Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ • Aṅguttaranikāya

    ౧౧. కోధనసుత్తం

    11. Kodhanasuttaṃ

    ౬౪. ‘‘సత్తిమే , భిక్ఖవే, ధమ్మా సపత్తకన్తా సపత్తకరణా కోధనం ఆగచ్ఛన్తి ఇత్థిం వా పురిసం వా. కతమే సత్త? ఇధ, భిక్ఖవే, సపత్తో సపత్తస్స ఏవం ఇచ్ఛతి – ‘అహో వతాయం దుబ్బణ్ణో అస్సా’తి! తం కిస్స హేతు? న, భిక్ఖవే, సపత్తో సపత్తస్స వణ్ణవతాయ నన్దతి. కోధనోయం 1, భిక్ఖవే, పురిసపుగ్గలో కోధాభిభూతో కోధపరేతో, కిఞ్చాపి సో హోతి సున్హాతో సువిలిత్తో కప్పితకేసమస్సు ఓదాతవత్థవసనో 2; అథ ఖో సో దుబ్బణ్ణోవ హోతి కోధాభిభూతో. అయం, భిక్ఖవే, పఠమో ధమ్మో సపత్తకన్తో సపత్తకరణో కోధనం ఆగచ్ఛతి ఇత్థిం వా పురిసం వా.

    64. ‘‘Sattime , bhikkhave, dhammā sapattakantā sapattakaraṇā kodhanaṃ āgacchanti itthiṃ vā purisaṃ vā. Katame satta? Idha, bhikkhave, sapatto sapattassa evaṃ icchati – ‘aho vatāyaṃ dubbaṇṇo assā’ti! Taṃ kissa hetu? Na, bhikkhave, sapatto sapattassa vaṇṇavatāya nandati. Kodhanoyaṃ 3, bhikkhave, purisapuggalo kodhābhibhūto kodhapareto, kiñcāpi so hoti sunhāto suvilitto kappitakesamassu odātavatthavasano 4; atha kho so dubbaṇṇova hoti kodhābhibhūto. Ayaṃ, bhikkhave, paṭhamo dhammo sapattakanto sapattakaraṇo kodhanaṃ āgacchati itthiṃ vā purisaṃ vā.

    ‘‘పున చపరం, భిక్ఖవే, సపత్తో సపత్తస్స ఏవం ఇచ్ఛతి – ‘అహో వతాయం దుక్ఖం సయేయ్యా’తి! తం కిస్స హేతు? న, భిక్ఖవే, సపత్తో సపత్తస్స సుఖసేయ్యాయ నన్దతి. కోధనోయం, భిక్ఖవే, పురిసపుగ్గలో కోధాభిభూతో కోధపరేతో, కిఞ్చాపి సో పల్లఙ్కే సేతి గోనకత్థతే పటలికత్థతే కదలిమిగపవరపచ్చత్థరణే సఉత్తరచ్ఛదే ఉభతోలోహితకూపధానే; అథ ఖో సో దుక్ఖఞ్ఞేవ సేతి కోధాభిభూతో. అయం, భిక్ఖవే, దుతియో ధమ్మో సపత్తకన్తో సపత్తకరణో కోధనం ఆగచ్ఛతి ఇత్థిం వా పురిసం వా.

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, sapatto sapattassa evaṃ icchati – ‘aho vatāyaṃ dukkhaṃ sayeyyā’ti! Taṃ kissa hetu? Na, bhikkhave, sapatto sapattassa sukhaseyyāya nandati. Kodhanoyaṃ, bhikkhave, purisapuggalo kodhābhibhūto kodhapareto, kiñcāpi so pallaṅke seti gonakatthate paṭalikatthate kadalimigapavarapaccattharaṇe sauttaracchade ubhatolohitakūpadhāne; atha kho so dukkhaññeva seti kodhābhibhūto. Ayaṃ, bhikkhave, dutiyo dhammo sapattakanto sapattakaraṇo kodhanaṃ āgacchati itthiṃ vā purisaṃ vā.

    ‘‘పున చపరం, భిక్ఖవే, సపత్తో సపత్తస్స ఏవం ఇచ్ఛతి – ‘అహో వతాయం న పచురత్థో అస్సా’తి! తం కిస్స హేతు? న, భిక్ఖవే, సపత్తో సపత్తస్స పచురత్థతాయ నన్దతి . కోధనోయం , భిక్ఖవే, పురిసపుగ్గలో కోధాభిభూతో కోధపరేతో, అనత్థమ్పి గహేత్వా ‘అత్థో మే గహితో’తి మఞ్ఞతి , అత్థమ్పి గహేత్వా ‘అనత్థో మే గహితో’తి మఞ్ఞతి. తస్సిమే ధమ్మా అఞ్ఞమఞ్ఞం విపచ్చనీకా గహితా దీఘరత్తం అహితాయ దుక్ఖాయ సంవత్తన్తి కోధాభిభూతస్స. అయం, భిక్ఖవే, తతియో ధమ్మో సపత్తకన్తో సపత్తకరణో కోధనం ఆగచ్ఛతి ఇత్థిం వా పురిసం వా.

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, sapatto sapattassa evaṃ icchati – ‘aho vatāyaṃ na pacurattho assā’ti! Taṃ kissa hetu? Na, bhikkhave, sapatto sapattassa pacuratthatāya nandati . Kodhanoyaṃ , bhikkhave, purisapuggalo kodhābhibhūto kodhapareto, anatthampi gahetvā ‘attho me gahito’ti maññati , atthampi gahetvā ‘anattho me gahito’ti maññati. Tassime dhammā aññamaññaṃ vipaccanīkā gahitā dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya saṃvattanti kodhābhibhūtassa. Ayaṃ, bhikkhave, tatiyo dhammo sapattakanto sapattakaraṇo kodhanaṃ āgacchati itthiṃ vā purisaṃ vā.

    ‘‘పున చపరం, భిక్ఖవే, సపత్తో సపత్తస్స ఏవం ఇచ్ఛతి – ‘అహో వతాయం న భోగవా అస్సా’తి! తం కిస్స హేతు? న, భిక్ఖవే, సపత్తో సపత్తస్స భోగవతాయ నన్దతి. కోధనస్స, భిక్ఖవే, పురిసపుగ్గలస్స కోధాభిభూతస్స కోధపరేతస్స, యేపిస్స తే హోన్తి భోగా ఉట్ఠానవీరియాధిగతా బాహాబలపరిచితా సేదావక్ఖిత్తా ధమ్మికా ధమ్మలద్ధా, తేపి రాజానో రాజకోసం పవేసేన్తి కోధాభిభూతస్స. అయం, భిక్ఖవే, చతుత్థో ధమ్మో సపత్తకన్తో సపత్తకరణో కోధనం ఆగచ్ఛతి ఇత్థిం వా పురిసం వా.

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, sapatto sapattassa evaṃ icchati – ‘aho vatāyaṃ na bhogavā assā’ti! Taṃ kissa hetu? Na, bhikkhave, sapatto sapattassa bhogavatāya nandati. Kodhanassa, bhikkhave, purisapuggalassa kodhābhibhūtassa kodhaparetassa, yepissa te honti bhogā uṭṭhānavīriyādhigatā bāhābalaparicitā sedāvakkhittā dhammikā dhammaladdhā, tepi rājāno rājakosaṃ pavesenti kodhābhibhūtassa. Ayaṃ, bhikkhave, catuttho dhammo sapattakanto sapattakaraṇo kodhanaṃ āgacchati itthiṃ vā purisaṃ vā.

    ‘‘పున చపరం, భిక్ఖవే, సపత్తో సపత్తస్స ఏవం ఇచ్ఛతి – ‘అహో వతాయం న యసవా అస్సా’తి! తం కిస్స హేతు? న, భిక్ఖవే, సపత్తో సపత్తస్స యసవతాయ నన్దతి. కోధనోయం, భిక్ఖవే, పురిసపుగ్గలో కోధాభిభూతో కోధపరేతో, యోపిస్స సో హోతి యసో అప్పమాదాధిగతో, తమ్హాపి ధంసతి కోధాభిభూతో. అయం, భిక్ఖవే, పఞ్చమో ధమ్మో సపత్తకన్తో సపత్తకరణో కోధనం ఆగచ్ఛతి ఇత్థిం వా పురిసం వా.

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, sapatto sapattassa evaṃ icchati – ‘aho vatāyaṃ na yasavā assā’ti! Taṃ kissa hetu? Na, bhikkhave, sapatto sapattassa yasavatāya nandati. Kodhanoyaṃ, bhikkhave, purisapuggalo kodhābhibhūto kodhapareto, yopissa so hoti yaso appamādādhigato, tamhāpi dhaṃsati kodhābhibhūto. Ayaṃ, bhikkhave, pañcamo dhammo sapattakanto sapattakaraṇo kodhanaṃ āgacchati itthiṃ vā purisaṃ vā.

    ‘‘పున చపరం, భిక్ఖవే, సపత్తో సపత్తస్స ఏవం ఇచ్ఛతి – ‘అహో వతాయం న మిత్తవా అస్సా’తి! తం కిస్స హేతు? న, భిక్ఖవే, సపత్తో సపత్తస్స మిత్తవతాయ నన్దతి. కోధనం, భిక్ఖవే, పురిసపుగ్గలం కోధాభిభూతం కోధపరేతం, యేపిస్స తే హోన్తి మిత్తామచ్చా ఞాతిసాలోహితా, తేపి ఆరకా పరివజ్జన్తి కోధాభిభూతం. అయం, భిక్ఖవే, ఛట్ఠో ధమ్మో సపత్తకన్తో సపత్తకరణో కోధనం ఆగచ్ఛతి ఇత్థిం వా పురిసం వా.

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, sapatto sapattassa evaṃ icchati – ‘aho vatāyaṃ na mittavā assā’ti! Taṃ kissa hetu? Na, bhikkhave, sapatto sapattassa mittavatāya nandati. Kodhanaṃ, bhikkhave, purisapuggalaṃ kodhābhibhūtaṃ kodhaparetaṃ, yepissa te honti mittāmaccā ñātisālohitā, tepi ārakā parivajjanti kodhābhibhūtaṃ. Ayaṃ, bhikkhave, chaṭṭho dhammo sapattakanto sapattakaraṇo kodhanaṃ āgacchati itthiṃ vā purisaṃ vā.

    ‘‘పున చపరం, భిక్ఖవే, సపత్తో సపత్తస్స ఏవం ఇచ్ఛతి – ‘అహో వతాయం కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపజ్జేయ్యా’తి! తం కిస్స హేతు? న, భిక్ఖవే, సపత్తో సపత్తస్స సుగతిగమనే నన్దతి. కోధనోయం, భిక్ఖవే, పురిసపుగ్గలో కోధాభిభూతో కోధపరేతో కాయేన దుచ్చరితం చరతి, వాచాయ దుచ్చరితం చరతి, మనసా దుచ్చరితం చరతి. సో కాయేన దుచ్చరితం చరిత్వా వాచాయ…పే॰… కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపజ్జతి కోధాభిభూతో. అయం, భిక్ఖవే, సత్తమో ధమ్మో సపత్తకన్తో సపత్తకరణో కోధనం ఆగచ్ఛతి ఇత్థిం వా పురిసం వా. ఇమే ఖో, భిక్ఖవే, సత్త ధమ్మా సపత్తకన్తా సపత్తకరణా కోధనం ఆగచ్ఛన్తి ఇత్థిం వా పురిసం వా’’తి.

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, sapatto sapattassa evaṃ icchati – ‘aho vatāyaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyyā’ti! Taṃ kissa hetu? Na, bhikkhave, sapatto sapattassa sugatigamane nandati. Kodhanoyaṃ, bhikkhave, purisapuggalo kodhābhibhūto kodhapareto kāyena duccaritaṃ carati, vācāya duccaritaṃ carati, manasā duccaritaṃ carati. So kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya…pe… kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati kodhābhibhūto. Ayaṃ, bhikkhave, sattamo dhammo sapattakanto sapattakaraṇo kodhanaṃ āgacchati itthiṃ vā purisaṃ vā. Ime kho, bhikkhave, satta dhammā sapattakantā sapattakaraṇā kodhanaṃ āgacchanti itthiṃ vā purisaṃ vā’’ti.

    ‘‘కోధనో దుబ్బణ్ణో హోతి, అథో దుక్ఖమ్పి సేతి సో;

    ‘‘Kodhano dubbaṇṇo hoti, atho dukkhampi seti so;

    అథో అత్థం గహేత్వాన, అనత్థం అధిపజ్జతి 5.

    Atho atthaṃ gahetvāna, anatthaṃ adhipajjati 6.

    ‘‘తతో కాయేన వాచాయ, వధం కత్వాన కోధనో;

    ‘‘Tato kāyena vācāya, vadhaṃ katvāna kodhano;

    కోధాభిభూతో పురిసో, ధనజానిం నిగచ్ఛతి.

    Kodhābhibhūto puriso, dhanajāniṃ nigacchati.

    ‘‘కోధసమ్మదసమ్మత్తో , ఆయసక్యం 7 నిగచ్ఛతి;

    ‘‘Kodhasammadasammatto , āyasakyaṃ 8 nigacchati;

    ఞాతిమిత్తా సుహజ్జా చ, పరివజ్జన్తి కోధనం.

    Ñātimittā suhajjā ca, parivajjanti kodhanaṃ.

    9 ‘‘అనత్థజననో కోధో, కోధో చిత్తప్పకోపనో;

    10 ‘‘Anatthajanano kodho, kodho cittappakopano;

    భయమన్తరతో జాతం, తం జనో నావబుజ్ఝతి.

    Bhayamantarato jātaṃ, taṃ jano nāvabujjhati.

    ‘‘కుద్ధో అత్థం న జానాతి, కుద్ధో ధమ్మం న పస్సతి;

    ‘‘Kuddho atthaṃ na jānāti, kuddho dhammaṃ na passati;

    అన్ధతమం తదా హోతి, యం కోధో సహతే నరం.

    Andhatamaṃ tadā hoti, yaṃ kodho sahate naraṃ.

    ‘‘యం కుద్ధో ఉపరోధేతి, సుకరం వియ దుక్కరం;

    ‘‘Yaṃ kuddho uparodheti, sukaraṃ viya dukkaraṃ;

    పచ్ఛా సో విగతే కోధే, అగ్గిదడ్ఢోవ తప్పతి.

    Pacchā so vigate kodhe, aggidaḍḍhova tappati.

    ‘‘దుమ్మఙ్కుయం పదస్సేతి 11, ధూమం ధూమీవ పావకో;

    ‘‘Dummaṅkuyaṃ padasseti 12, dhūmaṃ dhūmīva pāvako;

    యతో పతాయతి కోధో, యేన కుజ్ఝన్తి మానవా.

    Yato patāyati kodho, yena kujjhanti mānavā.

    ‘‘నాస్స హిరీ న ఓత్తప్పం 13, న వాచో హోతి గారవో;

    ‘‘Nāssa hirī na ottappaṃ 14, na vāco hoti gāravo;

    కోధేన అభిభూతస్స, న దీపం హోతి కిఞ్చనం.

    Kodhena abhibhūtassa, na dīpaṃ hoti kiñcanaṃ.

    ‘‘తపనీయాని కమ్మాని, యాని ధమ్మేహి ఆరకా;

    ‘‘Tapanīyāni kammāni, yāni dhammehi ārakā;

    తాని ఆరోచయిస్సామి, తం సుణాథ యథా తథం.

    Tāni ārocayissāmi, taṃ suṇātha yathā tathaṃ.

    ‘‘కుద్ధో హి పితరం హన్తి, హన్తి కుద్ధో సమాతరం;

    ‘‘Kuddho hi pitaraṃ hanti, hanti kuddho samātaraṃ;

    కుద్ధో హి బ్రాహ్మణం హన్తి, హన్తి కుద్ధో పుథుజ్జనం.

    Kuddho hi brāhmaṇaṃ hanti, hanti kuddho puthujjanaṃ.

    ‘‘యాయ మాతు భతో పోసో, ఇమం లోకం అవేక్ఖతి;

    ‘‘Yāya mātu bhato poso, imaṃ lokaṃ avekkhati;

    తమ్పి పాణదదిం సన్తిం, హన్తి కుద్ధో పుథుజ్జనో.

    Tampi pāṇadadiṃ santiṃ, hanti kuddho puthujjano.

    ‘‘అత్తూపమా హి తే సత్తా, అత్తా హి పరమో 15 పియో;

    ‘‘Attūpamā hi te sattā, attā hi paramo 16 piyo;

    హన్తి కుద్ధో పుథుత్తానం, నానారూపేసు ముచ్ఛితో.

    Hanti kuddho puthuttānaṃ, nānārūpesu mucchito.

    ‘‘అసినా హన్తి అత్తానం, విసం ఖాదన్తి ముచ్ఛితా;

    ‘‘Asinā hanti attānaṃ, visaṃ khādanti mucchitā;

    రజ్జుయా బజ్ఝ మీయన్తి, పబ్బతామపి కన్దరే.

    Rajjuyā bajjha mīyanti, pabbatāmapi kandare.

    ‘‘భూనహచ్చాని 17 కమ్మాని, అత్తమారణియాని చ;

    ‘‘Bhūnahaccāni 18 kammāni, attamāraṇiyāni ca;

    కరోన్తా నావబుజ్ఝన్తి 19, కోధజాతో పరాభవో.

    Karontā nāvabujjhanti 20, kodhajāto parābhavo.

    ‘‘ఇతాయం కోధరూపేన, మచ్చుపాసో గుహాసయో;

    ‘‘Itāyaṃ kodharūpena, maccupāso guhāsayo;

    తం దమేన సముచ్ఛిన్దే, పఞ్ఞావీరియేన దిట్ఠియా.

    Taṃ damena samucchinde, paññāvīriyena diṭṭhiyā.

    ‘‘యథా మేతం 21 అకుసలం, సముచ్ఛిన్దేథ పణ్డితో;

    ‘‘Yathā metaṃ 22 akusalaṃ, samucchindetha paṇḍito;

    తథేవ ధమ్మే సిక్ఖేథ, మా నో దుమ్మఙ్కుయం అహు.

    Tatheva dhamme sikkhetha, mā no dummaṅkuyaṃ ahu.

    ‘‘వీతకోధా అనాయాసా, వీతలోభా అనుస్సుకా 23;

    ‘‘Vītakodhā anāyāsā, vītalobhā anussukā 24;

    దన్తా కోధం పహన్త్వాన, పరినిబ్బన్తి అనాసవా’’తి 25. ఏకాదసమం;

    Dantā kodhaṃ pahantvāna, parinibbanti anāsavā’’ti 26. ekādasamaṃ;

    అబ్యాకతవగ్గో ఛట్ఠో.

    Abyākatavaggo chaṭṭho.

    తస్సుద్దానం –

    Tassuddānaṃ –

    అబ్యాకతో పురిసగతి, తిస్స సీహ అరక్ఖియం;

    Abyākato purisagati, tissa sīha arakkhiyaṃ;

    కిమిలం సత్త పచలా, మేత్తా భరియా కోధేకాదసాతి.

    Kimilaṃ satta pacalā, mettā bhariyā kodhekādasāti.







    Footnotes:
    1. కోధనాయం (క॰)
    2. ఓదాతవసనో (క॰)
    3. kodhanāyaṃ (ka.)
    4. odātavasano (ka.)
    5. అధిగచ్ఛతి (సీ॰), పటిపజ్జతి (స్యా॰)
    6. adhigacchati (sī.), paṭipajjati (syā.)
    7. ఆయసక్ఖం (స్యా॰)
    8. āyasakkhaṃ (syā.)
    9. ఇతివు॰ ౮౮ ఇతివుత్తకేపి
    10. itivu. 88 itivuttakepi
    11. సదస్సేతి (సీ॰), పఠమం దస్సేతి (స్యా॰)
    12. sadasseti (sī.), paṭhamaṃ dasseti (syā.)
    13. న అస్స హిరీ ఓత్తప్పఞ్చ (క॰)
    14. na assa hirī ottappañca (ka.)
    15. పరమం (సీ॰ స్యా॰)
    16. paramaṃ (sī. syā.)
    17. భూతహచ్చాని (సీ॰ స్యా॰)
    18. bhūtahaccāni (sī. syā.)
    19. కరోన్తో నావబుజ్ఝతి (క॰)
    20. karonto nāvabujjhati (ka.)
    21. ఏకమేతం (స్యా॰), ఏకమేతం (సీ॰)
    22. ekametaṃ (syā.), ekametaṃ (sī.)
    23. అనిస్సుకా (సీ॰ స్యా॰) తదట్ఠకథాసు పన ‘‘అనుస్సుకా’’ త్వేవ దిస్సతి
    24. anissukā (sī. syā.) tadaṭṭhakathāsu pana ‘‘anussukā’’ tveva dissati
    25. పరినిబ్బిస్సథనాసవాతి (స్యా॰), పరినిబ్బింసు అనాసవాతి (క॰)
    26. parinibbissathanāsavāti (syā.), parinibbiṃsu anāsavāti (ka.)



    Related texts:



    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (అట్ఠకథా) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ౧౧. కోధనసుత్తవణ్ణనా • 11. Kodhanasuttavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (టీకా) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ౧౧. కోధనసుత్తవణ్ణనా • 11. Kodhanasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact