Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਥੇਰੀਗਾਥਾ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Therīgāthā-aṭṭhakathā

    ੧੦. ਏਕਾਦਸਕਨਿਪਾਤੋ

    10. Ekādasakanipāto

    ੧. ਕਿਸਾਗੋਤਮੀਥੇਰੀਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ

    1. Kisāgotamītherīgāthāvaṇṇanā

    ਏਕਾਦਸਕਨਿਪਾਤੇ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾਤਿਆਦਿਕਾ ਕਿਸਾਗੋਤਮਿਯਾ ਥੇਰਿਯਾ ਗਾਥਾ। ਅਯਂ ਕਿਰ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਹਂਸવਤੀਨਗਰੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ વਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍વਾ ਏਕਦਿવਸਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੀ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ ਲੂਖਚੀવਰਧਾਰੀਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਅਧਿਕਾਰਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍વਾ ਤਂ ਠਾਨਨ੍ਤਰਂ ਪਤ੍ਥੇਸਿ। ਸਾ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੀ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ। ਗੋਤਮੀਤਿਸ੍ਸਾ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ। ਕਿਸਸਰੀਰਤਾਯ ਪਨ ‘‘ਕਿਸਾਗੋਤਮੀ’’ਤਿ વੋਹਰੀਯਿਤ੍ਥ। ਤਂ ਪਤਿਕੁਲਂ ਗਤਂ ਦੁਗ੍ਗਤਕੁਲਸ੍ਸ ਧੀਤਾਤਿ ਪਰਿਭવਿਂਸੁ। ਸਾ ਏਕਂ ਪੁਤ੍ਤਂ વਿਜਾਯਿ। ਪੁਤ੍ਤਲਾਭੇਨ ਚਸ੍ਸਾ ਸਮ੍ਮਾਨਂ ਅਕਂਸੁ। ਸੋ ਪਨਸ੍ਸਾ ਪੁਤ੍ਤੋ ਆਧਾવਿਤ੍વਾ ਪਰਿਧਾવਿਤ੍વਾ ਕੀਲ਼ਨਕਾਲੇ ਕਾਲਮਕਾਸਿ। ਤੇਨਸ੍ਸਾ ਸੋਕੁਮ੍ਮਾਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ।

    Ekādasakanipāte kalyāṇamittatātiādikā kisāgotamiyā theriyā gāthā. Ayaṃ kira padumuttarassa bhagavato kāle haṃsavatīnagare kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patvā ekadivasaṃ satthu santike dhammaṃ suṇantī satthāraṃ ekaṃ bhikkhuniṃ lūkhacīvaradhārīnaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā adhikārakammaṃ katvā taṃ ṭhānantaraṃ patthesi. Sā kappasatasahassaṃ devamanussesu saṃsarantī imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ duggatakule nibbatti. Gotamītissā nāmaṃ ahosi. Kisasarīratāya pana ‘‘kisāgotamī’’ti voharīyittha. Taṃ patikulaṃ gataṃ duggatakulassa dhītāti paribhaviṃsu. Sā ekaṃ puttaṃ vijāyi. Puttalābhena cassā sammānaṃ akaṃsu. So panassā putto ādhāvitvā paridhāvitvā kīḷanakāle kālamakāsi. Tenassā sokummādo uppajji.

    ਸਾ ‘‘ਅਹਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਰਿਭવਪਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍વਾ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਜਾਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਪਾਪੁਣਿਂ , ਇਮੇ ਮਯ੍ਹਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਬਹਿ ਛਡ੍ਡੇਤੁਮ੍ਪਿ વਾਯਮਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਸੋਕੁਮ੍ਮਾਦવਸੇਨ ਮਤਕਲ਼ੇવਰਂ ਅਙ੍ਕੇਨਾਦਾਯ ‘‘ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਗੇਹਦ੍વਾਰਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਨਗਰੇ વਿਚਰਤਿ। ਮਨੁਸ੍ਸਾ ‘‘ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਕੁਤੋ’’ਤਿ ਪਰਿਭਾਸਨ੍ਤਿ। ਸਾ ਤੇਸਂ ਕਥਂ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਅਥ ਨਂ ਏਕੋ ਪਣ੍ਡਿਤਪੁਰਿਸੋ ‘‘ਅਯਂ ਪੁਤ੍ਤਸੋਕੇਨ ਚਿਤ੍ਤવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਤ੍ਤਾ, ਏਤਿਸ੍ਸਾ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਦਸਬਲੋਯੇવ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ, ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਤવ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪੁਚ੍ਛਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਸਾ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾવੇਲਾਯਂ વਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਦੇਥ ਭਗવਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਗਚ੍ਛ ਨਗਰਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਯਸ੍ਮਿਂ ਗੇਹੇ ਕੋਚਿ ਮਤਪੁਬ੍ਬੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਤੋ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥਕਂ ਆਹਰਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਸਾ ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਤੁਟ੍ਠਮਾਨਸਾ ਨਗਰਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਪਠਮਗੇਹੇਯੇવ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭੇਸਜ੍ਜਤ੍ਥਾਯ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥਕਂ ਆਹਰਾਪੇਤਿ। ਸਚੇ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਗੇਹੇ ਕੋਚਿ ਮਤਪੁਬ੍ਬੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥਕਂ ਮੇ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਕੋ ਇਧ ਮਤੇ ਗਣੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤੀਤਿ। ਕਿਂ ਤੇਨ ਹਿ ਅਲਂ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥਕੇਹੀਤਿ ਦੁਤਿਯਂ ਤਤਿਯਂ ਘਰਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾવੇਨ વਿਗਤੁਮ੍ਮਾਦਾ ਪਕਤਿਚਿਤ੍ਤੇ ਠਿਤਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਕਲਨਗਰੇ ਅਯਮੇવ ਨਿਯਮੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਦਂ ਹਿਤਾਨੁਕਮ੍ਪਿਨਾ ਭਗવਤਾ ਦਿਟ੍ਠਂ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਸਂવੇਗਂ ਲਭਿਤ੍વਾ ਤਤੋવ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਆਮਕਸੁਸਾਨੇ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Sā ‘‘ahaṃ pubbe paribhavapattā hutvā puttassa jātakālato paṭṭhāya sakkāraṃ pāpuṇiṃ , ime mayhaṃ puttaṃ bahi chaḍḍetumpi vāyamantī’’ti sokummādavasena matakaḷevaraṃ aṅkenādāya ‘‘puttassa me bhesajjaṃ dethā’’ti gehadvārapaṭipāṭiyā nagare vicarati. Manussā ‘‘bhesajjaṃ kuto’’ti paribhāsanti. Sā tesaṃ kathaṃ na gaṇhāti. Atha naṃ eko paṇḍitapuriso ‘‘ayaṃ puttasokena cittavikkhepaṃ pattā, etissā bhesajjaṃ dasabaloyeva jānissatī’’ti cintetvā, ‘‘amma, tava puttassa bhesajjaṃ sammāsambuddhaṃ upasaṅkamitvā pucchā’’ti āha. Sā satthu dhammadesanāvelāyaṃ vihāraṃ gantvā ‘‘puttassa me bhesajjaṃ detha bhagavā’’ti āha. Satthā tassā upanissayaṃ disvā ‘‘gaccha nagaraṃ pavisitvā yasmiṃ gehe koci matapubbo natthi, tato siddhatthakaṃ āharā’’ti āha. Sā ‘‘sādhu, bhante’’ti tuṭṭhamānasā nagaraṃ pavisitvā paṭhamageheyeva ‘‘satthā mama puttassa bhesajjatthāya siddhatthakaṃ āharāpeti. Sace etasmiṃ gehe koci matapubbo natthi, siddhatthakaṃ me dethā’’ti āha. Ko idha mate gaṇetuṃ sakkotīti. Kiṃ tena hi alaṃ siddhatthakehīti dutiyaṃ tatiyaṃ gharaṃ gantvā buddhānubhāvena vigatummādā pakaticitte ṭhitā cintesi – ‘‘sakalanagare ayameva niyamo bhavissati, idaṃ hitānukampinā bhagavatā diṭṭhaṃ bhavissatī’’ti saṃvegaṃ labhitvā tatova bahi nikkhamitvā puttaṃ āmakasusāne chaḍḍetvā imaṃ gāthamāha –

    ‘‘ਨ ਗਾਮਧਮ੍ਮੋ ਨਿਗਮਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੋ, ਨ ਚਾਪਿਯਂ ਏਕਕੁਲਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੋ।

    ‘‘Na gāmadhammo nigamassa dhammo, na cāpiyaṃ ekakulassa dhammo;

    ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਸਦੇવਕਸ੍ਸ, ਏਸੇવ ਧਮ੍ਮੋ ਯਦਿਦਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾ’’ਤਿ॥ (ਅਪ॰ ਥੇਰੀ ੨.੩.੮੨)।

    Sabbassa lokassa sadevakassa, eseva dhammo yadidaṃ aniccatā’’ti. (apa. therī 2.3.82);

    ਏવਞ੍ਚ ਪਨ વਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਾਸਿ। ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਲਦ੍ਧੋ ਤੇ, ਗੋਤਮਿ, ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥਕੋ’’ਤਿ ਆਹ। ‘‘ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥਕੇਨ ਕਮ੍ਮਂ, ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਪਨ ਮੇ ਹੋਥਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਅਥਸ੍ਸਾ ਸਤ੍ਥਾ –

    Evañca pana vatvā satthu santikaṃ agamāsi. Atha naṃ satthā ‘‘laddho te, gotami, siddhatthako’’ti āha. ‘‘Niṭṭhitaṃ, bhante, siddhatthakena kammaṃ, patiṭṭhā pana me hothā’’ti āha. Athassā satthā –

    ‘‘ਤਂ ਪੁਤ੍ਤਪਸੁਸਮ੍ਮਤ੍ਤਂ, ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਸਂ ਨਰਂ।

    ‘‘Taṃ puttapasusammattaṃ, byāsattamanasaṃ naraṃ;

    ਸੁਤ੍ਤਂ ਗਾਮਂ ਮਹੋਘੋવ, ਮਚ੍ਚੁ ਆਦਾਯ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ॥ (ਧ॰ ਪ॰ ੨੮੭) –

    Suttaṃ gāmaṃ mahoghova, maccu ādāya gacchatī’’ti. (dha. pa. 287) –

    ਗਾਥਮਾਹ ।

    Gāthamāha .

    ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਯਥਾਠਿਤਾવ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਅਨੁਜਾਨਿ। ਸਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍વਾ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੁਪਸ੍ਸਯਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਲਭਿਤ੍વਾ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ વਿਪਸ੍ਸਨਂ વਡ੍ਢੇਸਿ। ਅਥਸ੍ਸਾ ਸਤ੍ਥਾ –

    Gāthāpariyosāne yathāṭhitāva sotāpattiphale patiṭṭhāya satthāraṃ pabbajjaṃ yāci. Satthā pabbajjaṃ anujāni. Sā satthāraṃ tikkhattuṃ padakkhiṇaṃ katvā vanditvā bhikkhunupassayaṃ gantvā pabbajitvā upasampadaṃ labhitvā nacirasseva yonisomanasikārena kammaṃ karontī vipassanaṃ vaḍḍhesi. Athassā satthā –

    ‘‘ਯੋ ਚ વਸ੍ਸਸਤਂ ਜੀવੇ, ਅਪਸ੍ਸਂ ਅਮਤਂ ਪਦਂ।

    ‘‘Yo ca vassasataṃ jīve, apassaṃ amataṃ padaṃ;

    ਏਕਾਹਂ ਜੀવਿਤਂ ਸੇਯ੍ਯੋ, ਪਸ੍ਸਤੋ ਅਮਤਂ ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ॥ (ਧ॰ ਪ॰ ੧੧੪) –

    Ekāhaṃ jīvitaṃ seyyo, passato amataṃ pada’’nti. (dha. pa. 114) –

    ਇਮਂ ਓਭਾਸਗਾਥਮਾਹ।

    Imaṃ obhāsagāthamāha.

    ਸਾ ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍વਾ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰવਲਞ੍ਜੇ ਪਰਮੁਕ੍ਕਟ੍ਠਾ ਹੁਤ੍વਾ ਤੀਹਿ ਲੂਖੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਚੀવਰਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍વਾ વਿਚਰਿ। ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤવਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਠਾਨਨ੍ਤਰੇ ਠਪੇਨ੍ਤੋ ਲੂਖਚੀવਰਧਾਰੀਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਸਿ। ਸਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ‘‘ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਯਾ ਅਯਂ વਿਸੇਸੋ ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾਯ ਪਸਂਸਾਮੁਖੇਨ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –

    Sā gāthāpariyosāne arahattaṃ pāpuṇitvā parikkhāravalañje paramukkaṭṭhā hutvā tīhi lūkhehi samannāgataṃ cīvaraṃ pārupitvā vicari. Atha naṃ satthā jetavane nisinno bhikkhuniyo paṭipāṭiyā ṭhānantare ṭhapento lūkhacīvaradhārīnaṃ aggaṭṭhāne ṭhapesi. Sā attano paṭipattiṃ paccavekkhitvā ‘‘satthāraṃ nissāya mayā ayaṃ viseso laddho’’ti kalyāṇamittatāya pasaṃsāmukhena imā gāthā abhāsi –

    ੨੧੩.

    213.

    ‘‘ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ ਮੁਨਿਨਾ, ਲੋਕਂ ਆਦਿਸ੍ਸ વਣ੍ਣਿਤਾ।

    ‘‘Kalyāṇamittatā muninā, lokaṃ ādissa vaṇṇitā;

    ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੇ ਭਜਮਾਨੋ, ਅਪਿ ਬਾਲੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਅਸ੍ਸ॥

    Kalyāṇamitte bhajamāno, api bālo paṇḍito assa.

    ੨੧੪.

    214.

    ‘‘ਭਜਿਤਬ੍ਬਾ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ, ਪਞ੍ਞਾ ਤਥਾ વਡ੍ਢਤਿ ਭਜਨ੍ਤਾਨਂ।

    ‘‘Bhajitabbā sappurisā, paññā tathā vaḍḍhati bhajantānaṃ;

    ਭਜਮਾਨੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੇ, ਸਬ੍ਬੇਹਿਪਿ ਦੁਕ੍ਖੇਹਿ ਪਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯ॥

    Bhajamāno sappurise, sabbehipi dukkhehi pamucceyya.

    ੨੧੫.

    215.

    ‘‘ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ વਿਜਾਨੇਯ੍ਯ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਸਮੁਦਯਂ ਨਿਰੋਧਂ।

    ‘‘Dukkhañca vijāneyya, dukkhassa ca samudayaṃ nirodhaṃ;

    ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਞ੍ਚ ਮਗ੍ਗਂ, ਚਤ੍ਤਾਰਿਪਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ॥

    Aṭṭhaṅgikañca maggaṃ, cattāripi ariyasaccāni.

    ੨੧੬.

    216.

    ‘‘ਦੁਕ੍ਖੋ ਇਤ੍ਥਿਭਾવੋ, ਅਕ੍ਖਾਤੋ ਪੁਰਿਸਦਮ੍ਮਸਾਰਥਿਨਾ।

    ‘‘Dukkho itthibhāvo, akkhāto purisadammasārathinā;

    ਸਪਤ੍ਤਿਕਮ੍ਪਿ ਹਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚਾ ਸਕਿਂ વਿਜਾਤਾਯੋ॥

    Sapattikampi hi dukkhaṃ, appekaccā sakiṃ vijātāyo.

    ੨੧੭.

    217.

    ‘‘ਗਲਕੇ ਅਪਿ ਕਨ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਸੁਖੁਮਾਲਿਨਿਯੋ વਿਸਾਨਿ ਖਾਦਨ੍ਤਿ।

    ‘‘Galake api kantanti, sukhumāliniyo visāni khādanti;

    ਜਨਮਾਰਕਮਜ੍ਝਗਤਾ, ਉਭੋਪਿ ਬ੍ਯਸਨਾਨਿ ਅਨੁਭੋਨ੍ਤਿ॥

    Janamārakamajjhagatā, ubhopi byasanāni anubhonti.

    ੨੧੮.

    218.

    ‘‘ਉਪવਿਜਞ੍ਞਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ, ਅਦ੍ਦਸਾਹਂ ਪਤਿਂ ਮਤਂ।

    ‘‘Upavijaññā gacchantī, addasāhaṃ patiṃ mataṃ;

    ਪਨ੍ਥਮ੍ਹਿ વਿਜਾਯਿਤ੍વਾਨ, ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਾવ ਸਕਂ ਘਰਂ॥

    Panthamhi vijāyitvāna, appattāva sakaṃ gharaṃ.

    ੨੧੯.

    219.

    ‘‘ਦ੍વੇ ਪੁਤ੍ਤਾ ਕਾਲਕਤਾ, ਪਤੀ ਚ ਪਨ੍ਥੇ ਮਤੋ ਕਪਣਿਕਾਯ।

    ‘‘Dve puttā kālakatā, patī ca panthe mato kapaṇikāya;

    ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਚ ਭਾਤਾ, ਡਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਚ ਏਕਚਿਤਕਾਯਂ॥

    Mātā pitā ca bhātā, ḍayhanti ca ekacitakāyaṃ.

    ੨੨੦.

    220.

    ‘‘ਖੀਣਕੁਲੀਨੇ ਕਪਣੇ, ਅਨੁਭੂਤਂ ਤੇ ਦੁਖਂ ਅਪਰਿਮਾਣਂ।

    ‘‘Khīṇakulīne kapaṇe, anubhūtaṃ te dukhaṃ aparimāṇaṃ;

    ਅਸ੍ਸੂ ਚ ਤੇ ਪવਤ੍ਤਂ, ਬਹੂਨਿ ਚ ਜਾਤਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ॥

    Assū ca te pavattaṃ, bahūni ca jātisahassāni.

    ੨੨੧.

    221.

    ‘‘વਸਿਤਾ ਸੁਸਾਨਮਜ੍ਝੇ, ਅਥੋਪਿ ਖਾਦਿਤਾਨਿ ਪੁਤ੍ਤਮਂਸਾਨਿ।

    ‘‘Vasitā susānamajjhe, athopi khāditāni puttamaṃsāni;

    ਹਤਕੁਲਿਕਾ ਸਬ੍ਬਗਰਹਿਤਾ, ਮਤਪਤਿਕਾ ਅਮਤਮਧਿਗਚ੍ਛਿਂ॥

    Hatakulikā sabbagarahitā, matapatikā amatamadhigacchiṃ.

    ੨੨੨.

    222.

    ‘‘ਭਾવਿਤੋ ਮੇ ਮਗ੍ਗੋ, ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਅਮਤਗਾਮੀ।

    ‘‘Bhāvito me maggo, ariyo aṭṭhaṅgiko amatagāmī;

    ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ, ਧਮ੍ਮਾਦਾਸਂ ਅવੇਕ੍ਖਿਂਹਂ॥

    Nibbānaṃ sacchikataṃ, dhammādāsaṃ avekkhiṃhaṃ.

    ੨੨੩.

    223.

    ‘‘ਅਹਮਮ੍ਹਿ ਕਨ੍ਤਸਲ੍ਲਾ, ਓਹਿਤਭਾਰਾ ਕਤਞ੍ਹਿ ਕਰਣੀਯਂ।

    ‘‘Ahamamhi kantasallā, ohitabhārā katañhi karaṇīyaṃ;

    ਕਿਸਾਗੋਤਮੀ ਥੇਰੀ, વਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾ ਇਮਂ ਭਣੀ’’ਤਿ॥

    Kisāgotamī therī, vimuttacittā imaṃ bhaṇī’’ti.

    ਤਤ੍ਥ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾਤਿ ਕਲ੍ਯਾਣੋ ਭਦ੍ਦੋ ਸੁਨ੍ਦਰੋ ਮਿਤ੍ਤੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ। ਯੋ ਯਸ੍ਸ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਸਮਾਦਪੇਤਾ, ਅਘਸ੍ਸ ਘਾਤਾ, ਹਿਤਸ੍ਸ વਿਧਾਤਾ, ਏવਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਉਪਕਾਰੋ ਮਿਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਭਾવੋ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ, ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤવਨ੍ਤਤਾ। ਮੁਨਿਨਾਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਾ। ਲੋਕਂ ਆਦਿਸ੍ਸ વਣ੍ਣਿਤਾਤਿ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੇ ਅਨੁਗਨ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਲੋਕਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ –

    Tattha kalyāṇamittatāti kalyāṇo bhaddo sundaro mitto etassāti kalyāṇamitto. Yo yassa sīlādiguṇasamādapetā, aghassa ghātā, hitassa vidhātā, evaṃ sabbākārena upakāro mitto hoti, so puggalo kalyāṇamitto, tassa bhāvo kalyāṇamittatā, kalyāṇamittavantatā. Munināti satthārā. Lokaṃ ādissa vaṇṇitāti kalyāṇamitte anugantabbanti sattalokaṃ uddissa –

    ‘‘ਸਕਲਮੇવਿਦਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਯਦਿਦਂ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ ਕਲ੍ਯਾਣਸਹਾਯਤਾ ਕਲ੍ਯਾਣਸਮ੍ਪવਙ੍ਕਤਾ’’ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੫.੨)। ‘‘ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਤਂ, ਮੇਘਿਯ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ ਕਲ੍ਯਾਣਸਹਾਯਸ੍ਸ ਕਲ੍ਯਾਣਸਮ੍ਪવਙ੍ਕਸ੍ਸ ਯਂ ਸੀਲવਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰਸਂવੁਤੋ વਿਹਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਉਦਾ॰ ੩੧) ਚ ਏવਮਾਦਿਨਾ ਪਸਂਸਿਤਾ।

    ‘‘Sakalamevidaṃ, ānanda, brahmacariyaṃ yadidaṃ kalyāṇamittatā kalyāṇasahāyatā kalyāṇasampavaṅkatā’’ (saṃ. ni. 5.2). ‘‘Kalyāṇamittassetaṃ, meghiya, bhikkhuno pāṭikaṅkhaṃ kalyāṇasahāyassa kalyāṇasampavaṅkassa yaṃ sīlavā bhavissati pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharissatī’’ti (udā. 31) ca evamādinā pasaṃsitā.

    ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੇ ਭਜਮਾਨੋਤਿਆਦਿ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾਯ ਆਨਿਸਂਸਦਸ੍ਸਨਂ। ਤਤ੍ਥ ਅਪਿ ਬਾਲੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੇ ਭਜਮਾਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸੁਤਾਦਿવਿਰਹੇਨ ਬਾਲੋਪਿ ਸਮਾਨੋ ਅਸ੍ਸੁਤਸવਨਾਦਿਨਾ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਭવੇਯ੍ਯ।

    Kalyāṇamitte bhajamānotiādi kalyāṇamittatāya ānisaṃsadassanaṃ. Tattha api bālo paṇḍito assāti kalyāṇamitte bhajamāno puggalo pubbe sutādivirahena bālopi samāno assutasavanādinā paṇḍito bhaveyya.

    ਭਜਿਤਬ੍ਬਾ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਤਿ ਬਾਲਸ੍ਸਾਪਿ ਪਣ੍ਡਿਤਭਾવਹੇਤੁਤੋ ਬੁਦ੍ਧਾਦਯੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨਾਦਿਨਾ ਸੇવਿਤਬ੍ਬਾ। ਪਞ੍ਞਾ ਤਥਾ ਪવਡ੍ਢਤਿ ਭਜਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੇ ਭਜਨ੍ਤਾਨਂ ਤਥਾ ਪਞ੍ਞਾ વਡ੍ਢਤਿ ਬ੍ਰੂਹਤਿ ਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਯਥਾ ਤੇਸੁ ਯੋ ਕੋਚਿ ਖਤ੍ਤਿਯਾਦਿਕੋ ਭਜਮਾਨੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੇ ਸਬ੍ਬੇਹਿਪਿ ਜਾਤਿਆਦਿਦੁਕ੍ਖੇਹਿ ਪਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯਾਤਿ ਯੋਜਨਾ।

    Bhajitabbā sappurisāti bālassāpi paṇḍitabhāvahetuto buddhādayo sappurisā kālena kālaṃ upasaṅkamanādinā sevitabbā. Paññā tathā pavaḍḍhati bhajantānanti kalyāṇamitte bhajantānaṃ tathā paññā vaḍḍhati brūhati pāripūriṃ gacchati. Yathā tesu yo koci khattiyādiko bhajamāno sappurise sabbehipi jātiādidukkhehi pamucceyyāti yojanā.

    ਮੁਚ੍ਚਨવਿਧਿਂ ਪਨ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤવਿਧਿਨਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ વਿਜਾਨੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨੀਤਿ ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਨਿਰੋਧਞ੍ਚ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਞ੍ਚਾਤਿ ਇਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ વਿਜਾਨੇਯ੍ਯ ਪਟਿવਿਜ੍ਝੇਯ੍ਯਾਤਿ ਯੋਜਨਾ।

    Muccanavidhiṃ pana kalyāṇamittavidhinā dassetuṃ ‘‘dukkhañca vijāneyyā’’tiādi vuttaṃ. Tattha cattāri ariyasaccānīti dukkhañca dukkhasamudayañca nirodhañca aṭṭhaṅgikaṃ maggañcāti imāni cattāri ariyasaccāni vijāneyya paṭivijjheyyāti yojanā.

    ‘‘ਦੁਕ੍ਖੋ ਇਤ੍ਥਿਭਾવੋ’’ਤਿਆਦਿਕਾ ਦ੍વੇ ਗਾਥਾ ਅਞ੍ਞਤਰਾਯ ਯਕ੍ਖਿਨਿਯਾ ਇਤ੍ਥਿਭਾવਂ ਗਰਹਨ੍ਤਿਯਾ ਭਾਸਿਤਾ। ਤਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਖੋ ਇਤ੍ਥਿਭਾવੋ ਅਕ੍ਖਾਤੋਤਿ ਚਪਲਤਾ, ਗਬ੍ਭਧਾਰਣਂ, ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਪਰਪਟਿਬਦ੍ਧવੁਤ੍ਤਿਤਾਤਿ ਏવਮਾਦੀਹਿ ਆਦੀਨવੇਹਿ ਇਤ੍ਥਿਭਾવੋ ਦੁਕ੍ਖੋਤਿ, ਪੁਰਿਸਦਮ੍ਮਸਾਰਥਿਨਾ ਭਗવਤਾ ਕਥਿਤੋ। ਸਪਤ੍ਤਿਕਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਸਪਤ੍ਤવਾਸੋ ਸਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂવਾਸੋਪਿ ਦੁਕ੍ਖੋ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਇਤ੍ਥਿਭਾવੇ ਆਦੀਨવੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚਾ ਸਕਿਂ વਿਜਾਤਾਯੋਤਿ ਏਕਚ੍ਚਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਏਕવਾਰਮੇવ વਿਜਾਤਾ, ਪਠਮਗਬ੍ਭੇ વਿਜਾਯਨਦੁਕ੍ਖਂ ਅਸਹਨ੍ਤਿਯੋ। ਗਲਕੇ ਅਪਿ ਕਨ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੀવਮ੍ਪਿ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ। ਸੁਖੁਮਾਲਿਨਿਯੋ વਿਸਾਨਿ ਖਾਦਨ੍ਤੀਤਿ ਸੁਖੁਮਾਲਸਰੀਰਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਖੁਮਾਲਭਾવੇਨ ਖੇਦਂ ਅવਿਸਹਨ੍ਤਿਯੋ વਿਸਾਨਿਪਿ ਖਾਦਨ੍ਤਿ। ਜਨਮਾਰਕਮਜ੍ਝਗਤਾਤਿ ਜਨਮਾਰਕੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਮੂਲ਼੍ਹਗਬ੍ਭੋ। ਮਾਤੁਗਾਮਜਨਸ੍ਸ ਮਾਰਕੋ, ਮਜ੍ਝਗਤਾ ਜਨਮਾਰਕਾ ਕੁਚ੍ਛਿਗਤਾ, ਮੂਲ਼੍ਹਗਬ੍ਭਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਉਭੋਪਿ ਬ੍ਯਸਨਾਨਿ ਅਨੁਭੋਨ੍ਤੀਤਿ ਗਬ੍ਭੋ ਗਬ੍ਭਿਨੀ ਚਾਤਿ ਦ੍વੇਪਿ ਜਨਾ ਮਰਣਞ੍ਚ ਮਾਰਣਨ੍ਤਿਕਬ੍ਯਸਨਾਨਿ ਚ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ। ਅਪਰੇ ਪਨ ਭਣਨ੍ਤਿ ‘‘ਜਨਮਾਰਕਾ ਨਾਮ ਕਿਲੇਸਾ, ਤੇਸਂ ਮਜ੍ਝਗਤਾ ਕਿਲੇਸਸਨ੍ਤਾਨਪਤਿਤਾ ਉਭੋਪਿ ਜਾਯਾਪਤਿਕਾ ਇਧ ਕਿਲੇਸਪਰਿਲ਼ਾਹવਸੇਨ, ਆਯਤਿਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਪਰਿਕ੍ਕਿਲੇਸવਸੇਨ ਬ੍ਯਸਨਾਨਿ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਇਮਾ ਕਿਰ ਦ੍વੇ ਗਾਥਾ ਸਾ ਯਕ੍ਖਿਨੀ ਪੁਰਿਮਤ੍ਤਭਾવੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨੁਭੂਤਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤ੍વਾ ਆਹ। ਥੇਰੀ ਪਨ ਇਤ੍ਥਿਭਾવੇ ਆਦੀਨવવਿਭਾવਨਾਯ ਪਚ੍ਚਨੁਭਾਸਨ੍ਤੀ ਅવੋਚ।

    ‘‘Dukkhoitthibhāvo’’tiādikā dve gāthā aññatarāya yakkhiniyā itthibhāvaṃ garahantiyā bhāsitā. Tattha dukkho itthibhāvo akkhātoti capalatā, gabbhadhāraṇaṃ, sabbakālaṃ parapaṭibaddhavuttitāti evamādīhi ādīnavehi itthibhāvo dukkhoti, purisadammasārathinā bhagavatā kathito. Sapattikampi dukkhanti sapattavāso sapattiyā saddhiṃ saṃvāsopi dukkho, ayampi itthibhāve ādīnavoti adhippāyo. Appekaccā sakiṃ vijātāyoti ekaccā itthiyo ekavārameva vijātā, paṭhamagabbhe vijāyanadukkhaṃ asahantiyo. Galake api kantantīti attano gīvampi chindanti. Sukhumāliniyo visāni khādantīti sukhumālasarīrā attano sukhumālabhāvena khedaṃ avisahantiyo visānipi khādanti. Janamārakamajjhagatāti janamārako vuccati mūḷhagabbho. Mātugāmajanassa mārako, majjhagatā janamārakā kucchigatā, mūḷhagabbhāti attho. Ubhopi byasanāni anubhontīti gabbho gabbhinī cāti dvepi janā maraṇañca māraṇantikabyasanāni ca pāpuṇanti. Apare pana bhaṇanti ‘‘janamārakā nāma kilesā, tesaṃ majjhagatā kilesasantānapatitā ubhopi jāyāpatikā idha kilesapariḷāhavasena, āyatiṃ duggatiparikkilesavasena byasanāni pāpuṇantī’’ti. Imā kira dve gāthā sā yakkhinī purimattabhāve attano anubhūtadukkhaṃ anussaritvā āha. Therī pana itthibhāve ādīnavavibhāvanāya paccanubhāsantī avoca.

    ‘‘ਉਪવਿਜਞ੍ਞਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਕਾ ਦ੍વੇ ਗਾਥਾ ਪਟਾਚਾਰਾਯ ਥੇਰਿਯਾ ਪવਤ੍ਤਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਭਾਸਿਤਾ। ਤਤ੍ਥ ਉਪવਿਜਞ੍ਞਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਉਪਗਤવਿਜਾਯਨਕਾਲਾ ਮਗ੍ਗਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ, ਅਪਤ੍ਤਾવ ਸਕਂ ਗੇਹਂ ਪਨ੍ਥੇ વਿਜਾਯਿਤ੍વਾਨ ਪਤਿਂ ਮਤਂ ਅਦ੍ਦਸਂ ਅਹਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ।

    ‘‘Upavijaññā gacchantī’’tiādikā dve gāthā paṭācārāya theriyā pavattiṃ ārabbha bhāsitā. Tattha upavijaññā gacchantīti upagatavijāyanakālā maggaṃ gacchantī, apattāva sakaṃ gehaṃ panthe vijāyitvāna patiṃ mataṃ addasaṃ ahanti yojanā.

    ਕਪਣਿਕਾਯਾਤਿ વਰਾਕਾਯ। ਇਮਾ ਕਿਰ ਦ੍વੇ ਗਾਥਾ ਪਟਾਚਾਰਾਯ ਤਦਾ ਸੋਕੁਮ੍ਮਾਦਪਤ੍ਤਾਯ વੁਤ੍ਤਾਕਾਰਸ੍ਸ ਅਨੁਕਰਣવਸੇਨ ਇਤ੍ਥਿਭਾવੇ ਆਦੀਨવવਿਭਾવਨਤ੍ਥਮੇવ ਥੇਰਿਯਾ વੁਤ੍ਤਾ।

    Kapaṇikāyāti varākāya. Imā kira dve gāthā paṭācārāya tadā sokummādapattāya vuttākārassa anukaraṇavasena itthibhāve ādīnavavibhāvanatthameva theriyā vuttā.

    ਉਭਯਮ੍ਪੇਤਂ ਉਦਾਹਰਣਭਾવੇਨ ਆਨੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨੁਭੂਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ વਿਭਾવੇਨ੍ਤੀ ‘‘ਖੀਣਕੁਲਿਨੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਖੀਣਕੁਲਿਨੇਤਿ ਭੋਗਾਦੀਹਿ ਪਾਰਿਜੁਞ੍ਞਪਤ੍ਤਕੁਲਿਕੇ। ਕਪਣੇਤਿ ਪਰਮਅવਞ੍ਞਾਤਂ ਪਤ੍ਤੇ। ਉਭਯਞ੍ਚੇਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਏવ ਆਮਨ੍ਤਨવਚਨਂ। ਅਨੁਭੂਤਂ ਤੇ ਦੁਖਂ ਅਪਰਿਮਾਣਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾવੇ, ਇਤੋ ਪੁਰਿਮਤ੍ਤਭਾવੇਸੁ વਾ ਅਨਪ੍ਪਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਤਯਾ ਅਨੁਭવਿਤਂ। ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਏਕਦੇਸੇਨ વਿਭਜਿਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਸ੍ਸੂ ਚ ਤੇ ਪવਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ।ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਨਮਤਗ੍ਗੇ ਸਂਸਾਰੇ ਪਰਿਬ੍ਭਮਨ੍ਤਿਯਾ ਬਹੁਕਾਨਿ ਜਾਤਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਸੋਕਾਭਿਭੂਤਾਯ ਅਸ੍ਸੁ ਚ ਪવਤ੍ਤਂ, ਅવਿਸੇਸਿਤਂ ਕਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ, ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਸ੍ਸ ਉਦਕਤੋਪਿ ਬਹੁਕਮੇવ ਸਿਯਾ।

    Ubhayampetaṃ udāharaṇabhāvena ānetvā idāni attano anubhūtaṃ dukkhaṃ vibhāventī ‘‘khīṇakuline’’tiādimāha. Tattha khīṇakulineti bhogādīhi pārijuññapattakulike. Kapaṇeti paramaavaññātaṃ patte. Ubhayañcetaṃ attano eva āmantanavacanaṃ. Anubhūtaṃ te dukhaṃ aparimāṇanti imasmiṃ attabhāve, ito purimattabhāvesu vā anappakaṃ dukkhaṃ tayā anubhavitaṃ. Idāni taṃ dukkhaṃ ekadesena vibhajitvā dassetuṃ ‘‘assū ca te pavatta’’ntiādi vuttaṃ.Tassattho – imasmiṃ anamatagge saṃsāre paribbhamantiyā bahukāni jātisahassāni sokābhibhūtāya assu ca pavattaṃ, avisesitaṃ katvā vuttañcetaṃ, mahāsamuddassa udakatopi bahukameva siyā.

    વਸਿਤਾ ਸੁਸਾਨਮਜ੍ਝੇਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਮਂਸਖਾਦਿਕਾ ਸੁਨਖੀ ਸਿਙ੍ਗਾਲੀ ਚ ਹੁਤ੍વਾ ਸੁਸਾਨਮਜ੍ਝੇ વੁਸਿਤਾ। ਖਾਦਿਤਾਨਿ ਪੁਤ੍ਤਮਂਸਾਨੀਤਿ ਬ੍ਯਗ੍ਘਦੀਪਿਬਿਲ਼ਾਰਾਦਿਕਾਲੇ ਪੁਤ੍ਤਮਂਸਾਨਿ ਖਾਦਿਤਾਨਿ। ਹਤਕੁਲਿਕਾਤਿ વਿਨਟ੍ਠਕੁਲવਂਸਾ। ਸਬ੍ਬਗਰਹਿਤਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਘਰવਾਸੀਹਿ ਗਰਹਿਤਾ ਗਰਹਪ੍ਪਤ੍ਤਾ। ਮਤਪਤਿਕਾਤਿ વਿਧવਾ। ਇਮੇ ਪਨ ਤਯੋ ਪਕਾਰੇ ਪੁਰਿਮਤ੍ਤਭਾવੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਗਹੇਤ੍વਾ વਦਤਿ। ਏવਂਭੂਤਾਪਿ ਹੁਤ੍વਾ ਅਧਿਚ੍ਚ ਲਦ੍ਧਾਯ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਸੇવਾਯ ਅਮਤਮਧਿਗਚ੍ਛਿ,ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ।

    Vasitā susānamajjheti manussamaṃsakhādikā sunakhī siṅgālī ca hutvā susānamajjhe vusitā. Khāditāni puttamaṃsānīti byagghadīpibiḷārādikāle puttamaṃsāni khāditāni. Hatakulikāti vinaṭṭhakulavaṃsā. Sabbagarahitāti sabbehi gharavāsīhi garahitā garahappattā. Matapatikāti vidhavā. Ime pana tayo pakāre purimattabhāve attano anuppatte gahetvā vadati. Evaṃbhūtāpi hutvā adhicca laddhāya kalyāṇamittasevāya amatamadhigacchi,nibbānaṃ anuppattā.

    ਇਦਾਨਿ ਤਮੇવ ਅਮਤਾਧਿਗਮਂ ਪਾਕਟਂ ਕਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਭਾવਿਤੋ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਭਾવਿਤੋਤਿ વਿਭਾવਿਤੋ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤੋ વਡ੍ਢਿਤੋ ਭਾવਨਾਭਿਸਮਯવਸੇਨ ਪਟਿવਿਦ੍ਧੋ। ਧਮ੍ਮਾਦਾਸਂ ਅવੇਕ੍ਖਿਂਹਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਮਯਂ ਆਦਾਸਂ ਅਦ੍ਦਕ੍ਖਿਂ ਅਪਸ੍ਸਿਂ ਅਹਂ।

    Idāni tameva amatādhigamaṃ pākaṭaṃ katvā dassetuṃ ‘‘bhāvito’’tiādi vuttaṃ. Tattha bhāvitoti vibhāvito uppādito vaḍḍhito bhāvanābhisamayavasena paṭividdho. Dhammādāsaṃ avekkhiṃhanti dhammamayaṃ ādāsaṃ addakkhiṃ apassiṃ ahaṃ.

    ਅਹਮਮ੍ਹਿ ਕਨ੍ਤਸਲ੍ਲਾਤਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਗਾਰਾਦਿਸਲ੍ਲਾ ਅਹਂ ਅਮ੍ਹਿ। ਓਹਿਤਭਾਰਾਤਿ ਓਰੋਪਿਤਕਾਮਖਨ੍ਧਕਿਲੇਸਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਭਾਰਾ। ਕਤਞ੍ਹਿ ਕਰਣੀਯਨ੍ਤਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਦਿਭੇਦਂ ਸੋਲ਼ਸવਿਧਮ੍ਪਿ ਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤਂ ਪਰਿਯੋਸਿਤਂ। ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾ ਇਮਂ ਭਣੀਤਿ ਸਬ੍ਬਸੋ વਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾ ਕਿਸਾਗੋਤਮੀ ਥੇਰੀ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ‘‘ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਗਾਥਾਬਨ੍ਧવਸੇਨ ਅਭਣੀਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਂ વਿਯ ਥੇਰੀ વਦਤਿ। ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਥੇਰਿਯਾ ਅਪਦਾਨਂ (ਅਪ॰ ਥੇਰੀ ੨.੩.੫੫-੯੪) –

    Ahamamhi kantasallāti ariyamaggena samucchinnagārādisallā ahaṃ amhi. Ohitabhārāti oropitakāmakhandhakilesābhisaṅkhārabhārā. Katañhi karaṇīyanti pariññādibhedaṃ soḷasavidhampi kiccaṃ kataṃ pariyositaṃ. Suvimuttacittā imaṃ bhaṇīti sabbaso vimuttacittā kisāgotamī therī imamatthaṃ ‘‘kalyāṇamittatā’’tiādinā gāthābandhavasena abhaṇīti attānaṃ paraṃ viya therī vadati. Tatridaṃ imissā theriyā apadānaṃ (apa. therī 2.3.55-94) –

    ‘‘ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰੋ ਨਾਮ ਜਿਨੋ, ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨ ਪਾਰਗੂ।

    ‘‘Padumuttaro nāma jino, sabbadhammāna pāragū;

    ਇਤੋ ਸਤਸਹਸ੍ਸਮ੍ਹਿ, ਕਪ੍ਪੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ ਨਾਯਕੋ॥

    Ito satasahassamhi, kappe uppajji nāyako.

    ‘‘ਤਦਾਹਂ ਹਂਸવਤਿਯਂ, ਜਾਤਾ ਅਞ੍ਞਤਰੇ ਕੁਲੇ।

    ‘‘Tadāhaṃ haṃsavatiyaṃ, jātā aññatare kule;

    ਉਪੇਤ੍વਾ ਤਂ ਨਰવਰਂ, ਸਰਣਂ ਸਮੁਪਾਗਮਿਂ॥

    Upetvā taṃ naravaraṃ, saraṇaṃ samupāgamiṃ.

    ‘‘ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਤਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸੋਸਿਂ, ਚਤੁਸਚ੍ਚੂਪਸਞ੍ਹਿਤਂ।

    ‘‘Dhammañca tassa assosiṃ, catusaccūpasañhitaṃ;

    ਮਧੁਰਂ ਪਰਮਸ੍ਸਾਦਂ, વਟ੍ਟਸਨ੍ਤਿਸੁਖਾવਹਂ॥

    Madhuraṃ paramassādaṃ, vaṭṭasantisukhāvahaṃ.

    ‘‘ਤਦਾ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ વੀਰੋ, ਲੂਖਚੀવਰਧਾਰਿਨਿਂ।

    ‘‘Tadā ca bhikkhuniṃ vīro, lūkhacīvaradhāriniṃ;

    ਠਪੇਨ੍ਤੋ ਏਤਦਗ੍ਗਮ੍ਹਿ, વਣ੍ਣਯੀ ਪੁਰਿਸੁਤ੍ਤਮੋ॥

    Ṭhapento etadaggamhi, vaṇṇayī purisuttamo.

    ‘‘ਜਨੇਤ੍વਾਨਪ੍ਪਕਂ ਪੀਤਿਂ, ਸੁਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਗੁਣੇ।

    ‘‘Janetvānappakaṃ pītiṃ, sutvā bhikkhuniyā guṇe;

    ਕਾਰਂ ਕਤ੍વਾਨ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ, ਯਥਾਸਤ੍ਤਿ ਯਥਾਬਲਂ॥

    Kāraṃ katvāna buddhassa, yathāsatti yathābalaṃ.

    ‘‘ਨਿਪਚ੍ਚ ਮੁਨਿવਰਂ ਤਂ, ਤਂ ਠਾਨਮਭਿਪਤ੍ਥਯਿਂ।

    ‘‘Nipacca munivaraṃ taṃ, taṃ ṭhānamabhipatthayiṃ;

    ਤਦਾਨੁਮੋਦਿ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਠਾਨਲਾਭਾਯ ਨਾਯਕੋ॥

    Tadānumodi sambuddho, ṭhānalābhāya nāyako.

    ‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਓਕ੍ਕਾਕਕੁਲਸਮ੍ਭવੋ।

    ‘‘Satasahassito kappe, okkākakulasambhavo;

    ਗੋਤਮੋ ਨਾਮ ਗੋਤ੍ਤੇਨ, ਸਤ੍ਥਾ ਲੋਕੇ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥

    Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.

    ‘‘ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਦਾਯਾਦਾ, ਓਰਸਾ ਧਮ੍ਮਨਿਮ੍ਮਿਤਾ।

    ‘‘Tassa dhammesu dāyādā, orasā dhammanimmitā;

    ਕਿਸਾਗੋਤਮੀ ਨਾਮੇਨ, ਹੇਸ੍ਸਸਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾવਿਕਾ॥

    Kisāgotamī nāmena, hessasi satthu sāvikā.

    ‘‘ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਮੁਦਿਤਾ ਹੁਤ੍વਾ, ਯਾવਜੀવਂ ਤਦਾ ਜਿਨਂ।

    ‘‘Taṃ sutvā muditā hutvā, yāvajīvaṃ tadā jinaṃ;

    ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾ ਪਰਿਚਰਿਂ, ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ વਿਨਾਯਕਂ॥

    Mettacittā paricariṃ, paccayehi vināyakaṃ.

    ‘‘ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਸੁਕਤੇਨ, ਚੇਤਨਾਪਣਿਧੀਹਿ ਚ।

    ‘‘Tena kammena sukatena, cetanāpaṇidhīhi ca;

    ਜਹਿਤ੍વਾ ਮਾਨੁਸਂ ਦੇਹਂ, ਤਾવਤਿਂਸਮਗਚ੍ਛਹਂ॥

    Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.

    ‘‘ਇਮਮ੍ਹਿ ਭਦ੍ਦਕੇ ਕਪ੍ਪੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਬਨ੍ਧੁ ਮਹਾਯਸੋ।

    ‘‘Imamhi bhaddake kappe, brahmabandhu mahāyaso;

    ਕਸ੍ਸਪੋ ਨਾਮ ਗੋਤ੍ਤੇਨ, ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ વਦਤਂ વਰੋ॥

    Kassapo nāma gottena, uppajji vadataṃ varo.

    ‘‘ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਮਹੇਸਿਸ੍ਸ, ਤਦਾ ਆਸਿ ਨਰਿਸ੍ਸਰੋ।

    ‘‘Upaṭṭhāko mahesissa, tadā āsi narissaro;

    ਕਾਸਿਰਾਜਾ ਕਿਕੀ ਨਾਮ, ਬਾਰਾਣਸਿਪੁਰੁਤ੍ਤਮੇ॥

    Kāsirājā kikī nāma, bārāṇasipuruttame.

    ‘‘ਪਞ੍ਚਮੀ ਤਸ੍ਸ ਧੀਤਾਸਿਂ, ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਮੇਨ વਿਸ੍ਸੁਤਾ।

    ‘‘Pañcamī tassa dhītāsiṃ, dhammā nāmena vissutā;

    ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍વਾ ਜਿਨਗ੍ਗਸ੍ਸ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਸਮਰੋਚਯਿਂ॥

    Dhammaṃ sutvā jinaggassa, pabbajjaṃ samarocayiṃ.

    ‘‘ਅਨੁਜਾਨਿ ਨ ਨੋ ਤਾਤੋ, ਅਗਾਰੇવ ਤਦਾ ਮਯਂ।

    ‘‘Anujāni na no tāto, agāreva tadā mayaṃ;

    વੀਸવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, વਿਚਰਿਮ੍ਹ ਅਤਨ੍ਦਿਤਾ॥

    Vīsavassasahassāni, vicarimha atanditā.

    ‘‘ਕੋਮਾਰਿਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਰਾਜਕਞ੍ਞਾ ਸੁਖੇਧਿਤਾ।

    ‘‘Komāribrahmacariyaṃ, rājakaññā sukhedhitā;

    ਬੁਦ੍ਧੋਪਟ੍ਠਾਨਨਿਰਤਾ, ਮੁਦਿਤਾ ਸਤ੍ਤ ਧੀਤਰੋ॥

    Buddhopaṭṭhānaniratā, muditā satta dhītaro.

    ‘‘ਸਮਣੀ ਸਮਣਗੁਤ੍ਤਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਭਿਕ੍ਖੁਦਾਯਿਕਾ।

    ‘‘Samaṇī samaṇaguttā ca, bhikkhunī bhikkhudāyikā;

    ਧਮ੍ਮਾ ਚੇવ ਸੁਧਮ੍ਮਾ ਚ, ਸਤ੍ਤਮੀ ਸਙ੍ਘਦਾਯਿਕਾ॥

    Dhammā ceva sudhammā ca, sattamī saṅghadāyikā.

    ‘‘ਖੇਮਾ ਉਪ੍ਪਲવਣ੍ਣਾ ਚ, ਪਟਾਚਾਰਾ ਚ ਕੁਣ੍ਡਲਾ।

    ‘‘Khemā uppalavaṇṇā ca, paṭācārā ca kuṇḍalā;

    ਅਹਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨਾ ਚ, વਿਸਾਖਾ ਹੋਤਿ ਸਤ੍ਤਮੀ॥

    Ahañca dhammadinnā ca, visākhā hoti sattamī.

    ‘‘ਤੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ ਸੁਕਤੇਹਿ, ਚੇਤਨਾਪਣਿਧੀਹਿ ਚ।

    ‘‘Tehi kammehi sukatehi, cetanāpaṇidhīhi ca;

    ਜਹਿਤ੍વਾ ਮਾਨੁਸਂ ਦੇਹਂ, ਤਾવਤਿਂਸਮਗਚ੍ਛਹਂ॥

    Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.

    ‘‘ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਚ ਭવੇ ਦਾਨਿ, ਜਾਤਾ ਸੇਟ੍ਠਿਕੁਲੇ ਅਹਂ।

    ‘‘Pacchime ca bhave dāni, jātā seṭṭhikule ahaṃ;

    ਦੁਗ੍ਗਤੇ ਅਧਨੇ ਨਟ੍ਠੇ, ਗਤਾ ਚ ਸਧਨਂ ਕੁਲਂ॥

    Duggate adhane naṭṭhe, gatā ca sadhanaṃ kulaṃ.

    ‘‘ਪਤਿਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਸੇਸਾ ਮੇ, ਦੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਧਨਾ ਇਤਿ।

    ‘‘Patiṃ ṭhapetvā sesā me, dessanti adhanā iti;

    ਯਦਾ ਚ ਪਸ੍ਸੂਤਾ ਆਸਿਂ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਦਯਿਤਾ ਤਦਾ॥

    Yadā ca passūtā āsiṃ, sabbesaṃ dayitā tadā.

    ‘‘ਯਦਾ ਸੋ ਤਰੁਣੋ ਭਦ੍ਦੋ, ਕੋਮਲਕੋ ਸੁਖੇਧਿਤੋ।

    ‘‘Yadā so taruṇo bhaddo, komalako sukhedhito;

    ਸਪਾਣਮਿવ ਕਨ੍ਤੋ ਮੇ, ਤਦਾ ਯਮવਸਂ ਗਤੋ॥

    Sapāṇamiva kanto me, tadā yamavasaṃ gato.

    ‘‘ਸੋਕਟ੍ਟਾਦੀਨવਦਨਾ, ਅਸ੍ਸੁਨੇਤ੍ਤਾ ਰੁਦਮ੍ਮੁਖਾ।

    ‘‘Sokaṭṭādīnavadanā, assunettā rudammukhā;

    ਮਤਂ ਕੁਣਪਮਾਦਾਯ, વਿਲਪਨ੍ਤੀ ਗਮਾਮਹਂ॥

    Mataṃ kuṇapamādāya, vilapantī gamāmahaṃ.

    ‘‘ਤਦਾ ਏਕੇਨ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਾ, ਉਪੇਤ੍વਾਭਿਸਕ੍ਕੁਤ੍ਤਮਂ।

    ‘‘Tadā ekena sandiṭṭhā, upetvābhisakkuttamaṃ;

    ਅવੋਚਂ ਦੇਹਿ ਭੇਸਜ੍ਜਂ, ਪੁਤ੍ਤਸਞ੍ਜੀવਨਨ੍ਤਿ ਭੋ॥

    Avocaṃ dehi bhesajjaṃ, puttasañjīvananti bho.

    ‘‘ਨ વਿਜ੍ਜਨ੍ਤੇ ਮਤਾ ਯਸ੍ਮਿਂ, ਗੇਹੇ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥਕਂ ਤਤੋ।

    ‘‘Na vijjante matā yasmiṃ, gehe siddhatthakaṃ tato;

    ਆਹਰਾਤਿ ਜਿਨੋ ਆਹ, વਿਨਯੋਪਾਯਕੋવਿਦੋ॥

    Āharāti jino āha, vinayopāyakovido.

    ‘‘ਤਦਾ ਗਮਿਤ੍વਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਂ, ਨ ਲਭਿਂ ਤਾਦਿਸਂ ਘਰਂ।

    ‘‘Tadā gamitvā sāvatthiṃ, na labhiṃ tādisaṃ gharaṃ;

    ਕੁਤੋ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥਕਂ ਤਸ੍ਮਾ, ਤਤੋ ਲਦ੍ਧਾ ਸਤਿਂ ਅਹਂ॥

    Kuto siddhatthakaṃ tasmā, tato laddhā satiṃ ahaṃ.

    ‘‘ਕੁਣਪਂ ਛਡ੍ਡਯਿਤ੍વਾਨ, ਉਪੇਸਿਂ ਲੋਕਨਾਯਕਂ।

    ‘‘Kuṇapaṃ chaḍḍayitvāna, upesiṃ lokanāyakaṃ;

    ਦੂਰਤੋવ ਮਮਂ ਦਿਸ੍વਾ, ਅવੋਚ ਮਧੁਰਸ੍ਸਰੋ॥

    Dūratova mamaṃ disvā, avoca madhurassaro.

    ‘‘ਯੋ ਚ વਸ੍ਸਸਤਂ ਜੀવੇ, ਅਪਸ੍ਸਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ।

    ‘‘Yo ca vassasataṃ jīve, apassaṃ udayabbayaṃ;

    ਏਕਾਹਂ ਜੀવਿਤਂ ਸੇਯ੍ਯੋ, ਪਸ੍ਸਤੋ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ॥

    Ekāhaṃ jīvitaṃ seyyo, passato udayabbayaṃ.

    ‘‘ਨ ਗਾਮਧਮ੍ਮੋ ਨਿਗਮਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੋ, ਨ ਚਾਪਿਯਂ ਏਕਕੁਲਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੋ।

    ‘‘Na gāmadhammo nigamassa dhammo, na cāpiyaṃ ekakulassa dhammo;

    ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਸਦੇવਕਸ੍ਸ, ਏਸੇવ ਧਮ੍ਮੋ ਯਦਿਦਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾ॥

    Sabbassa lokassa sadevakassa, eseva dhammo yadidaṃ aniccatā.

    ‘‘ਸਾਹਂ ਸੁਤ੍વਾਨਿਮਾ ਗਾਥਾ, ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਂ વਿਸੋਧਯਿਂ।

    ‘‘Sāhaṃ sutvānimā gāthā, dhammacakkhuṃ visodhayiṃ;

    ਤਤੋ વਿਞ੍ਞਾਤਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾ, ਪਬ੍ਬਜਿਂ ਅਨਗਾਰਿਯਂ॥

    Tato viññātasaddhammā, pabbajiṃ anagāriyaṃ.

    ‘‘ਤਥਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਸਨ੍ਤੀ, ਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤੀ ਜਿਨਸਾਸਨੇ।

    ‘‘Tathā pabbajitā santī, yuñjantī jinasāsane;

    ਨ ਚਿਰੇਨੇવ ਕਾਲੇਨ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਪਾਪੁਣਿਂ॥

    Na cireneva kālena, arahattamapāpuṇiṃ.

    ‘‘ਇਦ੍ਧੀਸੁ ਚ વਸੀ ਹੋਮਿ, ਦਿਬ੍ਬਾਯ ਸੋਤਧਾਤੁਯਾ।

    ‘‘Iddhīsu ca vasī homi, dibbāya sotadhātuyā;

    ਪਰਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਜਾਨਾਮਿ, ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਕਾਰਿਕਾ॥

    Paracittāni jānāmi, satthusāsanakārikā.

    ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਂ ਜਾਨਾਮਿ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁ વਿਸੋਧਿਤਂ।

    ‘‘Pubbenivāsaṃ jānāmi, dibbacakkhu visodhitaṃ;

    ਖੇਪੇਤ੍વਾ ਆਸવੇ ਸਬ੍ਬੇ, વਿਸੁਦ੍ਧਾਸਿਂ ਸੁਨਿਮ੍ਮਲਾ॥

    Khepetvā āsave sabbe, visuddhāsiṃ sunimmalā.

    ‘‘ਪਰਿਚਿਣ੍ਣੋ ਮਯਾ ਸਤ੍ਥਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ।

    ‘‘Pariciṇṇo mayā satthā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ;

    ਓਹਿਤੋ ਗਰੁਕੋ ਭਾਰੋ, ਭવਨੇਤ੍ਤਿ ਸਮੂਹਤਾ॥

    Ohito garuko bhāro, bhavanetti samūhatā.

    ‘‘ਯਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ, ਅਗਾਰਸ੍ਮਾਨਗਾਰਿਯਂ।

    ‘‘Yassatthāya pabbajitā, agārasmānagāriyaṃ;

    ਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਥੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸਬ੍ਬਸਂਯੋਜਨਕ੍ਖਯੋ॥

    So me attho anuppatto, sabbasaṃyojanakkhayo.

    ‘‘ਅਤ੍ਥਧਮ੍ਮਨਿਰੁਤ੍ਤੀਸੁ, ਪਟਿਭਾਨੇ ਤਥੇવ ਚ।

    ‘‘Atthadhammaniruttīsu, paṭibhāne tatheva ca;

    ਞਾਣਂ ਮੇ વਿਮਲਂ ਸੁਦ੍ਧਂ, ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠਸ੍ਸ વਾਹਸਾ॥

    Ñāṇaṃ me vimalaṃ suddhaṃ, buddhaseṭṭhassa vāhasā.

    ‘‘ਸਙ੍ਕਾਰਕੂਟਾ ਆਹਿਤ੍વਾ, ਸੁਸਾਨਾ ਰਥਿਯਾਪਿ ਚ।

    ‘‘Saṅkārakūṭā āhitvā, susānā rathiyāpi ca;

    ਤਤੋ ਸਙ੍ਘਾਟਿਕਂ ਕਤ੍વਾ, ਲੂਖਂ ਧਾਰੇਮਿ ਚੀવਰਂ॥

    Tato saṅghāṭikaṃ katvā, lūkhaṃ dhāremi cīvaraṃ.

    ‘‘ਜਿਨੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਗੁਣੇ ਤੁਟ੍ਠੋ, ਲੂਖਚੀવਰਧਾਰਣੇ।

    ‘‘Jino tasmiṃ guṇe tuṭṭho, lūkhacīvaradhāraṇe;

    ਠਪੇਸਿ ਏਤਦਗ੍ਗਮ੍ਹਿ, ਪਰਿਸਾਸੁ વਿਨਾਯਕੋ॥

    Ṭhapesi etadaggamhi, parisāsu vināyako.

    ‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ॰… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ਕਿਸਾਗੋਤਮੀਥੇਰੀਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

    Kisāgotamītherīgāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    ਏਕਾਦਸਨਿਪਾਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

    Ekādasanipātavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਥੇਰੀਗਾਥਾਪਾਲ਼ਿ • Therīgāthāpāḷi / ੧. ਕਿਸਾਗੋਤਮੀਥੇਰੀਗਾਥਾ • 1. Kisāgotamītherīgāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact