| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
३. किसागोतमीसुत्तवण्णना
3. Kisāgotamīsuttavaṇṇanā
१६४. ‘‘किसागोतमी’’ति एत्थ का पनायं किसागोतमी, किस्स अयं भिक्खुनी हुत्वा समणधम्मं मत्थकं पापेसीति तमत्थं विभावेतुं ‘‘पुब्बे किरा’’तिआदिमारद्धं। अङ्गारावाति अद्दारिट्ठकवण्णअङ्गारा एव जाता। दारुसाकन्ति अद्धमासकेन दारुं साकञ्च आहरिस्सामीति अन्तरापणे अन्तरवीथिं गता।
164. ‘‘Kisāgotamī’’ti ettha kā panāyaṃ kisāgotamī, kissa ayaṃ bhikkhunī hutvā samaṇadhammaṃ matthakaṃ pāpesīti tamatthaṃ vibhāvetuṃ ‘‘pubbe kirā’’tiādimāraddhaṃ. Aṅgārāvāti addāriṭṭhakavaṇṇaaṅgārā eva jātā. Dārusākanti addhamāsakena dāruṃ sākañca āharissāmīti antarāpaṇe antaravīthiṃ gatā.
सिद्धत्थकन्ति सासपं। सालायन्ति अनाथसालायं। खुरग्गेयेवाति खुरसिखे एव, केसोरोहनक्खणे एवाति अत्थो।
Siddhatthakanti sāsapaṃ. Sālāyanti anāthasālāyaṃ. Khuraggeyevāti khurasikhe eva, kesorohanakkhaṇe evāti attho.
एकमासीति एत्थ म-कारो पदसन्धिकरो। संहितावसेन च पुरिमपदे वा रस्सत्तं। परपदे वा दीघत्तन्ति आह ‘‘एका आसी’’ति। भावनपुंसकमेतं ‘‘एकमन्तं निसीदी’’तिआदीसु विय। पुत्तमरणं अन्तं अतीतं इदानि पुत्तमरणस्स अभावतो। तेनेवाह ‘‘पुत्तमरणं नाम नत्थी’’ति। पुरिसं गवेसितुन्ति यथा मय्हं पुरिसगवेसना नाम सब्बसो नत्थि, तथा एव पुत्तगवेसनापि नत्थि, तस्मा मे पुत्तमरणं एतदन्तं, सब्बेसु खन्धादीसु भवादीसु च तण्हानन्दिया अभावकथनेन सब्बसत्तेसु तण्हा सब्बसो विसोसिता, तस्सायेव कारकअविज्जाक्खन्धो पदालितोति अत्तनो निक्किलेसतं पवेदेन्ती थेरी सीहनादं नदीति।
Ekamāsīti ettha ma-kāro padasandhikaro. Saṃhitāvasena ca purimapade vā rassattaṃ. Parapade vā dīghattanti āha ‘‘ekā āsī’’ti. Bhāvanapuṃsakametaṃ ‘‘ekamantaṃ nisīdī’’tiādīsu viya. Puttamaraṇaṃ antaṃ atītaṃ idāni puttamaraṇassa abhāvato. Tenevāha ‘‘puttamaraṇaṃ nāma natthī’’ti. Purisaṃ gavesitunti yathā mayhaṃ purisagavesanā nāma sabbaso natthi, tathā eva puttagavesanāpi natthi, tasmā me puttamaraṇaṃ etadantaṃ, sabbesu khandhādīsu bhavādīsu ca taṇhānandiyā abhāvakathanena sabbasattesu taṇhā sabbaso visositā, tassāyeva kārakaavijjākkhandho padālitoti attano nikkilesataṃ pavedentī therī sīhanādaṃ nadīti.
किसागोतमीसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Kisāgotamīsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ३. किसागोतमीसुत्तं • 3. Kisāgotamīsuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ३. किसागोतमीसुत्तवण्णना • 3. Kisāgotamīsuttavaṇṇanā
