitādikaraṇamatteneva kuppanti. Idha pana suttantabyañjanaṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ.
౩౮. అథ చతుత్థవారే వివాదో కస్మా? సఞ్ఞాయ వివాదో. ‘‘అహం సతిమేవ సతిపట్ఠానం వదామి, అయం ‘కాయో సతిపట్ఠాన’న్తి వదతీ’’తి హి నేసం సఞ్ఞా హోతి. బ్యఞ్జనేపి ఏసేవ నయో.
38. Atha catutthavāre vivādo kasmā? Saññāya vivādo. ‘‘Ahaṃ satimeva satipaṭṭhānaṃ vadāmi, ayaṃ ‘kāyo satipaṭṭhāna’nti vadatī’’ti hi nesaṃ saññā hoti. Byañjanepi eseva nayo.
౩౯. న చోదనాయ తరితబ్బన్తి న చోదనత్థాయ వేగాయితబ్బం. ఏకచ్చో హి పుగ్గలో ‘‘నలాటే తే సాసపమత్తా పిళకా’’తి వుత్తో ‘‘మయ్హం నలాటే సాసపమత్తం పిళకం పస్ససి, అత్తనో నలాటే తాలపక్కమత్తం మహాగణ్డం న పస్ససీ’’తి వదతి. తస్మా పుగ్గలో ఉపపరిక్ఖితబ్బో. అదళ్హదిట్ఠీతి అనాదానదిట్ఠీ సుంసుమారం హదయే పక్ఖిపన్తో వియ దళ్హం న గణ్హాతి.
39.Nacodanāya taritabbanti na codanatthāya vegāyitabbaṃ. Ekacco hi puggalo ‘‘nalāṭe te sāsapamattā piḷakā’’ti vutto ‘‘mayhaṃ nalāṭe sāsapamattaṃ piḷakaṃ passasi, attano nalāṭe tālapakkamattaṃ mahāgaṇḍaṃ na passasī’’ti vadati. Tasmā puggalo upaparikkhitabbo. Adaḷhadiṭṭhīti anādānadiṭṭhī suṃsumāraṃ hadaye pakkhipanto viya daḷhaṃ na gaṇhāti.
ఉపఘాతోతి చణ్డభావేన వణఘట్టితస్స వియ దుక్ఖుప్పత్తి. సుప్పటినిస్సగ్గీతి ‘‘కిం నామ అహం ఆపన్నో, కదా ఆపన్నో’’తి వా ‘‘త్వం ఆపన్నో, తవ ఉపజ్ఝాయో ఆపన్నో’’తి వా ఏకం ద్వే వారే వత్వాపి ‘‘అసుకం నామ అసుకదివసే నామ, భన్తే, ఆపన్నత్థ, సణికం అనుస్సరథా’’తి సరిత్వా తావదేవ విస్సజ్జేతి. విహేసాతి బహుం అత్థఞ్చ కారణఞ్చ ఆహరన్తస్స కాయచిత్తకిలమథో. సక్కోమీతి ఏవరూపో హి పుగ్గలో ఓకాసం కారేత్వా ‘‘ఆపత్తిం ఆపన్నత్థ, భన్తే’’తి వుత్తో ‘‘కదా కిస్మిం వత్థుస్మి’’న్తి వత్వా ‘‘అసుకదివసే అసుకస్మిం వత్థుస్మి’’న్తి వుత్తే ‘‘న సరామి, ఆవుసో’’తి వదతి, తతో ‘‘సణికం, భన్తే, సరథా’’తి బహుం వత్వా సారితో సరిత్వా విస్సజ్జేతి. తేనాహ ‘‘సక్కోమీ’’తి. ఇమినా నయేన సబ్బత్థ అత్థో వేదితబ్బో.
Upaghātoti caṇḍabhāvena vaṇaghaṭṭitassa viya dukkhuppatti. Suppaṭinissaggīti ‘‘kiṃ nāma ahaṃ āpanno, kadā āpanno’’ti vā ‘‘tvaṃ āpanno, tava upajjhāyo āpanno’’ti vā ekaṃ dve vāre vatvāpi ‘‘asukaṃ nāma asukadivase nāma, bhante, āpannattha, saṇikaṃ anussarathā’’ti saritvā tāvadeva vissajjeti. Vihesāti bahuṃ atthañca kāraṇañca āharantassa kāyacittakilamatho. Sakkomīti evarūpo hi puggalo okāsaṃ kāretvā ‘‘āpattiṃ āpannattha, bhante’’ti vutto ‘‘kadā kismiṃ vatthusmi’’nti vatvā ‘‘asukadivase asukasmiṃ vatthusmi’’nti vutte ‘‘na sarāmi, āvuso’’ti vadati, tato ‘‘saṇikaṃ, bhante, sarathā’’ti bahuṃ vatvā sārito saritvā vissajjeti. Tenāha ‘‘sakkomī’’ti. Iminā nayena sabbattha attho veditabbo.
ఉపేక్ఖా నాతిమఞ్ఞితబ్బాతి ఉపేక్ఖా న అతిక్కమితబ్బా, కత్తబ్బా జనేతబ్బాతి అత్థో. యో హి ఏవరూపం పుగ్గలం ఠితకంయేవ పస్సావం కరోన్తం దిస్వాపి ‘‘నను, ఆవుసో, నిసీదితబ్బ’’న్తి వదతి, సో ఉపేక్ఖం అతిమఞ్ఞతి నామ.
Upekkhā nātimaññitabbāti upekkhā na atikkamitabbā, kattabbā janetabbāti attho. Yo hi evarūpaṃ puggalaṃ ṭhitakaṃyeva passāvaṃ karontaṃ disvāpi ‘‘nanu, āvuso, nisīditabba’’nti vadati, so upekkhaṃ atimaññati nāma.
౪౦. వచీసంహారోతి వచనసఞ్చారో. ఇమేహి కథితం అమూసం అన్తరం పవేసేయ్య, తుమ్హే ఇమేహి ఇదఞ్చిదఞ్చ వుత్తాతి అమూహి కథితం ఇమేసం అన్తరం పవేసేయ్యాతి అత్థో. దిట్ఠిపళాసోతిఆదీహి చిత్తస్స అనారాధనియభావో కథితో. తం జానమానో సమానో గరహేయ్యాతి తం సత్థా జానమానో సమానో నిన్దేయ్య అమ్హేతి. ఏతం పనావుసో, ధమ్మన్తి ఏతం కలహభణ్డనధమ్మం.
40.Vacīsaṃhāroti vacanasañcāro. Imehi kathitaṃ amūsaṃ antaraṃ paveseyya, tumhe imehi idañcidañca vuttāti amūhi kathitaṃ imesaṃ antaraṃ paveseyyāti attho. Diṭṭhipaḷāsotiādīhi cittassa anārādhaniyabhāvo kathito. Taṃ jānamāno samāno garaheyyāti taṃ satthā jānamāno samāno nindeyya amheti. Etaṃpanāvuso, dhammanti etaṃ kalahabhaṇḍanadhammaṃ.
తఞ్చేతి తం సఞ్ఞత్తికారకం భిక్ఖుం. ఏవం బ్యాకరేయ్యాతి మయా ఏతే సుద్ధన్తే పతిట్ఠాపితాతి అవత్వా యేన కారణేన సఞ్ఞత్తి కతా, తదేవ దస్సేన్తో ఏవం బ్యాకరేయ్య. తాహం ధమ్మం సుత్వాతి ఏత్థ ధమ్మోతి సారణీయధమ్మో అధిప్పేతో. న చేవ అత్తానన్తిఆదీసు ‘‘బ్రహ్మలోకప్పమాణో హేస అగ్గి ఉట్ఠాసి, కో ఏతమఞ్ఞత్ర మయా నిబ్బాపేతుం సమత్థో’’తి హి వదన్తో అత్తానం ఉక్కంసేతి నామ. ‘‘ఏత్తకా జనా విచరన్తి, ఓకాసో లద్ధుం న సక్కా, ఏకోపి ఏత్తకమత్తం నిబ్బాపేతుం సమత్థో నామ నత్థీ’’తి వదమానో పరం వమ్భేతి నామ. తదుభయమ్పేస న కరోతి. ధమ్మో పనేత్థ సమ్మాసమ్బుద్ధస్స బ్యాకరణం, తేసం భిక్ఖూనం సఞ్ఞత్తికరణం అనుధమ్మో, తదేవ బ్యాకరోతి నామ. న చ కోచి సహధమ్మికోతి అఞ్ఞో చస్స కోచి సహేతుకో పరేహి వుత్తో వాదో వా అనువాదో వా గరహితబ్బభావం ఆగచ్ఛన్తో నామ నత్థి. సేసం సబ్బత్థ ఉత్తానమేవాతి.
Tañceti taṃ saññattikārakaṃ bhikkhuṃ. Evaṃ byākareyyāti mayā ete suddhante patiṭṭhāpitāti avatvā yena kāraṇena saññatti katā, tadeva dassento evaṃ byākareyya. Tāhaṃ dhammaṃ sutvāti ettha dhammoti sāraṇīyadhammo adhippeto. Na ceva attānantiādīsu ‘‘brahmalokappamāṇo hesa aggi uṭṭhāsi, ko etamaññatra mayā nibbāpetuṃ samattho’’ti hi vadanto attānaṃ ukkaṃseti nāma. ‘‘Ettakā janā vicaranti, okāso laddhuṃ na sakkā, ekopi ettakamattaṃ nibbāpetuṃ samattho nāma natthī’’ti vadamāno paraṃ vambheti nāma. Tadubhayampesa na karoti. Dhammo panettha sammāsambuddhassa byākaraṇaṃ, tesaṃ bhikkhūnaṃ saññattikaraṇaṃ anudhammo, tadeva byākaroti nāma. Na ca koci sahadhammikoti añño cassa koci sahetuko parehi vutto vādo vā anuvādo vā garahitabbabhāvaṃ āgacchanto nāma natthi. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
పపఞ్చసూదనియా మజ్ఝిమనికాయట్ఠకథాయ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
కిన్తిసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Kintisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ • Majjhimanikāya / ౩. కిన్తిసుత్తం • 3. Kintisuttaṃ
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / మజ్ఝిమనికాయ (టీకా) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ౩. కిన్తిసుత్తవణ్ణనా • 3. Kintisuttavaṇṇanā