| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
3. කින්‌තිසුත්‌තවණ්‌ණනා
3. Kintisuttavaṇṇanā
34. එවං මෙ සුතන්‌ති කින්‌තිසුත්‌තං. තත්‌ථ පිසිනාරායන්‌ති එවංනාමකෙ මණ්‌ඩලපදෙසෙ. බලිහරණෙති තස්‌මිං වනසණ්‌ඩෙ භූතානං බලිං ආහරන්‌ති, තස්‌මා සො බලිහරණන්‌ති වුත්‌තො. චීවරහෙතූති චීවරකාරණා, චීවරං පච්‌චාසීසමානොති අත්‌ථො. ඉතිභවාභවහෙතූති එවං ඉමං දෙසනාමයං පුඤ්‌ඤකිරියවත්‌ථුං නිස්‌සාය තස්‌මිං තස්‌මිං භවෙ සුඛං වෙදිස්‌සාමීති ධම්‌මං දෙසෙතීති කිං තුම්‌හාකං එවං හොතීති අත්‌ථො.
34.Evaṃme sutanti kintisuttaṃ. Tattha pisinārāyanti evaṃnāmake maṇḍalapadese. Baliharaṇeti tasmiṃ vanasaṇḍe bhūtānaṃ baliṃ āharanti, tasmā so baliharaṇanti vutto. Cīvarahetūti cīvarakāraṇā, cīvaraṃ paccāsīsamānoti attho. Itibhavābhavahetūti evaṃ imaṃ desanāmayaṃ puññakiriyavatthuṃ nissāya tasmiṃ tasmiṃ bhave sukhaṃ vedissāmīti dhammaṃ desetīti kiṃ tumhākaṃ evaṃ hotīti attho.
35. චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානාතිආදයො සත්‌තතිංස බොධිපක්‌ඛියධම්‌මා ලොකියලොකුත්‌තරාව කථිතා. තත්‌ථාති තෙසු සත්‌තතිංසාය ධම්‌මෙසු. සියංසූති භවෙය්‍යුං. අභිධම්‌මෙති විසිට්‌ඨෙ ධම්‌මෙ, ඉමෙසු සත්‌තතිංසබොධිපක්‌ඛියධම්‌මෙසූති අත්‌ථො. තත්‍ර චෙති ඉදම්‌පි බොධිපක්‌ඛියධම්‌මෙස්‌වෙව භුම්‌මං. අත්‌ථතො චෙව නානං බ්‍යඤ්‌ජනතො චාති එත්‌ථ ‘‘කායොව සතිපට්‌ඨානං වෙදනාව සතිපට්‌ඨාන’’න්‌ති වුත්‌තෙ අත්‌ථතො නානං හොති , ‘‘සතිපට්‌ඨානා’’ති වුත්‌තෙ පන බ්‍යඤ්‌ජනතො නානං නාම හොති. තදමිනාපීති තං තුම්‌හෙ ඉමිනාපි කාරණෙන ජානාථාති අත්‌ථඤ්‌ච බ්‍යඤ්‌ජනඤ්‌ච සමානෙත්‌වා අථස්‌ස ච අඤ්‌ඤථා ගහිතභාවො බ්‍යඤ්‌ජනස්‌ස ච මිච්‌ඡා රොපිතභාවො දස්‌සෙතබ්‌බො. යො ධම්‌මො යො විනයොති එත්‌ථ අත්‌ථඤ්‌ච බ්‍යඤ්‌ජනඤ්‌ච විඤ්‌ඤාපනකාරණමෙව ධම්‌මො ච විනයො ච.
35.Cattāro satipaṭṭhānātiādayo sattatiṃsa bodhipakkhiyadhammā lokiyalokuttarāva kathitā. Tatthāti tesu sattatiṃsāya dhammesu. Siyaṃsūti bhaveyyuṃ. Abhidhammeti visiṭṭhe dhamme, imesu sattatiṃsabodhipakkhiyadhammesūti attho. Tatra ceti idampi bodhipakkhiyadhammesveva bhummaṃ. Atthato ceva nānaṃ byañjanato cāti ettha ‘‘kāyova satipaṭṭhānaṃ vedanāva satipaṭṭhāna’’nti vutte atthato nānaṃ hoti , ‘‘satipaṭṭhānā’’ti vutte pana byañjanato nānaṃ nāma hoti. Tadamināpīti taṃ tumhe imināpi kāraṇena jānāthāti atthañca byañjanañca samānetvā athassa ca aññathā gahitabhāvo byañjanassa ca micchā ropitabhāvo dassetabbo. Yo dhammo yo vinayoti ettha atthañca byañjanañca viññāpanakāraṇameva dhammo ca vinayo ca.
37. අත්‌ථතො හි ඛො සමෙතීති සතියෙව සතිපට්‌ඨානන්‌ති ගහිතා. බ්‍යඤ්‌ජනතො නානන්‌ති කෙවලං බ්‍යඤ්‌ජනමෙව සතිපට්‌ඨානොති වා සතිපට්‌ඨානාති වා මිච්‌ඡා රොපෙථ. අප්‌පමත්‌තකං ඛොති සුත්‌තන්‌තං පත්‌වා බ්‍යඤ්‌ජනං අප්‌පමත්‌තකං නාම හොති. පරිත්‌තමත්‌තං ධනිතං කත්‌වා රොපිතෙපි හි නිබ්‌බුතිං පත්‌තුං සක්‌කා හොති.
37.Atthato hi kho sametīti satiyeva satipaṭṭhānanti gahitā. Byañjanato nānanti kevalaṃ byañjanameva satipaṭṭhānoti vā satipaṭṭhānāti vā micchā ropetha. Appamattakaṃ khoti suttantaṃ patvā byañjanaṃ appamattakaṃ nāma hoti. Parittamattaṃ dhanitaṃ katvā ropitepi hi nibbutiṃ pattuṃ sakkā hoti.
තත්‍රිදං වත්‌ථු – විජයාරාමවිහාරවාසී කිරෙකො ඛීණාසවත්‌ථෙරො ද්‌වින්‌නං භික්‌ඛූනං සුත්‌තං ආහරිත්‌වා කම්‌මට්‌ඨානං කථෙන්‌තො – ‘‘සමුද්‌ධො සමුද්‌ධොති, භික්‌ඛවෙ, අස්‌සුතවා පුථුජ්‌ජනො භාසතී’’ති ධනිතං කත්‌වා ආහ. එකො භික්‌ඛු ‘‘සමුද්‌ධො නාම, භන්‌තෙ’’ති ආහ. ආවුසො, සමුද්‌ධොති වුත්‌තෙපි සමුද්‌දොති වුත්‌තෙපි මයං ලොණසාගරමෙව ජානාම, තුම්‌හෙ පන නො අත්‌ථගවෙසකා, බ්‍යඤ්‌ජනගවෙසකා, ගච්‌ඡථ මහාවිහාරෙ පගුණබ්‍යඤ්‌ජනානං භික්‌ඛූනං සන්‌තිකෙ බ්‍යඤ්‌ජනං සොධාපෙථාති කම්‌මට්‌ඨානං අකථෙත්‌වාව උට්‌ඨාපෙසි. සො අපරභාගෙ මහාවිහාරෙ භෙරිං පහරාපෙත්‌වා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝස්‌ස චතූසු මග්‌ගෙසු පඤ්‌හං කථෙත්‌වාව පරිනිබ්‌බුතො. එවං සුත්‌තන්‌තං පත්‌වා බ්‍යඤ්‌ජනං අප්‌පමත්‌තකං නාම හොති.
Tatridaṃ vatthu – vijayārāmavihāravāsī kireko khīṇāsavatthero dvinnaṃ bhikkhūnaṃ suttaṃ āharitvā kammaṭṭhānaṃ kathento – ‘‘samuddho samuddhoti, bhikkhave, assutavā puthujjano bhāsatī’’ti dhanitaṃ katvā āha. Eko bhikkhu ‘‘samuddho nāma, bhante’’ti āha. Āvuso, samuddhoti vuttepi samuddoti vuttepi mayaṃ loṇasāgarameva jānāma, tumhe pana no atthagavesakā, byañjanagavesakā, gacchatha mahāvihāre paguṇabyañjanānaṃ bhikkhūnaṃ santike byañjanaṃ sodhāpethāti kammaṭṭhānaṃ akathetvāva uṭṭhāpesi. So aparabhāge mahāvihāre bheriṃ paharāpetvā bhikkhusaṅghassa catūsu maggesu pañhaṃ kathetvāva parinibbuto. Evaṃ suttantaṃ patvā byañjanaṃ appamattakaṃ nāma hoti.
විනයං පන පත්‌වා නො අප්‌පමත්‌තකං. සාමණෙරපබ්‌බජ්‌ජාපි හි උභතොසුද්‌ධිතො වට්‌ටති, උපසම්‌පදාදිකම්‌මානිපි සිථිලාදීනං ධනිතාදිකරණමත්‌තෙනෙව කුප්‌පන්‌ති. ඉධ පන සුත්‌තන්‌තබ්‍යඤ්‌ජනං සන්‌ධායෙතං වුත්‌තං.
Vinayaṃ pana patvā no appamattakaṃ. Sāmaṇerapabbajjāpi hi ubhatosuddhito vaṭṭati, upasampadādikammānipi sithilādīnaṃ dhanitādikaraṇamatteneva kuppanti. Idha pana suttantabyañjanaṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ.
38. අථ චතුත්‌ථවාරෙ විවාදො කස්‌මා? සඤ්‌ඤාය විවාදො. ‘‘අහං සතිමෙව සතිපට්‌ඨානං වදාමි, අයං ‘කායො සතිපට්‌ඨාන’න්‌ති වදතී’’ති හි නෙසං සඤ්‌ඤා හොති. බ්‍යඤ්‌ජනෙපි එසෙව නයො.
38. Atha catutthavāre vivādo kasmā? Saññāya vivādo. ‘‘Ahaṃ satimeva satipaṭṭhānaṃ vadāmi, ayaṃ ‘kāyo satipaṭṭhāna’nti vadatī’’ti hi nesaṃ saññā hoti. Byañjanepi eseva nayo.
39. න චොදනාය තරිතබ්‌බන්‌ති න චොදනත්‌ථාය වෙගායිතබ්‌බං. එකච්‌චො හි පුග්‌ගලො ‘‘නලාටෙ තෙ සාසපමත්‌තා පිළකා’’ති වුත්‌තො ‘‘මය්‌හං නලාටෙ සාසපමත්‌තං පිළකං පස්‌සසි, අත්‌තනො නලාටෙ තාලපක්‌කමත්‌තං මහාගණ්‌ඩං න පස්‌සසී’’ති වදති. තස්‌මා පුග්‌ගලො උපපරික්‌ඛිතබ්‌බො. අදළ්‌හදිට්‌ඨීති අනාදානදිට්‌ඨී සුංසුමාරං හදයෙ පක්‌ඛිපන්‌තො විය දළ්‌හං න ගණ්‌හාති.
39.Nacodanāya taritabbanti na codanatthāya vegāyitabbaṃ. Ekacco hi puggalo ‘‘nalāṭe te sāsapamattā piḷakā’’ti vutto ‘‘mayhaṃ nalāṭe sāsapamattaṃ piḷakaṃ passasi, attano nalāṭe tālapakkamattaṃ mahāgaṇḍaṃ na passasī’’ti vadati. Tasmā puggalo upaparikkhitabbo. Adaḷhadiṭṭhīti anādānadiṭṭhī suṃsumāraṃ hadaye pakkhipanto viya daḷhaṃ na gaṇhāti.
උපඝාතොති චණ්‌ඩභාවෙන වණඝට්‌ටිතස්‌ස විය දුක්‌ඛුප්‌පත්‌ති. සුප්‌පටිනිස්‌සග්‌ගීති ‘‘කිං නාම අහං ආපන්‌නො, කදා ආපන්‌නො’’ති වා ‘‘ත්‌වං ආපන්‌නො, තව උපජ්‌ඣායො ආපන්‌නො’’ති වා එකං ද්‌වෙ වාරෙ වත්‌වාපි ‘‘අසුකං නාම අසුකදිවසෙ නාම, භන්‌තෙ, ආපන්‌නත්‌ථ, සණිකං අනුස්‌සරථා’’ති සරිත්‌වා තාවදෙව විස්‌සජ්‌ජෙති. විහෙසාති බහුං අත්‌ථඤ්‌ච කාරණඤ්‌ච ආහරන්‌තස්‌ස කායචිත්‌තකිලමථො. සක්‌කොමීති එවරූපො හි පුග්‌ගලො ඔකාසං කාරෙත්‌වා ‘‘ආපත්‌තිං ආපන්‌නත්‌ථ, භන්‌තෙ’’ති වුත්‌තො ‘‘කදා කිස්‌මිං වත්‌ථුස්‌මි’’න්‌ති වත්‌වා ‘‘අසුකදිවසෙ අසුකස්‌මිං වත්‌ථුස්‌මි’’න්‌ති වුත්‌තෙ ‘‘න සරාමි, ආවුසො’’ති වදති, තතො ‘‘සණිකං, භන්‌තෙ, සරථා’’ති බහුං වත්‌වා සාරිතො සරිත්‌වා විස්‌සජ්‌ජෙති. තෙනාහ ‘‘සක්‌කොමී’’ති. ඉමිනා නයෙන සබ්‌බත්‌ථ අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බො.
Upaghātoti caṇḍabhāvena vaṇaghaṭṭitassa viya dukkhuppatti. Suppaṭinissaggīti ‘‘kiṃ nāma ahaṃ āpanno, kadā āpanno’’ti vā ‘‘tvaṃ āpanno, tava upajjhāyo āpanno’’ti vā ekaṃ dve vāre vatvāpi ‘‘asukaṃ nāma asukadivase nāma, bhante, āpannattha, saṇikaṃ anussarathā’’ti saritvā tāvadeva vissajjeti. Vihesāti bahuṃ atthañca kāraṇañca āharantassa kāyacittakilamatho. Sakkomīti evarūpo hi puggalo okāsaṃ kāretvā ‘‘āpattiṃ āpannattha, bhante’’ti vutto ‘‘kadā kismiṃ vatthusmi’’nti vatvā ‘‘asukadivase asukasmiṃ vatthusmi’’nti vutte ‘‘na sarāmi, āvuso’’ti vadati, tato ‘‘saṇikaṃ, bhante, sarathā’’ti bahuṃ vatvā sārito saritvā vissajjeti. Tenāha ‘‘sakkomī’’ti. Iminā nayena sabbattha attho veditabbo.
උපෙක්‌ඛා නාතිමඤ්‌ඤිතබ්‌බාති උපෙක්‌ඛා න අතික්‌කමිතබ්‌බා, කත්‌තබ්‌බා ජනෙතබ්‌බාති අත්‌ථො. යො හි එවරූපං පුග්‌ගලං ඨිතකංයෙව පස්‌සාවං කරොන්‌තං දිස්‌වාපි ‘‘නනු, ආවුසො, නිසීදිතබ්‌බ’’න්‌ති වදති, සො උපෙක්‌ඛං අතිමඤ්‌ඤති නාම.
Upekkhā nātimaññitabbāti upekkhā na atikkamitabbā, kattabbā janetabbāti attho. Yo hi evarūpaṃ puggalaṃ ṭhitakaṃyeva passāvaṃ karontaṃ disvāpi ‘‘nanu, āvuso, nisīditabba’’nti vadati, so upekkhaṃ atimaññati nāma.
40. වචීසංහාරොති වචනසඤ්‌චාරො. ඉමෙහි කථිතං අමූසං අන්‌තරං පවෙසෙය්‍ය, තුම්‌හෙ ඉමෙහි ඉදඤ්‌චිදඤ්‌ච වුත්‌තාති අමූහි කථිතං ඉමෙසං අන්‌තරං පවෙසෙය්‍යාති අත්‌ථො. දිට්‌ඨිපළාසොතිආදීහි චිත්‌තස්‌ස අනාරාධනියභාවො කථිතො. තං ජානමානො සමානො ගරහෙය්‍යාති තං සත්‌ථා ජානමානො සමානො නින්‌දෙය්‍ය අම්‌හෙති. එතං පනාවුසො, ධම්‌මන්‌ති එතං කලහභණ්‌ඩනධම්‌මං.
40.Vacīsaṃhāroti vacanasañcāro. Imehi kathitaṃ amūsaṃ antaraṃ paveseyya, tumhe imehi idañcidañca vuttāti amūhi kathitaṃ imesaṃ antaraṃ paveseyyāti attho. Diṭṭhipaḷāsotiādīhi cittassa anārādhaniyabhāvo kathito. Taṃ jānamāno samāno garaheyyāti taṃ satthā jānamāno samāno nindeyya amheti. Etaṃpanāvuso, dhammanti etaṃ kalahabhaṇḍanadhammaṃ.
තඤ්‌චෙති තං සඤ්‌ඤත්‌තිකාරකං භික්‌ඛුං. එවං බ්‍යාකරෙය්‍යාති මයා එතෙ සුද්‌ධන්‌තෙ පතිට්‌ඨාපිතාති අවත්‌වා යෙන කාරණෙන සඤ්‌ඤත්‌ති කතා, තදෙව දස්‌සෙන්‌තො එවං බ්‍යාකරෙය්‍ය. තාහං ධම්‌මං සුත්‌වාති එත්‌ථ ධම්‌මොති සාරණීයධම්‌මො අධිප්‌පෙතො. න චෙව අත්‌තානන්‌තිආදීසු ‘‘බ්‍රහ්‌මලොකප්‌පමාණො හෙස අග්‌ගි උට්‌ඨාසි, කො එතමඤ්‌ඤත්‍ර මයා නිබ්‌බාපෙතුං සමත්‌ථො’’ති හි වදන්‌තො අත්‌තානං උක්‌කංසෙති නාම. ‘‘එත්‌තකා ජනා විචරන්‌ති, ඔකාසො ලද්‌ධුං න සක්‌කා, එකොපි එත්‌තකමත්‌තං නිබ්‌බාපෙතුං සමත්‌ථො නාම නත්‌ථී’’ති වදමානො පරං වම්‌භෙති නාම. තදුභයම්‌පෙස න කරොති. ධම්‌මො පනෙත්‌ථ සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස බ්‍යාකරණං, තෙසං භික්‌ඛූනං සඤ්‌ඤත්‌තිකරණං අනුධම්‌මො, තදෙව බ්‍යාකරොති නාම. න ච කොචි සහධම්‌මිකොති අඤ්‌ඤො චස්‌ස කොචි සහෙතුකො පරෙහි වුත්‌තො වාදො වා අනුවාදො වා ගරහිතබ්‌බභාවං ආගච්‌ඡන්‌තො නාම නත්‌ථි. සෙසං සබ්‌බත්‌ථ උත්‌තානමෙවාති.
Tañceti taṃ saññattikārakaṃ bhikkhuṃ. Evaṃ byākareyyāti mayā ete suddhante patiṭṭhāpitāti avatvā yena kāraṇena saññatti katā, tadeva dassento evaṃ byākareyya. Tāhaṃ dhammaṃ sutvāti ettha dhammoti sāraṇīyadhammo adhippeto. Na ceva attānantiādīsu ‘‘brahmalokappamāṇo hesa aggi uṭṭhāsi, ko etamaññatra mayā nibbāpetuṃ samattho’’ti hi vadanto attānaṃ ukkaṃseti nāma. ‘‘Ettakā janā vicaranti, okāso laddhuṃ na sakkā, ekopi ettakamattaṃ nibbāpetuṃ samattho nāma natthī’’ti vadamāno paraṃ vambheti nāma. Tadubhayampesa na karoti. Dhammo panettha sammāsambuddhassa byākaraṇaṃ, tesaṃ bhikkhūnaṃ saññattikaraṇaṃ anudhammo, tadeva byākaroti nāma. Na ca koci sahadhammikoti añño cassa koci sahetuko parehi vutto vādo vā anuvādo vā garahitabbabhāvaṃ āgacchanto nāma natthi. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
පපඤ්‌චසූදනියා මජ්‌ඣිමනිකායට්‌ඨකථාය
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
කින්‌තිසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Kintisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya / 3. කින්‌තිසුත්‌තං • 3. Kintisuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / 3. කින්‌තිසුත්‌තවණ්‌ණනා • 3. Kintisuttavaṇṇanā
