| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
೩. ಕಿಸಾಗೋತಮೀಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
3. Kisāgotamīsuttavaṇṇanā
೧೬೪. ತತಿಯೇ ಕಿಸಾಗೋತಮೀತಿ ಅಪ್ಪಮಂಸಲೋಹಿತತಾಯ ಕಿಸಾ, ಗೋತಮೀತಿ ಪನಸ್ಸಾ ನಾಮಂ। ಪುಬ್ಬೇ ಕಿರ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ಅಸೀತಿಕೋಟಿಧನಂ ಸಬ್ಬಂ ಅಙ್ಗಾರಾವ ಜಾತಂ। ಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ ಅಙ್ಗಾರಜಾತಾನಿ ಅನೀಹರಿತ್ವಾ – ‘‘ಅವಸ್ಸಂ ಕೋಚಿ ಪುಞ್ಞವಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಸ ಪುಞ್ಞೇನ ಪುನ ಪಾಕತಿಕಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಸುವಣ್ಣಹಿರಞ್ಞಸ್ಸ ಚಾಟಿಯೋ ಪೂರೇತ್ವಾ ಆಪಣೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಮೀಪೇ ನಿಸೀದಿ। ಅಥೇಕಾ ದುಗ್ಗತಕುಲಸ್ಸ ಧೀತಾ – ‘‘ಅಡ್ಢಮಾಸಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ದಾರುಸಾಕಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವೀಥಿಂ ಗತಾ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಕುಟುಮ್ಬಿಕಂ ಆಹ – ‘‘ಆಪಣೇ ತಾವ ಧನಂ ಏತ್ತಕಂ, ಗೇಹೇ ಕಿತ್ತಕಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಕಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಅಮ್ಮ ಏವಂ ಕಥೇಸೀತಿ? ಇಮಂ ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣನ್ತಿ। ಸೋ ‘‘ಪುಞ್ಞವತೀ ಏಸಾ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ತಸ್ಸಾ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಆಪಣೇ ಭಣ್ಡಂ ಪಟಿಸಾಮೇತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏವಮಾಹ – ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಗೇಹೇ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ದಾರಕೋ ಅತ್ಥಿ, ತಸ್ಸೇತಂ ದಾರಿಕಂ ದೇಥಾ’’ತಿ। ಕಿಂ ಸಾಮಿ ದುಗ್ಗತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಕೇಳಿಂ ಕರೋಸೀತಿ? ಮಿತ್ತಸನ್ಥವೋ ನಾಮ ದುಗ್ಗತೇಹಿಪಿ ಸದ್ಧಿಂ ಹೋತಿ, ದೇಥ ನಂ, ಕುಟುಮ್ಬಸಾಮಿನೀ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಘರಂ ಆನೇಸಿ। ಸಾ ಸಂವಾಸಮನ್ವಾಯ ಪುತ್ತಂ ವಿಜಾತಾ। ಪುತ್ತೋ ಪದಸಾ ಆಹಿಣ್ಡನಕಾಲೇ ಕಾಲಮಕಾಸಿ। ಸಾ ದುಗ್ಗತಕುಲೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಮಹಾಕುಲಂ ಗನ್ತ್ವಾಪಿ ‘‘ಪುತ್ತವಿನಾಸಂ ಪತ್ತಾಮ್ಹೀ’’ತಿ ಉಪ್ಪನ್ನಬಲವಸೋಕಾ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಸರೀರಕಿಚ್ಚಂ ವಾರೇತ್ವಾ ತಂ ಮತಕಳೇವರಂ ಆದಾಯ ನಗರೇ ವಿಪ್ಪಲಪನ್ತೀ ಚರತಿ।
164. Tatiye kisāgotamīti appamaṃsalohitatāya kisā, gotamīti panassā nāmaṃ. Pubbe kira sāvatthiyaṃ ekasmiṃ kule asītikoṭidhanaṃ sabbaṃ aṅgārāva jātaṃ. Kuṭumbiko aṅgārajātāni anīharitvā – ‘‘avassaṃ koci puññavā bhavissati, tassa puññena puna pākatikaṃ bhavissatī’’ti suvaṇṇahiraññassa cāṭiyo pūretvā āpaṇe ṭhapetvā samīpe nisīdi. Athekā duggatakulassa dhītā – ‘‘aḍḍhamāsakaṃ gahetvā dārusākaṃ āharissāmī’’ti vīthiṃ gatā taṃ disvā kuṭumbikaṃ āha – ‘‘āpaṇe tāva dhanaṃ ettakaṃ, gehe kittakaṃ bhavissatī’’ti. Kiṃ disvā amma evaṃ kathesīti? Imaṃ hiraññasuvaṇṇanti. So ‘‘puññavatī esā bhavissatī’’ti tassā vasanaṭṭhānaṃ pucchitvā āpaṇe bhaṇḍaṃ paṭisāmetvā tassā mātāpitaro upasaṅkamitvā evamāha – ‘‘amhākaṃ gehe vayappatto dārako atthi, tassetaṃ dārikaṃ dethā’’ti. Kiṃ sāmi duggatehi saddhiṃ keḷiṃ karosīti? Mittasanthavo nāma duggatehipi saddhiṃ hoti, detha naṃ, kuṭumbasāminī bhavissatīti naṃ gahetvā gharaṃ ānesi. Sā saṃvāsamanvāya puttaṃ vijātā. Putto padasā āhiṇḍanakāle kālamakāsi. Sā duggatakule uppajjitvā mahākulaṃ gantvāpi ‘‘puttavināsaṃ pattāmhī’’ti uppannabalavasokā puttassa sarīrakiccaṃ vāretvā taṃ matakaḷevaraṃ ādāya nagare vippalapantī carati.
ಏಕದಿವಸಂ ಮಹತಿಯಾ ಬುದ್ಧವೀಥಿಯಾ ದಸಬಲಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ – ‘‘ಪುತ್ತಸ್ಸ ಮೇ ಅರೋಗಭಾವತ್ಥಾಯ ಭೇಸಜ್ಜಂ ದೇಥ ಭಗವಾ’’ತಿ ಆಹ। ಗಚ್ಛ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಆಹಿಣ್ಡಿತ್ವಾ ಯಸ್ಮಿಂ ಗೇಹೇ ಮತಪುಬ್ಬೋ ನತ್ಥಿ, ತತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಕಂ ಆಹರ, ಪುತ್ತಸ್ಸ ತೇ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ। ಸಾ ನಗರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಧುರಗೇಹತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಭಗವತಾ ವುತ್ತನಯೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಿದ್ಧತ್ಥಕಂ ಯಾಚನ್ತೀ ಘರೇ ಘರೇ, ‘‘ಕುತೋ ತ್ವಂ ಏವರೂಪಂ ಘರಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ವುತ್ತಾ ಕತಿಪಯಾನಿ ಗೇಹಾನಿ ಆಹಿಣ್ಡಿತ್ವಾ – ‘‘ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ಕಿರಾಯಂ ಧಮ್ಮತಾ, ನ ಮಯ್ಹಂ ಪುತ್ತಸ್ಸೇವಾ’’ತಿ ಸಾಲಾಯಂ ಛವಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಯಾಚಿ। ಸತ್ಥಾ ‘‘ಇಮಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತೂ’’ತಿ ಭಿಕ್ಖುನಿಉಪಸ್ಸಯಂ ಪೇಸೇಸಿ। ಸಾ ಖುರಗ್ಗೇಯೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ। ಇಮಂ ಥೇರಿಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಅಥ ಖೋ ಕಿಸಾಗೋತಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।
Ekadivasaṃ mahatiyā buddhavīthiyā dasabalassa santikaṃ gantvā – ‘‘puttassa me arogabhāvatthāya bhesajjaṃ detha bhagavā’’ti āha. Gaccha sāvatthiṃ āhiṇḍitvā yasmiṃ gehe matapubbo natthi, tato siddhatthakaṃ āhara, puttassa te bhesajjaṃ bhavissatīti. Sā nagaraṃ pavisitvā dhuragehato paṭṭhāya bhagavatā vuttanayena gantvā siddhatthakaṃ yācantī ghare ghare, ‘‘kuto tvaṃ evarūpaṃ gharaṃ passissasī’’ti vuttā katipayāni gehāni āhiṇḍitvā – ‘‘sabbesampi kirāyaṃ dhammatā, na mayhaṃ puttassevā’’ti sālāyaṃ chavaṃ chaḍḍetvā pabbajjaṃ yāci. Satthā ‘‘imaṃ pabbājetū’’ti bhikkhuniupassayaṃ pesesi. Sā khuraggeyeva arahattaṃ pāpuṇi. Imaṃ theriṃ sandhāya ‘‘atha kho kisāgotamī’’ti vuttaṃ.
ಏಕಮಾಸೀತಿ ಏಕಾ ಆಸಿ। ರುದಮ್ಮುಖೀತಿ ರುದಮಾನಮುಖೀ ವಿಯ। ಅಚ್ಚನ್ತಂ ಮತಪುತ್ತಾಮ್ಹೀತಿ ಏತ್ಥ ಅನ್ತಂ ಅತೀತಂ ಅಚ್ಚನ್ತಂ, ಭಾವನಪುಂಸಕಮೇತಂ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಯಥಾ ಪುತ್ತಮರಣಂ ಅನ್ತಂ ಅತೀತಂ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಮತಪುತ್ತಾ ಅಹಂ, ಇದಾನಿ ಮಮ ಪುನ ಪುತ್ತಮರಣಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಪುರಿಸಾ ಏತದನ್ತಿಕಾತಿ ಪುರಿಸಾಪಿ ಮೇ ಏತದನ್ತಿಕಾವ । ಯೋ ಮೇ ಪುತ್ತಮರಣಸ್ಸ ಅನ್ತೋ, ಪುರಿಸಾನಮ್ಪಿ ಮೇ ಏಸೇವನ್ತೋ, ಅಭಬ್ಬಾ ಅಹಂ ಇದಾನಿ ಪುರಿಸಂ ಗವೇಸಿತುನ್ತಿ। ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಿಹತಾ ನನ್ದೀತಿ ಸಬ್ಬೇಸು ಖನ್ಧಾಯತನಧಾತುಭವಯೋನಿಗತಿಠಿತಿನಿವಾಸೇಸು ಮಮ ತಣ್ಹಾನನ್ದೀ ವಿಹತಾ। ತಮೋಕ್ಖನ್ಧೋತಿ ಅವಿಜ್ಜಾಕ್ಖನ್ಧೋ। ಪದಾಲಿತೋತಿ ಞಾಣೇನ ಭಿನ್ನೋ। ತತಿಯಂ।
Ekamāsīti ekā āsi. Rudammukhīti rudamānamukhī viya. Accantaṃ mataputtāmhīti ettha antaṃ atītaṃ accantaṃ, bhāvanapuṃsakametaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – yathā puttamaraṇaṃ antaṃ atītaṃ hoti, evaṃ mataputtā ahaṃ, idāni mama puna puttamaraṇaṃ nāma natthi. Purisā etadantikāti purisāpi me etadantikāva . Yo me puttamaraṇassa anto, purisānampi me esevanto, abhabbā ahaṃ idāni purisaṃ gavesitunti. Sabbattha vihatā nandīti sabbesu khandhāyatanadhātubhavayonigatiṭhitinivāsesu mama taṇhānandī vihatā. Tamokkhandhoti avijjākkhandho. Padālitoti ñāṇena bhinno. Tatiyaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೩. ಕಿಸಾಗೋತಮೀಸುತ್ತಂ • 3. Kisāgotamīsuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೩. ಕಿಸಾಗೋತಮೀಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 3. Kisāgotamīsuttavaṇṇanā
