Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Aṅguttara Nikāya, English translation |
អង្គុត្តរ និកាយ ៧។៦៤
Numbered Discourses 7.64
៦។ អព្យាកតវគ្គ
6. The Undeclared Points
កោធនសុត្ត
Irritable
“សត្តិមេ, ភិក្ខវេ, ធម្មា សបត្តកន្តា សបត្តករណា កោធនំ អាគច្ឆន្តិ ឥត្ថិំ វា បុរិសំ វា។ កតមេ សត្ត?
“Bhikkhus, these seven things that please and assist an enemy happen to an irritable woman or man. What seven?
ឥធ, ភិក្ខវេ, សបត្តោ សបត្តស្ស ឯវំ ឥច្ឆតិ: ‘អហោ វតាយំ ទុព្ពណ្ណោ អស្សាៜតិ។ តំ កិស្ស ហេតុ? ន, ភិក្ខវេ, សបត្តោ សបត្តស្ស វណ្ណវតាយ នន្ទតិ។ កោធនោយំ, ភិក្ខវេ, បុរិសបុគ្គលោ កោធាភិភូតោ កោធបរេតោ, កិញ្ចាបិ សោ ហោតិ សុន្ហាតោ សុវិលិត្តោ កប្បិតកេសមស្សុ ឱទាតវត្ថវសនោ; អថ ខោ សោ ទុព្ពណ្ណោវ ហោតិ កោធាភិភូតោ។ អយំ, ភិក្ខវេ, បឋមោ ធម្មោ សបត្តកន្តោ សបត្តករណោ កោធនំ អាគច្ឆតិ ឥត្ថិំ វា បុរិសំ វា។
Firstly, an enemy wishes for an enemy: ‘If only they’d become ugly!’ Why is that? Because an enemy doesn’t like to have a beautiful enemy. An irritable person, overcome and overwhelmed by anger, is ugly, even though they’re nicely bathed and anointed, with hair and beard dressed, and wearing white clothes. This is the first thing that pleases and assists an enemy which happens to an irritable woman or man.
បុន ចបរំ, ភិក្ខវេ, សបត្តោ សបត្តស្ស ឯវំ ឥច្ឆតិ: ‘អហោ វតាយំ ទុក្ខំ សយេយ្យាៜតិ។ តំ កិស្ស ហេតុ? ន, ភិក្ខវេ, សបត្តោ សបត្តស្ស សុខសេយ្យាយ នន្ទតិ។ កោធនោយំ, ភិក្ខវេ, បុរិសបុគ្គលោ កោធាភិភូតោ កោធបរេតោ, កិញ្ចាបិ សោ បល្លង្កេ សេតិ គោនកត្ថតេ បដលិកត្ថតេ កទលិមិគបវរបច្ចត្ថរណេ សៅត្តរច្ឆទេ ឧភតោលោហិតកូបធានេ; អថ ខោ សោ ទុក្ខញ្ញេវ សេតិ កោធាភិភូតោ។ អយំ, ភិក្ខវេ, ទុតិយោ ធម្មោ សបត្តកន្តោ សបត្តករណោ កោធនំ អាគច្ឆតិ ឥត្ថិំ វា បុរិសំ វា។
Furthermore, an enemy wishes for an enemy: ‘If only they’d sleep badly!’ Why is that? Because an enemy doesn’t like to have an enemy who sleeps at ease. An irritable person, overcome and overwhelmed by anger, sleeps badly, even though they sleep on a couch spread with woolen covers—shag-piled, pure white, or embroidered with flowers—and spread with a fine deer hide, with a canopy above and red pillows at both ends. This is the second thing …
បុន ចបរំ, ភិក្ខវេ, សបត្តោ សបត្តស្ស ឯវំ ឥច្ឆតិ: ‘អហោ វតាយំ ន បចុរត្ថោ អស្សាៜតិ។ តំ កិស្ស ហេតុ? ន, ភិក្ខវេ, សបត្តោ សបត្តស្ស បចុរត្ថតាយ នន្ទតិ។ កោធនោយំ, ភិក្ខវេ, បុរិសបុគ្គលោ កោធាភិភូតោ កោធបរេតោ, អនត្ថម្បិ គហេត្វា ‘អត្ថោ មេ គហិតោៜតិ មញ្ញតិ, អត្ថម្បិ គហេត្វា ‘អនត្ថោ មេ គហិតោៜតិ មញ្ញតិ។ តស្សិមេ ធម្មា អញ្ញមញ្ញំ វិបច្ចនីកា គហិតា ទីឃរត្តំ អហិតាយ ទុក្ខាយ សំវត្តន្តិ កោធាភិភូតស្ស។ អយំ, ភិក្ខវេ, តតិយោ ធម្មោ សបត្តកន្តោ សបត្តករណោ កោធនំ អាគច្ឆតិ ឥត្ថិំ វា បុរិសំ វា។
Furthermore, an enemy wishes for an enemy: ‘If only they don’t get all they need!’ Why is that? Because an enemy doesn’t like to have an enemy who gets all they need. When an irritable person, overcome and overwhelmed by anger, gets what they don’t need they think, ‘I’ve got what I need.’ When they get what they need they think, ‘I’ve got what I don’t need.’ When an angry person gets these things that are the exact opposite of what they need, it’s for their lasting harm and suffering. This is the third thing …
បុន ចបរំ, ភិក្ខវេ, សបត្តោ សបត្តស្ស ឯវំ ឥច្ឆតិ: ‘អហោ វតាយំ ន ភោគវា អស្សាៜតិ។ តំ កិស្ស ហេតុ? ន, ភិក្ខវេ, សបត្តោ សបត្តស្ស ភោគវតាយ នន្ទតិ។ កោធនស្ស, ភិក្ខវេ, បុរិសបុគ្គលស្ស កោធាភិភូតស្ស កោធបរេតស្ស, យេបិស្ស តេ ហោន្តិ ភោគា ឧដ្ឋានវីរិយាធិគតា ពាហាពលបរិចិតា សេទាវក្ខិត្តា ធម្មិកា ធម្មលទ្ធា, តេបិ រាជានោ រាជកោសំ បវេសេន្តិ កោធាភិភូតស្ស។ អយំ, ភិក្ខវេ, ចតុត្ថោ ធម្មោ សបត្តកន្តោ សបត្តករណោ កោធនំ អាគច្ឆតិ ឥត្ថិំ វា បុរិសំ វា។
Furthermore, an enemy wishes for an enemy: ‘If only they weren’t wealthy!’ Why is that? Because an enemy doesn’t like to have an enemy who is wealthy. When a person is irritable, overcome and overwhelmed by anger, the rulers seize the legitimate wealth they’ve earned by their efforts, built up with their own hands, gathered by the sweat of their brow. This is the fourth thing …
បុន ចបរំ, ភិក្ខវេ, សបត្តោ សបត្តស្ស ឯវំ ឥច្ឆតិ: ‘អហោ វតាយំ ន យសវា អស្សាៜតិ។ តំ កិស្ស ហេតុ? ន, ភិក្ខវេ, សបត្តោ សបត្តស្ស យសវតាយ នន្ទតិ។ កោធនោយំ, ភិក្ខវេ, បុរិសបុគ្គលោ កោធាភិភូតោ កោធបរេតោ, យោបិស្ស សោ ហោតិ យសោ អប្បមាទាធិគតោ, តម្ហាបិ ធំសតិ កោធាភិភូតោ។ អយំ, ភិក្ខវេ, បញ្ចមោ ធម្មោ សបត្តកន្តោ សបត្តករណោ កោធនំ អាគច្ឆតិ ឥត្ថិំ វា បុរិសំ វា។
Furthermore, an enemy wishes for an enemy: ‘If only they weren’t famous!’ Why is that? Because an enemy doesn’t like to have a famous enemy. When a person is irritable, overcome and overwhelmed by anger, any fame they have acquired by diligence falls to dust. This is the fifth thing …
បុន ចបរំ, ភិក្ខវេ, សបត្តោ សបត្តស្ស ឯវំ ឥច្ឆតិ: ‘អហោ វតាយំ ន មិត្តវា អស្សាៜតិ។ តំ កិស្ស ហេតុ? ន, ភិក្ខវេ, សបត្តោ សបត្តស្ស មិត្តវតាយ នន្ទតិ។ កោធនំ, ភិក្ខវេ, បុរិសបុគ្គលំ កោធាភិភូតំ កោធបរេតំ, យេបិស្ស តេ ហោន្តិ មិត្តាមច្ចា ញាតិសាលោហិតា, តេបិ អារកា បរិវជ្ជន្តិ កោធាភិភូតំ។ អយំ, ភិក្ខវេ, ឆដ្ឋោ ធម្មោ សបត្តកន្តោ សបត្តករណោ កោធនំ អាគច្ឆតិ ឥត្ថិំ វា បុរិសំ វា។
Furthermore, an enemy wishes for an enemy: ‘If only they had no friends!’ Why is that? Because an enemy doesn’t like to have an enemy with friends. When a person is irritable, overcome and overwhelmed by anger, their friends and colleagues, relatives and kin avoid them from afar. This is the sixth thing …
បុន ចបរំ, ភិក្ខវេ, សបត្តោ សបត្តស្ស ឯវំ ឥច្ឆតិ: ‘អហោ វតាយំ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបជ្ជេយ្យាៜតិ។ តំ កិស្ស ហេតុ? ន, ភិក្ខវេ, សបត្តោ សបត្តស្ស សុគតិគមនេ នន្ទតិ។ កោធនោយំ, ភិក្ខវេ, បុរិសបុគ្គលោ កោធាភិភូតោ កោធបរេតោ កាយេន ទុច្ចរិតំ ចរតិ, វាចាយ ទុច្ចរិតំ ចរតិ, មនសា ទុច្ចរិតំ ចរតិ។ សោ កាយេន ទុច្ចរិតំ ចរិត្វា វាចាយ …បេ… កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបជ្ជតិ កោធាភិភូតោ។ អយំ, ភិក្ខវេ, សត្តមោ ធម្មោ សបត្តកន្តោ សបត្តករណោ កោធនំ អាគច្ឆតិ ឥត្ថិំ វា បុរិសំ វា។
Furthermore, an enemy wishes for an enemy: ‘If only, when their body breaks up, after death, they’re reborn in a place of loss, a bad place, the underworld, hell!’ Why is that? Because an enemy doesn’t like to have an enemy who goes to a good place. When a person is irritable, overcome and overwhelmed by anger, they do bad things by way of body, speech, and mind. When their body breaks up, after death, they’re reborn in a place of loss, a bad place, the underworld, hell. This is the seventh thing that pleases and assists an enemy which happens to an irritable woman or man.
ឥមេ ខោ, ភិក្ខវេ, សត្ត ធម្មា សបត្តកន្តា សបត្តករណា កោធនំ អាគច្ឆន្តិ ឥត្ថិំ វា បុរិសំ វាតិ។
These are the seven things that please and assist an enemy which happen to an irritable woman or man.
កោធនោ ទុព្ពណ្ណោ ហោតិ, អថោ ទុក្ខម្បិ សេតិ សោ; អថោ អត្ថំ គហេត្វាន, អនត្ថំ អធិបជ្ជតិ។
An irritable person is ugly and they sleep badly. When they get what they need, they take it to be what they don’t need.
តតោ កាយេន វាចាយ, វធំ កត្វាន កោធនោ; កោធាភិភូតោ បុរិសោ, ធនជានិំ និគច្ឆតិ។
An angry person kills with body or speech; overcome with anger, they lose their wealth.
កោធសម្មទសម្មត្តោ, អាយសក្យំ និគច្ឆតិ; ញាតិមិត្តា សុហជ្ជា ច, បរិវជ្ជន្តិ កោធនំ។
Mad with anger, they fall into disgrace. Family, friends, and loved ones avoid an irritable person.
អនត្ថជននោ កោធោ, កោធោ ចិត្តប្បកោបនោ; ភយមន្តរតោ ជាតំ, តំ ជនោ នាវពុជ្ឈតិ។
Anger creates harm; anger upsets the mind. That person doesn’t recognize the danger that arises within.
កុទ្ធោ អត្ថំ ន ជានាតិ, កុទ្ធោ ធម្មំ ន បស្សតិ; អន្ធតមំ តទា ហោតិ, យំ កោធោ សហតេ នរំ។
An angry person doesn’t know the good. An angry person doesn’t see the truth. When a person is beset by anger, only blind darkness is left.
យំ កុទ្ធោ ឧបរោធេតិ, សុករំ វិយ ទុក្ករំ; បច្ឆា សោ វិគតេ កោធេ, អគ្គិទឌ្ឍោវ តប្បតិ។
An angry person destroys with ease what was hard to build. Afterwards, when the anger is spent, they’re tormented as if burnt by fire.
ទុម្មង្កុយំ បទស្សេតិ, ធូមំ ធូមីវ បាវកោ; យតោ បតាយតិ កោធោ, យេន កុជ្ឈន្តិ មានវា។
Their look betrays their sulkiness like a fire’s smoky plume. And when their anger flares up, they make others angry.
នាស្ស ហិរី ន ឱត្តប្បំ, ន វាចោ ហោតិ គារវោ; កោធេន អភិភូតស្ស, ន ទីបំ ហោតិ កិញ្ចនំ។
They have no conscience or prudence, nor any respectful speech. One overcome by anger has no island refuge anywhere.
តបនីយានិ កម្មានិ, យានិ ធម្មេហិ អារកា; តានិ អារោចយិស្សាមិ, តំ សុណាថ យថា តថំ។
The deeds that torment a man are far from those that are good. I’ll explain them now; listen to this, for it is the truth.
កុទ្ធោ ហិ បិតរំ ហន្តិ, ហន្តិ កុទ្ធោ សមាតរំ; កុទ្ធោ ហិ ព្រាហ្មណំ ហន្តិ, ហន្តិ កុទ្ធោ បុថុជ្ជនំ។
An angry person slays their father; their mother, too, they slay. An angry person slays a saint; a normal person, too, they slay.
យាយ មាតុ ភតោ បោសោ, ឥមំ លោកំ អវេក្ខតិ; តម្បិ បាណទទិំ សន្តិំ, ហន្តិ កុទ្ធោ បុថុជ្ជនោ។
A man is raised by his mother, who shows him the world. But an angry ordinary person slays even that good woman who gave him life.
អត្តូបមា ហិ តេ សត្តា, អត្តា ហិ បរមោ បិយោ; ហន្តិ កុទ្ធោ បុថុត្តានំ, នានារូបេសុ មុច្ឆិតោ។
Like oneself, all sentient beings hold themselves most dear. But angry people kill themselves all kinds of ways, distraught for many reasons.
អសិនា ហន្តិ អត្តានំ, វិសំ ខាទន្តិ មុច្ឆិតា; រជ្ជុយា ពជ្ឈ មីយន្តិ, បព្ពតាមបិ កន្ទរេ។
Some kill themselves with swords, some, distraught, take poison. Some hang themselves with rope, or fling themselves down a mountain gorge.
ភូនហច្ចានិ កម្មានិ, អត្តមារណិយានិ ច; ករោន្តា នាវពុជ្ឈន្តិ, កោធជាតោ បរាភវោ។
When they commit deeds of destroying life and killing themselves, they don’t realize what they do, for anger leads to their downfall.
ឥតាយំ កោធរូបេន, មច្ចុបាសោ គុហាសយោ; តំ ទមេន សមុច្ឆិន្ទេ, បញ្ញាវីរិយេន ទិដ្ឋិយា។
The snare of death in the form of anger lies hidden in the heart. You should cut it out by self-control, by wisdom, energy, and right ideas.
យថា មេតំ អកុសលំ, សមុច្ឆិន្ទេថ បណ្ឌិតោ; តថេវ ធម្មេ សិក្ខេថ, មា នោ ទុម្មង្កុយំ អហុ។
An astute person should cut out this unskillful thing. And they’d train in the teaching in just the same way, not yielding to sulkiness.
វីតកោធា អនាយាសា, វីតលោភា អនុស្សុកា; ទន្តា កោធំ បហន្ត្វាន, បរិនិព្ពន្តិ អនាសវា”តិ។
Free of anger, free of despair, free of greed, with no more longing, tamed, having given up anger, the undefiled become fully extinguished.
ឯកាទសមំ។
អព្យាកតវគ្គោ ឆដ្ឋោ។
តស្សុទ្ទានំ
អព្យាកតោ បុរិសគតិ, តិស្ស សីហ អរក្ខិយំ; កិមិលំ សត្ត បចលា, មេត្តា ភរិយា កោធេកាទសាតិ។
The authoritative text of the Aṅguttara Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]